Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kurumsal iktisat, ekonomik davranışı şekillendirmede evrimsel sürecin ve kurumların rolünü anlamaya odaklanmaktadır. Asıl odak noktası Thorstein Veblen'in bir tarafta teknoloji, diğer tarafta toplumun "törensel" alanı arasındaki içgüdü odaklı dikotomisinde yatmaktadır. İsmi ve temel unsurları Walton Hale Hamilton'un 1919 tarihli American Economic Review makalesine dayanmaktadır. Kurumsal ekonomi, kurumların daha geniş bir şekilde incelenmesini vurgular ve piyasaları bu çeşitli kurumların (örneğin bireyler, firmalar, devletler, sosyal normlar) karmaşık etkileşiminin bir sonucu olarak görür. Daha önceki gelenek, günümüzde ekonomiye önde gelen Heterodoks bir yaklaşım olarak devam etmektedir.
"Geleneksel" kurumsalcılık, kurumların sadece zevklere, teknolojiye ve doğaya indirgenmesini reddeder (bkz. Doğalcılık yanılgısı). Zevkler, gelecek beklentileri, alışkanlıklar ve motivasyonlarla birlikte sadece kurumların doğasını belirlemekle kalmaz, aynı zamanda onlar tarafından sınırlandırılır ve şekillendirilir. Eğer insanlar düzenli olarak kurumlarda yaşıyor ve çalışıyorlarsa, bu onların dünya görüşlerini şekillendirir. Temelde, bu geleneksel kurumsalcılık (ve onun modern muadili kurumsalcı politik ekonomi) bir ekonominin yasal temellerini ve kurumların inşa edildiği ve daha sonra değiştirildiği evrimsel, alışkanlıklara dayalı ve iradi süreçleri (bkz. John Dewey, Thorstein Veblen ve Daniel Bromley) vurgular. Kurumsal iktisat öğrenme, sınırlı rasyonalite ve evrim üzerine odaklanır (sabit tercihler, rasyonalite ve denge varsaymak yerine). Thorstein Veblen, Wesley Mitchell ve John R. Commons gibi ünlü ama farklı ekonomistlerin de dahil olduğu 20. yüzyılın ilk yarısında Amerikan ekonomisinin merkezi bir parçasıydı. Bazı kurumsalcılar Karl Marx'ı kapitalizmi tarihsel olarak sınırlandırılmış bir sosyal sistem olarak tanımladığı için kurumsalcı geleneğe ait olarak görür; diğer kurumsalcı ekonomistler Marx'ın kapitalizm tanımına katılmaz, bunun yerine piyasalar, para ve üretimin özel mülkiyeti gibi tanımlayıcı özelliklerin gerçekten de zaman içinde geliştiğini, ancak bireylerin amaçlı eylemlerinin bir sonucu olduğunu düşünür.
Önemli bir varyant, neoklasik iktisadın daha sonraki gelişmelerini analize entegre eden 20. yüzyılın sonlarındaki yeni kurumsal iktisattır. Hukuk ve ekonomi, 1924 yılında John R. Commons tarafından Kapitalizmin Hukuki Temelleri'nin yayınlanmasından bu yana önemli bir tema olmuştur. O zamandan beri, hukukun (resmi bir kurum) ekonomik büyüme üzerindeki rolü konusunda hararetli tartışmalar yaşanmaktadır.Davranışsal iktisat, basit ekonomik davranış varsayımlarından ziyade psikoloji ve bilişsel bilim hakkında bilinenlere dayanan kurumsal ekonominin bir başka ayırt edici özelliğidir.
Bu ekolle ilişkilendirilen yazarlar arasında Robert H. Frank, Warren Samuels, Marc Tool, Geoffrey Hodgson, Daniel Bromley, Jonathan Nitzan, Shimshon Bichler, Elinor Ostrom, Anne Mayhew, John Kenneth Galbraith ve Gunnar Myrdal sayılabilir, ancak sosyolog C. Wright Mills bile başlıca çalışmalarında kurumsalcı yaklaşımdan oldukça etkilenmiştir.
Thorstein Veblen
Thorstein Veblen (1857-1929) ilk ve en etkili kitabını Chicago Üniversitesi'ndeyken (Aylak Sınıf Teorisi) (1899) üzerine yazmıştır. Kitapta, kapitalizmde insanların başarılarını göstermenin bir yolu olarak zenginliklerini dikkat çekici bir şekilde tüketme motivasyonunu analiz etti. Göze çarpan boş zaman, Veblen'in eleştirisinin bir başka odak noktasıydı.
The Theory of Business Enterprise (Ticari Girişim Teorisi) (1904) adlı eserinde Veblen, insanların bir şeyleri kullanması için endüstriyel üretim motivasyonlarını, endüstriyel altyapıyı kar için kullanan ya da kötüye kullanan iş motivasyonlarından ayırmış ve işletmelerin ikincisinin peşinde koşması nedeniyle birincisinin genellikle engellendiğini savunmuştur. Üretim ve teknolojik ilerleme, ticari uygulamalar ve tekellerin yaratılmasıyla kısıtlanmaktadır. İşletmeler mevcut sermaye yatırımlarını korumakta ve aşırı kredi kullanmakta, bu da bunalımlara yol açmakta ve işletmelerin siyasi gücü kontrol etmesi yoluyla askeri harcamaları ve savaşları artırmaktadır. İlk olarak tüketimciliğin, ikinci olarak da vurgunculuğun eleştirisine odaklanan bu iki kitap değişimi savunmuyordu.
1920'ler boyunca ve 1929 Wall Street Çöküşü'nden sonra Thorstein Veblen'in savurgan tüketim eğilimi ve sağlam finansal kurumlar yaratma gerekliliği konusundaki uyarıları doğru gibi görünüyordu.
