Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kırcaali (Bulgarca: Кърджали, trl: Kırdjali), Güneydoğu Bulgaristan'da, Kırcaali ilinin ve Kırcaali beldesinin merkezi. Eylül 2022 verilerine göre nüfusu 51.841 kişidir. Şehirde tren istasyonu bulunmaktadır. Kırcaali’den Hasköy ve Gümülcine (Yunanistan) yönlerine karayolları uzanır. Kırcaali Barajı da şehrin yakınında bulunmaktadır.
| Kırcaali Кърджали | |
|---|---|
Kırdjali | |
 | |
 Arma | |
  Kırcaali Kırcaali'nin Bulgaristan'daki konumu | |
| Ülke |  Bulgaristan |
| İl | Kırcaali |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Erol Mümün (HÖH) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 30,759 km² |
| Rakım | 275 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 51.841 |
| Zaman dilimi | (DAS) |
| • Yaz (YSU) | (DAS) |
Resmî site kardjali.bg | |
Coğrafya
Doğu Rodop Dağları'nın ovasında, Arda Nehri'nin kıyısında bulunan şehir, Sofya'dan 259, Filibe'den 90 kilometre uzaklıkta bulunur. Kırcaali‚ Hasköy şehrinden ise 50 kilometre uzaklıktadır. Şehrin 15 km uzağında Perperikon antik kenti yer almaktadır. Ayrıca Kırcaali Avrupa Ulaştırma Koridorları programı kapsamında 9. koridorun geçtiği şehirlerden biridir.
İklim
Bölgenin iklimi, yıl içinde güneşli günlerin çok olduğu, yumuşak ve yağmurlu Akdeniz geçiş iklimidir. Kış, nispeten yumuşaktır. Ortalama sıcaklık 0 °С civarındadır. Yaz ise sıcak ve güneşlidir, ortalama sıcaklık ise 24 °С'dir.
Tarih
3000 yıl boyunca bu bölge, farklı medeniyetlerin ve kültürlerin beşik noktası olmuştur; Trakların, Antik Yunanların ve Romalıların; Slavların, Ön Bulgarların, Bizanslıların ve Türklerin kesişme noktası olmuştur.
Bu bölgede ilk yaşayanların Traklar olduğu zannedilmektedir. 6. yüzyılda Arda Nehri'nin orta kısmına Ön Bulgarlar ve Slavlar yerleşmiştir.
Edirne Vilayet Matbaası Müdürü Şevket Dağdeviren'in yazdığı 1892 tarihli salnameye göre Kırcaali kasabası Hicrî 765 / Miladi 1363-64 yılında Osmanlılar tarafından feth edilmiştir. Edirne sancağının bir kazasıdır. Kaza içinde 6 mahalle ve 103 köyde 6412 ev, 1 hükûmet konağı, 3 kışla, 1 hastane, 1 depo, 1 telgrafhane, 5 çeşme, 6 çanak-çömlek ve taş ocağı vardır.
Modern Kırcaali'nin 1487 yılında Karamanoğulları Beyliği’nin yıkılmasıyla Rumeli'ye gönderilen ahalisince (Antalya, Mersin, Konya, Karaman, Adana, Kırşehir, Kayseri) kurulmuş olabileceği öne sürülmektedir. 1878 Berlin Antlaşması’na göre kaldı. Bu ilin Bulgaristan Prensliği’ne katılmasından sonra şehir Türkiye'ye bırakıldı. Balkan Savaşları’nda (1912-13) Bulgarlarca işgal edildi. Batı Trakya Türk Cumhuriyeti'nin Gümülcine ile birlikte merkezi oldu. Ordu kuruldu, direniş gerçekleştirildi ve başarılı olundu ancak Osmanlı bu hükûmeti tanımadı ve Bulgaristan ile birlikte bu devlete son vermek istedi.
Zengin Osmanlı mirasıyla uzun yıllar Rodoplar’ın en gelişmiş kenti olmuştur.[]
Kırca Ali'nin kendi adını taşıyan kentte Osmanlı döneminden kalma türbesi vardı. Türbesi günümüzde Kırcaali Merkez Camii'nin bahçesinde, pazarın yanında bulunmaktadır.
Demografik yapı
1892 tarihli Şevket Dağdeviren salnamesine göre halkının tümü Müslüman olup erkek ve kadın 34801 nüfusu vardır.
1920 yılında nüfusu 4.417 kişi olmuştur. 1926 yılında 6.487 idi. Bu yıllardan sonra kent pek hızlı bir gelişme gösterdi. 1910 yılında da basılan bir Osmanlı salnamesine göre, Kırcaali’de yalnızca 226 Bulgar vardı, geri kalan nüfusun hepsi Müslüman-Türk idi. 1950 öncesinde dahi nüfusunun hemen hemen tamamı Türk iken, zamanla Türklerin Türkiye'ye göçmesi ve yerlerine Bulgar ve Çingenelerin yerleşmesiyle demografik yapısı biraz değişmiştir. 1985'te dolaydaki üç köyle birleştirilen Kırcaali şehri Hasköy iline bağlandı.[]
2001 Bulgaristan nüfus sayımında Kırcaali Valiliği geneli için 164.019 nüfus rakamı verilmiştir. Mensup olunan etnik grup ve anadil için beyana dayalı veriler 101.000-101.500 Türk, 55.000-57.000 Bulgar şeklindedir. Dinî aidiyet konusunda 114.000 kişi Müslüman, 35.500 kişi Hristiyan olduklarını belirtmişler, 13.500 kişi bu konuda bildirimde bulunmamıştır. 55.000 Bulgar olmasına rağmen 35.000 Hristiyanın olması Kırcaali'de 20.000 kadar Pomak'ın yaşadığını göstermektedir. Kırcaali'de 1.200 kadar da Roman olduğu anlaşılmaktadır. Kırcaali şehrinin nüfusu ise 2006 son verilerine göre 63.164'tür.[]
Politika
Yerel yönetimler tamamen Türklerin elindedir. Kırcaali eyaletinden seçilen 5 milletvekilinden 5'i de Türk'tür. Türk azınlık ağırlıklı Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) oyların %67,32'sini almıştır. Kırcaali milletvekillerinin isimleri Ahmet Demir Doğan (HÖH Başkanı), Lütfü Ahmet Mestan, , ve 'dir ve Kırcaali şehri belediye başkanı 'dir.
Son yapılan Kırcaali eyaletinde, Türk azınlık çoğunluğunun destek verdiği Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) oyların %59.41'ini, yaklaşık olarak 17.942 kişinin desteğini alarak belediye başkanlığını mühendis sürdürmüştür. Seçimler sonucunda 41 Belediye meclisi üyelerinin 23'ü azınlık kökenli olmuştur.
HÖH'ün 24 Kasım 2015 tarihinde Rus uçağının düşürülmesinde Rusya'dan yana olmasını gerekçe göstererek, eski HÖH'lü Lütfi Ahmet Mestan önderliğinde Sorumluluk, Özgürlük ve Hoşgörü için Demokratlar'ın (DOST) kurulmasına karar verilmiştir. Böylelikle Bulgaristan'da Türk azınlıklar tarafından desteklenen 2. parti kurulmuş oldu.
Ekonomi
Ulusal İstatistik Enstitüsünün 2015 yılı Kasım verilerine göre, Silistre ile birlikte Bulgaristan'nın gayri safi yurt içi hasılası en düşük şehridir.
Makine, besin, tütün vb. sanayileri ve oto montaj fabrikası bulunur. Arda ırmağı boyunca çıkarılan tütünün büyük bölümü burada depo edilir.[]
Toplum Kurumları
Kütüphane
- Halk Kütüphanesi
Tiyatro
- Dimitır Dimov Drama ve Kukla tiyatrosu
Okul
- Maden İşleri Koleji
- Plovdiv Paisiy Hilendarski Üniversitesi Lyuben Karavelov Enstitüsü
- Hristo Botev Yabancı Dil Ağırlıklı Lisesi
- Aleko Konstantinov Ekonomi Meslek Lisesi
- Üstad Vladimir Dimitrov İlköğretim Okulu
- Aziz Kliment Ohridski İlköğretim Okulu
- P.R. Slaveykov İlköğretim Okulu
- Yordan Yovkov İlköğretim Okulu
- Papaz Paisiy İlköğretim Okulu
- Hristo Smirnenski İnşaat Teknik Okulu
- Vasil Levski İlköğretim Okulu
- Vasil Levski Meslek Lisesi
- Kapitan Petko Voyvoda Elektroteknik ve Elektronik Meslek Lisesi
Müze
Kırcaali'deki Güney Bulgaristan'ın en büyük müzelerinden bir tanesidir. Müzede Perperikon ve harabelerinden bulunanlar sergilenmektedir. Yaklaşık 40.000 sergilenen eser vardır.
Kardeş Şehirler
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Kardzhali ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Kırcaali Belediyesi19 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kırcaali Valiliği24 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ "Kırcaali Belediyesi". 2 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Temmuz 2010.
- ^ . 30 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2009.
- ^ "9.Avrupa Ulaştırma Koridoru Haritası". 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Nisan 2007.
- ^ a b Kazancıgil, Dr. Ratip - Gökçe, Nilüfer Dağdevirenzade M. Şevket Bey'in Edirne Tarihi ve Balkan Savaşı Anıları Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şubesi Yayınları No: 41 Edirne 2005
- ^ Bulgaristan Millî İstatistik Enstitüsü 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Population By Districts, Municipalities (İngilizce)
- ^ Kırcaali Belediyesi 28 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Başkan’dan
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2016.
- ^ "TÜRKLERİN YOĞUN YAŞADIĞI "KIRCAALİ VE SİLİSTRE " EN FAKİR İLLER - Yaşam". BG Haber. 11 Temmuz 2016. 27 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Şubat 2021.
- ^ "İzmir'in kardeş kentleri". 27 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . İzmir Büyükşehir Belediyesi. 28 Haziran 2012 tarihinde erişildi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kircaali Bulgarca Krdzhali trl Kirdjali Guneydogu Bulgaristan da Kircaali ilinin ve Kircaali beldesinin merkezi Eylul 2022 verilerine gore nufusu 51 841 kisidir Sehirde tren istasyonu bulunmaktadir Kircaali den Haskoy ve Gumulcine Yunanistan yonlerine karayollari uzanir Kircaali Baraji da sehrin yakininda bulunmaktadir Kircaali KrdzhaliKirdjaliArmaKircaaliKircaali nin Bulgaristan daki konumuUlkeBulgaristanIlKircaaliIdare Belediye BaskaniErol Mumun HOH Yuzolcumu Toplam30 759 km Rakim275 mNufus Toplam51 841Zaman dilimiUTC 02 00 DAS Yaz YSU UTC 03 00 DAS Resmi site kardjali bgCografyaDogu Rodop Daglari nin ovasinda Arda Nehri nin kiyisinda bulunan sehir Sofya dan 259 Filibe den 90 kilometre uzaklikta bulunur Kircaali Haskoy sehrinden ise 50 kilometre uzakliktadir Sehrin 15 km uzaginda Perperikon antik kenti yer almaktadir Ayrica Kircaali Avrupa Ulastirma Koridorlari programi kapsaminda 9 koridorun gectigi sehirlerden biridir Iklim Bolgenin iklimi yil icinde gunesli gunlerin cok oldugu yumusak ve yagmurlu Akdeniz gecis iklimidir Kis nispeten yumusaktir Ortalama sicaklik 0 S civarindadir Yaz ise sicak ve guneslidir ortalama sicaklik ise 24 S dir Tarih3000 yil boyunca bu bolge farkli medeniyetlerin ve kulturlerin besik noktasi olmustur Traklarin Antik Yunanlarin ve Romalilarin Slavlarin On Bulgarlarin Bizanslilarin ve Turklerin kesisme noktasi olmustur Bu bolgede ilk yasayanlarin Traklar oldugu zannedilmektedir 6 yuzyilda Arda Nehri nin orta kismina On Bulgarlar ve Slavlar yerlesmistir Edirne Vilayet Matbaasi Muduru Sevket Dagdeviren in yazdigi 1892 tarihli salnameye gore Kircaali kasabasi Hicri 765 Miladi 1363 64 yilinda Osmanlilar tarafindan feth edilmistir Edirne sancaginin bir kazasidir Kaza icinde 6 mahalle ve 103 koyde 6412 ev 1 hukumet konagi 3 kisla 1 hastane 1 depo 1 telgrafhane 5 cesme 6 canak comlek ve tas ocagi vardir Modern Kircaali nin 1487 yilinda Karamanogullari Beyligi nin yikilmasiyla Rumeli ye gonderilen ahalisince Antalya Mersin Konya Karaman Adana Kirsehir Kayseri kurulmus olabilecegi one surulmektedir 1878 Berlin Antlasmasi na gore kaldi Bu ilin Bulgaristan Prensligi ne katilmasindan sonra sehir Turkiye ye birakildi Balkan Savaslari nda 1912 13 Bulgarlarca isgal edildi Bati Trakya Turk Cumhuriyeti nin Gumulcine ile birlikte merkezi oldu Ordu kuruldu direnis gerceklestirildi ve basarili olundu ancak Osmanli bu hukumeti tanimadi ve Bulgaristan ile birlikte bu devlete son vermek istedi Zengin Osmanli mirasiyla uzun yillar Rodoplar in en gelismis kenti olmustur kaynak belirtilmeli Kirca Ali nin kendi adini tasiyan kentte Osmanli doneminden kalma turbesi vardi Turbesi gunumuzde Kircaali Merkez Camii nin bahcesinde pazarin yaninda bulunmaktadir Demografik yapiSehir merkeziKircaali Arkeoloji Muzesi 1892 tarihli Sevket Dagdeviren salnamesine gore halkinin tumu Musluman olup erkek ve kadin 34801 nufusu vardir 1920 yilinda nufusu 4 417 kisi olmustur 1926 yilinda 6 487 idi Bu yillardan sonra kent pek hizli bir gelisme gosterdi 1910 yilinda da basilan bir Osmanli salnamesine gore Kircaali de yalnizca 226 Bulgar vardi geri kalan nufusun hepsi Musluman Turk idi 1950 oncesinde dahi nufusunun hemen hemen tamami Turk iken zamanla Turklerin Turkiye ye gocmesi ve yerlerine Bulgar ve Cingenelerin yerlesmesiyle demografik yapisi biraz degismistir 1985 te dolaydaki uc koyle birlestirilen Kircaali sehri Haskoy iline baglandi kaynak belirtilmeli 2001 Bulgaristan nufus sayiminda Kircaali Valiligi geneli icin 164 019 nufus rakami verilmistir Mensup olunan etnik grup ve anadil icin beyana dayali veriler 101 000 101 500 Turk 55 000 57 000 Bulgar seklindedir Dini aidiyet konusunda 114 000 kisi Musluman 35 500 kisi Hristiyan olduklarini belirtmisler 13 500 kisi bu konuda bildirimde bulunmamistir 55 000 Bulgar olmasina ragmen 35 000 Hristiyanin olmasi Kircaali de 20 000 kadar Pomak in yasadigini gostermektedir Kircaali de 1 200 kadar da Roman oldugu anlasilmaktadir Kircaali sehrinin nufusu ise 2006 son verilerine gore 63 164 tur kaynak belirtilmeli PolitikaYerel yonetimler tamamen Turklerin elindedir Kircaali eyaletinden secilen 5 milletvekilinden 5 i de Turk tur Turk azinlik agirlikli Hak ve Ozgurlukler Hareketi HOH oylarin 67 32 sini almistir Kircaali milletvekillerinin isimleri Ahmet Demir Dogan HOH Baskani Lutfu Ahmet Mestan ve dir ve Kircaali sehri belediye baskani dir Son yapilan Kircaali eyaletinde Turk azinlik cogunlugunun destek verdigi Hak ve Ozgurlukler Hareketi HOH oylarin 59 41 ini yaklasik olarak 17 942 kisinin destegini alarak belediye baskanligini muhendis surdurmustur Secimler sonucunda 41 Belediye meclisi uyelerinin 23 u azinlik kokenli olmustur HOH un 24 Kasim 2015 tarihinde Rus ucaginin dusurulmesinde Rusya dan yana olmasini gerekce gostererek eski HOH lu Lutfi Ahmet Mestan onderliginde Sorumluluk Ozgurluk ve Hosgoru icin Demokratlar in DOST kurulmasina karar verilmistir Boylelikle Bulgaristan da Turk azinliklar tarafindan desteklenen 2 parti kurulmus oldu EkonomiUlusal Istatistik Enstitusunun 2015 yili Kasim verilerine gore Silistre ile birlikte Bulgaristan nin gayri safi yurt ici hasilasi en dusuk sehridir Makine besin tutun vb sanayileri ve oto montaj fabrikasi bulunur Arda irmagi boyunca cikarilan tutunun buyuk bolumu burada depo edilir kaynak belirtilmeli Toplum KurumlariHiristiyan manastiriKutuphane Halk KutuphanesiTiyatro Dimitir Dimov Drama ve Kukla tiyatrosuOkul Maden Isleri Koleji Plovdiv Paisiy Hilendarski Universitesi Lyuben Karavelov Enstitusu Hristo Botev Yabanci Dil Agirlikli Lisesi Aleko Konstantinov Ekonomi Meslek Lisesi Ustad Vladimir Dimitrov Ilkogretim Okulu Aziz Kliment Ohridski Ilkogretim Okulu P R Slaveykov Ilkogretim Okulu Yordan Yovkov Ilkogretim Okulu Papaz Paisiy Ilkogretim Okulu Hristo Smirnenski Insaat Teknik Okulu Vasil Levski Ilkogretim Okulu Vasil Levski Meslek Lisesi Kapitan Petko Voyvoda Elektroteknik ve Elektronik Meslek LisesiMuze Kircaali deki Guney Bulgaristan in en buyuk muzelerinden bir tanesidir Muzede Perperikon ve harabelerinden bulunanlar sergilenmektedir Yaklasik 40 000 sergilenen eser vardir Kardes SehirlerGaziosmanpasa Istanbul Turkiye Edirne Turkiye Elkhart Indiana ABD Birlesik Krallik Vladikavkaz Rusya Rusya Tekirdag Turkiye Bursa Turkiye Izmir TurkiyeDis baglantilarWikimedia Commons ta Kardzhali ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kircaali Belediyesi19 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kircaali Valiligi24 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Kircaali Belediyesi 2 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Temmuz 2010 30 Eylul 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Subat 2009 9 Avrupa Ulastirma Koridoru Haritasi 9 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Nisan 2007 a b Kazancigil Dr Ratip Gokce Nilufer Dagdevirenzade M Sevket Bey in Edirne Tarihi ve Balkan Savasi Anilari Turk Kutuphaneciler Dernegi Edirne Subesi Yayinlari No 41 Edirne 2005 Bulgaristan Milli Istatistik Enstitusu 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Population By Districts Municipalities Ingilizce Kircaali Belediyesi 28 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Baskan dan Arsivlenmis kopya 9 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Eylul 2016 Arsivlenmis kopya 13 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Eylul 2016 TURKLERIN YOGUN YASADIGI KIRCAALI VE SILISTRE EN FAKIR ILLER Yasam BG Haber 11 Temmuz 2016 27 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Subat 2021 Izmir in kardes kentleri 27 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Izmir Buyuksehir Belediyesi 28 Haziran 2012 tarihinde erisildi