Kumanlı Elizabeth veya Elizabeth Terteroba (1244–1290), Macaristan Kralı V. Stephen'ın eşiydi. 1272'den 1277'ye kadar oğlu IV. Ladislaus'un reşit olmadığı dönemde Macaristan'ın naipliğini yaptı.
Kumanlı Elizabeth | |
---|---|
Macaristan Kraliçesi | |
Hüküm süresi | 1270–1272 |
Doğum | 1244 |
Ölüm | 1290 (45-46 yaşlarında) |
Eş(ler)i | V. István (e. 1253; ö. 1272) |
Çocuk(lar)ı | |
Hanedan | Terter hanedanlığı |
Babası | Köten (ya da muhtemelen Seyhan, bir Kuman reisi) |
Kumanlar, Kuman-Kıpçak konfederasyonunun batı kabileleriydi. Halkı şamanist bir dini takip ediyordu ve Avrupa'nın çağdaş Hristiyanları tarafından pagan olarak görülüyordu.
Ebeveynleri ve ailesiyle ilgili sorular
Tarihçilere göre babası , 1238'de Moğol İmparatorluğu'nun ilerleyen ordularından kaçarken Kumanlara ve diğer birkaç klana Macaristan Krallığı'nı işgal etmelerine öncülük etti. Zamanla Macaristan Kralı IV. Béla, Köten ve halkıyla bir ittifak müzakeresi yaptı ve onlara Roma Katolikliğine geçmeleri ve Kral'a sadakatleri karşılığında sığınma hakkı verdi. Anlaşma Elizabeth'in IV. Béla'nın en büyük oğlu Stephen ile nişanlanmasıyla imzalandı. Anlaşma Stephen bebekken yapılmış gibi görünüyor. Elizabeth'in gelecekteki kocasından daha büyük olması pek mümkün değildi. 1241'de Batu Han ve Subutai önderliğinde Avrupa'ya yönelik Moğol istilası başladı ve öncelikli hedefleri arasında Macaristan da vardı. Köten, Macar soyluları tarafından karşı tarafa ilticaya yol açacağı korkusuyla suikasta kurban gitti.
Diğer tarihçiler, kayınpederi IV. Béla'nın bir tüzüğünde Kuman reisi Seyhan'dan "akrabası" olarak söz edildiğine dikkat çekiyor; bu da Zeyhan'ın aslında Elizabeth'in babası olduğu şeklinde yorumlanabilir. İsim veya unvan olarak yorumlanabileceği için Zeyhan'ın Köten'den mi yoksa başka bir şeften mi bahsettiği belli değil; Say-χan "iyi han" anlamına gelir.
Ayrıca Elizabeth'in Macar soylu ile evlenen kimliği belirsiz bir kız kardeşi vardı.
Kraliçelik
IV. Béla, Moğol tahliyesinin ardından Avusturya'dan döndü. İktidara döndükten sonra Béla, Moğolların geri dönüş tehdidine karşı bir savunma olarak kaleler sistemi üreten devasa bir inşaat kampanyası da dahil olmak üzere ülkesini yeniden inşa etmeye başladı. Köten ölmüştü ama nişan hâlâ devam ediyordu. Elizabeth, evliliğine hazırlık olarak Roma Katolikliğine geçti. Stephen ve Elizabeth'in evliliği 1253'te gerçekleşti. Damat on iki yaşındaydı ve gelin de ona yakın yaştaydı. 3 Mayıs 1270'te kayınpederinin ölümü üzerine Macaristan kraliçesi oldu.
