Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde liste biçimindedir, ancak düz yazı olursa okunabilirliği artabilir. (Mayıs 2020) |
Odyoloji terimi Latince işitme anlamına gelen “audire” ve tanımlama anlamına gelen Yunanca son ek olan “logos” kelimesinden türemiştir. Odyoloji, işitme ve denge bozukluklarının araştırıldığı bir bilim dalıdır. Üniversitelerin sağlık bilimleri fakültesi bünyesinde lisans eğitimini başarıyla tamamlayanlar "Odyolog" ünvanı almaya hak kazanarak sağlık profesyoneli olur.
Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik ile (Resmî Gazete Tarihi: 22.05.2014 Resmî Gazete Sayısı: 29007) diğer sağlık meslek mensuplarının olduğu gibi Odyologların da iş ve görev tanımları düzenlenmiştir. Buna göre Odyolog:
- İşitme ve denge ile ilgili hastalıkların tanısında uzman hekimin yönlendirmesi ile tanısal testlerin gerçekleştirilmesi ve rehabilitasyonu ile işitme rehabilitasyonu için kullanılacak cihazların belirlenmesi, seçimi ve programlanmasını yapar.
- İşitme sağlığının korunması ve işitme kaybının önlenmesine yönelik çalışmalar yapar.
- İşitme tarama programlarında görev alır ve bu programlardaki testleri yapar.
- Gürültü ölçümlerini yaparak işitmenin korunması hakkında gerekli önerilerde bulunur.
- Cerrahi işlemler esnasında cerrahın gerekli görmesi durumunda işitme ve denge ile ilgili sinir monitörizasyonu yapar
- Kulağa implante edilen cihazlarda (kohlear implant) ameliyat sırasında ve sonrasında cihaz ayarlamalarını yapar.
- İşitsel algı değerlendirmesi ve rehabiltasyonu yapar.
- İşitme ile ilgili eğitim programlarının hazırlanmasında görev alır.[1] 2 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Odyologlar, etik kurallara bağlı, multidisipliner yaklaşımı özümsemiş, çağdaş tıp kuralları doğrultusunda sağlıklı ve/veya sorunları olan gruplar için gerekli tarama programlarını hazırlama, uygulama, işitme ve denge sorunu bulunan hastaları uzman hekiminin yönlendirmesiyle değerlendirme, sorunlarını tespit etme, uygun rehabilitasyon programlarını hazırlama, gereksinim duyulacak araçları (işitme cihazı, implantlar, FM sistem, vestibüler rehabilitasyon vs) belirleme, bunların uygun şekilde ayarlamasını yapma ve kullanılması için gerekli rehabilitasyon programlarını hazırlama ve uygulama becerilerine sahiptir.
Odyoloji alanları
- Odyoloji programları odyologları genel olarak ‘‘klinik’’ odyoloji adı altında hazırlamaktadır.
- Mezuniyet sonrasında odyologlar zaman ve konsantrasyonlarını yöneltebilecekleri odyoloji alanlarında çalışabilmektedirler.
Odyoloji alt alanları
- Klinik Odyoloji
- Eğitim Odyolojisi
- Pediyatrik Odyoloji
- Geriatrik Odyoloji
- Endüstriyel Odyoloji
- Denge Sistemi Alanı
- Konuşma-Ses Bozuklukları
Klinik odyoloji
- İşitme sistemi içerisinde işitme kaybının yerini tayin eder (dış kulak, orta kulak, iç kulak, vestibülokoklear sinir ve merkezi sinir sistemi) tanıya gider.
- Odyolojik bulgular diğer medikal bulgularla birleştirilerek ‘asıl tanı’ konur.
- Gerekli olan odyolojik tedaviyi belirler, uygulama takibini kontrol eder.
- Tanı koyma sürecinde davranışsal işitme testleri, otoakustik emisyon ölçüm testleri ve elektrofizyolojik testlerden yararlanır. Bu testlerden bazıları ABR, OAE, EcochG, ASSR.
- Denge bozukluklarıyla (vestibüler sistem) ilgili tanı, takip ve rehabilitasyon süreçleriyle birebir ilgilenir takibinde rol oynar.
- Çınlama (tinnitus) şikayeti olan hastalara uygun tedavi ve rehabilitasyon programları uygular.
- İşitme kaybı tanısı alan hastalara uygun işitme cihazları ve işitsel implantları belirlemede yol gösterici görevi üstlenir.
Çalışma alanları
- Kamu ve özel hastanelerde:
- Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerinde
- Özel merkezlerde
- Sağlık koruma programlarında
- Askeri hastanelerde
- Sağlık merkezlerinde
- Yenidoğan işitme tarama programlarında
- İşitme cihaz firmalarında
Eğitim odyolojisi
- Yurt dışında:
Okullarda görev alır.
- Amaç: Çocukların eğitim sistemi üzerinde işitme kaybının etkilerini en aza indirmek.
- Sorumlulukları: İşitsel eğitim, dudak okuma, işitme kaybı danışmanlığı.
- Yakın çalışma alanları:
- Konuşma-lisan patologları
- İşitme engelliler öğretmenleri
Pediyatrik odyoloji
- Çocuklarda işitme kaybı tanısını koyarak, gerekli işitsel tedavi sürecini uygulamakla sorumludur.
- İşitme tedavisi sonrasında işitsel rehabilitasyon için çocuğu eğitim odyoloğuna yönlendirir.
Geriatrik odyoloji
- Yaşılılarda işitme kaybı tanısını koyarak, gerekli işitsel tedavi sürecini uygulamakla sorumludur.
Endüstriyel odyoloji
- Gürültüden korunma programı çerçevesinde gerekli olan yasal uygulamaların başlatılması, uygulanmasından sorumludur.
- İşitme kaybı olan işçilerin işitme kaybı tanısının konması ve uygun tedavi sürecinin başlatılmasından sorumludur.
- İşitme kaybı olan işçilerin yasal haklarının korunmasında danışmanlık görevi görür.
Denge sistemi alanı
- Denge sistemi ()) ile ilgili bozukluklarda tanı koyar, gerekli terapi programını uygular. Tanı ve tedavi manevralarını uygular.
- Tanılamada kulanılan bazı denge testleri VNG, VEMP, vHİT, Postürografi ve Kalorik testtir.
Konuşma-ses bozuklukları
- Konuşma-ses bozuklukları: Konuşma ve ses bozukluklar ile ilgili tanı ve terapi sürecinde rol oynar.
Odyolojinin diğer alanlarla ilişkisi
Odyolojinin sağlık sektöründe yeri ve önemi
- Odyologlar sağlık sektörü içerisindeki diğer uzmanlarla karşılıklı etkileşim içerisindedir. Bu uzmanlarla karşılıklı pozitif bir iletişim kurmak, hem hastaların tüm ihtiyaçlarının karşılanmasında hem de sabit bir yönlendirmenin sağlanmasında önemli rol oynamaktadır.
- Sadece Kulak burun boğaz doktorları ile değil, tüm tıp bilimleri alanlarındaki uzmanlarla karşılıklı yönlendirmenin sağlanması gereklidir.
Odyoloji-tıp bilimleri ilişkisi
- Kulak Burun Boğaz: Tamamen koopere çalışma gereklidir.
- Pediyatri: Bebek ve çocuklar ortak alanımızdır.
- Geriatri: Yaşlılar ortak alanımızdır.
- Psikiyatri: Testlerde simülasyon yapan hastalar ortak alanımızdır.
- Nöroloji: İşitme sinir sistemi, İşitme kaybı ile ilgili görülen nörolojik problemler her iki bölümü de içermektedir.
- Anatomi-Fizyoloji: İnsan organizması ve işleyişi, özellikle kulak ve beyin dahil olacak tüm mekanizma ortak alanımızdır.
Odyoloji-psikoloji ilişkisi
- Psikoloji insan organizmasının uyarılara tepkisini inceler,
- Hasta psikolojisi, normal çocuk-yetişkin psikolojisi konusunda bilgilendirme
- Çocuk ve yetişkinlerde organik olmayan işitme kaybı tedavisinde uygulamalar
Odyoloji-fizik ilişkisi
- Akustik ve Elektronik Fizik
- Ses uyaranının fiziksel özelliklerinin bilinmesinde,
- İşitme cihazları ve implantların elektrik, akustik bilgisinin değerlendirilmesinde.
Odyoloji-eğitim bilimi ilişkisi
- Eğitim davranış değişikliği ve yönlendirilmesi prensibine dayanır.
- Çocuğun eğitilmesi konusunda.
- Bakım verilen okullarda prensip ve metodların öğrenilmesinde.
- Okul döneminde işitme kayıplı çocukların okula adaptasyonunda (kaynaştırma eğitimi).
Odyoloji-işitme cihaz sektörü
- Hearing Industries Association: Tüm dünyada çeşitli derecelerde işitme kaybı olan ve amplifikasyona ihtiyacı olan yaklaşık 27.2 milyon kişinin olduğunu öngörmektedir.
- Ancak bu popülasyonun sadece % 20.4’ü işitme cihazı kullanmakta, geri kalan kısım, yaklaşık % 70’i, çeşitli nedenlerle işitme cihazı kullanmamaktadırlar.
- Çoğu işitme kayıplı kişi odyoloji uzmanlığını ve hizmet alanlarını tanımamaktadır. Hatta çoğu zaman bilseler dahi cihaz kullanmaktan kaçınmaktadırlar.
- Bu nedenle: Öncelikle sağlık alanları içindeki diğer uzmanları işitme kaybının önemli negatif etkileri üzerinde bilinçlendirmek gereklidir.
- Tüketiciler odyoloji hakkında bilgi sahibi olmalıdır.Bu önyargıyı aşma konusunda odyologlara büyük görev düşmektedir.