Thorstein Veblen 1898 yılında "Ekonomi Neden Evrimsel Bir Bilim Değildir" başlıklı bir makale yazmıştır ve günümüz evrimsel ekonomisinin öncüsü oldu.
John R. Commons
John R. Commons (1862-1945) da Orta Batı Amerika'dan gelmiştir. "Kurumsal Ekonomi" (1934) adlı eserinde bir araya getirdiği fikirlerinin temelinde, ekonominin farklı çıkarlara sahip insanlar arasında bir ilişkiler ağı olduğu kavramı yatmaktadır. Tekeller, büyük şirketler, iş anlaşmazlıkları ve dalgalanan iş döngüleri vardır. Ancak bu anlaşmazlıkların çözümünde çıkarları vardır.
Commons, hükûmetin çatışan gruplar arasında arabulucu olması gerektiğini düşünüyordu. Commons zamanının çoğunu hükûmet kurullarında ve sanayi komisyonlarında danışmanlık ve arabuluculuk çalışmalarına ayırmıştır.
Wesley Mitchell
Wesley Clair Mitchell (1874-1948) iş çevrimleri üzerine ampirik çalışmalarıyla ve Ulusal Ekonomik Araştırma Bürosu'na ilk on yıllarında rehberlik etmesiyle tanınan Amerikalı bir ekonomistti. Mitchell'in öğretmenleri arasında ekonomistler Thorstein Veblen ve J. L. Laughlin ile filozof John Dewey de vardı.
Clarence Ayres
Clarence Ayres (1891-1972), bazılarının Teksas kurumsal iktisat okulu olarak adlandırdığı ekolün başlıca düşünürüydü. Ayres, Thorstein Veblen'in fikirlerini "teknoloji" ve "kurumlar" ikilemiyle geliştirerek ekonomik yapıların kalıtsal yönleriyle yaratıcı yönlerini birbirinden ayırmıştır. Teknolojinin her zaman sosyo-kültürel kurumlardan bir adım önde olduğunu iddia etmiştir.
Ayres, John Dewey'in felsefesinden büyük ölçüde etkilenmiştir. Dewey ve Ayres, sorunları analiz etmek ve çözümler önermek için araçsal değer teorisini kullanmışlardır. Bu teoriye göre, bir şey insanoğlunun yaşam sürecini geliştiriyor veya ilerletiyorsa değerlidir. Dolayısıyla, gelecekteki eylem planlarının belirlenmesinde kullanılacak ölçüt bu olmalıdır.
Ayres'in terimin normal anlamında bir "kurumsalcı" olmadığı söylenebilir, çünkü kurumları duygular ve batıl inançlarla özdeşleştirmiştir ve sonuç olarak kurumlar, ana merkezi teknoloji olan bu kalkınma teorisinde sadece bir tür artık rol oynamıştır. Ayres, Hegel'in güçlü etkisi altındaydı ve Ayres için kurumlar, Hegel için "Schein" (aldatma ve yanılsama çağrışımı ile) ile aynı işleve sahipti. Ayres'in pozisyonu için daha uygun bir isim kurumsalcıdan ziyade "tekno-davranışçı" olacaktır.
Adolf Berle
Adolf A. Berle (1895-1971) hukuki ve ekonomik analizi bir araya getiren ilk yazarlardan biridir ve çalışmaları modern kurumsal yönetim'in kurucu düşünce temellerinden biri olarak kabul edilmektedir. Keynes gibi Berle de 1919 Paris Barış Konferansı'na katılmış, ancak daha sonra Versay Barış Antlaşması'nın şartlarından memnun kalmayarak diplomatik görevinden istifa etmiştir. Gardiner C. Means ile birlikte yazdığı The Modern Corporation and Private Property (1932) adlı kitabında, çağdaş ekonomide büyük işletmelerin geçirdiği evrimi ayrıntılı olarak ele almış ve büyük şirketleri kontrol edenlerin daha iyi hesap vermesi gerektiğini savunmuştur.
Şirketlerin yöneticileri, şirketler hukuku tüzüklerinde yer alan kurallar uyarınca şirket hissedarlarına hesap vermekle yükümlüdür. Bu, yönetimi seçme ve görevden alma haklarını, düzenli genel kurul toplantıları gerekliliğini, muhasebe standartlarını ve benzerlerini içerebilir. 1930'ların Amerika'sında, tipik şirket yasaları bu tür hakları açıkça zorunlu kılmıyordu. Berle, şirketlerin hesap vermeyen yöneticilerinin bu nedenle şirket karlarının meyvelerini kendi ceplerine aktarmaya ve kendi çıkarları doğrultusunda yönetmeye eğilimli olduklarını savunmuştur. Bunu yapabilme kabiliyeti, büyük halka açık şirketlerdeki hissedarların çoğunluğunun tek tek bireyler olması, iletişim araçlarının yetersiz olması, kısacası bölünmüş ve fethedilmiş olmaları gerçeğiyle destekleniyordu.
Berle, bunalım boyunca Başkan Franklin Delano Roosevelt'in yönetiminde görev yapmış ve New Deal politikalarının çoğunu geliştiren "Beyin takımı" olarak adlandırılan grubun kilit üyelerinden biri olmuştur. 1967'de Berle ve Means, önsözünde yeni bir boyut ekledikleri çalışmalarının gözden geçirilmiş bir baskısını yayınladılar. Söz konusu olan sadece şirketlerin kontrolörlerinin hissedar olarak sahiplerinden ayrılması değildi. Şirket yapısının gerçekte neyi başarmayı amaçladığı sorusunu ortaya attılar.
"Hissedarlar [temettü ve hisse fiyatı artışlarını] kazanmak için çalışmazlar, dönmezler de. Onlar sadece konumları itibarıyla hak sahibidirler. Miraslarının gerekçelendirilmesi... yalnızca toplumsal temellere dayandırılabilir... bu gerekçelendirme servetin varlığına olduğu kadar dağılımına da bağlıdır. Gücü ancak bu servete sahip olan bireylerin sayısıyla doğru orantılı olarak mevcuttur. Dolayısıyla hisse senedi sahiplerinin varlığının gerekçelendirilmesi, Amerikan nüfusu içindeki dağılımın artmasına bağlıdır. İdeal olarak hissedarın konumu, ancak her Amerikan ailesi bu konumun ve bireyselliği geliştirme fırsatının tam olarak gerçekleşmesini sağlayan servetin bir parçasına sahip olduğunda zaptedilemez olacaktır."
John Kenneth Galbraith
John Kenneth Galbraith (1908-2006) Franklin Delano Roosevelt'in New Deal yönetiminde çalışmıştır. Daha sonra yazmasına ve önceki kurumsal iktisatçılardan daha gelişmiş olmasına rağmen, Galbraith yirminci yüzyılın sonları boyunca ortodoks iktisadı eleştirmiştir. (Varlıklı Toplum) (1958) adlı kitabında Galbraith, belirli bir maddi zenginliğe ulaşan seçmenlerin kamu yararına karşı oy kullanmaya başladığını savunur. Ortaya çıkan muhafazakar konsensüsün temelini oluşturan ortodoks fikirlere atıfta bulunmak için "geleneksel bilgelik" terimini kullanır.
Büyük işletmeler çağında, yalnızca klasik türden piyasaları düşünmek gerçekçi değildir. Büyük şirketler pazarda kendi şartlarını belirler ve kendi ürünlerine olan talebi desteklemek için Reklam programları için birleşik kaynaklarını kullanırlar. Sonuç olarak, bireysel tercihler aslında yerleşik şirketlerin tercihlerini yansıtır, bir "bağımlılık etkisi" ve ekonomi bir bütün olarak irrasyonel hedeflere yönelir.
Yeni Sanayi Devleti içinde Galbraith, ekonomik kararların özel bir bürokrasi, Pazarlama ve Halkla ilişkiler kanallarını manipüle eden uzmanlardan oluşan bir tekno-yapı tarafından planlandığını savunmaktadır. Bu hiyerarşi kendi kendine hizmet etmektedir, kârlar artık birincil motivasyon kaynağı değildir ve yöneticiler bile kontrol altında değildir. Yeni planlamacılar oldukları için şirketler riskten nefret eder, istikrarlı ekonomik ve istikrarlı piyasalar isterler. Hükûmetleri, mali ve parasal politikalarla kendi çıkarlarına hizmet etmeleri için işe alırlar.
Varlıklı bir toplum ve suç ortağı hükûmetin hedefleri irrasyonel tekno-yapıya hizmet ederken, kamusal alan aynı anda yoksullaşır. Galbraith, çatı katı villalarından asfaltsız sokaklara, peyzajlı bahçelerden dağınık kamu parklarına adım atmanın resmini çiziyor. (Ekonomi ve Kamusal Amaç) (1973) adlı kitabında Galbraith, çözüm olarak askeri üretimin ve Sağlık hizmetleri gibi kamu hizmetlerinin kamulaştırılması, ayrıca eşitsizliği azaltmak ve enflasyonu engellemek için disiplinli maaş ve fiyat kontrolleri ile "yeni bir sosyalizmi" (Sosyal demokrasi) savunmaktadır.
Yeni Kurumsal İktisat
Organizasyonların ekonomik teorisindeki yeni gelişmelerle birlikte bilgi, mülkiyet hakları, ve işlem maliyetleri, kurumsalcılığı, yeni kurumsal iktisat başlığı altında, ana akım iktisattaki daha yeni gelişmelere entegre etme girişiminde bulunulmuştur.
Kurumsalcı politik ekonomi
Kurumların kararsızlıkları, zorunlu olarak bu tür kurumlar tarafından yaratılan teşviklerin bir sonucudur ve dolayısıyla içseldir. Geleneksel kurumsalcılık birçok yönden mevcut ekonomik ortodoksiye bir yanıttır; kurumsalcı politik ekonomi biçiminde yeniden gündeme getirilmesi, neoklasik iktisada açık bir meydan okumadır, çünkü neoklasikçilerin karşı çıktığı temel önermeye dayanmaktadır: iktisat, içine gömülü olduğu siyasi ve sosyal sistemden ayrılamaz.
Günümüzde kurumsalcılık
Daha önceki yaklaşım, 1919'dan sonraki iki savaş arası yıllarda Amerikan iktisadının merkezi bir unsuruydu, ancak savaş sonrası dönemde neoklasik ve Keynesyen yaklaşımların yükselişiyle birlikte ana akım iktisada göre marjinalleşti. Bununla birlikte, neoklasik iktisadın eleştirilmesinde önde gelen heterodoks bir yaklaşım ve iktisatta alternatif bir araştırma programı olarak, özellikle Ha-Joon Chang ve Geoffrey Hodgson'ın çalışmalarıyla devam etmiştir
İsveç'in önde gelen ekonomistlerinden Lars Pålsson Syll, kurumsal ekonomiye inanan bir isim. Her türlü sosyal inşacılığa ve postmodern göreceliliğe karşı açık sözlü bir muhaliftir.
Eleştiriler
Kurumsalcılığı eleştirenler, "kurum" kavramının tüm sosyal bilimler için o kadar merkezi bir öneme sahip olduğunu ve bu kavramı belirli bir teorik ekolün moda sözcüğü olarak kullanmanın anlamsız olduğunu savunmuşlardır. Sonuç olarak, "kurum" kavramının anlaşılması güç anlamı, hangi akademisyenlerin "kurumsalcı" olup olmadığı konusunda şaşırtıcı ve hiç bitmeyen bir tartışmaya ve teorinin özünün ne olması gerektiği konusunda da benzer bir kafa karışıklığına yol açmıştır. Başka bir deyişle, kurumsal iktisat bu kadar popüler hale gelmiştir çünkü herkes için her şeyi ifade etmektedir ki bu da günün sonunda hiçbir şey ifade etmemektedir.
Aslında, Veblen, Hamilton ve Ayres teknolojinin evrimsel (ve "nesneleştirici") güçleriyle meşgul olduklarından ve kurumlar teorilerinde ikincil bir yere sahip olduğundan, "kurumsalcılar" teriminin en başından beri yanlış yerleştirildiği iddia edilebilir. Kurumlar neredeyse bir tür "anti-madde" idi; temel kaygıları kurumlar değil teknolojiydi. Veblen, Hamilton ve Ayres'in pozisyonu "kurumsal" olmaktan ziyade anti-kurumsaldır.
Tepki
Thaler ve Sunstein'a göre, Bir insan genellikle en iyi şekilde bir ekonomi uzmanı olarak değil, esas olarak kendi çıkarını düşünen bir kişi olarak, daha ziyade bir İnsan olarak tanımlanır. Thaler ve Sunstein ile tutarlı olan kurumsal ekonomi, insanları sosyal ve neoklasik ekonomiden çıkarılmış bir topluluğun parçası olarak görür.https://www.metaeconomics.info/metaeconomics-an-overview 1 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Metaekonomi Çerçevesi ve İkili Çıkar Teorisi kurumsal ve neoklasik ekonominin entegre edilmesinin elzem olduğunu savunmaktadır.
Kaynakça
- ^ Walton H. Hamilton (1919). "The Institutional Approach to Economic Theory," American Economic Review, 9(1), Supplement, pp. 309–18. Reprinted in R. Albelda, C. Gunn, and W. Waller (1987), Alternatives to Economic Orthodoxy: A Reader in Political Economy, pp. 204- 12.
- ^ D.R. Scott, "Veblen not an Institutional Economist." The American Economic Review. Vol. 23. No.2. June 1933. pp. 274–77.
- ^ Warren J. Samuels ([1987] 2008). "institutional economics," . Abstract. 13 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 19 Mart 2009. 19 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2018.
- ^ Malcolm,Dewey and Reese Rutherford (2008). "institutionalism, old," , 2nd Edition, v. 4, pp. 374–81. Abstract. 28 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Li, Rita Yi Man and Li, Yi Lut (2013) The relationship between law and economic growth: A paradox in China Cities, Asian Social Science, Vol. 9, No. 9, pp. 19–30, https://ssrn.com/abstract=2290481
- ^ Heilbroner, Robert (2000) [1953]. The Worldly Philosophers (seventh bas.). Londra: Penguin Books. ss. 221, 228-33, 244. ISBN .
- ^ Veblen, Th. 1898 "Why is Economics Not an Evolutionary Science", The Quarterly Journal of Economics, 12.
- ^ Berle (1967) p. xxiii
- ^ Galbraith (1958) Chapter 2 (Although Galbraith claimed to coin the phrase 'conventional wisdom,' the phrase is used several times in a book by Thorstein Veblen that Galbraith might have read, The Instinct of Workmanship.)
- ^ Galbraith (1958) Chapter 11
- ^ Dean Lueck (2008). "property law, economics and," , 2nd Edition. Abstract. 21 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ M. Klaes (2008). "transaction costs, history of," The New Palgrave Dictionary of Economics, 2nd Edition. Abstract. 28 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ • Ronald Coase (1998). "The New Institutional Economics," American Economic Review, 88(2), pp. 72–74 7 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
• _____ (1991). "The Institutional Structure of Production," Nobel Prize Lecture PDF 5 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., reprinted in 1992, American Economic Review, 82(4), pp. 713–19 7 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
• Douglass C. North (1995). "The New Institutional Economics and Third World Development," in The New Institutional Economics and Third World Development, J. Harriss, J. Hunter, and C. M. Lewis, ed., pp. 17–26.
• Elinor Ostrom (2005). "Doing Institutional Analysis: Digging Deeper than Markets and Hierarchies," Handbook of New Institutional Economics, C. Ménard and M. Shirley, eds. Handbook of New Institutional Economics, pp. 819–48. Springer.
• Oliver E. Williamson (2000). "The New Institutional Economics: Taking Stock, Looking Ahead," Journal of Economic Literature, 38(3), pp. 595–613 11 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. - ^ Gudeman, Stephen (2005). Peopled Economies: Conversations With Stephen Gudeman. Staffan Löfving. ISBN .
- ^ . Arenagruppen. 27 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2012.
- ^ a b David Hamilton, "Why is Institutional economics not institutional?" The American Journal of Economics and Sociology. Vol. 21. no. 3. July 1962. pp. 309–17.
- ^ Thaler., R.H.; Sunstein, C.R. (2008). Nudge: Improving Decisions About Health, Wealth, and Happiness. New Haven, MA: Yale University Press.
- ^ Marglin, Stephen A. (2008). The Dismal Science: How Thinking Like an Economist Undermines Community. Cambridge, MA: Harvard University Press.
- ^ Lynne, G.D. (2006). "Toward a Dual Motive Metaeconomic Theory". Journal of Socio-Economics. 35 (4): 634-651. doi:10.1016/j.socec.2005.12.019.
- ^ Lynne ., G.D.; Editor, Morris Altman (2006). On the Economics of Subselves: Toward a Metaeconomics, Chp 6 Handbook of Contemporary Behavioral Economics. New York: M.E. Sharpe. ss. 99-122.
- ^ Lynne, G.D.; Czap, N.V.; Czap, H.V.; Burbach, M.E. (2016). "Theoretical Foundation for Empathy Conservation: Toward Avoiding the Tragedy of the Common". Review of Behavioral Economics. 3 (3–4): 245-279. doi:10.1561/105.00000052.
Ayrıca bakınız
 | Ekonomi veya finans ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kurumsal iktisat ekonomik davranisi sekillendirmede evrimsel surecin ve kurumlarin rolunu anlamaya odaklanmaktadir Asil odak noktasi Thorstein Veblen in bir tarafta teknoloji diger tarafta toplumun torensel alani arasindaki icgudu odakli dikotomisinde yatmaktadir Ismi ve temel unsurlari Walton Hale Hamilton un 1919 tarihli American Economic Review makalesine dayanmaktadir Kurumsal ekonomi kurumlarin daha genis bir sekilde incelenmesini vurgular ve piyasalari bu cesitli kurumlarin ornegin bireyler firmalar devletler sosyal normlar karmasik etkilesiminin bir sonucu olarak gorur Daha onceki gelenek gunumuzde ekonomiye onde gelen Heterodoks bir yaklasim olarak devam etmektedir Geleneksel kurumsalcilik kurumlarin sadece zevklere teknolojiye ve dogaya indirgenmesini reddeder bkz Dogalcilik yanilgisi Zevkler gelecek beklentileri aliskanliklar ve motivasyonlarla birlikte sadece kurumlarin dogasini belirlemekle kalmaz ayni zamanda onlar tarafindan sinirlandirilir ve sekillendirilir Eger insanlar duzenli olarak kurumlarda yasiyor ve calisiyorlarsa bu onlarin dunya goruslerini sekillendirir Temelde bu geleneksel kurumsalcilik ve onun modern muadili kurumsalci politik ekonomi bir ekonominin yasal temellerini ve kurumlarin insa edildigi ve daha sonra degistirildigi evrimsel aliskanliklara dayali ve iradi surecleri bkz John Dewey Thorstein Veblen ve Daniel Bromley vurgular Kurumsal iktisat ogrenme sinirli rasyonalite ve evrim uzerine odaklanir sabit tercihler rasyonalite ve denge varsaymak yerine Thorstein Veblen Wesley Mitchell ve John R Commons gibi unlu ama farkli ekonomistlerin de dahil oldugu 20 yuzyilin ilk yarisinda Amerikan ekonomisinin merkezi bir parcasiydi Bazi kurumsalcilar Karl Marx i kapitalizmi tarihsel olarak sinirlandirilmis bir sosyal sistem olarak tanimladigi icin kurumsalci gelenege ait olarak gorur diger kurumsalci ekonomistler Marx in kapitalizm tanimina katilmaz bunun yerine piyasalar para ve uretimin ozel mulkiyeti gibi tanimlayici ozelliklerin gercekten de zaman icinde gelistigini ancak bireylerin amacli eylemlerinin bir sonucu oldugunu dusunur Onemli bir varyant neoklasik iktisadin daha sonraki gelismelerini analize entegre eden 20 yuzyilin sonlarindaki yeni kurumsal iktisattir Hukuk ve ekonomi 1924 yilinda John R Commons tarafindan Kapitalizmin Hukuki Temelleri nin yayinlanmasindan bu yana onemli bir tema olmustur O zamandan beri hukukun resmi bir kurum ekonomik buyume uzerindeki rolu konusunda hararetli tartismalar yasanmaktadir Davranissal iktisat basit ekonomik davranis varsayimlarindan ziyade psikoloji ve bilissel bilim hakkinda bilinenlere dayanan kurumsal ekonominin bir baska ayirt edici ozelligidir Bu ekolle iliskilendirilen yazarlar arasinda Robert H Frank Warren Samuels Marc Tool Geoffrey Hodgson Daniel Bromley Jonathan Nitzan Shimshon Bichler Elinor Ostrom Anne Mayhew John Kenneth Galbraith ve Gunnar Myrdal sayilabilir ancak sosyolog C Wright Mills bile baslica calismalarinda kurumsalci yaklasimdan oldukca etkilenmistir Thorstein VeblenThorstein Veblen Orta Bati Amerika nin kirsal kesiminde Norvecli gocmen bir aileden geliyordu Thorstein Veblen 1857 1929 ilk ve en etkili kitabini Chicago Universitesi ndeyken Aylak Sinif Teorisi 1899 uzerine yazmistir Kitapta kapitalizmde insanlarin basarilarini gostermenin bir yolu olarak zenginliklerini dikkat cekici bir sekilde tuketme motivasyonunu analiz etti Goze carpan bos zaman Veblen in elestirisinin bir baska odak noktasiydi The Theory of Business Enterprise Ticari Girisim Teorisi 1904 adli eserinde Veblen insanlarin bir seyleri kullanmasi icin endustriyel uretim motivasyonlarini endustriyel altyapiyi kar icin kullanan ya da kotuye kullanan is motivasyonlarindan ayirmis ve isletmelerin ikincisinin pesinde kosmasi nedeniyle birincisinin genellikle engellendigini savunmustur Uretim ve teknolojik ilerleme ticari uygulamalar ve tekellerin yaratilmasiyla kisitlanmaktadir Isletmeler mevcut sermaye yatirimlarini korumakta ve asiri kredi kullanmakta bu da bunalimlara yol acmakta ve isletmelerin siyasi gucu kontrol etmesi yoluyla askeri harcamalari ve