Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kutbeddin İznikî (d. Niğde, ö. 7 Aralık 1418, İznik), Osmanlı din alimi ve mutasavvıfı.
Tam adı 'Muhammed İbn Muhammed el-İznîkî' olan alim, Sultan Bayezid döneminde İznik'te yaşamış, tasavvuf ve ahlak alanında eserler vermiştir. Tefsir alanında, kendi adını taşıyan '' isimli birkaç ciltlik eseri vardır.
Yine kendisi gibi alim olan oğlu 'nin (Muhammed bin Kutbüddîn-i İznîkî, v. Edirne)İhticâc-u Adem Ma'a Musa Aleyhime's Selâm adlı risalesinde yazdığına göre Niğde'de doğduğu, daha sonra buradan İznik'e göç ettiği anlaşılmaktadır. Aralarında Osmanlı veziri ve Arap dili alimi 'nın da bulunduğu çeşitli hocalardan ders aldı. Hasan Paşa'dan okuduğu Şerh-i Mefâil 1393'te bitirdiği nakledilir. Kaynaklar, diğer bilimlerin yanı sıra özellikle şerî bilimlere hakim olmasından ve tasavvuf yolunda önemli dereceler katettiğinden söz etmektedir. Evliya Çelebi onun Bayramiyye şeyhlerinden olduğunu yazmıştır. Yine Evliya Çelebi'nin yazdığına göre İznik'te bir olduğu ve tarikat faaliyetlerini burada sürdürdüğü anlaşılmaktadır.
Timur'un Anadolu'yu işgali sırasında Kutbüddin İznikî'nin onunla buluşup kendisine önemli uyarılarda bulunduğu, haksız yere kan dökmekten vazgeçmesini söylediği belirtilir. Yıldırım Bayezid'in oğlu İsa Çelebi'nin Timur'a itaatini bildirmek üzere elçilik yaptığı da kaydedilmektedir.
Kutbeddin İznikî 1418'de İznik'te öldü ve zaviyesine defnedildi. Kabri üzerindeki üstü kubbeli dört köşe türbe ile bitişiğindeki 'nin 15. yüzyıl'da inşa edildiği bilinmektedir.
Eserleri
Bursalı Mehmet Tahir Bey, Kutbüddin İznikî'nin Zâdü'l Me'âd ti'l Furif ve'l Ahlâk adlı bir eserinin Bursa'da Kütüphanesi'nde bulunduğunu kaydeder. Yine Mehmed Tahir'in İznikî'ye nisbet ettiği bir tefsire dair eserin İznikî'nin torunlarından birine ait olduğu anlaşılmıştır. Zira yazar eserde Kutbüddin İznikî'den 'ceddimiz' diye bahsetmekte ve Mukaddime adlı eserinden nakilde bulunmaktadır. Kutbüddin'in, Muhyiddin İbnü'l Arabî'nin bir eserini şerhettiği belirtilmekte olmasıyla beraber bu eser bulunamamıştır.
Mevcut olan eserleri şunlardır:
- Tefsirü'l Kur'an (Tefsir-u Kutbiddin): Tam nüshası tespit edilemeyen ve kaç cilt olduğu bilinmeyen bu Arapça tefsirin 2. cildi İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi'ndedir. Nisa ve Mâide sûrelerinin tefsirini içeren 276 varaklık bu cilt hem dirayet hem rivayet tefsiri olma niteliğini taşımaktadır.
- Mukaddime: Namaz, oruç, hac, zekât gibi ibadet konularının Hanefi mezhebine göre anlatıldığı, ayrıca inanç ve ahlaka dair meselelerin ele alındığı eser Türkçe ilmihal geleneğinin ilk örneklerindendir. Kitabın, Ebu'l Leys es-Semerkandî'nin namazla ilgili ilmihal niteliğindeki aynı adlı Arapça risalesinin Türkçeye çevrilip inanç, ibadet ve ahlaka dair konuların eklenmesi suretiyle meydana gelen bir eser şeklinde nitelendirilmesi doğru değildir. Bazı nüshalarının başına sonradan adının Mukaddimetü's Salât şeklinde kaydedilmiş olması, Taşköp-rizâde ve Hoca Sâdeddin gibi müelliflerin Kutbüddin İznikî'nin namazla alâkalı bir risalesinin olduğunu belirtmeleri, ve 'in de Kutbüddin İznikî'nin Mukaddime adlı eserinin namazla ilgili olduğuna dair kayıtlan eserin Semerkandî'nin risâlesiyle karıştırılmasından kaynaklanmış olmalıdır. İstanbul Belediyesi Atatürk Kitapliğı'nda bulunan ve müellif hayatta iken 817'de (1414) çoğaltılan bir nüshada eserin Mukaddime şeklinde kaydedilen adı Süleymaniye Kütüphanesi'ndeki bir başka nüshada Büniye'l İslam, İtalya'ya'da Vatikan Kütüphanesi'nde bulunan bir nüshada ise 'İbâdât' şeklinde yazılmıştır. Diğer bazı nüshalarında isminin 'Râhatü'l Kulûb' şeklinde kaydedilmesi ise müellifin benzer konulan ele aldığı başka bir eseriyle kanştırılmasıyla ilgilidir.
- Râhatü'l Kulûb: Kelam, fıkıh ve tasavvufun harmanlandığı bu Türkçe eserde yazar, inanç ve ibadet konularını mutasavvıfların anlayışından hareketle anlatmış, son kısımda şeyhe bağlanmanın gerekliliği, kamil şeyhin vasıflan, hırka giyme gibi tasavvuf konularını ele almıştır. Eserin Süleymaniye Kütüphanesi'nde bulunan iki nüshasının da eksik olduğu anlaşılmaktadır. Baş tarafı noksan olan nüshaya yazıcılar tarafından besmele, hamdele ve salvelenin ardından kısa bir giriş yazısı, son tarafı eksik olan nüshaya da eserin tamamlandığını ifade eden bir yazı eklenmiştir. Yine eksik olan bir nüshası da Beyazıt Devlet Kütüphanesi'nde kayıtlıdır.
- Telfikât: Ferrâ el-Begavî'nin Meşâbihu's Sünne adlı eserinin Arapça haşiyesidir. Yazar, bu eseri hadisler arasındaki zahiri çelişkiyi ortadan kaldırmak maksadıyla kaleme aldığını belirtmiştir. Değişik nüshalarında adı Tevfîketü'l-Meşâbîh, Kitabü't-Teflîk fi'l Hadis, Kitâbü't-Telfîk şeklinde kaydedilmişse de müellifin oğlu Kutbüddinzâde Mehmed, İhticâcu Âdem ma'a Mûsâ 'aleyhime's-selâm adlı risalesinde eserin adını Telfîkât şeklinde yazmıştır. Kutbüddinzâde'nin kaydı, aynı zamanda babasının bu eserini kendisine nisbet edenlerin verdiği bilgiyi de geçersiz kılmaktadır.
- Fi Hakkı Devrâni's Sûfiyye: Yedi varaklık bu Türkçe eserde Gazali'nin başta olmak üzere güvenilir kaynaklardan nakledilen bilgilerle tasavvuf ehlinin devranla zikretmelerinin caiz olduğu savunulmuştur.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kutbeddin Izniki d Nigde o 7 Aralik 1418 Iznik Osmanli din alimi ve mutasavvifi Tam adi Muhammed Ibn Muhammed el Izniki olan alim Sultan Bayezid doneminde Iznik te yasamis tasavvuf ve ahlak alaninda eserler vermistir Tefsir alaninda kendi adini tasiyan isimli birkac ciltlik eseri vardir Yine kendisi gibi alim olan oglu nin Muhammed bin Kutbuddin i Izniki v Edirne Ihticac u Adem Ma a Musa Aleyhime s Selam adli risalesinde yazdigina gore Nigde de dogdugu daha sonra buradan Iznik e goc ettigi anlasil maktadir Ara larinda Osmanli veziri ve Arap dili alimi nin da bulundugu ce sitli hocalardan ders aldi Hasan Pasa dan okudugu Serh i Mefail 1393 te bitirdigi nakledilir Kaynaklar diger bilimle rin yani sira ozellikle seri bilimlere hakim olmasindan ve tasavvuf yolunda onemli dere celer katettiginden soz etmektedir Evliya Celebi onun Bayramiyye seyhlerinden oldugunu yazmistir Yi ne Evliya Celebi nin yazdigina gore Iznik te bir oldugu ve tarikat faali yetlerini burada surdurdugu anlasilmak tadir Timur un Anadolu yu isgali sirasin da Kutbuddin Izniki nin onunla bulusup kendisine onemli uyarilarda bulundugu haksiz yere kan dokmekten vazgecmesini soyledigi belirtilir Yildirim Bayezid in oglu Isa Celebi nin Timur a itaatini bildirmek uzere elcilik yaptigi da kaydedilmektedir Seyh Kutbeddin Izniki Turbesi Kutbeddin Izniki 1418 de Iznik te oldu ve zaviyesine defnedil di Kabri uzerindeki ustu kubbeli dort ko se turbe ile bitisigindeki nin 15 yuzyil da insa edildigi bilinmektedir EserleriBursali Mehmet Tahir Bey Kutbuddin Izniki nin Zadu l Me ad ti l Furif ve l Ahlak adli bir eserinin Bursa da Kutuphanesi nde bulundugunu kay deder Yine Mehmed Tahir in Izniki ye nisbet ettigi bir tefsire dair eserin Izniki nin torunla rindan birine ait oldugu anlasilmistir Zi ra yazar eserde Kutbuddin Izniki den ceddimiz diye bahsetmekte ve Mukad dime adli eserinden nakilde