Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
LDL reseptörü kolesterol zengini LDL'nin endositozuna aracılık eden bir reseptör proteindir. Hücre yüzeyinde bulunan bu reseptör, LDL taneciklerinin fosfolipit dış tabakasında yer alan proteinini tanır. Reseptör ayrıca kilomikron kalıntıları ve VLDL kalıntılarında (IDL) bulunan apoE proteini de tanır. Brown ve Goldstein, araştırırken LDL reseptörünü keşfettikleri için bir Nobel Ödülü kazanmışlardır.
Reseptörün fonksiyonu
LDL reseptörü hücre yüzeyindeki klatrin kaplı çukurlarda bulunur. aracılığıyla LDL'ye bağlandıklarında hücre zarından kopup hücre içinde klatrin kaplı veziküllere dönüşürler. Böylece hücre yüzeyine bağlanmış olan LDL, endositoz yoluyla hücre içine alınmış olur. Bu süreç başlıca karaciğer hücrelerinde olmak üzere (kan dolaşımındaki LDL'nin %70'i karaciğer tarafından emilir) tüm çekirdekli hücrelerde gerçekleşir. Arter çeperlerindeki hücreler tarafından LDL'in endositozu ve LDL'deki kolesterolun bu hücrelerde birikmesi aterosklerozun başlatır. Ateroskleroz kardiyovasküler hastalıkların çoğunun kökeninde yer alır.
Örtülü veziküller hücre içine alındıktan sonra klatrin örtüsünü atar ve asidik bir geç endozom ile kaynaşır. Ortamın asitliği reseptörün biçiminde bir değişikliğe neden olur ve bunun sonucunda ona bağlı olan LDL salınır. Bunun ardından reseptörler ya imha olur ya da yoluyla hücre yüzeyine geri gider. Hücre yüzeyindeki nötral pH reseptörün ilk şeklini tekrar almasını sağlar, böylece başka bir LDL taneciğine bağlanmaya hazır hale gelir.
Hücrede reseptörlerin sentezi hücre içindeki serbest kolesterol düzeyi tarafından düzenlenir. Eğer hücrenin ihtiyacından fazla miktarda kolesterol varsa reseptör geninin transkripsiyonu engellenir. LDL reseptörleri endoplazmik retikulumda bulunan ribozomlarda sentezlenir, Golgi aygıtında değişime uğrayıp veziküller içinde hücre yüzeyine giderler.
Reseptörün yapısı
LDL reseptörü karma bir protein olarak tarif edilebilir. Farklı işlevlere sahip ve birbirinden bağımsız olarak çalışabilen bölgelerden oluşur.
LDL reseptörünün N-ucu yedi dizi tekrarından oluşur. Bu dizilerin her biri yaklaşık 40 amino asit uzunluğunda olup altışar sistein içerir, bu tekrarların dizileri birbiri ile %50 oranında aynıdır. Bunların her biri bir ligand bağlayıcı (LB) bölgedir. Her bir tekrar dizisindeki sistein kalıntıları oluştururlar ve bir kalsiyum iyonunu koordine ederek oktahedral bir örgü (ing. lattice) meydana getirirler. Bu LB bölgeleri ile LDL arasındaki etkileşimin ayrıntıları tam bilinmemekle beraber her bir LB bölgesinin LDL'yi ayrı olarak kavradığı tahmin edilmektedir. ApoB'nin bağlanması 2-7 sayılı tekrar dizilerini gerektirmekte, apoE'nin bağlanması ise yalnızca 5 sayılı tekrar dizisini gerektirmektedir.
Ligand bağlayıcı bölgenin yanı başında epidermal büyüme faktörü öncülü homoloji bölgesi (ing. epidermal growth factor (EGF) precursor homology domain) adlı bölge bulunur. Bu bölge EGF öncül geni ile %30 homoloji gösterir. EGFP bölgesinin reseptöre bağlı ligandın salınma aşamasıyla ilişkili olduğu gösterilmiştir. Endozomdaki asidik (pH 5.0) ortamda reseptörde meydan gelen biçimsel değişiklik bu bölgeyi ligand bağlayıcı 4 ve 5 sayılı tekrar bölgelerine yaklaştırır, bunun sonucunda da LDL reseptörden ayrılır.
Proteinde yer alan üçüncü bir bölge O-bağlantılı oligosakkaritlerle zengindir ama bilinen bir fonksiyonu yoktur. Bu bölgenin eskiden reseptörü dışarı doğru itmeye yaramış olabileceği öne sürülmüştür.
Proteinin hidrofobik aminoasitlerden oluşan bölümü onun hücre zarına bağlı kalmasını sağlar. Reseptörü hücre içinde kalan C-ucu bölgesinde, onun imali sırasında hücre zarına yollanmasını sağlayan bir sinyal dizisi vardır. Bu bölgede reseptör ile klatrin arasında bir köprü kuran proteinine bağlanmayı sağlayan bir dizi vardır. Adaptin, LDL reseptörünün klatrin örtülü çukurlarda toplanmasını sağlar.
Hiperkolesterolemi ile bağlantısı
LDL reseptöründeki mutasyonlar beş grup halinde sınıflandırılabilir. Bunların her biri neden olabilir:
- Sınıf 1 Endoplazmik retikulumda reseptörün sentezine engel olur.
- Sınıf 2 mutasyonlar reseptörün olgunlaşması için gitmesi gerekn Golgi cihazına taşınmyı engeller.
- Sınıf 3 mutasyonlar LDL'nin reseptöre bağlanmasını engeller.
- Sınıf 4 mutasyonlar reseptör-ligand kompleksinin hücre içine alınmasını engeller.
- Sınıf 5 mutasyonlar içeri alınan reseptörlerin hücre yüzeyine geri gitmesini engeller. Bu mutasyonun doğurduğu fenotip diğerleri kadar ciddi değildir, çünkü hep yeniden sentezlenmesi gerekse de hücre yüzeyinde reseptör vardır.
Kaynakça
- Brown MS, Goldstein JL (1979). "Receptor-mediated endocytosis: insights from the lipoprotein receptor system". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 76 (7). ss. 3330-7. (PMID) 226968.
- Hobbs HH, Brown MS, Goldstein JL (1993). "Molecular genetics of the LDL receptor gene in familial hypercholesterolemia". Hum. Mutat. 1 (6). ss. 445-66. doi:10.1002/humu.1380010602. (PMID) 1301956.
- Fogelman AM, Van Lenten BJ, Warden C; ve diğerleri. (1989). "Macrophage lipoprotein receptors". J. Cell Sci. Suppl. Cilt 9. ss. 135-49. (PMID) 2855802.
- Barrett PH, Watts GF (2002). "Shifting the LDL-receptor paradigm in familial hypercholesterolemia: novel insights from recent kinetic studies of apolipoprotein B-100 metabolism". Atherosclerosis. Supplements. 2 (3). ss. 1-4. (PMID) 11923121.
- May P, Bock HH, Herz J (2003). "Integration of endocytosis and signal transduction by lipoprotein receptors". Sci. STKE. 2003 (176). ss. PE12. doi:10.1126/stke.2003.176.pe12. (PMID) 12671190.
- Gent J, Braakman I (2004). "Low-density lipoprotein receptor structure and folding". Cell. Mol. Life Sci. 61 (19-20). ss. 2461-70. doi:10.1007/s00018-004-4090-3. (PMID) 15526154.
Dış bağlantılar
- Brown - Goldstein laboratuvar Web sitesinde LDL reseptör yolunun betimlemesi27 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
Bu madde 'nin çevirisidir.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
LDL reseptoru kolesterol zengini LDL nin endositozuna aracilik eden bir reseptor proteindir Hucre yuzeyinde bulunan bu reseptor LDL taneciklerinin fosfolipit dis tabakasinda yer alan proteinini tanir Reseptor ayrica kilomikron kalintilari ve VLDL kalintilarinda IDL bulunan apoE proteini de tanir Brown ve Goldstein arastirirken LDL reseptorunu kesfettikleri icin bir Nobel Odulu kazanmislardir LDL reseptorunun 5 sayili ligand baglayici modulu koordine ettigi kalsiyum atomu gri ile Sari ve kirmizi toplar bir sulfat iyonudur Reseptorun fonksiyonuLDL Reseptor yolu LDL tanecikleri mavi ucgenler LDL reseptorune kirmizi baglanirlar bu reseptorler klatrin yesil kapli cukurlara kaveola lara tasinirlar 1 Bu cukur tomurcuklanip hucre icine klatrin kapli bir vezikul 2 olarak alinir Vezikulun uzerindeki klatrinler tekrar hucre yuzeyine geri giderler 3 vezikul ise bir gec endozom 4 ile kaynasir Buradaki asit ortam yuzunden LDL reseptorunden ayrisir reseptor bir geri donusum vezikulu 5 ile hucre yuzeyine geri gider LDL lizozomda 6 parcalanir icindeki kolesterol kahverengi noktalar onun membranina dahil olur protein bolumunu olusturan amino asitler kucuk ucgenler ise sitoplazmaya gecer LDL reseptoru hucre yuzeyindeki klatrin kapli cukurlarda bulunur araciligiyla LDL ye baglandiklarinda hucre zarindan kopup hucre icinde klatrin kapli vezikullere donusurler Boylece hucre yuzeyine baglanmis olan LDL endositoz yoluyla hucre icine alinmis olur Bu surec baslica karaciger hucrelerinde olmak uzere kan dolasimindaki LDL nin 70 i karaciger tarafindan emilir tum cekirdekli hucrelerde gerceklesir Arter ceperlerindeki hucreler tarafindan LDL in endositozu ve LDL deki kolesterolun bu hucrelerde birikmesi aterosklerozun baslatir Ateroskleroz kardiyovaskuler hastaliklarin cogunun kokeninde yer alir Ortulu vezikuller hucre icine alindiktan sonra klatrin ortusunu atar ve asidik bir gec endozom ile kaynasir Ortamin asitligi reseptorun biciminde bir degisiklige neden olur ve bunun sonucunda ona bagli olan LDL salinir Bunun ardindan reseptorler ya imha olur ya da yoluyla hucre yuzeyine geri gider Hucre yuzeyindeki notral pH reseptorun ilk seklini tekrar almasini saglar boylece baska bir LDL tanecigine baglanmaya hazir hale gelir Hucrede reseptorlerin sentezi hucre icindeki serbest kolesterol duzeyi tarafindan duzenlenir Eger hucrenin ihtiyacindan fazla miktarda kolesterol varsa reseptor geninin transkripsiyonu engellenir LDL reseptorleri endoplazmik retikulumda bulunan ribozomlarda sentezlenir Golgi aygitinda degisime ugrayip vezikuller icinde hucre yuzeyine giderler Reseptorun yapisiLDL reseptor LDLR ailesi reseptorlerinin benzer protein dizilerinin sematik gosterimi Kirmizi ligand baglama bolgesi Sari EGF benzeri bolge yesil O bagli seker bolgesi mavi transmembran bolge lacivert NPxY bolgesi LDL reseptoru karma bir protein olarak tarif edilebilir Farkli islevlere sahip ve birbirinden bagimsiz olarak calisabilen bolgelerden olusur LDL reseptorunun N ucu yedi dizi tekrarindan olusur Bu dizilerin her biri yaklasik 40 amino asit uzunlugunda olup altisar sistein icerir bu tekrarlarin dizileri birbiri ile 50 oraninda aynidir Bunlarin her biri bir ligand baglayici LB bolgedir Her bir tekrar dizisindeki sistein kalintilari olustururlar ve bir kalsiyum iyonunu koordine ederek oktahedral bir orgu ing lattice meydana getirirler Bu LB bolgeleri ile LDL arasindaki etkilesimin ayrintilari tam bilinmemekle beraber her bir LB bolgesinin LDL yi ayri olarak kavradigi tahmin edilmektedir ApoB nin baglanmasi 2 7 sayili tekrar dizilerini gerektirmekte apoE nin baglanmasi ise yalnizca 5 sayili tekrar dizisini gerektirmektedir Ligand baglayici bolgenin yani basinda epidermal buyume faktoru onculu homoloji bolgesi ing epidermal growth factor EGF precursor homology domain adli bolge bulunur Bu bolge EGF oncul geni ile 30 homoloji gosterir EGFP bolgesinin reseptore bagli ligandin salinma asamasiyla iliskili oldugu gosterilmistir Endozomdaki asidik pH 5 0 ortamda reseptorde meydan gelen bicimsel degisiklik bu bolgeyi ligand baglayici 4 ve 5 sayili tekrar bolgelerine yaklastirir bunun sonucunda da LDL reseptorden ayrilir Proteinde yer alan ucuncu bir bolge O baglantili oligosakkaritlerle zengindir ama bilinen bir fonksiyonu yoktur Bu bolgenin eskiden reseptoru disari dogru itmeye yaramis olabilecegi one surulmustur Proteinin hidrofobik aminoasitlerden olusan bolumu onun hucre zarina bagli kalmasini saglar Reseptoru hucre icinde kalan C ucu bolgesinde onun imali sirasinda hucre zarina yollanmasini saglayan bir sinyal dizisi vardir Bu bolgede reseptor ile klatrin arasinda bir kopru kuran proteinine baglanmayi saglayan bir dizi vardir Adaptin LDL reseptorunun klatrin ortulu cukurlarda toplanmasini saglar Hiperkolesterolemi ile baglantisiLDL reseptorundeki mutasyonlar bes grup halinde siniflandirilabilir Bunlarin her biri neden olabilir Sinif 1 Endoplazmik retikulumda reseptorun sentezine engel olur Sinif 2 mutasyonlar reseptorun olgunlasmasi icin gitmesi gerekn Golgi cihazina tasinmyi engeller Sinif 3 mutasyonlar LDL nin reseptore baglanmasini engeller Sinif 4 mutasyonlar reseptor ligand kompleksinin hucre icine alinmasini engeller Sinif 5 mutasyonlar iceri alinan reseptorlerin hucre yuzeyine geri gitmesini engeller Bu mutasyonun dogurdugu fenotip digerleri kadar ciddi degildir cunku hep yeniden sentezlenmesi gerekse de hucre yuzeyinde reseptor vardir KaynakcaBrown MS Goldstein JL 1979 Receptor mediated endocytosis insights from the lipoprotein receptor system Proc Natl Acad Sci U S A 76 7 ss 3330 7 PMID 226968 Hobbs HH Brown MS Goldstein JL 1993 Molecular genetics of the LDL receptor gene in familial hypercholesterolemia Hum Mutat 1 6 ss 445 66 doi 10 1002 humu 1380010602 PMID 1301956 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Fogelman AM Van Lenten BJ Warden C ve digerleri 1989 Macrophage lipoprotein receptors J Cell Sci Suppl Cilt 9 ss 135 49 PMID 2855802 KB1 bakim Digerlerinin yanlis kullanimi link KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Barrett PH Watts GF 2002 Shifting the LDL receptor paradigm in familial hypercholesterolemia novel insights from recent kinetic studies of apolipoprotein B 100 metabolism Atherosclerosis Supplements 2 3 ss 1 4 PMID 11923121 May P Bock HH Herz J 2003 Integration of endocytosis and signal transduction by lipoprotein receptors Sci STKE 2003 176 ss PE12 doi 10 1126 stke 2003 176 pe12 PMID 12671190 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Gent J Braakman I 2004 Low density lipoprotein receptor structure and folding Cell Mol Life Sci 61 19 20 ss 2461 70 doi 10 1007 s00018 004 4090 3 PMID 15526154 Dis baglantilarBrown Goldstein laboratuvar Web sitesinde LDL reseptor yolunun betimlemesi27 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Bu madde nin cevirisidir