Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kumba Ialá ya da Kumba Yalá (15 Mart 1953 - 4 Nisan 2014), Gine-Bissaulu öğretim görevlisi ve siyasetçi. Ialá, Afrika ülkesi Gine-Bissau'da 2000 ile 2003 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.
| Kumba Ialá | |
|---|---|
 | |
| 3. Gine-Bissau Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 17 Şubat 2000 - 14 Eylül 2003 | |
| Yerine geldiği | Malam Bacai Sanhá |
| Yerine gelen | Veríssimo Correia Seabra |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 15 Mart 1953 Cacheu, Portekiz Ginesi |
| Ölüm | 4 Nisan 2014 Bissau, Gine-Bissau |
O dönem için Portekiz Ginesi adı altında Portekiz'e bağlı koloni bölgesi konumunda olan ülkesinin Cacheu bölgesinde dünyaya gelen Ialá, gençlik yıllarında bağımsızlık mücadelesi veren Gine ve Yeşil Burun’un Bağımsızlığı için Afrika Partisi'ne (PAIGC) dahil olmuştur. İlerleyen süreçte Lizbon'a giderek İlâhiyat eğitimi alan Ialá, daha sonra Felsefe ve hukuk alanlarında da eğitim görmüştür. Portekizce, İspanyolca, Fransızca ve İngilizce dillerini konuşabilen Ialá, Latince, Yunanca ve İbranice dillerini ise anlayabiliyordu. Bir müddet okullarda öğretmen olarak görev alan Ialá, 1987 yılında Sovyetler Birliği'nde gerçekleştirilen Ekim Devrimi'nin 70. yıl gösterilerine katılan ekibin liderliğini yapmıştır. 1989 yılında o dönem için tek yasal parti olan partisi PAIGC'den demokratikleşme yanlısı tutumu nedeniyle ihraç edilen Ialá, 1991 ve 1992 yılında kurulan muhalif partilerin kurulmasında öncülük etmiştir.
14 Ocak 1992 tarihinde kendi partisi olan 'ni (PRS) kuran Ialá, 3 Temmuz 1994 tarihinde gerçekleştirilen ilk bağımsız devlet başkanlığı seçimlerine katılmıştır. seçiminde mevcut devlet başkanı João Bernardo Vieira ile birlikte ikinci tura kalan Ialá, ikinci turda rakibi %52,02 elde ederken kendisi oyların %47,98'ini alabilmiş ve makama seçilememiştir. Ialá bu seçimlere uzun süre itiraz etse de, 20 Ağustos 1994 tarihinde seçim sonuçlarını kabul ettiğini açıklamış ancak hiçbir şekilde hükûmette yer almayacaklarını açıklamıştır.
1998 ve 1999 yıllarında yaşanan neticesinde devrilen Vieira'nın ardından gerçekleştirilen devlet başkanlığı seçimlerine de katılan Ialá, 28 Kasım 1999 tarihinde yapılan ilk tur seçimlerinde elde ettiği %38,31 oy oranı ile ikinci tura kalmayı başarmıştır. İkinci turda rakibi olan ve Vieira'nın devrilmesinin ardından geçici devlet başkanı olarak makama getirilen Malam Bacai Sanhá'yı geride bırakmayı başaran Ialá, oyların %72'sini elde ederek ülkenin yeni devlet başkanı olarak makama çıkmaya hak kazanmıştır. Seçim zaferinin ardından 17 Şubat 2000 tarihinde yemin eden Ialá, görevi resmen devralmıştır.
Görev süresince iç savaştan dolayı yaşanan ekonomik sorunlara çözüm bulmakta zorlanan Ialá, ülke içerisinde yaşanan çatışmalarla ilgili olarak da Gambiya'yı suçlamış ve Gambiya'nın ayrılıkçı örgütlere destek verdiğini ifade etmiş, buna bir son vermemeleri halinde ülkeyi parçalayacağını belirtmiştir. Ialá iktidarında muhalefet üyeleri hükûmet karşıtı tutum içerisinde oldukları gerekçesiyle tutuklanmıştır.
İktidara geldiği günden itibaren kendisine karşı gerçekleştirilen birkaç darbe girişimini atlatan Ialá, 2003 yılı için planlanan genel seçimleri birçok kez ileri bir tarihe ertelemiştir.
14 Eylül 2003 tarihinde Genelkurmay Başkanı Veríssimo Correia Seabra önderliğinde gerçekleştirilen askerî darbe ile görevinden uzaklaştırılan Ialá, ev hapsine alınmış ve resmi olarak görevden el çektirildikten sonra kendisine beş yıl siyaset yasağı getirilmiştir.
2004 genel seçimleri öncesinde ev hapsinden kurtulan Ialá, 2005 yılında partisi tarafından siyasi yasaklı olmasına rağmen devlet başkanlığı seçimlerinde aday gösterilmiştir. Anayasa Mahkemesi tarafından adaylığı kabul edilen Ialá, girdiği seçimlerinde oyların %25'ini elde ederek üçüncü olmuş ve ikinci tura kalma başarısı gösterememiştir. Bu seçim sonuçlarına da itiraz eden Ialá, itiraz sonrası yaşanan şiddet olaylarında birçok kişinin ölümüne engel olamamıştır.
Mayıs 2005'in ortalarında 2003 yılında görevinden ayrılmasına dair yaptığı açıklamayı geçersiz olarak ilan eden Ialá, Mayıs 2005 sonlarında devlet başkanlığı makamını silahlı taraftarları ile birlikte işgal etmiştir. Ialá dört saatlik sorunun ardından eylemine son vermiştir. Bu sürecin ardından Fas'a gönüllü sürgüne giden Ialá, 27 Ekim 2006 tarihinde ülkesine geri dönmüştür.
18 Temmuz 2008 tarihinde İslamiyet'i seçtiğini ifade eden Ialá, Mohamed Ialá Embaló ismini almıştır.
Ialá, 4 Nisan 2014 tarihinde 61 yaşında geçirdiği kalp krizi sonucu başkent Bissau'da hayatını kaybetmiştir.
Kaynakça
- ^ . 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2016.
- ^ "Iala yasaklı olmasına rağmen devlet başkanlığına aday gösterildi". 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2016.
- ^ "Iala'nın adaylığı Anayasa Mahkemesi tarafından onaylandı". 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2016.
- ^ "Ialá, İslamiyet'i seçerek müslüman oldu". 24 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2016.
Dış bağlantılar
- Ialá hakkında bilgiler 24 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Malam Bacai Sanhá | Gine-Bissau Devlet Başkanı 2000-2003 | Sonra gelen Veríssimo Correia Seabra |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kumba Iala ya da Kumba Yala 15 Mart 1953 4 Nisan 2014 Gine Bissaulu ogretim gorevlisi ve siyasetci Iala Afrika ulkesi Gine Bissau da 2000 ile 2003 yillari arasinda devlet baskanligi makaminda bulunmustur Kumba Iala3 Gine Bissau Devlet BaskaniGorev suresi 17 Subat 2000 14 Eylul 2003Yerine geldigi Malam Bacai SanhaYerine gelen Verissimo Correia SeabraKisisel bilgilerDogum 15 Mart 1953 Cacheu Portekiz GinesiOlum 4 Nisan 2014 Bissau Gine Bissau O donem icin Portekiz Ginesi adi altinda Portekiz e bagli koloni bolgesi konumunda olan ulkesinin Cacheu bolgesinde dunyaya gelen Iala genclik yillarinda bagimsizlik mucadelesi veren Gine ve Yesil Burun un Bagimsizligi icin Afrika Partisi ne PAIGC dahil olmustur Ilerleyen surecte Lizbon a giderek Ilahiyat egitimi alan Iala daha sonra Felsefe ve hukuk alanlarinda da egitim gormustur Portekizce Ispanyolca Fransizca ve Ingilizce dillerini konusabilen Iala Latince Yunanca ve Ibranice dillerini ise anlayabiliyordu Bir muddet okullarda ogretmen olarak gorev alan Iala 1987 yilinda Sovyetler Birligi nde gerceklestirilen Ekim Devrimi nin 70 yil gosterilerine katilan ekibin liderligini yapmistir 1989 yilinda o donem icin tek yasal parti olan partisi PAIGC den demokratiklesme yanlisi tutumu nedeniyle ihrac edilen Iala 1991 ve 1992 yilinda kurulan muhalif partilerin kurulmasinda onculuk etmistir 14 Ocak 1992 tarihinde kendi partisi olan ni PRS kuran Iala 3 Temmuz 1994 tarihinde gerceklestirilen ilk bagimsiz devlet baskanligi secimlerine katilmistir seciminde mevcut devlet baskani Joao Bernardo Vieira ile birlikte ikinci tura kalan Iala ikinci turda rakibi 52 02 elde ederken kendisi oylarin 47 98 ini alabilmis ve makama secilememistir Iala bu secimlere uzun sure itiraz etse de 20 Agustos 1994 tarihinde secim sonuclarini kabul ettigini aciklamis ancak hicbir sekilde hukumette yer almayacaklarini aciklamistir 1998 ve 1999 yillarinda yasanan neticesinde devrilen Vieira nin ardindan gerceklestirilen devlet baskanligi secimlerine de katilan Iala 28 Kasim 1999 tarihinde yapilan ilk tur secimlerinde elde ettigi 38 31 oy orani ile ikinci tura kalmayi basarmistir Ikinci turda rakibi olan ve Vieira nin devrilmesinin ardindan gecici devlet baskani olarak makama getirilen Malam Bacai Sanha yi geride birakmayi basaran Iala oylarin 72 sini elde ederek ulkenin yeni devlet baskani olarak makama cikmaya hak kazanmistir Secim zaferinin ardindan 17 Subat 2000 tarihinde yemin eden Iala gorevi resmen devralmistir Gorev suresince ic savastan dolayi yasanan ekonomik sorunlara cozum bulmakta zorlanan Iala ulke icerisinde yasanan catismalarla ilgili olarak da Gambiya yi suclamis ve Gambiya nin ayrilikci orgutlere destek verdigini ifade etmis buna bir son vermemeleri halinde ulkeyi parcalayacagini belirtmistir Iala iktidarinda muhalefet uyeleri hukumet karsiti tutum icerisinde olduklari gerekcesiyle tutuklanmistir Iktidara geldigi gunden itibaren kendisine karsi gerceklestirilen birkac darbe girisimini atlatan Iala 2003 yili icin planlanan genel secimleri bircok kez ileri bir tarihe ertelemistir 14 Eylul 2003 tarihinde Genelkurmay Baskani Verissimo Correia Seabra onderliginde gerceklestirilen askeri darbe ile gorevinden uzaklastirilan Iala ev hapsine alinmis ve resmi olarak gorevden el cektirildikten sonra kendisine bes yil siyaset yasagi getirilmistir 2004 genel secimleri oncesinde ev hapsinden kurtulan Iala 2005 yilinda partisi tarafindan siyasi yasakli olmasina ragmen devlet baskanligi secimlerinde aday gosterilmistir Anayasa Mahkemesi tarafindan adayligi kabul edilen Iala girdigi secimlerinde oylarin 25 ini elde ederek ucuncu olmus ve ikinci tura kalma basarisi gosterememistir Bu secim sonuclarina da itiraz eden Iala itiraz sonrasi yasanan siddet olaylarinda bircok kisinin olumune engel olamamistir Mayis 2005 in ortalarinda 2003 yilinda gorevinden ayrilmasina dair yaptigi aciklamayi gecersiz olarak ilan eden Iala Mayis 2005 sonlarinda devlet baskanligi makamini silahli taraftarlari ile birlikte isgal etmistir Iala dort saatlik sorunun ardindan eylemine son vermistir Bu surecin ardindan Fas a gonullu surgune giden Iala 27 Ekim 2006 tarihinde ulkesine geri donmustur 18 Temmuz 2008 tarihinde Islamiyet i sectigini ifade eden Iala Mohamed Iala Embalo ismini almistir Iala 4 Nisan 2014 tarihinde 61 yasinda gecirdigi kalp krizi sonucu baskent Bissau da hayatini kaybetmistir Kaynakca 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ekim 2016 Iala yasakli olmasina ragmen devlet baskanligina aday gosterildi 7 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2016 Iala nin adayligi Anayasa Mahkemesi tarafindan onaylandi 7 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2016 Iala Islamiyet i secerek musluman oldu 24 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2016 Dis baglantilarIala hakkinda bilgiler 24 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Siyasi goreviOnce gelen Malam Bacai Sanha Gine Bissau Devlet Baskani 2000 2003 Sonra gelen Verissimo Correia Seabra