Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ilanı, 15 Kasım 1983 tarihinde Kıbrıs Türk Federe Devleti'nin meclisinin aldığı kararla gerçekleşti.
| Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ilanı | |
|---|---|
| Tarih | 15 Kasım 1983) |
| Konum | Cumhuriyet Meclisi Lefkoşa, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti |
| Neden |
|
| İlk duyuran | Rauf Denktaş |
| Katılanlar | Rauf Denktaş Mustafa Çağatay |
| Sonuç |
|
Bağımsız devlet ilanı üzerine tartışmalar
Bağımsız devlet ilanı fikri, Rauf Denktaş'ın düşünce dünyasında kendi ifadesine göre en azından 1970'lerden beri var olmuş, 1975'te de KTFD'nin ilanı yerine bağımsız bir devlet ilan edilmesini tercih etmiş, ancak Türkiye'den bunun kaldırılamayacağı ifade edilmişti. Bunun yerine 1975'te Türk tezi olan federal çözüm doğrultusunda ileride federasyonun temelini oluşturmak üzere bir Federe Devlet kuruldu, Denktaş ile Rum liderleri (Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı) Makarios ve Spiros Kiprianu arasında imzalanan da federasyon üzerine uzlaşıldı.
Doruk Anlaşmaları döneminde ve sonrasında federasyon kurulmasına dair müzakerelerde herhangi bir kayda değer ilerleme sağlanamazken, Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Kıbrıs Sorunu'nu gittikçe daha fazla uluslararası alana taşıma yolunda çabaları vardı. Buna tepki olarak Denktaş tarafından KTFD'nin ismindeki "Federe" kelimesinin atılıp "Kıbrıs Türk Devleti" ilan edilebileceği ifade edebilmekteydi. Sürecin gidişatı Denktaş'ın yanı sıra Kıbrıs Türk toplumundaki sağ kesimi (örneğin Ulusal Birlik Partisi Genel Başkanı ve Başbakan Mustafa Çağatay), bu doğrultudaki köşe yazarlarını, Türkiye'de Hürriyet gibi gazetelerdeki yazarları ve 1975'te federasyonu milliyetçi kesime karşı savunmuş olan Mümtaz Soysal'ı bağımsızlık ilan etme fikrine yöneltmekte, bu yönde açılkamalar ve yazılar üretilmesine sebep vermekteydi.
Bu uluslararası arenaya çekme çalışmaları 13 Mart 1983'te başarıya ulaştı. Bağlantısızlar Hareketi desteğiyle başarıya ulaşan kararda Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ada genelindeki egemenlik hakkı vurgulanmakta, işgal güçlerinin çekilmesi talep edilmekteydi. Kararda "Kıbrıs Cumhuriyeti halkı" deyimi kullanıldı. Böylece Kıbrıs Sorunu toplumlararası bir sorun niteliğinden çıkmış olarak değerlendirildi.
Bu karara cevaben Kıbrıs Türk Federe Devleti Meclisi, 17 Haziran günü (kendi kaderini tayin etme) hakkı olduğuna dair bir karar aldı. 33 evet, 6 hayır oyuyla alınan karara tek karşı çıkan, bunun ayrılığa yol açabilecek tehlikeler içerdiğini savunan sol görüşlü Cumhuriyetçi Türk Partisi oldu. Cumhuriyetçi Türk Partisinin görüşüne göre federasyon Kıbrıs Sorunu'na hem en doğru hem de en gerçekçi çözüm modeliydi.
Kıbrıs Türk solundaki farklı kesimler arasında bu dönemde bağımsızlık hakkında bir fikir ayrışması yaşandı. Toplumcu Kurtuluş Partisinde Türk Mukavemet Teşkilatı kökenli Burhan Nalbantoğlu, İsmail Bozkurt gibi isimler bağımsızlığı desteklemekteydi. Buna karşılık partinin genel başkanı ve ona yakın grup bağımsızlık ilanına karşı çıkmaktaydı.
Bunun yanı sıra, Kıbrıs Türk Federe Devleti anayasası gereği Cumhurbaşkanı en fazla iki kere üst üste seçilebileceğinden, Denktaş üçüncü bir dönem için aday olamayacaktı. O dönem Kıbrıs Türk solu başta olmak üzere çeşitli çevreler bağımsızlık ilanı isteği için bunun da bir motivasyon olduğunu ifade etti, dönemin Türkiye Dışişleri Bakanı İlter Türkmen de bağımsızlık ilanında gayelerden bu olduğunu sonraları yazdığı bir yazıda ifade etti. Denktaş ise bunun bir motivasyon olduğunu her zaman reddetti.
Kaynakça
- Özel
- ^ Billuroğlu 2012, s. 82.
- ^ Billuroğlu 2012, ss. 86-88.
- ^ Billuroğlu, ss. 91-92.
- ^ Billuroğlu, ss. 95-96.
- ^ Billuroğlu, s. 104.
- ^ Billuroğlu, s. 108.
- ^ Billuroğlu, s. 120.
- ^ Billuroğlu 2012, ss. 152-154.
- Genel
- Billuroğlu, Ahmet (2012). KKTC'nin İlanının Perde Arkası: Kripto Geldi mi? (2. bas.). Lefkoşa: Söylem Yayınları.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nin ilani 15 Kasim 1983 tarihinde Kibris Turk Federe Devleti nin meclisinin aldigi kararla gerceklesti Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nin ilaniTarih15 Kasim 1983 40 yil once 1983 11 15 KonumCumhuriyet Meclisi Lefkosa Kuzey Kibris Turk CumhuriyetiNedenDevletin seklinin belirlenmesi gerekliligiIlk duyuranRauf DenktasKatilanlarRauf Denktas Mustafa CagataySonucKuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nin kurulmasi Rauf Denktas in oy birligiyle cumhurbaskani secilmesi Mustafa Cagatay a basbakanlik gorevinin verilmesiBagimsiz devlet ilani uzerine tartismalarBagimsiz devlet ilani fikri Rauf Denktas in dusunce dunyasinda kendi ifadesine gore en azindan 1970 lerden beri var olmus 1975 te de KTFD nin ilani yerine bagimsiz bir devlet ilan edilmesini tercih etmis ancak Turkiye den bunun kaldirilamayacagi ifade edilmisti Bunun yerine 1975 te Turk tezi olan federal cozum dogrultusunda ileride federasyonun temelini olusturmak uzere bir Federe Devlet kuruldu Denktas ile Rum liderleri Kibris Cumhuriyeti Cumhurbaskani Makarios ve Spiros Kiprianu arasinda imzalanan da federasyon uzerine uzlasildi Doruk Anlasmalari doneminde ve sonrasinda federasyon kurulmasina dair muzakerelerde herhangi bir kayda deger ilerleme saglanamazken Yunanistan ve Kibris Cumhuriyeti nin Kibris Sorunu nu gittikce daha fazla uluslararasi alana tasima yolunda cabalari vardi Buna tepki olarak Denktas tarafindan KTFD nin ismindeki Federe kelimesinin atilip Kibris Turk Devleti ilan edilebilecegi ifade edebilmekteydi Surecin gidisati Denktas in yani sira Kibris Turk toplumundaki sag kesimi ornegin Ulusal Birlik Partisi Genel Baskani ve Basbakan Mustafa Cagatay bu dogrultudaki kose yazarlarini Turkiye de Hurriyet gibi gazetelerdeki yazarlari ve 1975 te federasyonu milliyetci kesime karsi savunmus olan Mumtaz Soysal i bagimsizlik ilan etme fikrine yoneltmekte bu yonde acilkamalar ve yazilar uretilmesine sebep vermekteydi Bu uluslararasi arenaya cekme calismalari 13 Mart 1983 te basariya ulasti Baglantisizlar Hareketi destegiyle basariya ulasan kararda Kibris Cumhuriyeti nin ada genelindeki egemenlik hakki vurgulanmakta isgal guclerinin cekilmesi talep edilmekteydi Kararda Kibris Cumhuriyeti halki deyimi kullanildi Boylece Kibris Sorunu toplumlararasi bir sorun niteliginden cikmis olarak degerlendirildi Bu karara cevaben Kibris Turk Federe Devleti Meclisi 17 Haziran gunu kendi kaderini tayin etme hakki olduguna dair bir karar aldi 33 evet 6 hayir oyuyla alinan karara tek karsi cikan bunun ayriliga yol acabilecek tehlikeler icerdigini savunan sol goruslu Cumhuriyetci Turk Partisi oldu Cumhuriyetci Turk Partisinin gorusune gore federasyon Kibris Sorunu na hem en dogru hem de en gercekci cozum modeliydi Kibris Turk solundaki farkli kesimler arasinda bu donemde bagimsizlik hakkinda bir fikir ayrismasi yasandi Toplumcu Kurtulus Partisinde Turk Mukavemet Teskilati kokenli Burhan Nalbantoglu Ismail Bozkurt gibi isimler bagimsizligi desteklemekteydi Buna karsilik partinin genel baskani ve ona yakin grup bagimsizlik ilanina karsi cikmaktaydi Bunun yani sira Kibris Turk Federe Devleti anayasasi geregi Cumhurbaskani en fazla iki kere ust uste secilebileceginden Denktas ucuncu bir donem icin aday olamayacakti O donem Kibris Turk solu basta olmak uzere cesitli cevreler bagimsizlik ilani istegi icin bunun da bir motivasyon oldugunu ifade etti donemin Turkiye Disisleri Bakani Ilter Turkmen de bagimsizlik ilaninda gayelerden bu oldugunu sonralari yazdigi bir yazida ifade etti Denktas ise bunun bir motivasyon oldugunu her zaman reddetti KaynakcaOzel Billuroglu 2012 s 82 Billuroglu 2012 ss 86 88 Billuroglu ss 91 92 Billuroglu ss 95 96 Billuroglu s 104 Billuroglu s 108 Billuroglu s 120 Billuroglu 2012 ss 152 154 GenelBilluroglu Ahmet 2012 KKTC nin Ilaninin Perde Arkasi Kripto Geldi mi 2 bas Lefkosa Soylem Yayinlari