Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kulak (auris), işitme işlevini gören ve denge organını içinde bulunduran anatomik yapıdır. Vestibüler sistemi kullanarak işitmeyi ve vücut dengesini sağlar. Kulak; dış kulak, orta kulak ve iç kulak olacak şekilde üç kısımda incelenir.
| Kulak | |
|---|---|
 | |
| Sistem | kafa |
| Tanımlayıcılar | |
| JSTOR | ears |
| MeSH | D004423 |
| TA | 6861 |
| FMA | 52780 |
Yapı
Dış kulak
İki kısımdan oluşur. Dışa doğru çıkıntı yapan kısmına (Auricula) adı verilir. Kulak kepçesi sesin yönünün belirlenmesinde işlev görür. Burayı orta kulağa bağlayan kanal ikinci kısmı yapar ve dış kulak yolu (Meatus Acusticus Externus) adını alır. Dıştan içe doğru uzanan bu kanal yaklaşık 2,5 cm kadardır ve S harfi şeklinde kıvrılmıştır. Kıkırdak kısım (Meatus Acusticus Externus Cartilagineus) üzerinde tragi adı verilen kıllar vardır. Kanal içinde bezlerin salgısı ve bunların üzerine binen tozlar sonucu kulak kirleri (buşon) oluşur. Bu kirler birleşip kuruduğu zaman kanalı tıkayabilir ve işitmeye engel olabilir.
Dış kulak yolu Concha Auricularis (kulak kepçesi) ile Membrana Tympanica (kulak zarı) arasında uzanır. Yolun ⅓ dış kısmı kıkırdak, ⅔ iç kısmı ise kemiktir. Dış kulak yolu kıkırdak ve kemiğe sıkıca yapışık ince bir deri ile örtülüdür. Bu deri Membrana Tympanica üzerinde yalnız epidermis tabakası olarak devam eder. Dış kulak yolunun biri kıkırdak kısmının sonuna doğru, diğeri ise kemik kısmında olmak üzere iki yerde darlığı vardır. Dış kulak yolunun kıkırdak kısmı 8 mm. uzunluğundadır. Kıkırdak kısım tam boru değildir, arka üst kısmı bağ dokusu ile kaplıdır. Kemik parçası (Meatus Acusticus Externus Osseus) 16 mm. uzunluğundadır. Ön-alt ve arka-alt kısımlarını temporal kemiğin timpanik parçası oluşturur. Arka-üst kısmını ise temporal kemiğin squamo parçası oluşturur. Kıkırdak kısmından daha dar olan bu kısım içe, öne ve biraz da aşağıya doğru uzanır. Bu kısmın sonunda Membrana Tympanica'nın yapıştığı Anulus Tympanicus denilen kemik bir halka bulunur.
Dış kulak yolunun sonunda yarı saydam olan, sedef renginde kulak zarı (Membrana Tympanica) bulunur. Kulak zarı, dış kulak ile orta kulağı birbirinden ayırır. Her iki yüzü, atmosfer basıncı ile dengelenmiştir. Zarın iç yüzünü, östaki borusu aracılığı ile boğazdan gelen hava dengeler. Böylece kulak zarının içe çökmesi engellenmiş olur.
Birbiri ile eklemleşen üç kemik timpan zarına çarpan ses dalgalarının amplitüdünü yükselterek iç kulaktaki sıvıya iletirler. Kulak zarına tutunan ilk kemik çekiç kemiğidir. Ortadaki örs, sondaki ise üzengidir. Üzengi kemiği oval pencere adı verilen açıklık üzerine oturur.
Orta kulak
Temporal kemik içerisinde altı duvarlı bir kemik boşluğudur. Ön iç kısmındaki “östaki borusu” sayesinde yatakla birleşir. Bu durum kulaktaki iç ve dış basıncı dengeleme yönünden çok önemlidir. Östaki borusu normalde kapalı olup yutkunma ve esneme durumunda açılır. Üst kısmından kulak arkasındaki mastoid kemiğin hava dolu hücrelerine açılır. Bu ilgi orta kulak iltihaplarının bu kemiğe geçmesi açısından önemlidir. Orta kulakta bulunan önemli kısımlardan biri de kemikçikler zinciridir. Çekiç, örs ve üzengi kemikçikleri zar ile iç kulağın bağlantısını sağlar. Bu üç kemikçik vücudun en küçük kemikçikleri olup zara gelen titreşimi takriben 12-19 kat arttırırlar ve iç kulağın “perilenf” sıvısına iletirler. Çekiç kemiği zara yapışıktır. Örs, ortada ve üzengi ise iç duvarda yapışıktır. Üzengi kemiğinin yapıştığı nokta adını alır ve iç kulağa titreşimlerin iletimi buradan olur.
İç kulak
Çok karışık yapılardan oluşan ve önemli fonksiyonlar üstlenen kısımdır. Hepsi de temporal kemik içerisinde yer alan, birbirinden ayrı üç kemik boşluktan meydana gelir. Bu kemik boşluklara kemik labirent (labyrinthus osseus) adı verilir. Kemik labirent üç bölümden oluşur. Oval pencerenin açıldığı kısma vestibulum (dalız) denilir. Diğer ikisi ise koklea (kulak salyangozu) ve semisirküler kanallardır (canalis semisircularis osseus, kemik yarım daire kanalları).
Dalız merkezde olmak üzere; önünde salyangoz, arkasında yarım daire kanalları yerleşir. Her üç bölme de, perilenfa adı verilen sıvı ile doludur. Kemik labirentin içinde, labirentin kıvrımlarına uyan ve içi endolenfa ile dolu olan zar labirent (labyrinthus membranaceus) bulunur. Zar labirentin, kemik labirent kısımlarına uyan bölmeleri şunlardır: Vestibulum içindeki kısmı, utriculus ve sacculus'tur. Koklea içinde kalan kısmı ductus cochlearis ve semisirküler kanallar içinde yer alan kısmı da ductus semisircularis adını alır.
İşlev
Denge mekanizması
İç kulakta yer alan diğer duyu reseptörleri denge ve başın uzaydaki pozisyonu ile ilgilidir. Bu reseptörlerin bazısı semisirküler kanalların tabanında yerleşmiştir. Bunlar tamamen denge ile ilgilidir. Bir diğer kısmı ise vestibulumda yer alan sacculus ve utriculus isimli iki küçük zar kese içindedir. Semisirküler kanallar sacculus ve utriculus ile bağlantı hâlindedir.
Bu keselerden biri başın uzaydaki pozisyonu ile ilgili bilgi alır. Diğeri denge duyusu olup kılların (silialar) hareketi ile ortaya çıkar. Baş hareket ettiği zaman, siliaların pozisyona kilitlenmesi ile sinir impulsu başlar. Buradan ve kanallardan başlayan denge siniri (n. vestibularis), işitme sinirine (n. cochlearis) katılarak n. vestibulocochlearis'i oluşturur.
İşitme duyusu
Kulak kepçesi tarafından yakalanan akustik dalga dış kulaktaki kulak zarı tarafından orta kulaktaki örs, çekiç ve üzengi kemikleri aracılığı ile iç kulaktaki salyangoz organına aktarılır. Salyangoz akustik dalgayı beynin yorumlayabileceği elektriksel işarete dönüştürmekle görevlidir. Bu aktarma ve elektriksel işarete çevirme işlemleri, insan duyma sisteminin karakteristik özelliklerinin ana belirleyicisidir. Duyma sisteminde iki adet algılayıcının olmasının en büyük avantajı çift yollu (stereo) duymaya izin vermesidir.
İşitme organı (corti organı)
Mekanik ses uyarılarını elektrik impulslarına dönüştüren reseptörlere işitme veya corti organı denir. Bu reseptörler zar kokleanın (ductus cochlearis) içinde yerleşmiş olarak işitme siniri (n. cochlearis) ile irtibat hâlindedir. Dış kulak yolu içinde ilerleyen ses dalgaları, kulak zarını titreştirerek buraya temas eden kulak kemikçiklerini harekete geçirir.
Burada amplitüdü yükselen ses dalgaları, içindeki perilenfa'ya taşınır. Buradan da endolenfa membranına ulaşırlar. Endolenfa'daki dalgalanma ince saç kılı şeklindeki reseptörleri (corti organı) uyarır. Bu işlem, sinir impulslarının başlamasını ve işitme siniri ile beyne taşınmasını sağlar.
Kulak gelişim deformiteleri
Kulak, insanın dış görünümünü doğrudan etkileyen, estetik değeri ve aynı zamanda fonksiyonel önemi olan bir organdır. Kulakta, doğuştan hiç gelişmeme de dâhil olmak üzere çok değişik şekilsel bozukluklar karşımıza çıkabilir. En sık rastlanan şekil bozukluğu kepçe kulak deformitesidir. Kepçe kulak deformitesi, kulakların, olması gereken normal anatomik duruşundan öne doğru açık durması şeklinde görülür. Çocuğun anne karnındaki duruşu ve uyku sırasındaki yatış pozisyonu ile hiçbir ilgisi yoktur.
Kulağın içindeki bazı organların gelişmemiş olması sonucu oluşan işitme engelleri de gelişim deformiteleri arasındadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Standring, Susan (2008). Borley, Neil R. (Ed.). Gray's Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice (40 bas.). Edinburgh: /Elsevier. ss. Chapter 36. "External and middle ear", 615-631. ISBN . 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2019.
- ^ a b c Drake, Richard L.; Vogl, Wayne; Tibbitts, Adam W.M. Mitchell; illustrations by Richard; Richardson, Paul (2005). Gray's anatomy for students. Philadelphia: Elsevier/Churchill Livingstone. ss. 855-856. ISBN .
- ^ Prof.Dr.Bedia Sancak, Prof.Dr.Meserret Cumhur. ((Ed.)). Fonksiyonel Anatomi(Baş-Boyun ve Iç Organlar). ODTÜ Yayıncılık. ss. 80-81.
- ^ Mitchell, Richard L. Drake, Wayne Vogl, Adam W.M. (2005). Gray's anatomy for students. Philadelphia: Elsevier. s. 858. ISBN .
- ^ a b Standring, Susan (2008). Borley, Neil R. (Ed.). Gray's Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice (40 bas.). Edinburgh: /Elsevier. ss. Chapter 37. "Inner ear", 633-650. ISBN .
- ^ a b c d {{Kitap kaynağı|soyadı=Hall|ad=Arthur C. Guyton, John E.|başlık=Textbook of medical physiology|yıl=2005|yayıncı=W.B. Saunders|yer=Philadelphia|isbn=978-0-7216-0240-0|sayfalar=651-657|basım=11.11
- ^ {{Kitap kaynağı|soyadı=Hall|ad=Arthur C. Guyton, John E.|başlık=Textbook of medical physiology|yıl=2005|yayıncı=W.B. Saunders|yer=Philadelphia|isbn=978-0-7216-0240-0|sayfalar=692-694|basım=11.11
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta ear ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kulak auris isitme islevini goren ve denge organini icinde bulunduran anatomik yapidir Vestibuler sistemi kullanarak isitmeyi ve vucut dengesini saglar Kulak dis kulak orta kulak ve ic kulak olacak sekilde uc kisimda incelenir KulakSistemkafaTanimlayicilarJSTORearsMeSHD004423TA6861FMA52780YapiDis kulak Bir kadinin kulagi Iki kisimdan olusur Disa dogru cikinti yapan kismina Auricula adi verilir Kulak kepcesi sesin yonunun belirlenmesinde islev gorur Burayi orta kulaga baglayan kanal ikinci kismi yapar ve dis kulak yolu Meatus Acusticus Externus adini alir Distan ice dogru uzanan bu kanal yaklasik 2 5 cm kadardir ve S harfi seklinde kivrilmistir Kikirdak kisim Meatus Acusticus Externus Cartilagineus uzerinde tragi adi verilen killar vardir Kanal icinde bezlerin salgisi ve bunlarin uzerine binen tozlar sonucu kulak kirleri buson olusur Bu kirler birlesip kurudugu zaman kanali tikayabilir ve isitmeye engel olabilir Dis kulak yolu Concha Auricularis kulak kepcesi ile Membrana Tympanica kulak zari arasinda uzanir Yolun dis kismi kikirdak ic kismi ise kemiktir Dis kulak yolu kikirdak ve kemige sikica yapisik ince bir deri ile ortuludur Bu deri Membrana Tympanica uzerinde yalniz epidermis tabakasi olarak devam eder Dis kulak yolunun biri kikirdak kisminin sonuna dogru digeri ise kemik kisminda olmak uzere iki yerde darligi vardir Dis kulak yolunun kikirdak kismi 8 mm uzunlugundadir Kikirdak kisim tam boru degildir arka ust kismi bag dokusu ile kaplidir Kemik parcasi Meatus Acusticus Externus Osseus 16 mm uzunlugundadir On alt ve arka alt kisimlarini temporal kemigin timpanik parcasi olusturur Arka ust kismini ise temporal kemigin squamo parcasi olusturur Kikirdak kismindan daha dar olan bu kisim ice one ve biraz da asagiya dogru uzanir Bu kismin sonunda Membrana Tympanica nin yapistigi Anulus Tympanicus denilen kemik bir halka bulunur Dis kulak yolunun sonunda yari saydam olan sedef renginde kulak zari Membrana Tympanica bulunur Kulak zari dis kulak ile orta kulagi birbirinden ayirir Her iki yuzu atmosfer basinci ile dengelenmistir Zarin ic yuzunu ostaki borusu araciligi ile bogazdan gelen hava dengeler Boylece kulak zarinin ice cokmesi engellenmis olur Birbiri ile eklemlesen uc kemik timpan zarina carpan ses dalgalarinin amplitudunu yukselterek ic kulaktaki siviya iletirler Kulak zarina tutunan ilk kemik cekic kemigidir Ortadaki ors sondaki ise uzengidir Uzengi kemigi oval pencere adi verilen aciklik uzerine oturur Orta kulak Kulak anatomisi Temporal kemik icerisinde alti duvarli bir kemik boslugudur On ic kismindaki ostaki borusu sayesinde yatakla birlesir Bu durum kulaktaki ic ve dis basinci dengeleme yonunden cok onemlidir Ostaki borusu normalde kapali olup yutkunma ve esneme durumunda acilir Ust kismindan kulak arkasindaki mastoid kemigin hava dolu hucrelerine acilir Bu ilgi orta kulak iltihaplarinin bu kemige gecmesi acisindan onemlidir Orta kulakta bulunan onemli kisimlardan biri de kemikcikler zinciridir Cekic ors ve uzengi kemikcikleri zar ile ic kulagin baglantisini saglar Bu uc kemikcik vucudun en kucuk kemikcikleri olup zara gelen titresimi takriben 12 19 kat arttirirlar ve ic kulagin perilenf sivisina iletirler Cekic kemigi zara yapisiktir Ors ortada ve uzengi ise ic duvarda yapisiktir Uzengi kemiginin yapistigi nokta adini alir ve ic kulaga titresimlerin iletimi buradan olur Ic kulak Cok karisik yapilardan olusan ve onemli fonksiyonlar ustlenen kisimdir Hepsi de temporal kemik icerisinde yer alan birbirinden ayri uc kemik bosluktan meydana gelir Bu kemik bosluklara kemik labirent labyrinthus osseus adi verilir Kemik labirent uc bolumden olusur Oval pencerenin acildigi kisma vestibulum daliz denilir Diger ikisi ise koklea kulak salyangozu ve semisirkuler kanallardir canalis semisircularis osseus kemik yarim daire kanallari Daliz merkezde olmak uzere onunde salyangoz arkasinda yarim daire kanallari yerlesir Her uc bolme de perilenfa adi verilen sivi ile doludur Kemik labirentin icinde labirentin kivrimlarina uyan ve ici endolenfa ile dolu olan zar labirent labyrinthus membranaceus bulunur Zar labirentin kemik labirent kisimlarina uyan bolmeleri sunlardir Vestibulum icindeki kismi utriculus ve sacculus tur Koklea icinde kalan kismi ductus cochlearis ve semisirkuler kanallar icinde yer alan kismi da ductus semisircularis adini alir Koklea ve Vestibuler OrganlarIslevDenge mekanizmasi Ic kulakta yer alan diger duyu reseptorleri denge ve basin uzaydaki pozisyonu ile ilgilidir Bu reseptorlerin bazisi semisirkuler kanallarin tabaninda yerlesmistir Bunlar tamamen denge ile ilgilidir Bir diger kismi ise vestibulumda yer alan sacculus ve utriculus isimli iki kucuk zar kese icindedir Semisirkuler kanallar sacculus ve utriculus ile baglanti halindedir Bu keselerden biri basin uzaydaki pozisyonu ile ilgili bilgi alir Digeri denge duyusu olup killarin silialar hareketi ile ortaya cikar Bas hareket ettigi zaman silialarin pozisyona kilitlenmesi ile sinir impulsu baslar Buradan ve kanallardan baslayan denge siniri n vestibularis isitme sinirine n cochlearis katilarak n vestibulocochlearis i olusturur Isitme duyusu Kulak kepcesi tarafindan yakalanan akustik dalga dis kulaktaki kulak zari tarafindan orta kulaktaki ors cekic ve uzengi kemikleri araciligi ile ic kulaktaki salyangoz organina aktarilir Salyangoz akustik dalgayi beynin yorumlayabilecegi elektriksel isarete donusturmekle gorevlidir Bu aktarma ve elektriksel isarete cevirme islemleri insan duyma sisteminin karakteristik ozelliklerinin ana belirleyicisidir Duyma sisteminde iki adet algilayicinin olmasinin en buyuk avantaji cift yollu stereo duymaya izin vermesidir Isitme organi corti organi Mekanik ses uyarilarini elektrik impulslarina donusturen reseptorlere isitme veya corti organi denir Bu reseptorler zar kokleanin ductus cochlearis icinde yerlesmis olarak isitme siniri n cochlearis ile irtibat halindedir Dis kulak yolu icinde ilerleyen ses dalgalari kulak zarini titrestirerek buraya temas eden kulak kemikciklerini harekete gecirir Burada amplitudu yukselen ses dalgalari icindeki perilenfa ya tasinir Buradan da endolenfa membranina ulasirlar Endolenfa daki dalgalanma ince sac kili seklindeki reseptorleri corti organi uyarir Bu islem sinir impulslarinin baslamasini ve isitme siniri ile beyne tasinmasini saglar Kulak gelisim deformiteleriKulak insanin dis gorunumunu dogrudan etkileyen estetik degeri ve ayni zamanda fonksiyonel onemi olan bir organdir Kulakta dogustan hic gelismeme de dahil olmak uzere cok degisik sekilsel bozukluklar karsimiza cikabilir En sik rastlanan sekil bozuklugu kepce kulak deformitesidir Kepce kulak deformitesi kulaklarin olmasi gereken normal anatomik durusundan one dogru acik durmasi seklinde gorulur Cocugun anne karnindaki durusu ve uyku sirasindaki yatis pozisyonu ile hicbir ilgisi yoktur Kulagin icindeki bazi organlarin gelismemis olmasi sonucu olusan isitme engelleri de gelisim deformiteleri arasindadir MikrotiaAyrica bakinizKulak burun bogaz Kulak cinlamasi Kulak cubugu Kulak damlasi Kulak kanali Kulak kemikleri Kulak Kurdu Kulak tikaci Kulak uyuzu Isitme kaybi isitme cihazi Kulaklik Meniere hastaligi Odyoloji Orta kulak iltihabi Otit Serumen VertigoKaynakca Standring Susan 2008 Borley Neil R Ed Gray s Anatomy The Anatomical Basis of Clinical Practice 40 bas Edinburgh Elsevier ss Chapter 36 External and middle ear 615 631 ISBN 978 0 443 06684 9 7 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2019 a b c Drake Richard L Vogl Wayne Tibbitts Adam W M Mitchell illustrations by Richard Richardson Paul 2005 Gray s anatomy for students Philadelphia Elsevier Churchill Livingstone ss 855 856 ISBN 978 0 8089 2306 0 Prof Dr Bedia Sancak Prof Dr Meserret Cumhur Ed Fonksiyonel Anatomi Bas Boyun ve Ic Organlar ODTU Yayincilik ss 80 81 KB1 bakim Editorler parametresini kullanan link Mitchell Richard L Drake Wayne Vogl Adam W M 2005 Gray s anatomy for students Philadelphia Elsevier s 858 ISBN 978 0 8089 2306 0 a b Standring Susan 2008 Borley Neil R Ed Gray s Anatomy The Anatomical Basis of Clinical Practice 40 bas Edinburgh Elsevier ss Chapter 37 Inner ear 633 650 ISBN 978 0 443 06684 9 a b c d Kitap kaynagi soyadi Hall ad Arthur C Guyton John E baslik Textbook of medical physiology yil 2005 yayinci W B Saunders yer Philadelphia isbn 978 0 7216 0240 0 sayfalar 651 657 basim 11 11 Kitap kaynagi soyadi Hall ad Arthur C Guyton John E baslik Textbook of medical physiology yil 2005 yayinci W B Saunders yer Philadelphia isbn 978 0 7216 0240 0 sayfalar 692 694 basim 11 11Dis baglantilarWikimedia Commons ta ear ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur