Kızılcabölük, Denizli'nin Tavas ilçesine bağlı bir mahalledir. Aydın - Karacasu - Muğla yol güzergahında bulunmaktadır ve 1912 yılında kasaba olmuştur. 2015 yılının ADNKS verilerine göre nüfusu 3769 kişidir.
Kızılcabölük | |
---|---|
Türkiye'de bulunduğu yer | |
Ülke | Türkiye |
İl | Denizli |
İlçe | Tavas |
Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
Rakım | 950 m |
Nüfus | 5.800 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | (+90) 258 |
İl plaka kodu | 20 |
Posta kodu | 20500 |
Bu maddedeki üslubun, ansiklopedik bir yazıdan beklenen resmî ve ciddi üsluba uygun olmadığı düşünülmektedir. |
Kızılcabölük, Orta Asya'dan göç edip gelen Avşarların kurduğu bir yerleşim yeridir. Rivayete göre beyin üç oğlundan biri Serinhisar yönüne giderek bu bölgeye yerleşmiş, ikinci oğlu Kızılca'da kalmış, Bey ve üçüncü oğlu da Kızılcabölük’ün yerleşimlerinin temellerini atmıştır.
Kızılcabölük önceleri dağınık bir yerleşim düzeni ile kurulmuştur. Çobanlıkla geçinen halk, oba denilen 7-8 bölükte yaşamıştır. Zamanla buralara hırsızların dadanması sonucu halkın dirlik ve düzenliği bozulmuş, can ve mal güvenliği kalmamıştır.
Bu durumdan rahatsız olan halk, zamanın Muğla valisi Cevher Paşa'ya durumu şikayet etmiş, Cevher Paşa bizzat gelerek Kızılcabölük’te incelemelerde bulunmuş ve halkın şikayetlerinin giderilmesi için bir yerde toplanılmasını istemiştir. Bu amaçla günümüzde de kullanılan Kavak Camii’ni yaptırtmıştır. Dağınık olan halk zamanla bu caminin etrafında toplanmaya başlamış ve bugünkü Kızılcabölük yerleşiminin temelleri atmıştır.
Yaşlılardan ve yazılı kaynaklardan edinilen bilgilere göre yerleşimin adı hakkında çeşitli bilgiler ve söylentiler vardır. Bu bilgiler ve söylentiler değerlendirildiğinde hepsinin aynı noktada birleştiği fark edilmiştir.
- Yerleşim kurulurken dağınık olarak kurulmuş. Bunlara “Bölük” denilmiş. Bu bölükler kırmızı (kızıl) topraklı yerlerde yerleşmişlerdir. O nedenle kızıl topraklıların yerleştiği yer anlamına gelen “Kızılcabölük” adı verilmiştir.
- Kadınlar, başlarını kırmızı bir örtü ile örter, yaşlılar ve diğer erkekler de başlarına kırmızı fes giyerlermiş. Kırmızı börgülülerin, başlıklıların yaşadığı yer anlamına gelen “Kızılbörgü”, ”Kızılbörklü” adları ile anılmış. Bu adlar zamanla “Kızılcabölük” şeklini almıştır.
Kasaba idari yönden 1883 yılına kadar Muğla Menteşeoğulları beyliğince kalmış ve 1883 yılında yapılan bir yönetim değişikliği nedeniyle Tavas ilçesiyle birlikte Denizli iline bağlanmıştır.
Kızılcabölük, Denizli iline yaklaşık 50 km mesafededir. Ege Bölgesinin güney doğusunda Denizli'nin güneyinde yer alır. Kasabanın kuzeyi dağlık olup güneyi düz ovalıktır. En yüksek yeri Çakıroluk Tepesidir.
Halkın geçim kaynağını tekstil, tarım, hayvancılık ve küçük el sanatları oluşturmaktadır. 500 civarında tam otomatik, 1500 civarında yarı otomatik ve 250 civarında el dokuma tezgâhı ile Kızılcabölük bir sanayi yerleşimi durumundadır.
Kasabada 2 İlköğretim okulu, 1 anaokulu, 1 lise ve 1 adet Endüstri Meslek Lisesi bulunmaktadır. Faal vaziyetteki sağlık ocağı, postanesi, Tarım Kredi Kooperatifi, Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifi ve belediyesi ile yerleşim ve çevre köy halkına hizmet vermektedir.
Kasabanın devlet karayolu (Aphrodisias - Karacasu) güzergahında olması nedeniyle yine bu güzergahtan Muğla ve Pamukkale' ye geçen turistlerin de uğrak yerlerindendir.
Kasabanın kuzey kısmında mevcut ve hâlen kazı işlemleri tamamlanamamış (Heraklia - Salbacea Hieronu) ve Ören tepesi her yıl yüzlerce turist tarafından ziyaret edilmektedir.
Tarih
HERAKLEİA SALBAKE HİERONU
Herakliea Salbacea; (Babadağ) sıradağının güney eteklerinde kurulmuştur.
Şehrin deprem ve doğal afetlerle yıkılmasından sonra harabelerin pek çoğu yer altında kalmıştır.
Antik Coğrafya'ya bakıldığında Caria ile Phrigya bölgelerini birbirinden ayıran (Salbacea) Babadağ Sıradağlarının eteğinde Tabea (Tavas) Ovasına hakim sırtlarda kurulmuştur. Antik Kent Caria kenti olarak bilinir. Heracleia antik kenti ile Geyre - Karacasu’daki Aphrodisias kentini Tmelos çayı birbirinden ayırır. Her iki şehrin nehir tanrısı Tmelos’tur.
Herakleia batısında Aphrodisias, güneyinde Apollonia Salbacea ve Tabea, güneydoğusunda Sebastapolis ve Kidrama şehirleri vardır.
Eski çağlardan kalma bu şehrin kuruluş zamanını tespit etmek için henüz hiçbir delil olmamasına rağmen MÖ 1. yüzyılda kurulmuş olduğu tahmin edilmektedir. Herakleia Salbacea antik kentinin kalıntıları birbiriyle bağlantılı bloklar mevcut olup, bu blokların en büyükleri sekonder olarak duvar biçimini aldığı, birbiriyle dik açıdan kesişen yapıları meydana getirdiği bu duvarlarında caddenin korunması için yapılan bir hisara ait olduğu tahmin edilmektedir. Canlı insan figürleri arasında anne, baba ve çocukların bulunduğu dini töreni andıran bir topluluk, bir klinenin başında birçok kadın, oturan ve ayakta duran figürler, bir adamı taşlık bir bölgede bulunan kişilerle gösteren bir rölyef, ayakta duran Tanrıça Hera ve yenilmiş bir adamın yanında yay ile uğraşan bir diğer adam rölyefi, ayakta duran bir adam ile bir ağacın önündeki 4 sığır rölyefidir. Canlı figürler arasında tanrılarda bulunmaktadır. Afrodit, kucağı ve bacakları örtülü, üst bedeni açıkta olarak, Eros baş aşağı duran delfin tarafından eşlik edilmektedir.
Herakles, çenesinin altında düğümlenmiş bir aslan postu ve sol elinde Hesperides Ağacından aldığı elmalarla görülmektedir. Artemis dişi geyik üzerinde gösterilmiştir. Birçok görüntü efsanevi veya tarihi savaşları temsil etmektedir.
Ağız
Kızılcabölük halkının kullandığı konuşma ağzı'nın en belirgin özelliği keskin seslerin yumuşatılmış olmasıdır, örneğin K sesi yerine genellikle G sesi kullanılır; ("-lar" eki "-la" olarak kısaltılır.)
Türkçe | Kızılcabölük ağzı |
---|---|
Kara kara kartallar karlı tarlalar ararlar. | Gara gara gartalla garlı darlala arepbala. |
Bir başka ayırt edici özellik ise şimdiki zaman eki olan "-yor" ekinin yerine "-ba" ekinin P sesi ile fiile bağlanarak kullanılmasıdır;
Türkçe | Kızılcabölük ağzı |
---|---|
okuyorum - gidiyorum | okupbam - gidipbam |
okuyorsun - soruyorsun | okupbasın - sorupbasın |
okuyor - seviyor | okupba - sevipba |
okuyoruz - taşıyoruz | okupbaz - daşıpbaz |
okuyorsunuz - kaçıyorsunuz | okupbasınız - gaçıpbasınız |
okuyorlar - söylüyorlar | okupbala - sölepbala |
İlginç değişimlerden birisi de yapılan eyleme göre fiile yardımcı bir fiil eklenmesidir, örneğin "oturmak" fiili "gelmek" fiiline, "yürümek" fiili "gitmek" fiiline eklenebilir, tersi bir ekleme doğru bir kullanım olmaz, ancak bu tip kullanım yöre gençlerinin ağzında çok yaygın değildir; (yüksek sesle konuşmak veya bağırmak yerine "yaşanmak" fiili sıkça kullanılır.)
Türkçe | Kızılcabölük ağzı |
---|---|
Ben geliyorken sen gidiyordun. | Ben gelip oturuken sen gidip yörüdün. |
Ne güzel dinliyorsunuz, bağırmayın! | Ne güzel dinlep oturusunuz / dinlepbasınız, yaşanmen bakem! |
Daha çok kullanım örnekleri için Özay Gönlüm'ün bazı eserleri incelenebilir.
