Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kökenoğlu Rıza Efendi, Osman Hamdi Bey'in Mevlevi dervişi kıyafetleri içinde bir erkeği resmettiği 1871 tarihli tablodur.
 | |
| Sanatçı | Osman Hamdi Bey |
|---|---|
| Yıl | 1871 |
| Tür | Tuval üzerine yağlı boya |
| Boyutlar | 51 cm × 41 cm (20 in × 16 in) |
| Konum | Pera Müzesi, İstanbul |
| Koleksiyon | Suna ve İnan Kıraç Vakfı Oryantalist Resim Koleksiyonu |
Eser İstanbul'daki Pera Müzesi Oryantalist Resim Koleksiyonu'nun bir parçasıdır.
İçerik
Tabloda siyah bir fon önünde başında Mevlevi dervişlerinin giydiği sikke (külah), üzerinde cüppe (hırka) bulunan bıyıklı bir erkek resmedilmiştir. Figür, mekandan soyutlanarak tekil olarak tabloya aktarılmıştır. Eserin 1871 yılında yapıldığı göz önüne alınarak, Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılma dönemini düşünceli bir şekilde izleyen bir figürü yansıtmakta olduğu söylenebilir.
Resimdeki kişi Hamdi Bey'e benzemese de, Osman Hamdi Bey'in çekilmiş fotoğrafıyla benzerlik taşıdığından ve Osman Hamdi Bey'in çoğu tablosunun bir nevi otoportre olduğu göz önüne alınarak, Kökenoğlu Rıza Efendi eserinde de kendisini çizdiği düşünülür.
Osman Hamdi Bey’in yaşadığı dönemin Türkiyesi'nde erkekler batı kıyafetleri giymekteydi; bu tabloda ise figür, Mevlevi dervişi kıyafeti ile resmedilmiştir. Osman Hamdi Bey’in diğer tablolarında da erkek figürlerin ya dinî kıyafet ya da kendi yaşadığı devirden eski zamanlara ait kıyafet giydiği görülür. Ressamın, doğu yaşantısını kuvvetle vurgulamak için tablolarında bu giysileri kullanmış olduğu düşünülür.
Osman Hamdi Bey ve portreleri
Figürlü kompozisyonlarıyla Türk resim sanatının başarılı bir temsilcisi olan Osman Hamdi Bey, konulu resimlerinden daha fazla sayıda portre üretmiştir. Çoğunlukla aile fertlerinin portrelerini yapan ressam; aile fertlerinin yanı sıra ilginç bulduğu tipleri de resmetmiştir. Dönemin siyasi açıdan önemli kişilerinden yalnızca Enver Bey'in portresini yaptığı görülür. Bu portrelerin hepsi yağlı boya tekniğindedir, gençlik dönemine ait karakalem portreleri de vardır.
Yorumlar ve ilham
- Osman Hamdi Bey'in alışkanlığı resim ortamında özel olarak giyinip kendi fotoğrafını çektirmek, sonra da fotoğraf bakarak resimlerini yapmaktı. Ünlü Kaplumbağa Terbiyecisi eserini de bu şekilde çizdiği bilinir. Osman Hamdi’nin bazen bir tabloda değişik giysi ve duruşlarda, ikili veya üçlü görünümlerde yer aldığı da olmuştur. Örneğin, "Cami Kapısı Önünde Konuşan Hocalar" adlı tablosunda görünen üç kişi de Osman Hamdi'nin kendisidir. Kökenoğlu Rıza Efendi tablosu her ne kadar Hamdi Bey'e benzemese de, Osman Hamdi Bey'in çekilmiş fotoğrafıyla benzerlik taşımaktadır.[] Osman Hamdi Bey'in çoğu tablosunun bir nevi otoportre olduğu göz önüne alınarak Kökenoğlu Rıza Efendi eserinde de, kendisini çizdiğini düşünülmektedir.[]
- Osman Hamdi, Türk resminde, içinde insan figürü bulunan konulu kompozisyonlar ilk ressamdır[]. Büyük boyda insan figürü da ilk kez O'nun tablolarında görülmüştür. Kendine güvenen, dimdik duran, düşünen insanlar resmetmiştir. Erkek figürler ya dini ya da O’nun yaşadığı devirden eski zamanlara ait kıyafetlerle resmedilmiştir. Erkek giysilerinin bazılarında, Suriye ve Irak yörelerinin etkisi görülmektedir. Halbuki O’nun zamanının Türkiye’sinde artık erkekler Batıda giyilen kıyafetleri giyiyorlardı. Dönemin giysileri hakkında çok geniş bilgiye sahip olan[] Osman Hamdi gibi bir sanatçının tablolarındaki figürlerde bu kıyafetleri tercih ettiği etmesinin nedeninin Doğu yaşantısını kuvvetle vurgulamak olduğu düşünülür. Osman Hamdi'nin tablolarında, İslâm dininin tasviri günah saymasının yarattığı çekingenlikten hemen hemen hiçbir iz yoktur.
- Kökenoğlu Rıza Efendi adlı tablosunun isminde geçen "Efendi" kelimesi Osmanlı döneminde ağa, bey, paşa gibi devlet memurlarına verilen unvandır. Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş döneminde padişahlara da Efendi deniliyordu. Bu deyim imparatorluğun yıkılışına kadar devam etmiştir. 16. yüzyıldan sonra efendi kelimesi genellikle tahsilli kimselere bir tür rütbe anlamında kullanıldı. Hamdi Bey, Osmanlı'nın dağılış döneminde tuvale aktardığı düşünceli "Efendi" figürüyle Osmanlı'nın dağılışını seyreden tahsilli kimseleri veya üst düzeylerdeki düşünceli ruh halini de işlemiş olabilir.
Osman Hamdi Bey'in 1906Kaplumbağa Terbiyecisi eseriyle Kökenoğlu Rıza Efendi eserleri arasında şu üç nokta ortaktır: Figürler her iki tabloda da tasavvufi nesnelerle birlikte işlenmiştir. (bakınız) Kaplumbağa Terbiyecisi eserinde Osman Hamdi Bey belirgin bir şekilde terbiyecinin tasavvufla ilgilendiğini belirten objeleri meydana koymuş, işlediği nesnelerle tabloya farklı yorumlar getirilmesine olanak sağlamıştır. Ancak Kökenoğlu Rıza Efendi tablosunda Hamdi Bey özellikle figürün yüz hatlarına önem vererek durgun ve düşünceli bir yüz ifadesini meydana koymuştur. Tablonun yapıldığı yıl olan 1871, Tanzimat Döneminin bitişi olarak bilinmektedir. Böylece eser ve dönem ilişkisi kurduğumuzda ortaya çıkan tablo Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılma dönemini düşünceli bir şekilde izleyen bir figürü yansıtmaktadır diyebiliriz.
- Avrupa'da oryantalist resimler genelde Doğu insanını hiçbir şey yapmayan, tembel ve yabanıl olarak yansıtmaktaydı. Avrupalı ressamların gözünde Doğu dünyasının kadınları ise daha çok harem sahnelerinde bir obje kimliğiyle ön plana çıkmıştı. Osman Hamdi Bey ise değişim sancıları çeken 19.yy sonu Osmanlısı’nın önündeki sorunları ve ikilemleri simgesel bir dil kullanarak yansıtmıştır.
- Osman Hamdi Bey'in din veya tasavvuf temalı eserleri incelendiğinde işlediği figürler genel olarak bir eseri (kitap ya da hat) incelerken veya Kur'an'ı okurken görülmektedir. Bu temayı güçlendirici bir unsurdur. (bakınız; Kur'an Tilaveti, Bursa'da Yeşil Cami'de, Ab-ı Hayat, Okuyan Genç Emir ve Konuşan Hacılar) Bu eserlerinde figür bulunduğu atmosferle birlikte bir eserle ilgilenirken resmedilmiş. Bu tablolarda alan tüm incelikleriyle esere yansıtılmış ve eser yalnızca döneminin resim sanatını değil mimari sanatını da işlemekte oldukça kayda değer bir kaynak olma özelliğindedir. (Bakınız) Bu özellikte ve incelikte işler çıkartan Osman Hamdi Bey'in Kökenoğlu Rıza Efendi tablosu figürü mekandan soyutlayarak tekil olarak tuvale aktarmakta böylece sadece bireyin düşünceli haline odaklanmamızı istemektedir. Bu odaklanma; Osmanlı'nın durumu ve bireyin (özellikle de "Efendi" hitabını hak eden yetişmiş tabakanın) endişe ve üzüntüsünü anlamamızı istemiş olabilir.[]
- Osman Hamdi Bey'in ayrıntılara verdiği önem tüm tablolarında gözler önünde olsa da Kökenoğlu Rıza Efendi tablosunda figürün giyindiği cübbenin henüz tamamlanmamış gibi görünmesi resim açısında tamamlanmamış hissi vermektedir. Ancak Osman Hamdi Bey bitmediğini düşündüğü yapıtları imzalamazdı. Bu bilgi ışığında tekrar resme baktığımızda resimde tamamlanmamışlık hissi oluşturan cübbeden çok yüz ifadesinin ve dokuların etkisi dikkat çekiyor. Osman Hamdi Bey değişim sancıları çeken 19.yy sonu Osmanlısı’nın önündeki sorunları ve ikilemleri simgesel bir dil kullanarak yansıtmıştır. Böylece cübbe dışındaki birey ve külaha odaklanıldığımızda döneminde külahın meslek, mevki, makam ve rütbe belirttiğini öğreniyoruz. Makam ve mevki sahibi kişilerin artık yalnızca kendi hallerini düşündükleri fikrini de imgelemiş olabilir.
Kaynakça
- ^ Osman Hamdi Bey - Eserleri 11 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Erişim tarihi: 23 Temmuz 2016.
- ^ "Osman Hamdi Bey'in "Yeşil Cami Önü" resmi rekor kırdı". www.hurriyet.com.tr/. Hurriyet gazetesi 15 Mayıs 2016. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ağustos 2016.
- ^ Sancar, Cem. . www.sabah.com.tr/. Sabah gazetesi, 13 Aralık 2015. 16 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2016.
- ^ a b Demirsar, V. Belgin. . melihapa.blogspot.com.tr. Kültür Bakanlığı Yayınları, 1058, 1989. 14 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2016.
- ^ Osmanlı unvanları
- ^ a b Demirbaş, Ozan Yiğit. . www.gazetebilkent.com. Gazete Bilkent 10.06.2010. 14 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ağustos 2016.
- ^ a b . 5 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2016.
- ^ . 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2016.
Konuyla ilgili yayınlar
- Edhem Eldem, "Making Sense of Osman Hamdi Bey and his Paintings, in: Muqarnas: An Annual on the Visual Culture of the Islamic World"
- Mustafa Cezar, "Sanatta Batı'ya Açılış ve Osman Hamdi"
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kokenoglu Riza Efendi Osman Hamdi Bey in Mevlevi dervisi kiyafetleri icinde bir erkegi resmettigi 1871 tarihli tablodur Kokenoglu Riza Efendi Sanatci Osman Hamdi BeyYil 1871Tur Tuval uzerine yagli boyaBoyutlar 51 cm 41 cm 20 in 16 in Konum Pera Muzesi IstanbulKoleksiyon Suna ve Inan Kirac Vakfi Oryantalist Resim Koleksiyonu Eser Istanbul daki Pera Muzesi Oryantalist Resim Koleksiyonu nun bir parcasidir IcerikTabloda siyah bir fon onunde basinda Mevlevi dervislerinin giydigi sikke kulah uzerinde cuppe hirka bulunan biyikli bir erkek resmedilmistir Figur mekandan soyutlanarak tekil olarak tabloya aktarilmistir Eserin 1871 yilinda yapildigi goz onune alinarak Osmanli Imparatorlugu nun dagilma donemini dusunceli bir sekilde izleyen bir figuru yansitmakta oldugu soylenebilir Resimdeki kisi Hamdi Bey e benzemese de Osman Hamdi Bey in cekilmis fotografiyla benzerlik tasidigindan ve Osman Hamdi Bey in cogu tablosunun bir nevi otoportre oldugu goz onune alinarak Kokenoglu Riza Efendi eserinde de kendisini cizdigi dusunulur Osman Hamdi Bey in yasadigi donemin Turkiyesi nde erkekler bati kiyafetleri giymekteydi bu tabloda ise figur Mevlevi dervisi kiyafeti ile resmedilmistir Osman Hamdi Bey in diger tablolarinda da erkek figurlerin ya dini kiyafet ya da kendi yasadigi devirden eski zamanlara ait kiyafet giydigi gorulur Ressamin dogu yasantisini kuvvetle vurgulamak icin tablolarinda bu giysileri kullanmis oldugu dusunulur Osman Hamdi Bey ve portreleriFigurlu kompozisyonlariyla Turk resim sanatinin basarili bir temsilcisi olan Osman Hamdi Bey konulu resimlerinden daha fazla sayida portre uretmistir Cogunlukla aile fertlerinin portrelerini yapan ressam aile fertlerinin yani sira ilginc buldugu tipleri de resmetmistir Donemin siyasi acidan onemli kisilerinden yalnizca Enver Bey in portresini yaptigi gorulur Bu portrelerin hepsi yagli boya teknigindedir genclik donemine ait karakalem portreleri de vardir Yorumlar ve ilhamOsman Hamdi BeyKaplumbaga Terbiyecisi ve Kokenoglu Riza Efendi eserlerinin her iksinde de figur tasavvufi nesnelerle birlikte islenmistir Osman Hamdi Bey in aliskanligi resim ortaminda ozel olarak giyinip kendi fotografini cektirmek sonra da fotograf bakarak resimlerini yapmakti Unlu Kaplumbaga Terbiyecisi eserini de bu sekilde cizdigi bilinir Osman Hamdi nin bazen bir tabloda degisik giysi ve duruslarda ikili veya uclu gorunumlerde yer aldigi da olmustur Ornegin Cami Kapisi Onunde Konusan Hocalar adli tablosunda gorunen uc kisi de Osman Hamdi nin kendisidir Kokenoglu Riza Efendi tablosu her ne kadar Hamdi Bey e benzemese de Osman Hamdi Bey in cekilmis fotografiyla benzerlik tasimaktadir kaynak belirtilmeli Osman Hamdi Bey in cogu tablosunun bir nevi otoportre oldugu goz onune alinarak Kokenoglu Riza Efendi eserinde de kendisini cizdigini dusunulmektedir kaynak belirtilmeli Osman Hamdi Turk resminde icinde insan figuru bulunan konulu kompozisyonlar ilk ressamdir kaynak belirtilmeli Buyuk boyda insan figuru da ilk kez O nun tablolarinda gorulmustur Kendine guvenen dimdik duran dusunen insanlar resmetmistir Erkek figurler ya dini ya da O nun yasadigi devirden eski zamanlara ait kiyafetlerle resmedilmistir Erkek giysilerinin bazilarinda Suriye ve Irak yorelerinin etkisi gorulmektedir Halbuki O nun zamaninin Turkiye sinde artik erkekler Batida giyilen kiyafetleri giyiyorlardi Donemin giysileri hakkinda cok genis bilgiye sahip olan kaynak belirtilmeli Osman Hamdi gibi bir sanatcinin tablolarindaki figurlerde bu kiyafetleri tercih ettigi etmesinin nedeninin Dogu yasantisini kuvvetle vurgulamak oldugu dusunulur Osman Hamdi nin tablolarinda Islam dininin tasviri gunah saymasinin yarattigi cekingenlikten hemen hemen hicbir iz yoktur Kokenoglu Riza Efendi adli tablosunun isminde gecen Efendi kelimesi Osmanli doneminde aga bey pasa gibi devlet memurlarina verilen unvandir Osmanli Imparatorlugu nun kurulus doneminde padisahlara da Efendi deniliyordu Bu deyim imparatorlugun yikilisina kadar devam etmistir 16 yuzyildan sonra efendi kelimesi genellikle tahsilli kimselere bir tur rutbe anlaminda kullanildi Hamdi Bey Osmanli nin dagilis doneminde tuvale aktardigi dusunceli Efendi figuruyle Osmanli nin dagilisini seyreden tahsilli kimseleri veya ust duzeylerdeki dusunceli ruh halini de islemis olabilir Osman Hamdi Bey in 1906Kaplumbaga Terbiyecisi eseriyle Kokenoglu Riza Efendi eserleri arasinda su uc nokta ortaktir Figurler her iki tabloda da tasavvufi nesnelerle birlikte islenmistir bakiniz Kaplumbaga Terbiyecisi eserinde Osman Hamdi Bey belirgin bir sekilde terbiyecinin tasavvufla ilgilendigini belirten objeleri meydana koymus isledigi nesnelerle tabloya farkli yorumlar getirilmesine olanak saglamistir Ancak Kokenoglu Riza Efendi tablosunda Hamdi Bey ozellikle figurun yuz hatlarina onem vererek durgun ve dusunceli bir yuz ifadesini meydana koymustur Tablonun yapildigi yil olan 1871 Tanzimat Doneminin bitisi olarak bilinmektedir Boylece eser ve donem iliskisi kurdugumuzda ortaya cikan tablo Osmanli Imparatorlugu nun dagilma donemini dusunceli bir sekilde izleyen bir figuru yansitmaktadir diyebiliriz Avrupa da oryantalist resimler genelde Dogu insanini hicbir sey yapmayan tembel ve yabanil olarak yansitmaktaydi Avrupali ressamlarin gozunde Dogu dunyasinin kadinlari ise daha cok harem sahnelerinde bir obje kimligiyle on plana cikmisti Osman Hamdi Bey ise degisim sancilari ceken 19 yy sonu Osmanlisi nin onundeki sorunlari ve ikilemleri simgesel bir dil kullanarak yansitmistir Osman Hamdi Bey in din veya tasavvuf temali eserleri incelendiginde isledigi figurler genel olarak bir eseri kitap ya da hat incelerken veya Kur an i okurken gorulmektedir Bu temayi guclendirici bir unsurdur bakiniz Kur an Tilaveti Bursa da Yesil Cami de Ab i Hayat Okuyan Genc Emir ve Konusan Hacilar Bu eserlerinde figur bulundugu atmosferle birlikte bir eserle ilgilenirken resmedilmis Bu tablolarda alan tum incelikleriyle esere yansitilmis ve eser yalnizca doneminin resim sanatini degil mimari sanatini da islemekte oldukca kayda deger bir kaynak olma ozelligindedir Bakiniz Bu ozellikte ve incelikte isler cikartan Osman Hamdi Bey in Kokenoglu Riza Efendi tablosu figuru mekandan soyutlayarak tekil olarak tuvale aktarmakta boylece sadece bireyin dusunceli haline odaklanmamizi istemektedir Bu odaklanma Osmanli nin durumu ve bireyin ozellikle de Efendi hitabini hak eden yetismis tabakanin endise ve uzuntusunu anlamamizi istemis olabilir kaynak belirtilmeli Osman Hamdi Bey in ayrintilara verdigi onem tum tablolarinda gozler onunde olsa da Kokenoglu Riza Efendi tablosunda figurun giyindigi cubbenin henuz tamamlanmamis gibi gorunmesi resim acisinda tamamlanmamis hissi vermektedir Ancak Osman Hamdi Bey bitmedigini dusundugu yapitlari imzalamazdi Bu bilgi isiginda tekrar resme baktigimizda resimde tamamlanmamislik hissi olusturan cubbeden cok yuz ifadesinin ve dokularin etkisi dikkat cekiyor Osman Hamdi Bey degisim sancilari ceken 19 yy sonu Osmanlisi nin onundeki sorunlari ve ikilemleri simgesel bir dil kullanarak yansitmistir Boylece cubbe disindaki birey ve kulaha odaklanildigimizda doneminde kulahin meslek mevki makam ve rutbe belirttigini ogreniyoruz Makam ve mevki sahibi kisilerin artik yalnizca kendi hallerini dusundukleri fikrini de imgelemis olabilir Kaynakca Osman Hamdi Bey Eserleri 11 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 23 Temmuz 2016 Osman Hamdi Bey in Yesil Cami Onu resmi rekor kirdi www hurriyet com tr Hurriyet gazetesi 15 Mayis 2016 6 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Agustos 2016 Sancar Cem www sabah com tr Sabah gazetesi 13 Aralik 2015 16 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2016 a b Demirsar V Belgin melihapa blogspot com tr Kultur Bakanligi Yayinlari 1058 1989 14 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2016 Osmanli unvanlari a b Demirbas Ozan Yigit www gazetebilkent com Gazete Bilkent 10 06 2010 14 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2016 Arsivlenmis kopya 15 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Agustos 2016 a b 5 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Agustos 2016 18 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2016 Konuyla ilgili yayinlarEdhem Eldem Making Sense of Osman Hamdi Bey and his Paintings in Muqarnas An Annual on the Visual Culture of the Islamic World Mustafa Cezar Sanatta Bati ya Acilis ve Osman Hamdi