Naiplik
Stephen 6 Ağustos 1272'de öldü. Elizabeth, on yaşındaki oğulları IV. Ladislaus'un naibi oldu. Naipliği 1277'ye kadar sürdü ve saray devrimlerine ve iç savaşlara tanık oldu. Oğlunu yetiştirmesi hükümdarlığı açısından daha büyük sorunlara yol açacaktı. Ladislaus, annesinin soyundan geldiği "yarı pagan" Kuman toplumunu tercih ediyordu. Saray kıyafeti olarak Kuman elbisesini giydi, etrafını Kuman cariyelerle çevreledi ve böylece Macar soylularını yabancılaştırdı. Daha sonra Macar sadakatini yeniden kazanma girişimleri Kumanların bir kısmını yabancılaştırdı. 10 Temmuz 1290'da Bihar ilçesinde kamp kurduğu sırada çadırında Kumanlar tarafından öldürüldü. O sırada Elizabeth'in kendisi de ölmüş görünüyor. Halefi döneminde ondan söz edilmiyor. 1290 yılında öldüğüne dair bir gelenek var.
Çocukları
Elizabeth ve V. Stephen'ın bilinen altı çocuğu vardı:
- Elizabeth (c. 1255 – 1313), ilk olarak Falkenstein'lı Záviš ile ve ikinci olarak Sırbistan Kralı II. Stefan Uroş Milutin ile evlendi.
- Catherine (c. 1257 - 1314'ten sonra), Sırbistan Kralı Stefan Dragutin ile evli
- Maria (c. 1258 - 25 Mart 1323), Napoli Kralı II. Charles ile evli
- Anna (c. 1260 – 1281), Bizans imparatoru II. Andronikos Palaiologos ile evli
- IV. Ladislaus (Ağustos 1262 - 10 Temmuz 1290), Sicilyalı Elizabeth ile evli
- Andrew (1268–1278), Slavonya Dükü
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Kristó, Gyula; Makk, Ferenc (1996). Az Árpád-ház uralkodói (Macarca). I.P.C. Könyvek. ISBN . 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023.
- ^ Gabor, Klaniczay (1 Ocak 2002). Holy rulers and blessed princesses: dynastic cults in medieval central Europe. 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023.
- ^ Baski, Imre (1 Ocak 1997). "ONOMASTICON TURCICUM. (L. Rásonyi's Collection of Turkic Personal Names and the Method of its Publication)". Historical and Linguistic Interaction between Inner-Asia and Europe. Proceedings of the 39th Permanent International Altaistic Conference (PIAC). Szeged, Hungary: June 16-21, 1996. Ed. by Árpád Berta. Szeged, 1997, pp. 31- 42. 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kumanli Elizabeth veya Elizabeth Terteroba 1244 1290 Macaristan Krali V Stephen in esiydi 1272 den 1277 ye kadar oglu IV Ladislaus un resit olmadigi donemde Macaristan in naipligini yapti Kumanli ElizabethMacaristan KralicesiHukum suresi1270 1272Dogum1244Olum1290 45 46 yaslarinda Es ler iV Istvan e 1253 o 1272 Cocuk lar iAnna Bizans imparatoricesi HanedanTerter hanedanligiBabasiKoten ya da muhtemelen Seyhan bir Kuman reisi Kumanlar Kuman Kipcak konfederasyonunun bati kabileleriydi Halki samanist bir dini takip ediyordu ve Avrupa nin cagdas Hristiyanlari tarafindan pagan olarak goruluyordu Ebeveynleri ve ailesiyle ilgili sorularTarihcilere gore babasi 1238 de Mogol Imparatorlugu nun ilerleyen ordularindan kacarken Kumanlara ve diger birkac klana Macaristan Kralligi ni isgal etmelerine onculuk etti Zamanla Macaristan Krali IV Bela Koten ve halkiyla bir ittifak muzakeresi yapti ve onlara Roma Katolikligine gecmeleri ve Kral a sadakatleri karsiliginda siginma hakki verdi Anlasma Elizabeth in IV Bela nin en buyuk oglu Stephen ile nisanlanmasiyla imzalandi Anlasma Stephen bebekken yapilmis gibi gorunuyor Elizabeth in gelecekteki kocasindan daha buyuk olmasi pek mumkun degildi 1241 de Batu Han ve Subutai onderliginde Avrupa ya yonelik Mogol istilasi basladi ve oncelikli hedefleri arasinda Macaristan da vardi Koten Macar soylulari tarafindan karsi tarafa ilticaya yol acacagi korkusuyla suikasta kurban gitti Diger tarihciler kayinpederi IV Bela nin bir tuzugunde Kuman reisi Seyhan dan akrabasi olarak soz edildigine dikkat cekiyor bu da Zeyhan in aslinda Elizabeth in babasi oldugu seklinde yorumlanabilir Isim veya unvan olarak yorumlanabilecegi icin Zeyhan in Koten den mi yoksa baska bir seften mi bahsettigi belli degil Say xan iyi han anlamina gelir Ayrica Elizabeth in Macar soylu ile evlenen kimligi belirsiz bir kiz kardesi vardi KralicelikIV Bela Mogol tahliyesinin ardindan Avusturya dan dondu Iktidara dondukten sonra Bela Mogollarin geri donus tehdidine karsi bir savunma olarak kaleler sistemi ureten devasa bir insaat kampanyasi da dahil olmak uzere ulkesini yeniden insa etmeye basladi Koten olmustu ama nisan hala devam ediyordu Elizabeth evliligine hazirlik olarak Roma Katolikligine gecti Stephen ve Elizabeth in evliligi 1253 te gerceklesti Damat on iki yasindaydi ve gelin de ona yakin yastaydi 3 Mayis 1270 te kayinpederinin olumu uzerine Macaristan kralicesi oldu NaiplikStephen 6 Agustos 1272 de oldu Elizabeth on yasindaki ogullari IV Ladislaus un naibi oldu Naipligi 1277 ye kadar surdu ve saray devrimlerine ve ic savaslara tanik oldu Oglunu yetistirmesi hukumdarligi acisindan daha buyuk sorunlara yol acacakti Ladislaus annesinin soyundan geldigi yari pagan Kuman toplumunu tercih ediyordu Saray kiyafeti olarak Kuman elbisesini giydi etrafini Kuman cariyelerle cevreledi ve boylece Macar soylularini yabancilastirdi Daha sonra Macar sadakatini yeniden kazanma girisimleri Kumanlarin bir kismini yabancilastirdi 10 Temmuz 1290 da Bihar ilcesinde kamp kurdugu sirada cadirinda Kumanlar tarafindan olduruldu O sirada Elizabeth in kendisi de olmus gorunuyor Halefi doneminde ondan soz edilmiyor 1290 yilinda oldugune dair bir gelenek var CocuklariElizabeth ve V Stephen in bilinen alti cocugu vardi Elizabeth c 1255 1313 ilk olarak Falkenstein li Zavis ile ve ikinci olarak Sirbistan Krali II Stefan Uros Milutin ile evlendi Catherine c 1257 1314 ten sonra Sirbistan Krali Stefan Dragutin ile evli Maria c 1258 25 Mart 1323 Napoli Krali II Charles ile evli Anna c 1260 1281 Bizans imparatoru II Andronikos Palaiologos ile evli IV Ladislaus Agustos 1262 10 Temmuz 1290 Sicilyali Elizabeth ile evli Andrew 1268 1278 Slavonya DukuAyrica bakinizEncyclopaedia Britannica nin on birinci baskisiKaynakca Kristo Gyula Makk Ferenc 1996 Az Arpad haz uralkodoi Macarca I P C Konyvek ISBN 978 963 7930 97 3 14 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2023 Gabor Klaniczay 1 Ocak 2002 Holy rulers and blessed princesses dynastic cults in medieval central Europe 14 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2023 Baski Imre 1 Ocak 1997 ONOMASTICON TURCICUM L Rasonyi s Collection of Turkic Personal Names and the Method of its Publication Historical and Linguistic Interaction between Inner Asia and Europe Proceedings of the 39th Permanent International Altaistic Conference PIAC Szeged Hungary June 16 21 1996 Ed by Arpad Berta Szeged 1997 pp 31 42 14 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2023