Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nobel Ödülü, 27 Kasım 1895 tarihli ve 30 Aralık 1896 tarihinde Stockholm'de açıklanan vasiyetnamesiyle Alfred Nobel tarafından kurulan derneğin verdiği, insanlığa hizmet edenleri ödüllendirmek amacını taşıyan prestijli bir ödüldür. İlk Nobel Ödülleri 1901 yılında verilmeye başlanmıştır. Nobel Ödülleri her yıl Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık'ta verilir.
| Nobel Ödülü | |
|---|---|
 | |
| Dağıtan | İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi (Fizik, Kimya ve Ekonomi Bilimleri) Karolinska Enstitüsü Nobel Meclisi (Fizyoloji veya Tıp) İsveç Akademisi(Edebiyat) Norveç Nobel Komitesi (Barış) |
| Ülke | İsveç |
| Verilmeye başlandığı yıl | 10 Aralık 1901) |
| Son verildiği yıl | 10 Aralık 2022) |
| Resmî sitesi | nobelprize.org |
Tarihçe
Nobel Ödülleri (İsveççe: Nobelpriset, Norveççe: Nobelprisen), İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından kişiler veya kuruluşlara fizik, kimya, edebiyat, barış ve fizyoloji veya tıp alanlarındaki olağanüstü başarılarına verilmektedir. 1895 yılındaki Alfred Nobel'in vasiyeti doğrultusunda, 1896 yılından bu yana Nobel Vakfı tarafından idare edilmekte ve yürütülmektedir. Ekonomi dalında verilen bir başka ödül ise 1968 yılında Sveriges Riksbank ile Merkez bankasının İsveç ekonomisine yapmış olduğu katkılar nedeniyle verilmeye başlanmıştır.
Her ödül ayrı bir komite tarafından verilir: İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi fizik, kimya, ekonomi alanlarındaki ödülleri; Karolinska Enstitüsü fizyoloji veya tıp alanındaki ödülleri ve Norveç Nobel Komitesi edebiyat alanındaki ödülleri vermektedir. Norveç Parlamentosunca İsveç Akademisinden seçilen beş kişilik bir kurul ise barış alanındaki ödülleri verir. Ödül almayı hak eden kişi veya kurum bir madalya, bir diploma ve yıllar içinde değişen miktarda para ödülü almaktadır. 1901 yılında Nobel Ödülü'nü ilk alanlara 150,782 SEK verildi. Bu ödül Aralık 2007 yılındaki 7,731,004 SEK'e eşitti. 10 Aralık 2008 tarihinde Stockholm'de yapılan Nobel'in ölüm yıl dönümü törenlerinde, ödülü kazananlara 10,000,000 SEK para ödülü verilmiştir.
2011 yılı itibarıyla, 20 kuruluş ve 69 ekonomi alanında ödül kazananlar da dahil olmak üzere toplam 826 kişi ve kuruluşa ödül verilmiştir. Nobel Ödülü'nü almaya hak kazanan dört kişinin ödüllerini almalarına kendi hükûmetleri tarafından izin verilmedi. Almanya Adolf Hitler hükûmeti; Richard Kuhn (Kimya, 1938), Adolf Butenandt (Kimya, 1939) ve Gerhard Domagk (Fizyololji veya Tıp, 1939)'ın ödüllerini almasına izin vermedi. Sovyetler Birliği'nin baskısı doğrultusunda Boris Pasternak (Edebiyat, 1958) ödülü reddetti. Ayrıca Nobel Ödülü almaya hak kazanan Jean-Paul Sartre (Edebiyat, 1964) ve Lê Ðức Thọ (Barış, 1973) ödüllerini almayı reddettiler. Bunlardan Sartre hayatı boyunca tüm resmi ödülleri reddetmiştir. Lê Ðức Thọ ise o yıllarda Vietnam'ın içinde bulunduğu durum nedeniyle ödülü almamıştır.
Uluslararası Kızıl Haç Komitesi bugüne kadar Nobel Barış Ödülü'nü üç defa almaya hak kazanmıştır. 826 Nobel Ödülü kazanandan 43'ü kadındır. Marie Curie 1903 yılında, fizik alanında Nobel Ödülü'nü kazanan ilk kadın olmuştur. Curie ayrıca 1911 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü almaya da hak kazanmıştır.
Nobel Ödülü dış nedenler, aday olmamasına bağlı olarak verilmediği yıllardaki para ödülleri, ödülü vermeye yetkili temsilciliklerin fonlarına iade edilmektedir. 1940 ve 1942 yılları arasında II. Dünya Savaşı nedeniyle Nobel Ödülleri verilememiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Alfred Nobel – Nobel Ödülünün Arkasındaki Adam". Nobel Vakfı. 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2012.
- ^ a b "Nobel Ödülü". Nobel Vakfı. 28 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2012.
- ^ "Nobel Ödülü Almaya Hak Kazananlar". Nobel Vakfı. 12 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2012.
- ^ "Nobel Ödül Törenleri". Nobel Vakfı. 17 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2012.
- ^ "Nobel Ödülü Para Miktarı". Nobel Vakfı. 30 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2012.
- ^ "Sıkça Sorulan Sorular - Nobel Barış Ödülü Sahipleri". Nobel Vakfı. 6 Eylül 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2012.
- ^ a b "Nobel Ödülü Gerçekleri". Nobel Vakfı. 5 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2012.
- ^ "Nobel Ödüllü Kadınlar". Nobel Vakfı. 28 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2012.
- ^ "1942 yılı Tüm Nobel ödülü sahipleri listesi". Nobel Vakfı. 30 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2012.
- ^ Lundestad, Geir (15 Mart 2001). "Nobel Barış Ödülü 1901-2000". Nobel Vakfı. 30 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2012.
| Vikisöz'de Nobel Ödülü ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
Kaynakça
- "Tüm Nobel Fizik ödülü sahipleri". Nobel Vakfı. 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2012.
- "Tüm Nobel Kimya ödülü sahipleri". Nobel Vakfı. 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2012.
- "Tüm Nobel Tıp Ödülü sahipleri". Nobel Vakfı. 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2012.
- "Tüm Nobel Edebiyat ödülü sahipleri". Nobel Vakfı. 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2012.
- "Tüm Nobel Barış Ödülü sahipleri". Nobel Vakfı. 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2012.
- "Tüm Ekonomi Ödülü Kazananlar". Nobel Vakfı. 1 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2012.
Dış bağlantılar
- İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nin resmi internet sitesi 25 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Nobel Vakfı Resmi Web Sitesi5 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Nobel Ödülü ve İndirilebilir Veritabanı 13 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Wikimedia Commons'ta Nobel Ödülü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nobel Odulu 27 Kasim 1895 tarihli ve 30 Aralik 1896 tarihinde Stockholm de aciklanan vasiyetnamesiyle Alfred Nobel tarafindan kurulan dernegin verdigi insanliga hizmet edenleri odullendirmek amacini tasiyan prestijli bir oduldur Ilk Nobel Odulleri 1901 yilinda verilmeye baslanmistir Nobel Odulleri her yil Alfred Nobel in olum yil donumu olan 10 Aralik ta verilir Nobel OduluDagitanIsvec Kraliyet Bilimler Akademisi Fizik Kimya ve Ekonomi Bilimleri Karolinska Enstitusu Nobel Meclisi Fizyoloji veya Tip Isvec Akademisi Edebiyat Norvec Nobel Komitesi Baris UlkeIsvecVerilmeye baslandigi yil10 Aralik 1901 122 yil once 1901 12 10 Son verildigi yil10 Aralik 2022 17 ay once 2022 12 10 Resmi sitesinobelprize orgAlfred Nobel Nobel Odulu nun kurucusuTarihceNobel Odulleri Isvecce Nobelpriset Norvecce Nobelprisen Isvec Kraliyet Bilimler Akademisi Isvec Akademisi Karolinska Enstitusu ve Norvec Nobel Komitesi tarafindan kisiler veya kuruluslara fizik kimya edebiyat baris ve fizyoloji veya tip alanlarindaki olaganustu basarilarina verilmektedir 1895 yilindaki Alfred Nobel in vasiyeti dogrultusunda 1896 yilindan bu yana Nobel Vakfi tarafindan idare edilmekte ve yurutulmektedir Ekonomi dalinda verilen bir baska odul ise 1968 yilinda Sveriges Riksbank ile Merkez bankasinin Isvec ekonomisine yapmis oldugu katkilar nedeniyle verilmeye baslanmistir Her odul ayri bir komite tarafindan verilir Isvec Kraliyet Bilimler Akademisi fizik kimya ekonomi alanlarindaki odulleri Karolinska Enstitusu fizyoloji veya tip alanindaki odulleri ve Norvec Nobel Komitesi edebiyat alanindaki odulleri vermektedir Norvec Parlamentosunca Isvec Akademisinden secilen bes kisilik bir kurul ise baris alanindaki odulleri verir Odul almayi hak eden kisi veya kurum bir madalya bir diploma ve yillar icinde degisen miktarda para odulu almaktadir 1901 yilinda Nobel Odulu nu ilk alanlara 150 782 SEK verildi Bu odul Aralik 2007 yilindaki 7 731 004 SEK e esitti 10 Aralik 2008 tarihinde Stockholm de yapilan Nobel in olum yil donumu torenlerinde odulu kazananlara 10 000 000 SEK para odulu verilmistir 2011 yili itibariyla 20 kurulus ve 69 ekonomi alaninda odul kazananlar da dahil olmak uzere toplam 826 kisi ve kurulusa odul verilmistir Nobel Odulu nu almaya hak kazanan dort kisinin odullerini almalarina kendi hukumetleri tarafindan izin verilmedi Almanya Adolf Hitler hukumeti Richard Kuhn Kimya 1938 Adolf Butenandt Kimya 1939 ve Gerhard Domagk Fizyololji veya Tip 1939 in odullerini almasina izin vermedi Sovyetler Birligi nin baskisi dogrultusunda Boris Pasternak Edebiyat 1958 odulu reddetti Ayrica Nobel Odulu almaya hak kazanan Jean Paul Sartre Edebiyat 1964 ve Le Dức Thọ Baris 1973 odullerini almayi reddettiler Bunlardan Sartre hayati boyunca tum resmi odulleri reddetmistir Le Dức Thọ ise o yillarda Vietnam in icinde bulundugu durum nedeniyle odulu almamistir Uluslararasi Kizil Hac Komitesi bugune kadar Nobel Baris Odulu nu uc defa almaya hak kazanmistir 826 Nobel Odulu kazanandan 43 u kadindir Marie Curie 1903 yilinda fizik alaninda Nobel Odulu nu kazanan ilk kadin olmustur Curie ayrica 1911 yilinda Nobel Kimya Odulu nu almaya da hak kazanmistir Nobel Odulu dis nedenler aday olmamasina bagli olarak verilmedigi yillardaki para odulleri odulu vermeye yetkili temsilciliklerin fonlarina iade edilmektedir 1940 ve 1942 yillari arasinda II Dunya Savasi nedeniyle Nobel Odulleri verilememistir Ayrica bakinizNobel Odulu sahipleri listesi Nobel Edebiyat Odulu Nobel Ekonomi Odulu Nobel Fizyoloji veya Tip Odulu Nobel Fizik Odulu Nobel Kimya Odulu Nobel Baris Odulu Ig Nobel OdulleriKaynakca Alfred Nobel Nobel Odulunun Arkasindaki Adam Nobel Vakfi 29 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2012 a b Nobel Odulu Nobel Vakfi 28 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2012 Nobel Odulu Almaya Hak Kazananlar Nobel Vakfi 12 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2012 Nobel Odul Torenleri Nobel Vakfi 17 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2012 Nobel Odulu Para Miktari Nobel Vakfi 30 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2012 Sikca Sorulan Sorular Nobel Baris Odulu Sahipleri Nobel Vakfi 6 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2012 a b Nobel Odulu Gercekleri Nobel Vakfi 5 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2012 Nobel Odullu Kadinlar Nobel Vakfi 28 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2012 1942 yili Tum Nobel odulu sahipleri listesi Nobel Vakfi 30 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2012 Lundestad Geir 15 Mart 2001 Nobel Baris Odulu 1901 2000 Nobel Vakfi 30 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2012 Vikisoz de Nobel Odulu ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Kaynakca Tum Nobel Fizik odulu sahipleri Nobel Vakfi 3 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2012 Tum Nobel Kimya odulu sahipleri Nobel Vakfi 3 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2012 Tum Nobel Tip Odulu sahipleri Nobel Vakfi 2 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2012 Tum Nobel Edebiyat odulu sahipleri Nobel Vakfi 3 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2012 Tum Nobel Baris Odulu sahipleri Nobel Vakfi 2 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2012 Tum Ekonomi Odulu Kazananlar Nobel Vakfi 1 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2012 Dis baglantilarIsvec Kraliyet Bilimler Akademisi nin resmi internet sitesi 25 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nobel Vakfi Resmi Web Sitesi5 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nobel Odulu ve Indirilebilir Veritabani 13 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikimedia Commons ta Nobel Odulu ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir