Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kıtlığın iktisat bilimindeki anlamı için lütfen bakınız : Kıtlık (ekonomi)
Kıtlık, yaygın ve sürekli açlığa, etkilediği insanların aşırı zayıflayıp güçten düşmesine ve ölüm oranında önemli bir artışa yol açan aşırı ve uzun süreli gıda darlığı.
Gıda darlığı çekilen bölge ya da ülkedeki tüm sınıfları ve toplulukları şu ya da bu oranda etkileyen kıtlıklar genel kıtlık olarak adlandırılır. Ülkenin yalnızca bir bölümünde yoğunlaşan, ama çoğunlukla kıtlık bölgesindeki bütün toplulukları etkileyen kıtlıklar bölgesel kıtlık biçiminde nitelenir. Gıda darlığı olan ülkede ya da bölgede yalnızca belli bir nüfus kesiminin, darlığın coğrafi yoğunluğundan bağımsız olarak etkilenmesi durumunda sınıfsal kıtlıktan söz edilir.
Kıtlık nedenleri
Kıtlık nedenleri genellikle doğal ve beşeri olmak üzere iki ana kategoride ele alınır. Kuraklık, aşırı yağmur ve taşkınlar, mevsimsiz soğuklar, tayfunlar, bitki hastalıkları ve ürünlere dadanan zararlı böcekler gibi doğal ya da fiziksel nedenler ürünlerin ve gıda kaynaklarının yok olmasına yol açabilir. Kuraklık, kıtlığın en sık karşılaşılan doğal nedeni olarak çorak ya da yarı çorak yerlerde açlığa yol açan başlıca etkendir. Sulamada yararlanılan önemli bir ırmağın kaynağında baş gösteren kuraklık, ırmağın suladığı bölgelerde kıtlığa yol açabilir.
Siyasi ve kültürel nedenlerden kaynaklanan kıtlıklar, doğal kıtlıkların çoğunun tersine, denetim altına alınabilir niteliktedir. Kıtlığın insanlardan kaynaklanan başlıca nedeni savaşlardır. Savaşlar sırasında ürün ve yiyeceklerin yok edilmesinin yanı sıra kuşatma ve abluka gibi taktiklerle yiyecek dağıtımı da büyük ölçüde engellenmiştir.
Kıtlık tehlikesi günümüzde de varlığını korumaktadır. 20. yüzyılda Batı Avrupa ile ABD'de ve öteki gelişmiş ülkelerde kıtlık görülmemiştir. Başka ülkeler de ithal ettikleri gıda maddelerini kısa zamanda ve etkin biçimde dağıtarak kıtlıkla savaşta başarılı olabilmişlerdir. Gelecekte kıtlık tehlikesiyle karşılaşalabilecek yörelerin başında Latin Amerika, Orta Afrika ve Güneydoğu Asya ülkeleri gelmektedir.
Tarihte önemli kıtlıklar
Tarihte kayıtlara geçen ilk kıtlıklar MÖ 4. binyılda Mısır ve Orta Doğu'da görülmüştür. Bu ilk kıtlıklar, doğal çevrenin yoğun yerleşik tarıma elverişsizliğinden kaynaklandığı için fiziksel kıtlık olarak da nitelenir. 1700'lerden bu yana dünyanın kıtlık çekilen başlıca yöresi Asya'dır. Aşırı nüfusun yol açtığı yiyecek yetersizliği bu kıtada yaşanan kıtlıkların çoğunda belirleyici olmuştur. Bunlar da geçimlik düzeyde ya da bu düzeyin biraz üzerinde tarımsal ürün elde edilen kurak, ama zaman zaman taşkınlara uğrayan yörelerde ortaya çıkmıştır. Aşırı nüfusa bağlı kıtlığın en sık görüldüğü ülkelerin başında Hindistan ve Çin gelir. Hindistan'da 'da 1702-04 arasındaki kıtlık 2 milyonu aşkın can kaybına yol açmıştır. 1876-79 arasında Çin'in kuzeyini etkileyen kıtlıkta 9-13 milyon insanın öldüğü sanılmaktadır. İrlanda'da 1846-47 yıllarında patates ürününü yok eden bitki hastalığının yol açtığı kıtlık 2-3 milyon insanın ölümü ile sonuçlanmıştır. 1971-73 arasında kuraklık Etiyopya'da 1.5 milyon insanın ölmesine yol açmıştır. 1980'lerin ortalarında başlayan kıtlık Afrika'da Büyük Sahra'nın güneyindeki kurak bölgede yaşayan 150 milyon insanın sağlığını tehdit etmektedir.
Ayrıca
Kaynakça
- Encyclopædia Britannica
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kitligin iktisat bilimindeki anlami icin lutfen bakiniz Kitlik ekonomi Kitlik yaygin ve surekli acliga etkiledigi insanlarin asiri zayiflayip gucten dusmesine ve olum oraninda onemli bir artisa yol acan asiri ve uzun sureli gida darligi Gida darligi cekilen bolge ya da ulkedeki tum siniflari ve topluluklari su ya da bu oranda etkileyen kitliklar genel kitlik olarak adlandirilir Ulkenin yalnizca bir bolumunde yogunlasan ama cogunlukla kitlik bolgesindeki butun topluluklari etkileyen kitliklar bolgesel kitlik biciminde nitelenir Gida darligi olan ulkede ya da bolgede yalnizca belli bir nufus kesiminin darligin cografi yogunlugundan bagimsiz olarak etkilenmesi durumunda sinifsal kitliktan soz edilir Kitlik nedenleriKitlik nedenleri genellikle dogal ve beseri olmak uzere iki ana kategoride ele alinir Kuraklik asiri yagmur ve taskinlar mevsimsiz soguklar tayfunlar bitki hastaliklari ve urunlere dadanan zararli bocekler gibi dogal ya da fiziksel nedenler urunlerin ve gida kaynaklarinin yok olmasina yol acabilir Kuraklik kitligin en sik karsilasilan dogal nedeni olarak corak ya da yari corak yerlerde acliga yol acan baslica etkendir Sulamada yararlanilan onemli bir irmagin kaynaginda bas gosteren kuraklik irmagin suladigi bolgelerde kitliga yol acabilir Siyasi ve kulturel nedenlerden kaynaklanan kitliklar dogal kitliklarin cogunun tersine denetim altina alinabilir niteliktedir Kitligin insanlardan kaynaklanan baslica nedeni savaslardir Savaslar sirasinda urun ve yiyeceklerin yok edilmesinin yani sira kusatma ve abluka gibi taktiklerle yiyecek dagitimi da buyuk olcude engellenmistir Kitlik tehlikesi gunumuzde de varligini korumaktadir 20 yuzyilda Bati Avrupa ile ABD de ve oteki gelismis ulkelerde kitlik gorulmemistir Baska ulkeler de ithal ettikleri gida maddelerini kisa zamanda ve etkin bicimde dagitarak kitlikla savasta basarili olabilmislerdir Gelecekte kitlik tehlikesiyle karsilasalabilecek yorelerin basinda Latin Amerika Orta Afrika ve Guneydogu Asya ulkeleri gelmektedir Tarihte onemli kitliklarTarihte kayitlara gecen ilk kitliklar MO 4 binyilda Misir ve Orta Dogu da gorulmustur Bu ilk kitliklar dogal cevrenin yogun yerlesik tarima elverissizliginden kaynaklandigi icin fiziksel kitlik olarak da nitelenir 1700 lerden bu yana dunyanin kitlik cekilen baslica yoresi Asya dir Asiri nufusun yol actigi yiyecek yetersizligi bu kitada yasanan kitliklarin cogunda belirleyici olmustur Bunlar da gecimlik duzeyde ya da bu duzeyin biraz uzerinde tarimsal urun elde edilen kurak ama zaman zaman taskinlara ugrayan yorelerde ortaya cikmistir Asiri nufusa bagli kitligin en sik goruldugu ulkelerin basinda Hindistan ve Cin gelir Hindistan da da 1702 04 arasindaki kitlik 2 milyonu askin can kaybina yol acmistir 1876 79 arasinda Cin in kuzeyini etkileyen kitlikta 9 13 milyon insanin oldugu sanilmaktadir Irlanda da 1846 47 yillarinda patates urununu yok eden bitki hastaliginin yol actigi kitlik 2 3 milyon insanin olumu ile sonuclanmistir 1971 73 arasinda kuraklik Etiyopya da 1 5 milyon insanin olmesine yol acmistir 1980 lerin ortalarinda baslayan kitlik Afrika da Buyuk Sahra nin guneyindeki kurak bolgede yasayan 150 milyon insanin sagligini tehdit etmektedir AyricaKuraklikKaynakcaEncyclopaedia Britannica