savaslari artirmaktadir Ilk olarak tuketimciligin ikinci olarak da vurgunculugun elestirisine odaklanan bu iki kitap degisimi savunmuyordu 1920 ler boyunca ve 1929 Wall Street Cokusu nden sonra Thorstein Veblen in savurgan tuketim egilimi ve saglam finansal kurumlar yaratma gerekliligi konusundaki uyarilari dogru gibi gorunuyordu Thorstein Veblen 1898 yilinda Ekonomi Neden Evrimsel Bir Bilim Degildir baslikli bir makale yazmistir ve gunumuz evrimsel ekonomisinin oncusu oldu John R CommonsJohn R Commons 1862 1945 da Orta Bati Amerika dan gelmistir Kurumsal Ekonomi 1934 adli eserinde bir araya getirdigi fikirlerinin temelinde ekonominin farkli cikarlara sahip insanlar arasinda bir iliskiler agi oldugu kavrami yatmaktadir Tekeller buyuk sirketler is anlasmazliklari ve dalgalanan is donguleri vardir Ancak bu anlasmazliklarin cozumunde cikarlari vardir Commons hukumetin catisan gruplar arasinda arabulucu olmasi gerektigini dusunuyordu Commons zamaninin cogunu hukumet kurullarinda ve sanayi komisyonlarinda danismanlik ve arabuluculuk calismalarina ayirmistir Wesley MitchellWesley Clair Mitchell 1874 1948 is cevrimleri uzerine ampirik calismalariyla ve Ulusal Ekonomik Arastirma Burosu na ilk on yillarinda rehberlik etmesiyle taninan Amerikali bir ekonomistti Mitchell in ogretmenleri arasinda ekonomistler Thorstein Veblen ve J L Laughlin ile filozof John Dewey de vardi Clarence AyresClarence Ayres 1891 1972 bazilarinin Teksas kurumsal iktisat okulu olarak adlandirdigi ekolun baslica dusunuruydu Ayres Thorstein Veblen in fikirlerini teknoloji ve kurumlar ikilemiyle gelistirerek ekonomik yapilarin kalitsal yonleriyle yaratici yonlerini birbirinden ayirmistir Teknolojinin her zaman sosyo kulturel kurumlardan bir adim onde oldugunu iddia etmistir Ayres John Dewey in felsefesinden buyuk olcude etkilenmistir Dewey ve Ayres sorunlari analiz etmek ve cozumler onermek icin aracsal deger teorisini kullanmislardir Bu teoriye gore bir sey insanoglunun yasam surecini gelistiriyor veya ilerletiyorsa degerlidir Dolayisiyla gelecekteki eylem planlarinin belirlenmesinde kullanilacak olcut bu olmalidir Ayres in terimin normal anlaminda bir kurumsalci olmadigi soylenebilir cunku kurumlari duygular ve batil inanclarla ozdeslestirmistir ve sonuc olarak kurumlar ana merkezi teknoloji olan bu kalkinma teorisinde sadece bir tur artik rol oynamistir Ayres Hegel in guclu etkisi altindaydi ve Ayres icin kurumlar Hegel icin Schein aldatma ve yanilsama cagrisimi ile ile ayni isleve sahipti Ayres in pozisyonu icin daha uygun bir isim kurumsalcidan ziyade tekno davranisci olacaktir Adolf BerleAdolf Augustus Berle Jr Adolf A Berle 1895 1971 hukuki ve ekonomik analizi bir araya getiren ilk yazarlardan biridir ve calismalari modern kurumsal yonetim in kurucu dusunce temellerinden biri olarak kabul edilmektedir Keynes gibi Berle de 1919 Paris Baris Konferansi na katilmis ancak daha sonra Versay Baris Antlasmasi nin sartlarindan memnun kalmayarak diplomatik gorevinden istifa etmistir Gardiner C Means ile birlikte yazdigi The Modern Corporation and Private Property 1932 adli kitabinda cagdas ekonomide buyuk isletmelerin gecirdigi evrimi ayrintili olarak ele almis ve buyuk sirketleri kontrol edenlerin daha iyi hesap vermesi gerektigini savunmustur Sirketlerin yoneticileri sirketler hukuku tuzuklerinde yer alan kurallar uyarinca sirket hissedarlarina hesap vermekle yukumludur Bu yonetimi secme ve gorevden alma haklarini duzenli genel kurul toplantilari gerekliligini muhasebe standartlarini ve benzerlerini icerebilir 1930 larin Amerika sinda tipik sirket yasalari bu tur haklari acikca zorunlu kilmiyordu Berle sirketlerin hesap vermeyen yoneticilerinin bu nedenle sirket karlarinin meyvelerini kendi ceplerine aktarmaya ve kendi cikarlari dogrultusunda yonetmeye egilimli olduklarini savunmustur Bunu yapabilme kabiliyeti buyuk halka acik sirketlerdeki hissedarlarin cogunlugunun tek tek bireyler olmasi iletisim araclarinin yetersiz olmasi kisacasi bolunmus ve fethedilmis olmalari gercegiyle destekleniyordu Berle bunalim boyunca Baskan Franklin Delano Roosevelt in yonetiminde gorev yapmis ve New Deal politikalarinin cogunu gelistiren Beyin takimi olarak adlandirilan grubun kilit uyelerinden biri olmustur 1967 de Berle ve Means onsozunde yeni bir boyut ekledikleri calismalarinin gozden gecirilmis bir baskisini yayinladilar Soz konusu olan sadece sirketlerin kontrolorlerinin hissedar olarak sahiplerinden ayrilmasi degildi Sirket yapisinin gercekte neyi basarmayi amacladigi sorusunu ortaya attilar Hissedarlar temettu ve hisse fiyati artislarini kazanmak icin calismazlar donmezler de Onlar sadece konumlari itibariyla hak sahibidirler Miraslarinin gerekcelendirilmesi yalnizca toplumsal temellere dayandirilabilir bu gerekcelendirme servetin varligina oldugu kadar dagilimina da baglidir Gucu ancak bu servete sahip olan bireylerin sayisiyla dogru orantili olarak mevcuttur Dolayisiyla hisse senedi sahiplerinin varliginin gerekcelendirilmesi Amerikan nufusu icindeki dagilimin artmasina baglidir Ideal olarak hissedarin konumu ancak her Amerikan ailesi bu konumun ve bireyselligi gelistirme firsatinin tam olarak gerceklesmesini saglayan servetin bir parcasina sahip oldugunda zaptedilemez olacaktir John Kenneth GalbraithJohn Kenneth Galbraith 1908 2006 Franklin Delano Roosevelt in New Deal yonetiminde calismistir Daha sonra yazmasina ve onceki kurumsal iktisatcilardan daha gelismis olmasina ragmen Galbraith yirminci yuzyilin sonlari boyunca ortodoks iktisadi elestirmistir Varlikli Toplum 1958 adli kitabinda Galbraith belirli bir maddi zenginlige ulasan secmenlerin kamu yararina karsi oy kullanmaya basladigini savunur Ortaya cikan muhafazakar konsensusun temelini olusturan ortodoks fikirlere atifta bulunmak icin geleneksel bilgelik terimini kullanir Buyuk isletmeler caginda yalnizca klasik turden piyasalari dusunmek gercekci degildir Buyuk sirketler pazarda kendi sartlarini belirler ve kendi urunlerine olan talebi desteklemek icin Reklam programlari icin birlesik kaynaklarini kullanirlar Sonuc olarak bireysel tercihler aslinda yerlesik sirketlerin tercihlerini yansitir bir bagimlilik etkisi ve ekonomi bir butun olarak irrasyonel hedeflere yonelir Yeni Sanayi Devleti icinde Galbraith ekonomik kararlarin ozel bir burokrasi Pazarlama ve Halkla iliskiler kanallarini manipule eden uzmanlardan olusan bir tekno yapi tarafindan planlandigini savunmaktadir Bu hiyerarsi kendi kendine hizmet etmektedir karlar artik birincil motivasyon kaynagi degildir ve yoneticiler bile kontrol altinda degildir Yeni planlamacilar olduklari icin sirketler riskten nefret eder istikrarli ekonomik ve istikrarli piyasalar isterler Hukumetleri mali ve parasal politikalarla kendi cikarlarina hizmet etmeleri icin ise alirlar Varlikli bir toplum ve suc ortagi hukumetin hedefleri irrasyonel tekno yapiya hizmet ederken kamusal alan ayni anda yoksullasir Galbraith cati kati villalarindan asfaltsiz sokaklara peyzajli bahcelerden daginik kamu parklarina adim atmanin resmini ciziyor Ekonomi ve Kamusal Amac 1973 adli kitabinda Galbraith cozum olarak askeri uretimin ve Saglik hizmetleri gibi kamu hizmetlerinin kamulastirilmasi ayrica esitsizligi azaltmak ve enflasyonu engellemek icin disiplinli maas ve fiyat kontrolleri ile yeni bir sosyalizmi Sosyal demokrasi savunmaktadir Yeni Kurumsal IktisatOrganizasyonlarin ekonomik teorisindeki yeni gelismelerle birlikte bilgi mulkiyet haklari ve islem maliyetleri kurumsalciligi yeni kurumsal iktisat basligi altinda ana akim iktisattaki daha yeni gelismelere entegre etme girisiminde bulunulmustur Kurumsalci politik ekonomiKurumlarin kararsizliklari zorunlu olarak bu tur kurumlar tarafindan yaratilan tesviklerin bir sonucudur ve dolayisiyla icseldir Geleneksel kurumsalcilik bircok yonden mevcut ekonomik ortodoksiye bir yanittir kurumsalci politik ekonomi biciminde yeniden gundeme getirilmesi neoklasik iktisada acik bir meydan okumadir cunku neoklasikcilerin karsi ciktigi temel onermeye dayanmaktadir iktisat icine gomulu oldugu siyasi ve sosyal sistemden ayrilamaz Gunumuzde kurumsalcilikDaha onceki yaklasim 1919 dan sonraki iki savas arasi yillarda Amerikan iktisadinin merkezi bir unsuruydu ancak savas sonrasi donemde neoklasik ve Keynesyen yaklasimlarin yukselisiyle birlikte ana akim iktisada gore marjinallesti Bununla birlikte neoklasik iktisadin elestirilmesinde onde gelen heterodoks bir yaklasim ve iktisatta alternatif bir arastirma programi olarak ozellikle Ha Joon Chang ve Geoffrey Hodgson in calismalariyla devam etmistir Isvec in onde gelen ekonomistlerinden Lars Palsson Syll kurumsal ekonomiye inanan bir isim Her turlu sosyal insaciliga ve postmodern gorecelilige karsi acik sozlu bir muhaliftir ElestirilerKurumsalciligi elestirenler kurum kavraminin tum sosyal bilimler icin o kadar merkezi bir oneme sahip oldugunu ve bu kavrami belirli bir teorik ekolun moda sozcugu olarak kullanmanin anlamsiz oldugunu savunmuslardir Sonuc olarak kurum kavraminin anlasilmasi guc anlami hangi akademisyenlerin kurumsalci olup olmadigi konusunda sasirtici ve hic bitmeyen bir tartismaya ve teorinin ozunun ne olmasi gerektigi konusunda da benzer bir kafa karisikligina yol acmistir Baska bir deyisle kurumsal iktisat bu kadar populer hale gelmistir cunku herkes icin her seyi ifade etmektedir ki bu da gunun sonunda hicbir sey ifade etmemektedir Aslinda Veblen Hamilton ve Ayres teknolojinin evrimsel ve nesnelestirici gucleriyle mesgul olduklarindan ve kurumlar teorilerinde ikincil bir yere sahip oldugundan kurumsalcilar teriminin en basindan beri yanlis yerlestirildigi iddia edilebilir Kurumlar neredeyse bir tur anti madde idi temel kaygilari kurumlar degil teknolojiydi Veblen Hamilton ve Ayres in pozisyonu kurumsal olmaktan ziyade anti kurumsaldir TepkiThaler ve Sunstein a gore Bir insan genellikle en iyi sekilde bir ekonomi uzmani olarak degil esas olarak kendi cikarini dusunen bir kisi olarak daha ziyade bir Insan olarak tanimlanir Thaler ve Sunstein ile tutarli olan kurumsal ekonomi insanlari sosyal ve neoklasik ekonomiden cikarilmis bir toplulugun parcasi olarak gorur https www metaeconomics info metaeconomics an overview 1 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Metaekonomi Cercevesi ve Ikili Cikar Teorisi kurumsal ve neoklasik ekonominin entegre edilmesinin elzem oldugunu savunmaktadir Kaynakca Walton H Hamilton 1919 The Institutional Approach to Economic Theory American Economic Review 9 1 Supplement pp 309 18 Reprinted in R Albelda C Gunn and W Waller 1987 Alternatives to Economic Orthodoxy A Reader in Political Economy pp 204 12 D R Scott Veblen not an Institutional Economist The American Economic Review Vol 23 No 2 June 1933 pp 274 77 Warren J Samuels 1987 2008 institutional economics Abstract 13 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde 19 Mart 2009 19 Mart 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Nisan 2018 Malcolm Dewey and Reese Rutherford 2008 institutionalism old 2nd Edition v 4 pp 374 81 Abstract 28 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Li Rita Yi Man and Li Yi Lut 2013 The relationship between law and economic growth A paradox in China Cities Asian Social Science Vol 9 No 9 pp 19 30 https ssrn com abstract 2290481 Heilbroner Robert 2000 1953 The Worldly Philosophers seventh bas Londra Penguin Books ss 221 228 33 244 ISBN 978 0 140 29006 6 Veblen Th 1898 Why is Economics Not an Evolutionary Science The Quarterly Journal of Economics 12 Berle 1967 p xxiii Galbraith 1958 Chapter 2 Although Galbraith claimed to coin the phrase conventional wisdom the phrase is used several times in a book by Thorstein Veblen that Galbraith might have read The Instinct of Workmanship Galbraith 1958 Chapter 11 Dean Lueck 2008 property law economics and 2nd Edition Abstract 21 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde M Klaes 2008 transaction costs history of The New Palgrave Dictionary of Economics 2nd Edition Abstract 28 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ronald Coase 1998 The New Institutional Economics American Economic Review 88 2 pp 72 74 7 Subat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1991 The Institutional Structure of Production Nobel Prize Lecture PDF 5 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde reprinted in 1992 American Economic Review 82 4 pp 713 19 7 Subat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Douglass C North 1995 The New Institutional Economics and Third World Development in The New Institutional Economics and Third World Development J Harriss J Hunter and C M Lewis ed pp 17 26 Elinor Ostrom 2005 Doing Institutional Analysis Digging Deeper than Markets and Hierarchies Handbook of New Institutional Economics C Menard and M Shirley eds Handbook of New Institutional Economics pp 819 48 Springer Oliver E Williamson 2000 The New Institutional Economics Taking Stock Looking Ahead Journal of Economic Literature 38 3 pp 595 613 11 Mayis 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gudeman Stephen 2005 Peopled Economies Conversations With Stephen Gudeman Staffan Lofving ISBN 91 974705 6 2 Arenagruppen 27 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Nisan 2012 a b David Hamilton Why is Institutional economics not institutional The American Journal of Economics and Sociology Vol 21 no 3 July 1962 pp 309 17 Thaler R H Sunstein C R 2008 Nudge Improving Decisions About Health Wealth and Happiness New Haven MA Yale University Press Marglin Stephen A 2008 The Dismal Science How Thinking Like an Economist Undermines Community Cambridge MA Harvard University Press Lynne G D 2006 Toward a Dual Motive Metaeconomic Theory Journal of Socio Economics 35 4 634 651 doi 10 1016 j socec 2005 12 019 Lynne G D Editor Morris Altman 2006 On the Economics of Subselves Toward a Metaeconomics Chp 6 Handbook of Contemporary Behavioral Economics New York M E Sharpe ss 99 122 Lynne G D Czap N V Czap H V Burbach M E 2016 Theoretical Foundation for Empathy Conservation Toward Avoiding the Tragedy of the Common Review of Behavioral Economics 3 3 4 245 279 doi 10 1561 105 00000052 Ayrica bakinizAnayasal iktisat Ekonomik dusunce tarihi Ekonomik sosyoloji Yeni kurumsalcilikEkonomi veya finans ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz