Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kırcaali MuharebesiBulgaristan ve Osmanlı İmparatorluğu arasında yapılan Birinci Balkan Savaşı'nın bir parçası olan muharebedir. Bulgaristan'ın 'nın Yaver Paşa komutasındaki Osmanlı'nın Kırcaali Müfrezesini yendiği muharebe, 21 Ekim 1912'de yapılmıştır. Böylece Kırcaali ve Doğu Rodop Bulgaristan'a kalıcı olarak katılmıştır. Her 21 Ekim'de Kırcaali'de bugünün kutlaması yapılıp bugün şehrin tatil günü kabul edilmektedir.
| Kırcaali Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Birinci Balkan Savaşı | |||||||
 Bulgar ordusu Kırcaali'yi ele geçirirken | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Bulgaristan Krallığı |  Osmanlı İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Albay | | ||||||
| Güçler | |||||||
| 8.700 asker 42 top | 9.000 asker 9 top | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 9 ölü 45 yaralı | 200 ölü ve yaralı 19 esir | ||||||
Muharebede Yerleşim, Güç Dengesi ve Harekat Planları
Bulgaristan Osmanlı İmparatorluğu savaşından kısa süre önce 'ne bağlı 2.Tugay (3.topçu alayı ile destekli 2. ve 40.Piyade alayları) Haskovo bölgesine konuşlandırılmış ve Filibe ile Eski Zağra arasındaki yola yayılmıştı. 'ni takip eden 1886 yılında sınır bölgesinde yapılan düzeltmeyle Kırcaali ve çevresindeki dağ etekleri Osmanlı İmparatorluğu'na bırakılmıştı. Bulgar Ordusu üslerinden Doğu Trakya'ya ilerlemeyi düşünürken, bu bölgedeki Osmanlı Ordusunun birlikleri,Bulgar Ordusunun kuvvetleri sevk edeceği Filibe ve Harmanlı arasında demiryolu hattına tehlikeli derecede yakındı. Bu sebeple Bulgar İkinci ordu generali Nikola Ivanov Delov'a Arda Nehri'nin güneyine Osmanlı kuvvetlerini geriletmesi için emir verdi.
Bulgar Haskovo Müfrezesi 8,700 asker ve 42 toptan oluşmaktaydı ve karşısında Osmanlı Kırcaali Yedek Tümeni (Kırcaali Redif Fırkası) ve hemenbatsında sol tarafta Bulgar bir grup asker karşısında Osmanlı Kırcaeli Muhafız Tümeni(Kırcaali Müstahfız Fırkası) bulunmaktaydı, ve Osmanlı Kırcaali Müfrezesi'nin bir bölümü Yaver Paşa komutasındaydı. Bu Osmanlı birliklerinin mevcudu çok büyük gibi (24,000 asker) gözükse de birliklerin çoğu müfrezenin geniş koruma alanındaki bölgelere dağıtılmış ve toplarının ancak küçük bir kısmı Kırcaali ve çevresinde konuşlu durumdaydı.
Haskovo Müfrezesinin İlerlemesi
18 Ekim 1912'de saldırıya geçen, Delov'un müfrezesi 4 koldan güneye doğru ilerledi. Ertesi gün, Kovancılar (şimdiki adı: ) ve Göklemezler (şimdiki adı: ) köylerindeki Osmanlı birliklerini yenilgiye uğrattılar ve Kırcaali'ye yöneldiler.Yaver Paşa'nın müfrezesi şehri büyük bir düzensizlik içinde terk etti. Ancak Bulgar Haskovo müfrezesinin Gümülcine'ye (Şimdiki adı: Komotini) doğru ilerlemesi Osmanlı'nın Trakya ve Makedonya arasındaki birliklerinin haberleşme ve lojistik hatlarını tehdit etmekteydi. Bu sebeple Osmanlı komutanlığı Yaver Paşa'ya Bulgarlar Kırcaali'ye ulaşmadan evvel karşı saldırıya geçmesi için emir verdi ama sorun şuydu ki Yaver Paşa'ya hiçbir takviye de gönderilmedi. Bu emri mütakip Yaver Paşa komutasında 9 tabur ve 8 top bulunmaktaydı.
Bununla birlikte,Bulgarlar Osmanlı askerlerinin güçsüzlüğünden habersizdi ve 19 Ekim'de Bulgar Yüksek Komutanlığı (General komutasındaki aktif ordu birliklerinin komutanlığı) General Ivanov'a Haskovo müfrezesinin ilerlemesini birliklerin büyük bir riske girdiği endişesiyle durdurma emri verdi. Ancak ilerleme emrini veren 2.ordu komutanı Ivanov geri adım atmadı ve Delov'un istediği gibi hareketine de izin verdi. 20 Ekimde ilerlemesini yağan yağmura ve coğrafi yapı iklim şartları nedeniyle yavaş hareket eden toplarına rağmen yavaşlayarakta olsa sürdüren müfreze,Osmanlı birlikleri toparlanamadan Kırcaali'nin kuzeyindeki dağ eteklerine ulaştı.
21 Ekim sabahında Yaver Paşa Bulgarları şehrin eteklerinde karşıladı. Bulgarlar neredeyse Osmanlı ordusunun 5 katına varan topçu desteği ve süngüleriyle yaptıkları piyade saldırıları ile Osmanlıları mevziilerinden attılar ve diğer taraftan Osmanlıların batı yönünden kendilerini kuşatmayı hedefleyen karşı saldırılarını püskürttüler. Bunun ardından bu sefer aynı yönden Bulgarlarca kuşatılma tehlikesi altında kalan Osmanlı ordusu ikinci sefer üstelik bu sefer büyük miktarda cephane ve erzak bırakmak suretiyle Arda Nehrinin güneyine çekilmek zorunda kaldılar. Böylece şehre girmek için bir engeli kalmayan Bulgar Ordusu saat 16.00'da Kırcaali'ye girdi.
Sonuçları
Muharebe sonrası pek çok kent sakini şehri terk etti. Özellikle bölgedeki Türk halkı Bulgar ilerlemesi sırasında kaçmak zorunda kaldı.
Haskovo (Hasköy) müfrezesi Arda Nehri boyunca savunma hattı kurarken, yenilen Osmanlı kuvvetleri Mestanlı (şimdiki adıyla: Momchilgrad)'ya çekildi. Bulgar Ordusunun Edirne ve İstanbul yönüne ilerlemek için gerekli kanatlar ve cephenin geri hatlarındaki güvenliği sağlanmış oldu. Osmanlıların Kırcaali'nin düşmesi sonrası Bulgarların Selanik ve Dedeağaç arasındaki kritik önem sahip demiryolunu kesebilecekleri ve levazım hatlarına büyük zarar verecekleri endişesi ile Osmanlı Yüksek Komutanlığı Bulgarları durdurmak için tekrar girişimde bulunmaya karar verdi. Doğu ordusuna hızlı şekilde karşı saldırıya geçme emri verildi ve buda akabinde ezici bir yenilgi ile neticelenenen Kırklareli Muharebesi'ni beraberinde getirdi. Ancak Bulgarlar Kırcaali'nin alınması neticesi bu yöndeki ilerlemelerini sürdürmediler ve Gümülcine'ye ilerlemek yerine 23 Ekimde Haskova müfrezesine doğuya doğru ilerleme emri verdiler ve müfreze Edirne Muharebesi'ne katıldı. Müfrezeden küçük bir birlik ise Kırcaali'de bırakıldı.
Notlar
a. [a] Ruslar ve bir kısım Ortodoksların kullandığı Jülyen takvimine göre bu muharebe 8 Ekimde yapılmıştır. Konu ile ilgili bkz.Jülyen Takvimi
Kaynakça
- ^ a b c Edward J. Erickson, Defeat in Detail, The Ottoman Army in the Balkans, 1912–1913, Westport, Praeger, 2003, p. 149. 31 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Kırcaali Tatil Günü – 21 Ekim 2 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (retrieved on 5.01.2010)
- ^ a b Войната между България и Турция, Т. V, стр. 127
- ^ a b Иванов, Балканската война, стр. 43–44
- ^ Войната между България и Турция, Т. V, стр. 1072
- ^ a b Иванов, Балканската война, стр. 60
- ^ Войната между България и Турция, Т. V, стр. 151–152
- ^ Войната между България и Турция, Т. V, стр. 153–156
- ^ Войната между България и Турция, Т. V, стр. 157–163
- ^ a b Войната между България и Турция, Т. V, стр. 157–163
- ^ Иванов, Балканската война, стр. 53, 59
- ^ Балканската война 1912–1913, София 1961, стр. 412
- ^ İngilizce Vikipedideki Battle of Kardzhali sayfasından çevrilmiştir.
Diğer bazı kaynaklar
- Балканската война 1912–1913. Държавно военно издателство, София 1961
- Войната между България и Турция, Том V: Операциите около Одринската крепост, Книга I, Министерство на войната, София 1930
- Иванов, Н. Балканската война 1912–1913 год. Действията на II армия. Обсада и атака на Одринската крепост. София 1924
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kircaali MuharebesiBulgaristan ve Osmanli Imparatorlugu arasinda yapilan Birinci Balkan Savasi nin bir parcasi olan muharebedir Bulgaristan in nin Yaver Pasa komutasindaki Osmanli nin Kircaali Mufrezesini yendigi muharebe 21 Ekim 1912 de yapilmistir Boylece Kircaali ve Dogu Rodop Bulgaristan a kalici olarak katilmistir Her 21 Ekim de Kircaali de bugunun kutlamasi yapilip bugun sehrin tatil gunu kabul edilmektedir Kircaali MuharebesiBirinci Balkan SavasiBulgar ordusu Kircaali yi ele gecirirkenTarih21 Ekim 1912BolgeKircaali Gumulcine Sancagi Edirne Vilayeti Simdi Kircaali Bulgaristan 41 39 K 25 22 D 41 650 K 25 367 D 41 650 25 367SonucBulgar zaferiTaraflarBulgaristan KralligiOsmanli ImparatorluguKomutanlar ve liderlerAlbayGucler8 700 asker 42 top9 000 asker 9 topKayiplar9 olu 45 yarali200 olu ve yarali 19 esirMuharebede Yerlesim Guc Dengesi ve Harekat PlanlariBulgaristan Osmanli Imparatorlugu savasindan kisa sure once ne bagli 2 Tugay 3 topcu alayi ile destekli 2 ve 40 Piyade alaylari Haskovo bolgesine konuslandirilmis ve Filibe ile Eski Zagra arasindaki yola yayilmisti ni takip eden 1886 yilinda sinir bolgesinde yapilan duzeltmeyle Kircaali ve cevresindeki dag etekleri Osmanli Imparatorlugu na birakilmisti Bulgar Ordusu uslerinden Dogu Trakya ya ilerlemeyi dusunurken bu bolgedeki Osmanli Ordusunun birlikleri Bulgar Ordusunun kuvvetleri sevk edecegi Filibe ve Harmanli arasinda demiryolu hattina tehlikeli derecede yakindi Bu sebeple Bulgar Ikinci ordu generali Nikola Ivanov Delov a Arda Nehri nin guneyine Osmanli kuvvetlerini geriletmesi icin emir verdi Bulgar Haskovo Mufrezesi 8 700 asker ve 42 toptan olusmaktaydi ve karsisinda Osmanli Kircaali Yedek Tumeni Kircaali Redif Firkasi ve hemenbatsinda sol tarafta Bulgar bir grup asker karsisinda Osmanli Kircaeli Muhafiz Tumeni Kircaali Mustahfiz Firkasi bulunmaktaydi ve Osmanli Kircaali Mufrezesi nin bir bolumu Yaver Pasa komutasindaydi Bu Osmanli birliklerinin mevcudu cok buyuk gibi 24 000 asker gozukse de birliklerin cogu mufrezenin genis koruma alanindaki bolgelere dagitilmis ve toplarinin ancak kucuk bir kismi Kircaali ve cevresinde konuslu durumdaydi Haskovo Mufrezesinin Ilerlemesi18 Ekim 1912 de saldiriya gecen Delov un mufrezesi 4 koldan guneye dogru ilerledi Ertesi gun Kovancilar simdiki adi ve Goklemezler simdiki adi koylerindeki Osmanli birliklerini yenilgiye ugrattilar ve Kircaali ye yoneldiler Yaver Pasa nin mufrezesi sehri buyuk bir duzensizlik icinde terk etti Ancak Bulgar Haskovo mufrezesinin Gumulcine ye Simdiki adi Komotini dogru ilerlemesi Osmanli nin Trakya ve Makedonya arasindaki birliklerinin haberlesme ve lojistik hatlarini tehdit etmekteydi Bu sebeple Osmanli komutanligi Yaver Pasa ya Bulgarlar Kircaali ye ulasmadan evvel karsi saldiriya gecmesi icin emir verdi ama sorun suydu ki Yaver Pasa ya hicbir takviye de gonderilmedi Bu emri mutakip Yaver Pasa komutasinda 9 tabur ve 8 top bulunmaktaydi Bununla birlikte Bulgarlar Osmanli askerlerinin gucsuzlugunden habersizdi ve 19 Ekim de Bulgar Yuksek Komutanligi General komutasindaki aktif ordu birliklerinin komutanligi General Ivanov a Haskovo mufrezesinin ilerlemesini birliklerin buyuk bir riske girdigi endisesiyle durdurma emri verdi Ancak ilerleme emrini veren 2 ordu komutani Ivanov geri adim atmadi ve Delov un istedigi gibi hareketine de izin verdi 20 Ekimde ilerlemesini yagan yagmura ve cografi yapi iklim sartlari nedeniyle yavas hareket eden toplarina ragmen yavaslayarakta olsa surduren mufreze Osmanli birlikleri toparlanamadan Kircaali nin kuzeyindeki dag eteklerine ulasti 21 Ekim sabahinda Yaver Pasa Bulgarlari sehrin eteklerinde karsiladi Bulgarlar neredeyse Osmanli ordusunun 5 katina varan topcu destegi ve sunguleriyle yaptiklari piyade saldirilari ile Osmanlilari mevziilerinden attilar ve diger taraftan Osmanlilarin bati yonunden kendilerini kusatmayi hedefleyen karsi saldirilarini puskurttuler Bunun ardindan bu sefer ayni yonden Bulgarlarca kusatilma tehlikesi altinda kalan Osmanli ordusu ikinci sefer ustelik bu sefer buyuk miktarda cephane ve erzak birakmak suretiyle Arda Nehrinin guneyine cekilmek zorunda kaldilar Boylece sehre girmek icin bir engeli kalmayan Bulgar Ordusu saat 16 00 da Kircaali ye girdi SonuclariMuharebe sonrasi pek cok kent sakini sehri terk etti Ozellikle bolgedeki Turk halki Bulgar ilerlemesi sirasinda kacmak zorunda kaldi Haskovo Haskoy mufrezesi Arda Nehri boyunca savunma hatti kurarken yenilen Osmanli kuvvetleri Mestanli simdiki adiyla Momchilgrad ya cekildi Bulgar Ordusunun Edirne ve Istanbul yonune ilerlemek icin gerekli kanatlar ve cephenin geri hatlarindaki guvenligi saglanmis oldu Osmanlilarin Kircaali nin dusmesi sonrasi Bulgarlarin Selanik ve Dedeagac arasindaki kritik onem sahip demiryolunu kesebilecekleri ve levazim hatlarina buyuk zarar verecekleri endisesi ile Osmanli Yuksek Komutanligi Bulgarlari durdurmak icin tekrar girisimde bulunmaya karar verdi Dogu ordusuna hizli sekilde karsi saldiriya gecme emri verildi ve buda akabinde ezici bir yenilgi ile neticelenenen Kirklareli Muharebesi ni beraberinde getirdi Ancak Bulgarlar Kircaali nin alinmasi neticesi bu yondeki ilerlemelerini surdurmediler ve Gumulcine ye ilerlemek yerine 23 Ekimde Haskova mufrezesine doguya dogru ilerleme emri verdiler ve mufreze Edirne Muharebesi ne katildi Mufrezeden kucuk bir birlik ise Kircaali de birakildi Notlara a Ruslar ve bir kisim Ortodokslarin kullandigi Julyen takvimine gore bu muharebe 8 Ekimde yapilmistir Konu ile ilgili bkz Julyen TakvimiKaynakca a b c Edward J Erickson Defeat in Detail The Ottoman Army in the Balkans 1912 1913 Westport Praeger 2003 p 149 31 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kircaali Tatil Gunu 21 Ekim 2 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde retrieved on 5 01 2010 a b Vojnata mezhdu Blgariya i Turciya T V str 127 a b Ivanov Balkanskata vojna str 43 44 Vojnata mezhdu Blgariya i Turciya T V str 1072 a b Ivanov Balkanskata vojna str 60 Vojnata mezhdu Blgariya i Turciya T V str 151 152 Vojnata mezhdu Blgariya i Turciya T V str 153 156 Vojnata mezhdu Blgariya i Turciya T V str 157 163 a b Vojnata mezhdu Blgariya i Turciya T V str 157 163 Ivanov Balkanskata vojna str 53 59 Balkanskata vojna 1912 1913 Sofiya 1961 str 412 Ingilizce Vikipedideki Battle of Kardzhali sayfasindan cevrilmistir Diger bazi kaynaklarBalkanskata vojna 1912 1913 Drzhavno voenno izdatelstvo Sofiya 1961 Vojnata mezhdu Blgariya i Turciya Tom V Operaciite okolo Odrinskata krepost Kniga I Ministerstvo na vojnata Sofiya 1930 Ivanov N Balkanskata vojna 1912 1913 god Dejstviyata na II armiya Obsada i ataka na Odrinskata krepost Sofiya 1924