Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kıkırdak esnek ve pürüzsüz bir bağ dokusu türüdür. Yarı şeffaf ve gözeneksiz bir doku türüdür. Genellikle perikondriyum adı verilen sert ve lifli bir zarla kaplıdır. Tetrapodlarda, eklemlerdeki uzun kemiklerin uçlarını eklem kıkırdağı olarak kaplar ve korur ve göğüs kafesi, kulak, burun, boğaz, boyun, bronşiyal tüpler ve omurlar arası diskler de dahil olmak üzere birçok vücut parçasının yapısal bileşenidir. Kıkırdaklılar gibi diğer taksonlarda ve aynı zamanda cephalaspidomorphide iskeletin çok daha büyük bir kısmını oluşturabilir.Kemik kadar sert ve katı değildir ancak kastan çok daha sert ve çok daha az esnektir. Kıkırdak matrisi glikozaminoglikanlardan, proteoglikanlardan, kollajen liflerinden ve bazen elastinden oluşur. Genellikle kemikten daha hızlı büyür.
| Kıkırdak doku | |
|---|---|
| Latince isim | pars cartilaginea |
| Sistem | |
| Tanımlayıcılar | |
| JSTOR | cartilage-diseases |
| Microsoft Academic | 2780550940 |
| MeSH | D002356 |
| TA | 381 |
Sertliği nedeniyle kıkırdak sıklıkla vücutta tüplerin açık tutulması amacına hizmet eder. Krikoid kıkırdak ve karina gibi trakea halkaları örnek olarak verilebilir.
Kıkırdak, büyük miktarda kollajenöz hücre dışı matris, proteoglikan ve elastin lifleri açısından zengin, bol miktarda temel madde üreten kondrositler denilen özel hücrelerden oluşur.
Kıkırdak; elastik kıkırdak, hiyalin kıkırdak ve fibrokartilaj olmak üzere üç tipte sınıflandırılır; bunlar göreceli olarak kollajen ve proteoglikan miktarları bakımından birbirinden farklılıdır.
Kıkırdak kan damarları veya sinirler içermediğinden duyarsızdır. Ancak diz menisküsleri gibi bazı fibrokartilajlarda kısmen kan desteği bulunur. Beslenme kondrositlere difüzyonla sağlanır. Eklem kıkırdağının sıkışması veya elastik kıkırdağın esnemesi, besinlerin kondrositlere difüzyonuna yardımcı olan sıvı akışını üretir. Diğer bağ dokularıyla karşılaştırıldığında, kıkırdağın hücre dışı matriks dönüşümü çok yavaştır ve diğer dokulara göre yalnızca çok yavaş bir oranda onarıldığı belgelenmiştir.
Kıkırdak veya sentripom hayvansal bir dokudur. Vücutta yarı taşıyıcı bir görev üstlenir.
Hücreler
Kıkırdak doku kondrosit ve öncülleri olan ihtiva eder. Kondroblastlar matrisin salgılanması ve bakımından sorumludurlar. Matris içindeki kontroblastlar olgunlaşarak kondrositlere dönüşürler. Kondrositler olarak adlandırılan boşluklarda bulunurlar. Kondrositlerin hemen etrafındaki matrise denir.
Lifler
Kıkırdak kolajen ve elastik lifler içerir. Hiyalin kıkırdakta, Tip II kolajen kuru ağırlığın yaklaşık %40'nı oluşturur. Elastik kıkırdak da elastik lifler içerir. Fibrokartilaj hiyalin kıkırdaktan daha büyük oranda kolajen ihtiva eder.
Kıkırdak tipleri
Üç farklı kıkırdak tipi bulunur. Bunların hepsi bulundukları yerin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde farklı özelliklere sahiptir.
Hiyalin kıkırdak
En sık rastlanan kıkırdak tipidir. Hiyalin sözcüğü Yunanca hyalos yani "cam" sözcüğünden türemiştir. Yarısaydam (ışığı hafif olarak geçiren) matrisi nedeniyle bu ismi almıştır. Hareketli eklemlerde bulunur. Ayrıca kemiklerin içinde merkezi olarak çalışacak şekilde bulunur. Ek olarak burun, gırtlak ve nefes borusu gibi büyük solunum yolları duvarlarında da bulunur. Hiyalin kıkırdağa mikroskop altında bakıldığında bazı hücrelerin birbirinden ayrılmadığı, ikili veya üçlü halde kaldığı görülür ki bunlara izogen gruplar denir.
Elastik kıkırdak
Elastik kıkırdak (sarı kıkırdak olarak da anılır) kulak kepçesinde ve çeşitli borularda (örneğin: gırtlak, östaki borusu) bulunur. Bu borulardaki kıkırdak boruların sürekli olarak açık kalmasını sağlar. Elastik kıkırdak hiyalin kıkırdağa benzerdir fakat hiyalin kıkırdaktan farklı olarak, Tip II kolajenin yanı sıra matrise dağılmış elastik lifler içermesidir. Bu dokuyu sert ama elastik kılar.
Fibröz kıkırdak (fibrokartilaj)
Fibröz Kıkırdak özel tip kıkırdaktır ve sert destek veya yüksek gerilme direnci gereken yerlerde, omurgalar arası disklerde, kalça ve pelvis kemiklerde arasında, tendon veya ligamentlerin kemiklere birleşme noktalarında bulunur. Fibröz kıkırdağın yoğun kıkırdak doku ile hiyalin kıkırdak doku arasında bir karakteri vardır.
Hastalıklar / tıp
Kıkırdakları etkileyebilecek birçok hastalık vardır. Kondrodistrofiler, kıkırdağın büyümesi ve bunu izleyen kemikleşmesindeki bozukluklarla karakterize olmuş hastalıklar grubudur. Kıkırdakları etkileyen veya içeren bazı yaygın hastalıklara örnek olarak; artrit, akondroplazi ve . Kıkırdak dokunun normal anatomik yapısının bozularak zayıflamasına kondroporoz (chondroporosis) adı verilir.
Dış bağlantılar
Kaynakça
- ^ Sophia Fox, AJ; Bedi, A; Rodeo, SA (Kasım 2009). "The basic science of articular cartilage: structure, composition, and function". Sports Health. 1 (6). ss. 461-8. doi:10.1177/1941738109350438. (PMC) 3445147 $2. (PMID) 23015907.
- ^ de Buffrénil, Vivian; de Ricqlès, Armand J; Zylberberg, Louise; Padian, Kevin; Laurin, Michel; Quilhac, Alexandra (2021). Vertebrate skeletal histology and paleohistology. Firstiton. Boca Raton, FL: CRC Press. ss. xii + 825. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kikirdak esnek ve puruzsuz bir bag dokusu turudur Yari seffaf ve gozeneksiz bir doku turudur Genellikle perikondriyum adi verilen sert ve lifli bir zarla kaplidir Tetrapodlarda eklemlerdeki uzun kemiklerin uclarini eklem kikirdagi olarak kaplar ve korur ve gogus kafesi kulak burun bogaz boyun bronsiyal tupler ve omurlar arasi diskler de dahil olmak uzere bircok vucut parcasinin yapisal bilesenidir Kikirdaklilar gibi diger taksonlarda ve ayni zamanda cephalaspidomorphide iskeletin cok daha buyuk bir kismini olusturabilir Kemik kadar sert ve kati degildir ancak kastan cok daha sert ve cok daha az esnektir Kikirdak matrisi glikozaminoglikanlardan proteoglikanlardan kollajen liflerinden ve bazen elastinden olusur Genellikle kemikten daha hizli buyur Kikirdak dokuLatince isimpars cartilagineaSistemTanimlayicilarJSTORcartilage diseasesMicrosoft Academic2780550940MeSHD002356TA381Kondrositleri organelleri bosluklari ve matrisi gosteren kireclenmemis hiyalin kikirdagin isik mikrografi Sertligi nedeniyle kikirdak siklikla vucutta tuplerin acik tutulmasi amacina hizmet eder Krikoid kikirdak ve karina gibi trakea halkalari ornek olarak verilebilir Kikirdak buyuk miktarda kollajenoz hucre disi matris proteoglikan ve elastin lifleri acisindan zengin bol miktarda temel madde ureten kondrositler denilen ozel hucrelerden olusur Kikirdak elastik kikirdak hiyalin kikirdak ve fibrokartilaj olmak uzere uc tipte siniflandirilir bunlar goreceli olarak kollajen ve proteoglikan miktarlari bakimindan birbirinden farklilidir Kikirdak kan damarlari veya sinirler icermediginden duyarsizdir Ancak diz meniskusleri gibi bazi fibrokartilajlarda kismen kan destegi bulunur Beslenme kondrositlere difuzyonla saglanir Eklem kikirdaginin sikismasi veya elastik kikirdagin esnemesi besinlerin kondrositlere difuzyonuna yardimci olan sivi akisini uretir Diger bag dokulariyla karsilastirildiginda kikirdagin hucre disi matriks donusumu cok yavastir ve diger dokulara gore yalnizca cok yavas bir oranda onarildigi belgelenmistir Kikirdak veya sentripom hayvansal bir dokudur Vucutta yari tasiyici bir gorev ustlenir Hucreler Kikirdak doku kondrosit ve onculleri olan ihtiva eder Kondroblastlar matrisin salgilanmasi ve bakimindan sorumludurlar Matris icindeki kontroblastlar olgunlasarak kondrositlere donusurler Kondrositler olarak adlandirilan bosluklarda bulunurlar Kondrositlerin hemen etrafindaki matrise denir Lifler Kikirdak kolajen ve elastik lifler icerir Hiyalin kikirdakta Tip II kolajen kuru agirligin yaklasik 40 ni olusturur Elastik kikirdak da elastik lifler icerir Fibrokartilaj hiyalin kikirdaktan daha buyuk oranda kolajen ihtiva eder Kikirdak tipleriUc farkli kikirdak tipi bulunur Bunlarin hepsi bulunduklari yerin ihtiyaclarini karsilayacak sekilde farkli ozelliklere sahiptir Hiyalin kikirdak dokusu Hiyalin kikirdak En sik rastlanan kikirdak tipidir Hiyalin sozcugu Yunanca hyalos yani cam sozcugunden turemistir Yarisaydam isigi hafif olarak geciren matrisi nedeniyle bu ismi almistir Hareketli eklemlerde bulunur Ayrica kemiklerin icinde merkezi olarak calisacak sekilde bulunur Ek olarak burun girtlak ve nefes borusu gibi buyuk solunum yollari duvarlarinda da bulunur Hiyalin kikirdaga mikroskop altinda bakildiginda bazi hucrelerin birbirinden ayrilmadigi ikili veya uclu halde kaldigi gorulur ki bunlara izogen gruplar denir Elastik kikirdak Elastik kikirdak sari kikirdak olarak da anilir kulak kepcesinde ve cesitli borularda ornegin girtlak ostaki borusu bulunur Bu borulardaki kikirdak borularin surekli olarak acik kalmasini saglar Elastik kikirdak hiyalin kikirdaga benzerdir fakat hiyalin kikirdaktan farkli olarak Tip II kolajenin yani sira matrise dagilmis elastik lifler icermesidir Bu dokuyu sert ama elastik kilar Fibroz kikirdak fibrokartilaj Fibroz Kikirdak ozel tip kikirdaktir ve sert destek veya yuksek gerilme direnci gereken yerlerde omurgalar arasi disklerde kalca ve pelvis kemiklerde arasinda tendon veya ligamentlerin kemiklere birlesme noktalarinda bulunur Fibroz kikirdagin yogun kikirdak doku ile hiyalin kikirdak doku arasinda bir karakteri vardir Hastaliklar tipKikirdaklari etkileyebilecek bircok hastalik vardir Kondrodistrofiler kikirdagin buyumesi ve bunu izleyen kemiklesmesindeki bozukluklarla karakterize olmus hastaliklar grubudur Kikirdaklari etkileyen veya iceren bazi yaygin hastaliklara ornek olarak artrit akondroplazi ve Kikirdak dokunun normal anatomik yapisinin bozularak zayiflamasina kondroporoz chondroporosis adi verilir Dis baglantilarKaynakca Sophia Fox AJ Bedi A Rodeo SA Kasim 2009 The basic science of articular cartilage structure composition and function Sports Health 1 6 ss 461 8 doi 10 1177 1941738109350438 PMC 3445147 2 PMID 23015907 de Buffrenil Vivian de Ricqles Armand J Zylberberg Louise Padian Kevin Laurin Michel Quilhac Alexandra 2021 Vertebrate skeletal histology and paleohistology Firstiton Boca Raton FL CRC Press ss xii 825 ISBN 978 1351189576