Odyoloji çalışma alanları
- Özel Hastaneler
- Devlet Hastaneleri
- Üniversite Hastaneleri
- Koklear İmplant Merkezleri
- İşitme Cihaz Merkezleri
- İşitme Eğitim Merkezleri
- Okullar
- Huzurevlerİ
- Bakanlıklar
Hasta Yaşı
- Yenidoğanlar
- Okul öncesi çocuklar
- İlkokul çocukları
- Ortaokul-Liseliler
- Üniversiteliler-Gençler
- Genç yetişkinler
- Orta yaşlılar
- Yaşlılar
Dünyada odyolojinin tarihsel gelişimi
- Amerika Birleşik Devletleri'nde, odyoloji mensuplarının 1925 yılında resmi olarak teşkilatlandığı bilinmektedir.
- İlk odyoloji uzmanları Konuşma-Lisan Patalogları (SLP) ve Kulak Burun Boğaz doktorları olmuşlardır. Odyoloji bugün çalışma prensipleri yasalarla düzenlenmiş, bağımsız çalışma yetkisine sahip bir bilim dalı olarak hizmet vermektedir. Odyoloji terimi ise 1940 yılında Amerika’da hükûmet kararı ile profesyonel kullanıma girmiştir. Odyoloji’nin Babası olarak bilinir.
- Her ne kadar işitmenin ölçümü ve işitme engellilerle ilgili çalışmalar 1940’lı yıllardan önce varsa da, bir bilim dalı haline gelmesi II. Dünya Savaşı öncesinde, sırasında ve sonrasında olmuştur.
- 1912 yılında Meksiko'da doğan Carhart, lisans eğitimini Konuşma ve Psikoloji alanında Dakota Wesleyan Üniversitesi'nde 1932 yılında tamamladı.
- Northwestern Üniversitesi'nde "Deneysel Fonetik ve Psikoloji" alanında 1934 yılında yüksek lisans, 1936 yılında doktora derecesi aldı.
- 1936-1940 yılları arasında aynı üniversitede öğretim üyesi olarak çalışmalarına devam etti. 1944 yılında ABD ordusuna katıldı. 1946 yılına kadar II. Dünya Savaşı boyunca Amerikan Askeri Sağlık Teşkilatında çalışmalarda bulundu.
- 1947 yılında Northwestern Üniversitesi'ne geri döndü. Aynı yıl profesör oldu. Hayatını kaybettiği 1975 yılına kadar üniversitede çalışmalarına devam etti.
- Carhart, ABD'de odyoloji alanında ilk akademik programı başlatarak odyoloji bilim dalının kurulmasına öncülük etmiştir. Yeni bir bilim dalının doğuşuna yaptığı büyük katkının yanı sıra bilimsel çalışmalarıyla da adından söz ettirmiştir. Yaptığı bilimsel çalışmalarla konuşma odyometresinin gelişiminde, saf ses odyogram yorumlama tekniklerinde odyoloji bilimine katkıları olmuştur.
- 1950 yılında Stockholm'de yapılan ilk Uluslararası Odyoloji Kongresi'nde otoskleroz hastalarında başarılı bir stapes cerrahisinden sonra kemik yolu eşik değişimleriyle ilgili daha önceden tanımlanmamış bir odyolojik bulguyu tanımlamıştır. Kongrede açıkladığı bu durum Carhart Çentiği olarak bilinmektedir.
- 18 yy dönemlerinden sonra konuşma ve lisan gelişim konularına daha fazla ağırlık verilerek işitsel eğitim ve dudaktan okuma çalışmaları başlatılmıştır. Bu amaçla “sağırlar” okulları kurulmuştur. Sağır olan kişilerin gerçekte sağır olmadıkları, işitme mekanizmalarının uyarılması ile uygun eğitimi alabilecekleri görülmüştür. Önceleri “sağırlar okulu” çok fazla ilgi görüyorken Odyoloji biliminin ortaya çıkışı ile işitme engelliler üniversite hastanelerinde, merkezlerde, okullarda işitsel rehabilitasyon programlarına alınmaya başlanmıştır.
Türkiye’de odyolojinin tarihsel gelişimi
Türkiye’de odyoloji eğitimini başlatan kişi Prof. Dr. İ. Nazmi Hoşal’dır. 1963 yılında Hacettepe KBB Kliniğinin kurucusudur. Odyoloji Bilim dalının ilk temeli 1967 yılında Prof.Dr.İ. Nazmi Hoşal tarafından atılmıştır. Aynı yıl Prof Dr.Soner Özkan eğitim için ABD'ye gönderilmiştir. Kuruluştan bir yıl sonra, 1968 yılında Odyoloji Yüksek Lisans programı başlatılmıştır. Türkiye'de ilk resmi eğitim programı olan Odyoloji Yüksek lisans ve doktora derslerini vermek üzere ABD'den tanınmış Odyologlar Dr.Richard Israel, daha sonra da Dr.Jack Katz getirilmiştir. 1989 yılına kadar Odyoloji olarak yürütülen program, bu yıldan itibaren programları revize edilerek "Odyoloji ve Konuşma Bozuklukları " Yüksek Lisans ve Doktora eğitimi olarak sürdürülmektedir.Türkiye’de Odyoloji Eğitim Programını düzenleyen ve uygulayan kişi Dr. Richard H. Israel’dir. 1967 yılında Prof. Dr. Soner Özkan Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi KBB Bölümünde görevlendirilmiş ve Odyoloji’de (Master) Bilim Uzmanlığı yapmak üzere ABD’ ye gönderilmiştir.
1974 yılında Hacettepe üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesinde Odyoloji (KBB) Doktora programı açılmıştır.İlk Odyoloji Bilim Dalı Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde 1990 yılında kurulmuştur. Eğitim Odyolojisi Bilim Uzmanlığı Programı Hacettepe üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü'nde 1992 yılında kurulmuştur. İlk ‘yenidoğan işitme taraması’ 1994'te Marmara üniversitesi Odyoloji Bilim Dalı’nda başlamıştır. İlk Odyoloji ve Konuşma Bozuklukları Kongresi 2002 de Ankara’da yapıldı.
Odyoloji alanına duyulan ihtiyaç
- II. Dünya savaşı sırasında ve sonrasında askerlerin birçoğunda:
- Direkt hasar- şarapnel, mermi parçaları
- Akustik travma-yüksek şiddette gürültü (silah-top-tüfek v.b.)
- Duygusal bozukluklar- “savaş bunalımı”
- Bu nedenle İşitsel rehabilitasyon hastaneleri kurularak:
- İşitmenin korunması
- Rehabilitasyon uygulamaları
- Medikal problemlere bağlı olarak
- İşitme kayıplı kişilere eğitim programlarının uygulanması Kapsamlarında odyolojiye duyulan ihtiyaç artmış ve odyolojinin gelişmesine neden olmuştur.
Odyolojide kullanılan test aletlerinin tarihsel gelişimi
İşitmenin değerlendirilmesinde “işitme eşik” olarak adlandırdığımız hava ve kemik yolu işitme eşiklerinin tayini klinik odyolojinin temelini oluşturmaktadır. Bu test için kullanılan odyometrelerin tarihçisine baktığımızda ilk saf ses odyometre test aletinin 1920’li yıllarda üretildiği bilinmektedir. Odyolojide kullanılan aletlerin ve uygulamaların ulusal ve uluslararası standartlara göre ayarlanması 1964 yılında geliştirilen International Standart Organization (ISO 1964) ve 1969 yılında geliştirilen ve günümüzde hala geçerliliğini koruyan American National Standart Instute (ANSI 1969) yapılmaktadır.} Günümüzde kullanılan konuşma odyometri testlerinin tarihçesi yine İkinci dünya savaşı yıllarına dayanmaktadır.
Objektif test yöntemlerinden biri olan Elektroakustik impedansmetre ilk olarak orta kulak patolojisi geçiren hastalarda 1946 yılında uygulansa da, 1970’li yıllarda yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Jewett, 1970’li yıllarda İşitsel Uyarılmış Beyin sapı Odyometrisi (ABR) ile ilk kez hayvanlar üzerinde elektrofizyolojik kayıt yapmıştır. Koklea tarafından üretilen seslerin özel bir metotla kulak kanalından kaydedildiği Otoakustik emisyon kayıtları ilk olarak David Kemp tarafından 1978 yılında yapılmıştır. Odyolojik tedavinin temelini oluşturan işitme cihazlarına baktığımızda; ilk işitme cihazları hayvan boynuzları, deniz kabuklarıdır.
1970’li yıllarda Odyoloji’de uygulamalar:
- Havayolu ve kemik yolu işitme eşiklerinin ölçümü, konuşma testleri
- Santral işitme testleri
- Akustik immitans ve refleks ölçümü
Yirminci yüzyılın başına kadar olan döneme “pre-elektrik” dönem adı verilmektedir. elektrikle çalışan bir işitme cihazı üretmek isterken, işitme cihazı yerine telefonu icat etmiştir. Elektrik ile çalışan, ticari amaçlı ilk işitme cihazı 1903 yılında piyasaya sürülmüştür. 1947 yılında ise transistörün bulunması ile işitme cihaz boyutları giderek küçülmüştür. 1951 yılında ilk metal plakadan oluşan kemik iletim aleti kullanılmıştır.
Odyolojik tedavinin temelini oluşturan diğer bir konu ise koklear implantlardır. 1980’li yıllarda tek kanallı olarak uygulanmaya başlayan implantlar, 1990’lı yılların sonuna doğru ivme kazanmış, günümüzde ise sadece koklea içine değil, orta kulağa ve beyin sapına yerleştirilecek tarz da uygulamalar başlamıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Mevzuat Bilgi Sistemi". www.mevzuat.gov.tr. 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021.
- ^ "What Is an Audiologist". American Academy of Audiology (İngilizce). 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2023.
- ^ . odyoloji.org.tr/kanun. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Audiologist Roles and Responsibilities". American Speech-Language-Hearing Association (İngilizce). 9 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2023.
- ^ "American Board of Audiology". American Academy of Audiology (İngilizce). 31 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2023.
- ^ "Balance". British Academy of Audiology (İngilizce). 3 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde liste bicimindedir ancak duz yazi olursa okunabilirligi artabilir Gerekirse bu listeyi duz yaziya donusturerek yardimci olabilirsiniz Mayis 2020 Odyoloji terimi Latince isitme anlamina gelen audire ve tanimlama anlamina gelen Yunanca son ek olan logos kelimesinden turemistir Odyoloji isitme ve denge bozukluklarinin arastirildigi bir bilim dalidir Universitelerin saglik bilimleri fakultesi bunyesinde lisans egitimini basariyla tamamlayanlar Odyolog unvani almaya hak kazanarak saglik profesyoneli olur Otoskopik muayene Saglik Meslek Mensuplari ile Saglik Hizmetlerinde Calisan Diger Meslek Mensuplarinin Is ve Gorev Tanimlarina Dair Yonetmelik ile Resmi Gazete Tarihi 22 05 2014 Resmi Gazete Sayisi 29007 diger saglik meslek mensuplarinin oldugu gibi Odyologlarin da is ve gorev tanimlari duzenlenmistir Buna gore Odyolog Isitme ve denge ile ilgili hastaliklarin tanisinda uzman hekimin yonlendirmesi ile tanisal testlerin gerceklestirilmesi ve rehabilitasyonu ile isitme rehabilitasyonu icin kullanilacak cihazlarin belirlenmesi secimi ve programlanmasini yapar Isitme sagliginin korunmasi ve isitme kaybinin onlenmesine yonelik calismalar yapar Isitme tarama programlarinda gorev alir ve bu programlardaki testleri yapar Gurultu olcumlerini yaparak isitmenin korunmasi hakkinda gerekli onerilerde bulunur Cerrahi islemler esnasinda cerrahin gerekli gormesi durumunda isitme ve denge ile ilgili sinir monitorizasyonu yapar Kulaga implante edilen cihazlarda kohlear implant ameliyat sirasinda ve sonrasinda cihaz ayarlamalarini yapar Isitsel algi degerlendirmesi ve rehabiltasyonu yapar Isitme ile ilgili egitim programlarinin hazirlanmasinda gorev alir 1 2 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Odyologlar etik kurallara bagli multidisipliner yaklasimi ozumsemis cagdas tip kurallari dogrultusunda saglikli ve veya sorunlari olan gruplar icin gerekli tarama programlarini hazirlama uygulama isitme ve denge sorunu bulunan hastalari uzman hekiminin yonlendirmesiyle degerlendirme sorunlarini tespit etme uygun rehabilitasyon programlarini hazirlama gereksinim duyulacak araclari isitme cihazi implantlar FM sistem vestibuler rehabilitasyon vs belirleme bunlarin uygun sekilde ayarlamasini yapma ve kullanilmasi icin gerekli rehabilitasyon programlarini hazirlama ve uygulama becerilerine sahiptir Odyoloji alanlariOdyoloji programlari odyologlari genel olarak klinik odyoloji adi altinda hazirlamaktadir Mezuniyet sonrasinda odyologlar zaman ve konsantrasyonlarini yoneltebilecekleri odyoloji alanlarinda calisabilmektedirler Odyoloji alt alanlariKlinik Odyoloji Egitim Odyolojisi Pediyatrik Odyoloji Geriatrik Odyoloji Endustriyel Odyoloji Denge Sistemi Alani Konusma Ses BozukluklariKlinik odyoloji Isitme sistemi icerisinde isitme kaybinin yerini tayin eder dis kulak orta kulak ic kulak vestibulokoklear sinir ve merkezi sinir sistemi taniya gider Odyolojik bulgular diger medikal bulgularla birlestirilerek asil tani konur Gerekli olan odyolojik tedaviyi belirler uygulama takibini kontrol eder Tani koyma surecinde davranissal isitme testleri otoakustik emisyon olcum testleri ve elektrofizyolojik testlerden yararlanir Bu testlerden bazilari ABR OAE EcochG ASSR Denge bozukluklariyla vestibuler sistem ilgili tani takip ve rehabilitasyon surecleriyle birebir ilgilenir takibinde rol oynar Cinlama tinnitus sikayeti olan hastalara uygun tedavi ve rehabilitasyon programlari uygular Isitme kaybi tanisi alan hastalara uygun isitme cihazlari ve isitsel implantlari belirlemede yol gosterici gorevi ustlenir Yenidogan Isitme Tarama TestiCalisma alanlari Kamu ve ozel hastanelerde Ozel Egitim ve Rehabilitasyon Merkezlerinde Ozel merkezlerde Saglik koruma programlarinda Askeri hastanelerde Saglik merkezlerinde Yenidogan isitme tarama programlarinda Isitme cihaz firmalarindaEgitim odyolojisi Yurt disinda Okullarda gorev alir Amac Cocuklarin egitim sistemi uzerinde isitme kaybinin etkilerini en aza indirmek Sorumluluklari Isitsel egitim dudak okuma isitme kaybi danismanligi Yakin calisma alanlari Konusma lisan patologlari Isitme engelliler ogretmenleriPediyatrik odyoloji Cocuklarda isitme kaybi tanisini koyarak gerekli isitsel tedavi surecini uygulamakla sorumludur Isitme tedavisi sonrasinda isitsel rehabilitasyon icin cocugu egitim odyologuna yonlendirir Geriatrik odyoloji Yasililarda isitme kaybi tanisini koyarak gerekli isitsel tedavi surecini uygulamakla sorumludur Endustriyel odyoloji Gurultuden korunma programi cercevesinde gerekli olan yasal uygulamalarin baslatilmasi uygulanmasindan sorumludur Isitme kaybi olan iscilerin isitme kaybi tanisinin konmasi ve uygun tedavi surecinin baslatilmasindan sorumludur Isitme kaybi olan iscilerin yasal haklarinin korunmasinda danismanlik gorevi gorur Denge sistemi alani Denge sistemi ile ilgili bozukluklarda tani koyar gerekli terapi programini uygular Tani ve tedavi manevralarini uygular Tanilamada kulanilan bazi denge testleri VNG VEMP vHIT Posturografi ve Kalorik testtir Vestibuler Test posturografi Konusma ses bozukluklari Konusma ses bozukluklari Konusma ve ses bozukluklar ile ilgili tani ve terapi surecinde rol oynar Odyolojinin diger alanlarla iliskisiOdyolojinin saglik sektorunde yeri ve onemi Odyologlar saglik sektoru icerisindeki diger uzmanlarla karsilikli etkilesim icerisindedir Bu uzmanlarla karsilikli pozitif bir iletisim kurmak hem hastalarin tum ihtiyaclarinin karsilanmasinda hem de sabit bir yonlendirmenin saglanmasinda onemli rol oynamaktadir Sadece Kulak burun bogaz doktorlari ile degil tum tip bilimleri alanlarindaki uzmanlarla karsilikli yonlendirmenin saglanmasi gereklidir Odyoloji tip bilimleri iliskisi Kulak Burun Bogaz Tamamen koopere calisma gereklidir Pediyatri Bebek ve cocuklar ortak alanimizdir Geriatri Yaslilar ortak alanimizdir Psikiyatri Testlerde simulasyon yapan hastalar ortak alanimizdir Noroloji Isitme sinir sistemi Isitme kaybi ile ilgili gorulen norolojik problemler her iki bolumu de icermektedir Anatomi Fizyoloji Insan organizmasi ve isleyisi ozellikle kulak ve beyin dahil olacak tum mekanizma ortak alanimizdir Odyoloji psikoloji iliskisi Psikoloji insan organizmasinin uyarilara tepkisini inceler Hasta psikolojisi normal cocuk yetiskin psikolojisi konusunda bilgilendirme Cocuk ve yetiskinlerde organik olmayan isitme kaybi tedavisinde uygulamalarOdyoloji fizik iliskisi Akustik ve Elektronik Fizik Ses uyaraninin fiziksel ozelliklerinin bilinmesinde Isitme cihazlari ve implantlarin elektrik akustik bilgisinin degerlendirilmesinde Odyoloji egitim bilimi iliskisi Egitim davranis degisikligi ve yonlendirilmesi prensibine dayanir Cocugun egitilmesi konusunda Bakim verilen okullarda prensip ve metodlarin ogrenilmesinde Okul doneminde isitme kayipli cocuklarin okula adaptasyonunda kaynastirma egitimi Odyoloji isitme cihaz sektoru Hearing Industries Association Tum dunyada cesitli derecelerde isitme kaybi olan ve amplifikasyona ihtiyaci olan yaklasik 27 2 milyon kisinin oldugunu ongormektedir Ancak bu populasyonun sadece 20 4 u isitme cihazi kullanmakta geri kalan kisim yaklasik 70 i cesitli nedenlerle isitme cihazi kullanmamaktadirlar Cogu isitme kayipli kisi odyoloji uzmanligini ve hizmet alanlarini tanimamaktadir Hatta cogu zaman bilseler dahi cihaz kullanmaktan kacinmaktadirlar Bu nedenle Oncelikle saglik alanlari icindeki diger uzmanlari isitme kaybinin onemli negatif etkileri uzerinde bilinclendirmek gereklidir Tuketiciler odyoloji hakkinda bilgi sahibi olmalidir Bu onyargiyi asma konusunda odyologlara buyuk gorev dusmektedir Odyoloji calisma alanlariOzel Hastaneler Devlet Hastaneleri Universite Hastaneleri Koklear Implant Merkezleri Isitme Cihaz Merkezleri Isitme Egitim Merkezleri Okullar HuzurevlerI BakanliklarHasta YasiYenidoganlar Okul oncesi cocuklar Ilkokul cocuklari Ortaokul Liseliler Universiteliler Gencler Genc yetiskinler Orta yaslilar YaslilarDunyada odyolojinin tarihsel gelisimiAmerika Birlesik Devletleri nde odyoloji mensuplarinin 1925 yilinda resmi olarak teskilatlandigi bilinmektedir Ilk odyoloji uzmanlari Konusma Lisan Pataloglari SLP ve Kulak Burun Bogaz doktorlari olmuslardir Odyoloji bugun calisma prensipleri yasalarla duzenlenmis bagimsiz calisma yetkisine sahip bir bilim dali olarak hizmet vermektedir Odyoloji terimi ise 1940 yilinda Amerika da hukumet karari ile profesyonel kullanima girmistir Odyoloji nin Babasi olarak bilinir Raymond CarhartHer ne kadar isitmenin olcumu ve isitme engellilerle ilgili calismalar 1940 li yillardan once varsa da bir bilim dali haline gelmesi II Dunya Savasi oncesinde sirasinda ve sonrasinda olmustur 1912 yilinda Meksiko da dogan Carhart lisans egitimini Konusma ve Psikoloji alaninda Dakota Wesleyan Universitesi nde 1932 yilinda tamamladi Northwestern Universitesi nde Deneysel Fonetik ve Psikoloji alaninda 1934 yilinda yuksek lisans 1936 yilinda doktora derecesi aldi 1936 1940 yillari arasinda ayni universitede ogretim uyesi olarak calismalarina devam etti 1944 yilinda ABD ordusuna katildi 1946 yilina kadar II Dunya Savasi boyunca Amerikan Askeri Saglik Teskilatinda calismalarda bulundu 1947 yilinda Northwestern Universitesi ne geri dondu Ayni yil profesor oldu Hayatini kaybettigi 1975 yilina kadar universitede calismalarina devam etti Carhart ABD de odyoloji alaninda ilk akademik programi baslatarak odyoloji bilim dalinin kurulmasina onculuk etmistir Yeni bir bilim dalinin dogusuna yaptigi buyuk katkinin yani sira bilimsel calismalariyla da adindan soz ettirmistir Yaptigi bilimsel calismalarla konusma odyometresinin gelisiminde saf ses odyogram yorumlama tekniklerinde odyoloji bilimine katkilari olmustur 1950 yilinda Stockholm de yapilan ilk Uluslararasi Odyoloji Kongresi nde otoskleroz hastalarinda basarili bir stapes cerrahisinden sonra kemik yolu esik degisimleriyle ilgili daha onceden tanimlanmamis bir odyolojik bulguyu tanimlamistir Kongrede acikladigi bu durum Carhart Centigi olarak bilinmektedir 18 yy donemlerinden sonra konusma ve lisan gelisim konularina daha fazla agirlik verilerek isitsel egitim ve dudaktan okuma calismalari baslatilmistir Bu amacla sagirlar okullari kurulmustur Sagir olan kisilerin gercekte sagir olmadiklari isitme mekanizmalarinin uyarilmasi ile uygun egitimi alabilecekleri gorulmustur Onceleri sagirlar okulu cok fazla ilgi goruyorken Odyoloji biliminin ortaya cikisi ile isitme engelliler universite hastanelerinde merkezlerde okullarda isitsel rehabilitasyon programlarina alinmaya baslanmistir Turkiye de odyolojinin tarihsel gelisimiTurkiye de odyoloji egitimini baslatan kisi Prof Dr I Nazmi Hosal dir 1963 yilinda Hacettepe KBB Kliniginin kurucusudur Odyoloji Bilim dalinin ilk temeli 1967 yilinda Prof Dr I Nazmi Hosal tarafindan atilmistir Ayni yil Prof Dr Soner Ozkan egitim icin ABD ye gonderilmistir Kurulustan bir yil sonra 1968 yilinda Odyoloji Yuksek Lisans programi baslatilmistir Turkiye de ilk resmi egitim programi olan Odyoloji Yuksek lisans ve doktora derslerini vermek uzere ABD den taninmis Odyologlar Dr Richard Israel daha sonra da Dr Jack Katz getirilmistir 1989 yilina kadar Odyoloji olarak yurutulen program bu yildan itibaren programlari revize edilerek Odyoloji ve Konusma Bozukluklari Yuksek Lisans ve Doktora egitimi olarak surdurulmektedir Turkiye de Odyoloji Egitim Programini duzenleyen ve uygulayan kisi Dr Richard H Israel dir 1967 yilinda Prof Dr Soner Ozkan Hacettepe Universitesi Tip Fakultesi KBB Bolumunde gorevlendirilmis ve Odyoloji de Master Bilim Uzmanligi yapmak uzere ABD ye gonderilmistir 1974 yilinda Hacettepe universitesi Saglik Bilimleri Fakultesinde Odyoloji KBB Doktora programi acilmistir Ilk Odyoloji Bilim Dali Marmara Universitesi Tip Fakultesi nde 1990 yilinda kurulmustur Egitim Odyolojisi Bilim Uzmanligi Programi Hacettepe universitesi Saglik Bilimler Enstitusu nde 1992 yilinda kurulmustur Ilk yenidogan isitme taramasi 1994 te Marmara universitesi Odyoloji Bilim Dali nda baslamistir Ilk Odyoloji ve Konusma Bozukluklari Kongresi 2002 de Ankara da yapildi Odyoloji alanina duyulan ihtiyacII Dunya savasi sirasinda ve sonrasinda askerlerin bircogunda Direkt hasar sarapnel mermi parcalari Akustik travma yuksek siddette gurultu silah top tufek v b Duygusal bozukluklar savas bunalimi Bu nedenle Isitsel rehabilitasyon hastaneleri kurularak Isitmenin korunmasi Rehabilitasyon uygulamalari Medikal problemlere bagli olarak Isitme kayipli kisilere egitim programlarinin uygulanmasi Kapsamlarinda odyolojiye duyulan ihtiyac artmis ve odyolojinin gelismesine neden olmustur Odyolojide kullanilan test aletlerinin tarihsel gelisimiIsitmenin degerlendirilmesinde isitme esik olarak adlandirdigimiz hava ve kemik yolu isitme esiklerinin tayini klinik odyolojinin temelini olusturmaktadir Bu test icin kullanilan odyometrelerin tarihcisine baktigimizda ilk saf ses odyometre test aletinin 1920 li yillarda uretildigi bilinmektedir Odyolojide kullanilan aletlerin ve uygulamalarin ulusal ve uluslararasi standartlara gore ayarlanmasi 1964 yilinda gelistirilen International Standart Organization ISO 1964 ve 1969 yilinda gelistirilen ve gunumuzde hala gecerliligini koruyan American National Standart Instute ANSI 1969 yapilmaktadir Gunumuzde kullanilan konusma odyometri testlerinin tarihcesi yine Ikinci dunya savasi yillarina dayanmaktadir Saf Ses Odyometri Objektif test yontemlerinden biri olan Elektroakustik impedansmetre ilk olarak orta kulak patolojisi geciren hastalarda 1946 yilinda uygulansa da 1970 li yillarda yaygin olarak kullanilmaya baslandi Jewett 1970 li yillarda Isitsel Uyarilmis Beyin sapi Odyometrisi ABR ile ilk kez hayvanlar uzerinde elektrofizyolojik kayit yapmistir Koklea tarafindan uretilen seslerin ozel bir metotla kulak kanalindan kaydedildigi Otoakustik emisyon kayitlari ilk olarak David Kemp tarafindan 1978 yilinda yapilmistir Odyolojik tedavinin temelini olusturan isitme cihazlarina baktigimizda ilk isitme cihazlari hayvan boynuzlari deniz kabuklaridir 1970 li yillarda Odyoloji de uygulamalar Havayolu ve kemik yolu isitme esiklerinin olcumu konusma testleri Santral isitme testleri Akustik immitans ve refleks olcumu Yirminci yuzyilin basina kadar olan doneme pre elektrik donem adi verilmektedir elektrikle calisan bir isitme cihazi uretmek isterken isitme cihazi yerine telefonu icat etmistir Elektrik ile calisan ticari amacli ilk isitme cihazi 1903 yilinda piyasaya surulmustur 1947 yilinda ise transistorun bulunmasi ile isitme cihaz boyutlari giderek kuculmustur 1951 yilinda ilk metal plakadan olusan kemik iletim aleti kullanilmistir Odyolojik tedavinin temelini olusturan diger bir konu ise koklear implantlardir 1980 li yillarda tek kanalli olarak uygulanmaya baslayan implantlar 1990 li yillarin sonuna dogru ivme kazanmis gunumuzde ise sadece koklea icine degil orta kulaga ve beyin sapina yerlestirilecek tarz da uygulamalar baslamistir Koklear implantAyrica bakinizIsitme Isitme kaybi Isitsel halusinasyon Isitme cihazi Kulak Kulak burun bogaz Kulak cinlamasi Kulak zari Kohlear implant Nistagmus Odyolog Vertigo Vestibuler sistem Vestibulokoklear sinirKaynakca Mevzuat Bilgi Sistemi www mevzuat gov tr 2 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2021 What Is an Audiologist American Academy of Audiology Ingilizce 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2023 odyoloji org tr kanun 4 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Audiologist Roles and Responsibilities American Speech Language Hearing Association Ingilizce 9 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2023 American Board of Audiology American Academy of Audiology Ingilizce 31 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2023 Balance British Academy of Audiology Ingilizce 3 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2023