bulunmakta dir Kutbuddin in Muhyiddin Ibnu l Arabi nin bir eserini serhettigi belirtilmek te olmasiyla beraber bu eser bulunamamistir Mevcut olan eserleri sunlardir Tefsiru l Kur an Tefsir u Kutbiddin Tam nushasi tespit edileme yen ve kac cilt oldugu bilinmeyen bu Arapca tefsirin 2 cildi Istanbul Universi tesi Kutuphanesi ndedir Nisa ve Maide surelerinin tefsirini iceren 276 varaklik bu cilt hem dirayet hem ri vayet tefsiri olma niteligini tasimaktadir Mukaddime Na maz oruc hac zekat gibi ibadet konula rinin Hanefi mezhebine gore anlatildigi ayrica inanc ve ahlaka dair meselelerin ele alindigi eser Turkce ilmihal geleneginin ilk orneklerindendir Kitabin Ebu l Leys es Semerkandi nin namazla ilgili ilmihal niteligindeki ayni adli Arapca risalesinin Turkceye cevrilip inanc ibadet ve ahlaka dair konularin eklenmesi suretiyle mey dana gelen bir eser seklinde nitelendiril mesi dogru degildir Bazi nushalarinin basina sonradan adinin Mukaddimetu s Salat seklinde kaydedilmis olmasi Taskop rizade ve Hoca Sadeddin gibi muelliflerin Kutbuddin Izniki nin namazla alakali bir risalesinin oldugunu belirtmeleri ve in de Kutbud din Izniki nin Mukaddime adli eserinin namazla ilgili olduguna dair kayitlan ese rin Semerkandi nin risalesiyle karistiril masindan kaynaklanmis olmalidir Istan bul Belediyesi Ataturk Kitapligi nda bu lunan ve mu ellif hayatta iken 817 de 1414 cogaltilan bir nushada eserin Mukaddime seklinde kaydedilen adi Suleymaniye Kutuphanesi ndeki bir baska nushada Buniye l Islam Italya ya da Vatikan Kutuphanesi nde bulunan bir nushada ise Ibadat seklinde yazilmistir Diger bazi nushalarinda isminin Rahatu l Kulub seklinde kaydedilmesi ise muellifin benzer konulan ele aldigi baska bir eseriyle kanstirilmasiyla ilgili dir Rahatu l Kulub Kelam fikih ve tasavvufun harmanlandigi bu Turk ce eserde yazar inanc ve ibadet konu larini mutasavviflarin anlayisindan hare ketle anlatmis son kisimda seyhe baglan manin gerekliligi kamil seyhin vasiflan hirka giyme gibi tasavvuf konularini ele almistir Eserin Suleymaniye Kutupha nesi nde bulunan iki nushasinin da eksik ol dugu anlasilmaktadir Bas tarafi noksan olan nushaya yazicilar ta rafindan besmele hamdele ve salvelenin ardindan kisa bir giris yazisi son tarafi eksik olan nushaya da eserin tamamlandigini ifade eden bir yazi eklen mistir Yine eksik olan bir nushasi da Be yazit Devlet Kutuphanesi nde kayitlidir Telfikat Ferra el Begavi nin Mesabihu s Sunne adli eserinin Arapca hasiyesidir Yazar bu eseri hadisler arasindaki zahiri celiskiyi ortadan kaldirmak maksadiyla kaleme al digini belirtmistir Degisik nushalarinda adi Tevfiketu l Mesabih Kitabu t Teflik fi l Hadis Kitabu t Telfik seklinde kaydedil misse de muellifin oglu Kutbuddinzade Mehmed Ihticacu Adem ma a Musa aleyhime s selam adli risalesinde ese rin adini Telfikat seklinde yazmistir Kutbuddinzade nin kaydi ayni zamanda babasi nin bu eserini kendisine nisbet edenlerin verdigi bilgiyi de gecersiz kil maktadir Fi Hakki Devrani s Sufiyye Yedi varaklik bu Turkce eserde Gazali nin basta olmak uzere guvenilir kaynaklardan nak ledilen bilgilerle tasavvuf ehlinin devran la zikretmelerinin caiz oldugu savunulmustur Kaynakca 15 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mart 2017 29 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mart 2017 6 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mart 2017