Dış bağlantılar
- Kızılcabölük Gazetesi / Kızılcabölük'ten Güncel Haberler22 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Özay Gönlüm
- Yöresel yemeklerin tanıtıldığı NTV "Tadı Damağımda" programı 16 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kizilcaboluk Denizli nin Tavas ilcesine bagli bir mahalledir Aydin Karacasu Mugla yol guzergahinda bulunmaktadir ve 1912 yilinda kasaba olmustur 2015 yilinin ADNKS verilerine gore nufusu 3769 kisidir KizilcabolukMahalleMahallenin haritadaki yeriTurkiye de bulundugu yerUlke TurkiyeIlDenizliIlceTavasCografi bolgeEge BolgesiRakim950 mNufus5 800Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu 90 258Il plaka kodu20Posta kodu20500Bu maddedeki uslubun ansiklopedik bir yazidan beklenen resmi ve ciddi usluba uygun olmadigi dusunulmektedir Maddeyi gelistirerek ya da konuyla ilgili tartismaya katilarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Kizilcaboluk Orta Asya dan goc edip gelen Avsarlarin kurdugu bir yerlesim yeridir Rivayete gore beyin uc oglundan biri Serinhisar yonune giderek bu bolgeye yerlesmis ikinci oglu Kizilca da kalmis Bey ve ucuncu oglu da Kizilcaboluk un yerlesimlerinin temellerini atmistir Kizilcaboluk onceleri daginik bir yerlesim duzeni ile kurulmustur Cobanlikla gecinen halk oba denilen 7 8 bolukte yasamistir Zamanla buralara hirsizlarin dadanmasi sonucu halkin dirlik ve duzenligi bozulmus can ve mal guvenligi kalmamistir Bu durumdan rahatsiz olan halk zamanin Mugla valisi Cevher Pasa ya durumu sikayet etmis Cevher Pasa bizzat gelerek Kizilcaboluk te incelemelerde bulunmus ve halkin sikayetlerinin giderilmesi icin bir yerde toplanilmasini istemistir Bu amacla gunumuzde de kullanilan Kavak Camii ni yaptirtmistir Daginik olan halk zamanla bu caminin etrafinda toplanmaya baslamis ve bugunku Kizilcaboluk yerlesiminin temelleri atmistir Yaslilardan ve yazili kaynaklardan edinilen bilgilere gore yerlesimin adi hakkinda cesitli bilgiler ve soylentiler vardir Bu bilgiler ve soylentiler degerlendirildiginde hepsinin ayni noktada birlestigi fark edilmistir Yerlesim kurulurken daginik olarak kurulmus Bunlara Boluk denilmis Bu bolukler kirmizi kizil toprakli yerlerde yerlesmislerdir O nedenle kizil topraklilarin yerlestigi yer anlamina gelen Kizilcaboluk adi verilmistir Kadinlar baslarini kirmizi bir ortu ile orter yaslilar ve diger erkekler de baslarina kirmizi fes giyerlermis Kirmizi borgululerin basliklilarin yasadigi yer anlamina gelen Kizilborgu Kizilborklu adlari ile anilmis Bu adlar zamanla Kizilcaboluk seklini almistir Kasaba idari yonden 1883 yilina kadar Mugla Menteseogullari beyligince kalmis ve 1883 yilinda yapilan bir yonetim degisikligi nedeniyle Tavas ilcesiyle birlikte Denizli iline baglanmistir Kizilcaboluk Denizli iline yaklasik 50 km mesafededir Ege Bolgesinin guney dogusunda Denizli nin guneyinde yer alir Kasabanin kuzeyi daglik olup guneyi duz ovaliktir En yuksek yeri Cakiroluk Tepesidir Halkin gecim kaynagini tekstil tarim hayvancilik ve kucuk el sanatlari olusturmaktadir 500 civarinda tam otomatik 1500 civarinda yari otomatik ve 250 civarinda el dokuma tezgahi ile Kizilcaboluk bir sanayi yerlesimi durumundadir Kasabada 2 Ilkogretim okulu 1 anaokulu 1 lise ve 1 adet Endustri Meslek Lisesi bulunmaktadir Faal vaziyetteki saglik ocagi postanesi Tarim Kredi Kooperatifi Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifi ve belediyesi ile yerlesim ve cevre koy halkina hizmet vermektedir Kasabanin devlet karayolu Aphrodisias Karacasu guzergahinda olmasi nedeniyle yine bu guzergahtan Mugla ve Pamukkale ye gecen turistlerin de ugrak yerlerindendir Kasabanin kuzey kisminda mevcut ve halen kazi islemleri tamamlanamamis Heraklia Salbacea Hieronu ve Oren tepesi her yil yuzlerce turist tarafindan ziyaret edilmektedir TarihHERAKLEIA SALBAKE HIERONU Herakliea Salbacea Babadag siradaginin guney eteklerinde kurulmustur Sehrin deprem ve dogal afetlerle yikilmasindan sonra harabelerin pek cogu yer altinda kalmistir Antik Cografya ya bakildiginda Caria ile Phrigya bolgelerini birbirinden ayiran Salbacea Babadag Siradaglarinin eteginde Tabea Tavas Ovasina hakim sirtlarda kurulmustur Antik Kent Caria kenti olarak bilinir Heracleia antik kenti ile Geyre Karacasu daki Aphrodisias kentini Tmelos cayi birbirinden ayirir Her iki sehrin nehir tanrisi Tmelos tur Herakleia batisinda Aphrodisias guneyinde Apollonia Salbacea ve Tabea guneydogusunda Sebastapolis ve Kidrama sehirleri vardir Eski caglardan kalma bu sehrin kurulus zamanini tespit etmek icin henuz hicbir delil olmamasina ragmen MO 1 yuzyilda kurulmus oldugu tahmin edilmektedir Herakleia Salbacea antik kentinin kalintilari birbiriyle baglantili bloklar mevcut olup bu bloklarin en buyukleri sekonder olarak duvar bicimini aldigi birbiriyle dik acidan kesisen yapilari meydana getirdigi bu duvarlarinda caddenin korunmasi icin yapilan bir hisara ait oldugu tahmin edilmektedir Canli insan figurleri arasinda anne baba ve cocuklarin bulundugu dini toreni andiran bir topluluk bir klinenin basinda bircok kadin oturan ve ayakta duran figurler bir adami taslik bir bolgede bulunan kisilerle gosteren bir rolyef ayakta duran Tanrica Hera ve yenilmis bir adamin yaninda yay ile ugrasan bir diger adam rolyefi ayakta duran bir adam ile bir agacin onundeki 4 sigir rolyefidir Canli figurler arasinda tanrilarda bulunmaktadir Afrodit kucagi ve bacaklari ortulu ust bedeni acikta olarak Eros bas asagi duran delfin tarafindan eslik edilmektedir Herakles cenesinin altinda dugumlenmis bir aslan postu ve sol elinde Hesperides Agacindan aldigi elmalarla gorulmektedir Artemis disi geyik uzerinde gosterilmistir Bircok goruntu efsanevi veya tarihi savaslari temsil etmektedir AgizKizilcaboluk halkinin kullandigi konusma agzi nin en belirgin ozelligi keskin seslerin yumusatilmis olmasidir ornegin K sesi yerine genellikle G sesi kullanilir lar eki la olarak kisaltilir Turkce Kizilcaboluk agziKara kara kartallar karli tarlalar ararlar Gara gara gartalla garli darlala arepbala Bir baska ayirt edici ozellik ise simdiki zaman eki olan yor ekinin yerine ba ekinin P sesi ile fiile baglanarak kullanilmasidir Turkce Kizilcaboluk agziokuyorum gidiyorum okupbam gidipbamokuyorsun soruyorsun okupbasin sorupbasinokuyor seviyor okupba sevipbaokuyoruz tasiyoruz okupbaz dasipbazokuyorsunuz kaciyorsunuz okupbasiniz gacipbasinizokuyorlar soyluyorlar okupbala solepbala Ilginc degisimlerden birisi de yapilan eyleme gore fiile yardimci bir fiil eklenmesidir ornegin oturmak fiili gelmek fiiline yurumek fiili gitmek fiiline eklenebilir tersi bir ekleme dogru bir kullanim olmaz ancak bu tip kullanim yore genclerinin agzinda cok yaygin degildir yuksek sesle konusmak veya bagirmak yerine yasanmak fiili sikca kullanilir Turkce Kizilcaboluk agziBen geliyorken sen gidiyordun Ben gelip oturuken sen gidip yorudun Ne guzel dinliyorsunuz bagirmayin Ne guzel dinlep oturusunuz dinlepbasiniz yasanmen bakem Daha cok kullanim ornekleri icin Ozay Gonlum un bazi eserleri incelenebilir Dis baglantilarKizilcaboluk Gazetesi Kizilcaboluk ten Guncel Haberler22 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ozay Gonlum Yoresel yemeklerin tanitildigi NTV Tadi Damagimda programi 16 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde