Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kvamçereti (Gürcüce: ქვამჭერეთი; okunuşu: "kvamç'ereti"), Murgul Vadisi'ndeki eski yerleşimlerden biridir ve günümüzde Artvin ilinin Murgul ilçesine bağlı Küre köyünün bir mahallesidir.
Tarihçe
Gürcüce bir yer adı olan Kvamçereti (ქვამჭერეთი), "taş tutan yer" gibi bir anlam gelir. Nitekim Türkçeye Kvamçeret (كوامچەرە ت) biçiminde girmiş olan bu yerleşimin adı 1925 yılında köyün adı Geniştaş olarak değiştirilmiştir.
Kvamçereti köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Niteki Osmanlılar bu yerleşimi 16. yüzyılın ortalarına doğru Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyde bulunan Kvamçereti Kalesi buranın eski bir yerleşim olduğunu göstermektedir.
Kvamçereti köyü, 1835 tarihli Osmanlı nüfus tespiti sırasında, Artvin sancağının Murgul kazası sınırları içinde yer alıyordu. Ancak, komşu köy Kure-i Ulya söz konusu nüfus defterinde yer almasına rağmen, Kvamçereti ayrı bir köy olarak kaydedilmemiştir.
Kvamçereti köyü, Trabzon vilayetinin kurulmasından sonra, bu vilayetin dört sancağından biri olan Lazistan sancağının sınırları içinde yer aldı. 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesine göre Kvamçereti, bu sancağa bağlı Livana kazasının köylerinden biriydi. Nüfus tespitinde Kure-i Ulya köyüyle birlikte kaydedilmişti ve bu iki köyde 55 hanede 92 kişi yazılmıştır. Salnamede belirtilmemiş olmakla birlikte sadece erkek nüfusunun kaydedildiği bilinmektedir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Kure-i Ulya ve Kvamçeret köylerinin toplam nüfusunun yaklaşık 184 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Bu iki köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak 30 öküz, 45 inek, 3 keçi ve 3 koyun kaydedilmiştir.
Kvamçereti, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin "Kvamçiret" (Квамчнреть) şeklinde kaydettiği yerleşim, Artvin sancağının Artvin kazasına bağlı Çhaleti nahiyesinin 13 köyünden biriydi. 1886 tarihli nüfus tespitinde, 29'u erkek ve 31'i kadın olmak üzere, 9 hanede 60 kişi yaşıyordu. Nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu.
Kvamçereti köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Bu durum, Artvin ve Batum sancaklarını Gürcistan'ın parçası sayan 7 Mayıs 1920 tarihli Moskova Antlaşması'yla da Sovyet Rusya tarafından kabul edildi. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca köy Türkiye'ye bırakıldı.
Kvamçereti köyü 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespiti sırasında, Borçka kazasının Murgul nahiyesine bağlı köylerden biriydi. Bu tarihte köyde 5 hanede 25 kişi yaşıyor ve bu nüfus Gürcülerden oluşuyordu. 1886 tarihinden sonra köyün nüfusunun azlamış olması, Kvamçireti sakinlerinin bir kısmının Rus idaresi sırasında Osmanlı ülkesine göç ettiğini göstermektedir. Kvamçereti veya Kvamçeret Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında, Gürcüce adını andırı şekilde Geniştaş olarak değiştirilmiştir. Kvamçereti, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Geniştaş" adıyla Murgul nahiyesinin bir köyü olarak geçer. Ancak 1935 genel nüfus sayımında adının geçmemesi, Geniştaş'ın bu iki tarih arasından bir mahalle olarak Küre köyüne bağlandığını göstermektedir.
Kvamçireti'de iki terasa yayılan kale kalıntıları, köyün eskiden önemli bir yerleşim olduğunu göstermektedir. Kvamçireti Kalesi, 890 metre yükseklikte, ulaşımı zor kayalık bir tepede inşa edilmiştir.
Kaynakça
- ^ Eter Beridze, Nigali (Gürcüce), Tiflis, 2009, s. 261 24 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 176, .
- ^ a b "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 120". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Kasım 2021.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 169. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2023.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 354-355, .
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1364". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Temmuz 2023.
- ^ ""Российско-грузинский договор 07.5.1920 г. (полный текст и карта) - один из многих нарушенных Кремлем" / "07.5.1920 tarihli Rus-Gürcü Anlaşması (tam metin ve harita) Kremlin Tarafından İhlal Edilen Birçok Anlaşmadan Biridir"". 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2023.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2023.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Kasım 2021.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 78.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 139" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Kasım 2021.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 169 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kvamcereti Gurcuce ქვამჭერეთი okunusu kvamc ereti Murgul Vadisi ndeki eski yerlesimlerden biridir ve gunumuzde Artvin ilinin Murgul ilcesine bagli Kure koyunun bir mahallesidir TarihceGurcuce bir yer adi olan Kvamcereti ქვამჭერეთი tas tutan yer gibi bir anlam gelir Nitekim Turkceye Kvamceret كوامچەرە ت biciminde girmis olan bu yerlesimin adi 1925 yilinda koyun adi Genistas olarak degistirilmistir Kvamcereti koyu Orta Cag da Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Klarceti de yer alir Niteki Osmanlilar bu yerlesimi 16 yuzyilin ortalarina dogru Gurculerden ele gecirmistir Koyde bulunan Kvamcereti Kalesi buranin eski bir yerlesim oldugunu gostermektedir Kvamcereti koyu 1835 tarihli Osmanli nufus tespiti sirasinda Artvin sancaginin Murgul kazasi sinirlari icinde yer aliyordu Ancak komsu koy Kure i Ulya soz konusu nufus defterinde yer almasina ragmen Kvamcereti ayri bir koy olarak kaydedilmemistir Kvamcereti koyu Trabzon vilayetinin kurulmasindan sonra bu vilayetin dort sancagindan biri olan Lazistan sancaginin sinirlari icinde yer aldi 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesine gore Kvamcereti bu sancaga bagli Livana kazasinin koylerinden biriydi Nufus tespitinde Kure i Ulya koyuyle birlikte kaydedilmisti ve bu iki koyde 55 hanede 92 kisi yazilmistir Salnamede belirtilmemis olmakla birlikte sadece erkek nufusunun kaydedildigi bilinmektedir Erkek sayisi kadar kadin eklenince Kure i Ulya ve Kvamceret koylerinin toplam nufusunun yaklasik 184 kisiden olustugu ortaya cikar Bu iki koyde vergiye tabi hayvan varligi olarak 30 okuz 45 inek 3 keci ve 3 koyun kaydedilmistir Kvamcereti uzun sure Osmanli egemenliginde kaldiktan sonra 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan imzalanan Berlin Antlasmasi uyarinca Osmanli Devleti tarafindan Rusya ya birakildi Rus idaresinin Kvamciret Kvamchnret seklinde kaydettigi yerlesim Artvin sancaginin Artvin kazasina bagli Chaleti nahiyesinin 13 koyunden biriydi 1886 tarihli nufus tespitinde 29 u erkek ve 31 i kadin olmak uzere 9 hanede 60 kisi yasiyordu Nufusun tamami Gurculerden olusuyordu Kvamcereti koyu Birinci Dunya Savasi nin sonunda Ruslarin bolgeden cekilmesinin ardindan bir sure Gurcistan in sinirlari icinde kaldi Bu durum Artvin ve Batum sancaklarini Gurcistan in parcasi sayan 7 Mayis 1920 tarihli Moskova Antlasmasi yla da Sovyet Rusya tarafindan kabul edildi Ancak Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda 16 Mart 1921 de imzalanan Moskova Antlasmasi uyarinca koy Turkiye ye birakildi Kvamcereti koyu 1922 yilinda Artvin livasinda yapilan nufus tespiti sirasinda Borcka kazasinin Murgul nahiyesine bagli koylerden biriydi Bu tarihte koyde 5 hanede 25 kisi yasiyor ve bu nufus Gurculerden olusuyordu 1886 tarihinden sonra koyun nufusunun azlamis olmasi Kvamcireti sakinlerinin bir kisminin Rus idaresi sirasinda Osmanli ulkesine goc ettigini gostermektedir Kvamcereti veya Kvamceret Turkce olmadigi icin koyun adi 1925 yilinda Gurcuce adini andiri sekilde Genistas olarak degistirilmistir Kvamcereti 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Genistas adiyla Murgul nahiyesinin bir koyu olarak gecer Ancak 1935 genel nufus sayiminda adinin gecmemesi Genistas in bu iki tarih arasindan bir mahalle olarak Kure koyune baglandigini gostermektedir Kvamcireti de iki terasa yayilan kale kalintilari koyun eskiden onemli bir yerlesim oldugunu gostermektedir Kvamcireti Kalesi 890 metre yukseklikte ulasimi zor kayalik bir tepede insa edilmistir Kaynakca Eter Beridze Nigali Gurcuce Tiflis 2009 s 261 24 Kasim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 409 02 8 Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu Istanbul 2013 s 176 ISBN 978 605 5708 85 6 a b Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 1927 s 120 29 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Kasim 2021 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 169 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 9 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Temmuz 2023 Trabzon Vilayeti Salnamesi 1869 1904 Hazirlayan Kudret Emiroglu Ankara 1993 2009 22 cilt 8 cilt s 354 355 ISBN 9789157871117 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1364 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Temmuz 2023 Rossijsko gruzinskij dogovor 07 5 1920 g polnyj tekst i karta odin iz mnogih narushennyh Kremlem 07 5 1920 tarihli Rus Gurcu Anlasmasi tam metin ve harita Kremlin Tarafindan Ihlal Edilen Bircok Anlasmadan Biridir 11 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Haziran 2023 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Haziran 2023 Nursen Gok Artvin Livasi nin Anavatan a Katilisi Sirasindaki Durumuna Iliskin Belgeler Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi Sayi 41 Mayis 2008 s 89 104 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Kasim 2021 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 78 1935 Genel Nufus Sayimi Istanbul 1937 s 139 PDF 16 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Kasim 2021 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 169 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9