Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1783 Kuban Nogay Ayaklanması, Nogay bozkır göçebelerinin Rusya'nın genişlemesine direnmek için son önemli girişimiydi. Başarısızlığı, Kafkasya'nın kuzeyindeki toprakların Slav kolonizasyonunun yolunu açtı ve erken bir adımdı. Rus İmparatorluğu tarafından Kırım'ın ilhak edilmesinden ve çarlığın Nogayları Urallara yerleştirme planlarından kaynaklandı. Birkaç ay içinde Aleksandr Suvorov komutasındaki birlikler tarafından vahşice bastırıldı.
Arka plan
Neredeyse 300 yıl boyunca Karadeniz'in kuzeyindeki Nogaylar teorik olarak Osmanlı Türklerinin bir vasalı olan Kırım Hanlığı'na bağlıydı. Uzak doğuda olan Kuban Nogayları, yakın gruplardan daha bağımsız olma eğilimindeydi. Rusya, Nogayları güneye iterek Osmanlı-Rus Savaşı'nın (1768-1774) bir sonucu olarak, Kırım Hanlığı Osmanlılardan bağımsız hale geldi, ancak aslında bir Rus himayesi haline geldi (1774-1783). Ruslar tarafından tahta oturtulan Şahin Giray'ın popüler olmadığı ortaya çıktı ve Ruslar tarafından desteklenmesi gerekiyordu. Kuban Nogayları Rus hükûmetine düşman olmaya devam ettiler. 1781'de Nogaylar, Rus yanlısı Kırım Hanı'na düşman olarak yorumlanan Kuban üzerinde ajitasyona başladı. Temmuz 1782'de ayaklanma Kırım'a sıçramıştı. Bu ilk ayaklanma 1782'nin sonunda Rus birlikleri tarafından bastırıldı.
Ayaklanma
8 Nisan 1783'te Rus imparatoriçesi II. Katerina, Kırım, Taman ve Kuban'ın Rus mülkü ilan edildiği bir manifesto yayınladı. Bu, Nogayların Kırım'dan Rusya'ya nakledilmesi olarak yorumlandı. Karadeniz Nogaylarının önemli bir kısmı (Yedisan, Edişkul, Cemboyluk) Rus tebaası olmak istemeyerek Kuban'a göç etmeyi seçmiştir.
1783 yazının başlarında, Kuban Kolordusu başkanı Aleksandr Suvorov, Kuban Nogaylarını Rus İmparatorluğu'na bağlılık yemini etmeye ikna etmeye ve ikna etmeye çalıştı. Aynı zamanda, Grigori Potyomkin'in emriyle Nogayların Urallara, ayrıca Tambov Guberniyası ve Saratov Guberniyası'na (güney Uralların batısında) yeniden yerleştirilmesi için hazırlıklar yapıldı. 28 Haziran 1783'te Kuban ve Karadeniz Nogay Mirzaları, 'nin ağzında Yeysk yakınlarında Rusya'ya sadakat yemini etti. Yeniden yerleşim, Yeya Nehri'nin tüm geçitlerini ve geçişlerini engelleyen Rus ve Kazak birliklerinin eskortu altında başladı.
Buna cevaben, 30-31 Temmuz 1783'te Kuban'da hareket etmeyi reddeden Nogayların çoğunluğunun ayaklanması başladı. 1 Ağustos'ta şafakta, isyancılar (7-10 bin adam), Butyrsky ve Vladimir alaylarının bir kısmının bulunduğu Orak Yylgasa (Uray-Ilgasa) ve Yeya nehirlerinin (yer?) birleştiği noktada karakola saldırdı, Teğmen Jidkov tarafından komuta edildi. Şiddetli bir savaş başladı. Birinci Binbaşı Filoları (?премьер-майоров) Kekuatov ve Rautsius Butirski'lerin yardımına geldi. 30 kilometrelik bir yarıçapa uzanan savaş, Nogayların ağır bir yenilgisiyle sonuçlandı. Yine de Nogayların bir kısmı, Kuban'ın kuzeyden akan bir kolu olan bölgesine doğru ilerledi ve güneye gitti. Hükûmet birlikleri Mambet-Mirza Murzabekov, Kelimbet-Mirza ve diğer birkaç Mirza'yı ele geçirmeyi başardı.
23 Ağustos gecesi, Yeysk çevresindeki Kazak gözcülerini indirerek ve iletişimi keserek, 5.000 kişilik bir Nogay atlı birliği Yeysk kasabasına bir saldırı başlattı. Yeysk garnizonu iki saldırıyı püskürttü. Azak Denizi'nden (sic) büyük bir Nogay atlı grubunun saldırganların yardımına hareket ettiğini öğrenen Leşkeviç, birliklerini kaleden çekti ve saldırganları topla dağıttı. Yeisk'e saldıran liderler arasında çoğunlukla genç Nogay aristokratları olan 40 mirza ve ağa vardı. Rus topları hafif silahlı göçebe süvarilere ciddi bir engel olduğu için Yeysk'i almak mümkün olmadı. Nogaylar ağır kayıplar verdi.
1 Ekim 1783 gecesi, Kuban Kolordusu ve Suvorov komutasındaki Don Kazaklarının bir kısmı gizlice Kuban nehrini geçti ve Kermenchik yakınlarındaki Laba Nehri'nin Kuban ile birleştiği noktanın 12 kilometre uzağındaki isyancıların ana kampının üzerine üşüştü. Bu belirleyici savaşta Suvorov, Nogay birliklerini tamamen yendi. Edişkul, Kasaev ve Navruz ordularından Mirzalar savaşta öldürüldü.
Yılın sonunda Suvorov, Kuban boyunca Nogayların bireysel gruplarına karşı seferler gönderdi.
Sonuçlar
Nogaylar için, bu savaşlarda 7.000'e kadar Nogay savaşçısı düştü ve kadınları ve çocukları saymazsak sayıları 1.000'i geçmeyen kişiler esir alındı. Sonuç olarak, mirzaların çoğunluğu Suvorov'a itaat teklifinde bulundu ve sonunda Kırım ve Nogay topraklarının Rus İmparatorluğu'na katılımını kabul etti. Buna karşılık, Rus makamları Nogayları Urallara yerleştirmek için orijinal planlarını terk etti. Kuban Nogaylarının bir kısmı, günümüzde birçok Nogay'ın yaşadığı taşındı. Cemboyluk ve Yedisan orduları, Azak Denizi'nin kuzeybatısındaki bölgesine taşındı.
Nogaylar, tüm insanları etkileyen önemli kayıplara uğradı. Göçebe Nogay ordularının siyasi bağımsızlığı sonunda kayboldu. Birçok modern Nogay sosyal örgütü tarafından ayaklanmanın bastırılması bir soykırım eylemi olarak algılanıyor. Bazı Nogay örgütleri tarafından sağlanan rakamlara göre, ayaklanmanın bastırılması sırasında kadın ve çocuklar da dahil olmak üzere on binlerce insan öldürüldü.
Ayaklanmanın bastırılmasından sonra Rus İmparatorluğu için artık Kafkasya'nın kuzeyindeki bozkırların sömürgeleştirilmesinin yolu açıktı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . 11 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019.
- ^ "Владимир Гутаков. Русский путь к югу (мифы и реальность). Часть вторая". 9 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Aralık 2021.
- ^ (Rusça). www.russportal.ru. 5 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2017.
- ^ "Василий Каширин: Вступление русских войск в Бессарабию и ликвидация Буджакской татарской орды в начале русско-турецкой войны 1806-1812 гг. - ИА REGNUM". ИА REGNUM (Rusça). 12 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2017.
- ^ a b Гутаков В. Русский путь к югу (мифы и реальность). Ч. 2. 9 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . // , 2007, № 21. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: ":1" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ "Картины сражений и портреты Генералиссимуса". 27 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Aralık 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1783 Kuban Nogay Ayaklanmasi Nogay bozkir gocebelerinin Rusya nin genislemesine direnmek icin son onemli girisimiydi Basarisizligi Kafkasya nin kuzeyindeki topraklarin Slav kolonizasyonunun yolunu acti ve erken bir adimdi Rus Imparatorlugu tarafindan Kirim in ilhak edilmesinden ve carligin Nogaylari Urallara yerlestirme planlarindan kaynaklandi Birkac ay icinde Aleksandr Suvorov komutasindaki birlikler tarafindan vahsice bastirildi Azak Denizi nin dogusunda ve Kafkasya nin kuzeyinde Kuban bozkiriArka planNeredeyse 300 yil boyunca Karadeniz in kuzeyindeki Nogaylar teorik olarak Osmanli Turklerinin bir vasali olan Kirim Hanligi na bagliydi Uzak doguda olan Kuban Nogaylari yakin gruplardan daha bagimsiz olma egilimindeydi Rusya Nogaylari guneye iterek Osmanli Rus Savasi nin 1768 1774 bir sonucu olarak Kirim Hanligi Osmanlilardan bagimsiz hale geldi ancak aslinda bir Rus himayesi haline geldi 1774 1783 Ruslar tarafindan tahta oturtulan Sahin Giray in populer olmadigi ortaya cikti ve Ruslar tarafindan desteklenmesi gerekiyordu Kuban Nogaylari Rus hukumetine dusman olmaya devam ettiler 1781 de Nogaylar Rus yanlisi Kirim Hani na dusman olarak yorumlanan Kuban uzerinde ajitasyona basladi Temmuz 1782 de ayaklanma Kirim a sicramisti Bu ilk ayaklanma 1782 nin sonunda Rus birlikleri tarafindan bastirildi Ayaklanma8 Nisan 1783 te Rus imparatoricesi II Katerina Kirim Taman ve Kuban in Rus mulku ilan edildigi bir manifesto yayinladi Bu Nogaylarin Kirim dan Rusya ya nakledilmesi olarak yorumlandi Karadeniz Nogaylarinin onemli bir kismi Yedisan Ediskul Cemboyluk Rus tebaasi olmak istemeyerek Kuban a goc etmeyi secmistir 1783 yazinin baslarinda Kuban Kolordusu baskani Aleksandr Suvorov Kuban Nogaylarini Rus Imparatorlugu na baglilik yemini etmeye ikna etmeye ve ikna etmeye calisti Ayni zamanda Grigori Potyomkin in emriyle Nogaylarin Urallara ayrica Tambov Guberniyasi ve Saratov Guberniyasi na guney Urallarin batisinda yeniden yerlestirilmesi icin hazirliklar yapildi 28 Haziran 1783 te Kuban ve Karadeniz Nogay Mirzalari nin agzinda Yeysk yakinlarinda Rusya ya sadakat yemini etti Yeniden yerlesim Yeya Nehri nin tum gecitlerini ve gecislerini engelleyen Rus ve Kazak birliklerinin eskortu altinda basladi Buna cevaben 30 31 Temmuz 1783 te Kuban da hareket etmeyi reddeden Nogaylarin cogunlugunun ayaklanmasi basladi 1 Agustos ta safakta isyancilar 7 10 bin adam Butyrsky ve Vladimir alaylarinin bir kisminin bulundugu Orak Yylgasa Uray Ilgasa ve Yeya nehirlerinin yer birlestigi noktada karakola saldirdi Tegmen Jidkov tarafindan komuta edildi Siddetli bir savas basladi Birinci Binbasi Filolari premer majorov Kekuatov ve Rautsius Butirski lerin yardimina geldi 30 kilometrelik bir yaricapa uzanan savas Nogaylarin agir bir yenilgisiyle sonuclandi Yine de Nogaylarin bir kismi Kuban in kuzeyden akan bir kolu olan bolgesine dogru ilerledi ve guneye gitti Hukumet birlikleri Mambet Mirza Murzabekov Kelimbet Mirza ve diger birkac Mirza yi ele gecirmeyi basardi 23 Agustos gecesi Yeysk cevresindeki Kazak gozculerini indirerek ve iletisimi keserek 5 000 kisilik bir Nogay atli birligi Yeysk kasabasina bir saldiri baslatti Yeysk garnizonu iki saldiriyi puskurttu Azak Denizi nden sic buyuk bir Nogay atli grubunun saldirganlarin yardimina hareket ettigini ogrenen Leskevic birliklerini kaleden cekti ve saldirganlari topla dagitti Yeisk e saldiran liderler arasinda cogunlukla genc Nogay aristokratlari olan 40 mirza ve aga vardi Rus toplari hafif silahli gocebe suvarilere ciddi bir engel oldugu icin Yeysk i almak mumkun olmadi Nogaylar agir kayiplar verdi 1 Ekim 1783 gecesi Kuban Kolordusu ve Suvorov komutasindaki Don Kazaklarinin bir kismi gizlice Kuban nehrini gecti ve Kermenchik yakinlarindaki Laba Nehri nin Kuban ile birlestigi noktanin 12 kilometre uzagindaki isyancilarin ana kampinin uzerine usustu Bu belirleyici savasta Suvorov Nogay birliklerini tamamen yendi Ediskul Kasaev ve Navruz ordularindan Mirzalar savasta olduruldu Yilin sonunda Suvorov Kuban boyunca Nogaylarin bireysel gruplarina karsi seferler gonderdi SonuclarNogaylar icin bu savaslarda 7 000 e kadar Nogay savascisi dustu ve kadinlari ve cocuklari saymazsak sayilari 1 000 i gecmeyen kisiler esir alindi Sonuc olarak mirzalarin cogunlugu Suvorov a itaat teklifinde bulundu ve sonunda Kirim ve Nogay topraklarinin Rus Imparatorlugu na katilimini kabul etti Buna karsilik Rus makamlari Nogaylari Urallara yerlestirmek icin orijinal planlarini terk etti Kuban Nogaylarinin bir kismi gunumuzde bircok Nogay in yasadigi tasindi Cemboyluk ve Yedisan ordulari Azak Denizi nin kuzeybatisindaki bolgesine tasindi Nogaylar tum insanlari etkileyen onemli kayiplara ugradi Gocebe Nogay ordularinin siyasi bagimsizligi sonunda kayboldu Bircok modern Nogay sosyal orgutu tarafindan ayaklanmanin bastirilmasi bir soykirim eylemi olarak algilaniyor Bazi Nogay orgutleri tarafindan saglanan rakamlara gore ayaklanmanin bastirilmasi sirasinda kadin ve cocuklar da dahil olmak uzere on binlerce insan olduruldu Ayaklanmanin bastirilmasindan sonra Rus Imparatorlugu icin artik Kafkasya nin kuzeyindeki bozkirlarin somurgelestirilmesinin yolu acikti Ayrica bakinizKirim in Rus Imparatorlugu tarafindan ilhakiKaynakca 11 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Temmuz 2019 Vladimir Gutakov Russkij put k yugu mify i realnost Chast vtoraya 9 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Aralik 2021 Rusca www russportal ru 5 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mart 2017 Vasilij Kashirin Vstuplenie russkih vojsk v Bessarabiyu i likvidaciya Budzhakskoj tatarskoj ordy v nachale russko tureckoj vojny 1806 1812 gg IA REGNUM IA REGNUM Rusca 12 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mart 2017 a b Gutakov V Russkij put k yugu mify i realnost Ch 2 9 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2007 21 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 1 adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Kartiny srazhenij i portrety Generalissimusa 27 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Aralik 2021