Laktoz operonu (lac operon) E. coli ve birçok diğer tarafından laktozun taşınması ve metabolizması için gerekli olan bir operon dur. Çoğu bakteri için glukoz tercih edilen karbon kaynağı olsa da, lac operonu aktivitesi aracılığıyla glukozun kullanılamadığı durumlarda laktozun etkili bir şekilde sindirilmesini sağlar.Lac operonunun açıkça anlaşılan ilk genetik düzenleyici mekanizmadır, bu yüzden prokaryotik gen regülasyonunun önde gelen bir örneği haline gelmiştir. Bu nedenle, genellikle giriş seviyesindeki moleküler ve hücresel biyoloji derslerinde tartışılır. Bu laktoz metabolizma sistemi, François Jacob ve Jacques Monod, bir biyolojik hücrenin hangi enzimi sentezleyeceğini nasıl bildiğini belirlemek için kullanılmıştır. Lac operonu üzerine yaptıkları çalışma, 1965'te (Fizyoloji veya Tıp dalında Nobel Ödülü) kazandı.
Bakteriyel operonlar, bir mRNA transkriptinden birden fazla protein üretebilen transkriptlerdir. Bu durumda, bakteri için bir şeker kaynağı olarak laktoz gerektiğinde, lac operonunun üç geni ifade edilebilir ve ardından proteinleri çevrilebilir: lacZ, lacY ve lacA. lacZ geninin ürünü olup, disakkarit laktozsu, glukoz ve galaktoza ayırır. LacY, hücreye laktozun taşınmasını sağlamak için kodlar ve bir zar proteinidir, son olarak lacA kodlar.
Laktozun veya glikoz gibi tercih edilen bir enerji kaynağının mevcut olmaması durumlarında enzimlerin üretilmesi tamamen gereksiz hale gelir. lac operonu, bu operondan kodlanan enzimlerin üretimi için hücrenin yalnızca ihtiyaç duyduğu durumlarda enerji harcamasını sağlamak üzere iki aşamalı bir kontrol mekanizması kullanılır. Laktozun ortamda bulunmadığı durumlarda olan lacI, lac operonu tarafından kodlanan enzimlerin üretimini durdurur.lacI, ancak bir co-indükleyici bağlandığı durumlarda daima eksprese edilir. Dolayısıyla, sadece küçük co-indükleyici moleküllerin varlığında transkripsiyona uğrar. Glikozun ortamda bulunduğu durumlarda, enzimlerin üretimi için gerekli olan Katabolit Aktivatör Protein (CAP) devre dışı kalır ve laktoz permeaz enzimini inhibe ederek laktozun hücre içine taşınmasını engeller. Bu ikili kontrol mekanizması, olarak adlanırılan hücrelerin farklı iki büyüme evresinde glikoz ve laktozun ardışık olarak kullanılmasına sebep olur. == Kaynakça == {{kaynakça}} [[Kategori:Gen ifadesi]]
- ^ a b An Introduction to Genetic Analysis. 11. Freeman, W.H. & Company. 2015. ss. 400-412. ISBN .
- ^ . ndsu.edu. 1997. 27 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2017. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ . ndsu.edu. 26 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Laktoz operonu lac operon E coli ve bircok diger tarafindan laktozun tasinmasi ve metabolizmasi icin gerekli olan bir operon dur Cogu bakteri icin glukoz tercih edilen karbon kaynagi olsa da lac operonu aktivitesi araciligiyla glukozun kullanilamadigi durumlarda laktozun etkili bir sekilde sindirilmesini saglar Lac operonunun acikca anlasilan ilk genetik duzenleyici mekanizmadir bu yuzden prokaryotik gen regulasyonunun onde gelen bir ornegi haline gelmistir Bu nedenle genellikle giris seviyesindeki molekuler ve hucresel biyoloji derslerinde tartisilir Bu laktoz metabolizma sistemi Francois Jacob ve Jacques Monod bir biyolojik hucrenin hangi enzimi sentezleyecegini nasil bildigini belirlemek icin kullanilmistir Lac operonu uzerine yaptiklari calisma 1965 te Fizyoloji veya Tip dalinda Nobel Odulu kazandi Bakteriyel operonlar bir mRNA transkriptinden birden fazla protein uretebilen transkriptlerdir Bu durumda bakteri icin bir seker kaynagi olarak laktoz gerektiginde lac operonunun uc geni ifade edilebilir ve ardindan proteinleri cevrilebilir lacZ lacY ve lacA lacZ geninin urunu olup disakkarit laktozsu glukoz ve galaktoza ayirir LacY hucreye laktozun tasinmasini saglamak icin kodlar ve bir zar proteinidir son olarak lacA kodlar lac operonu Ust Baskilanmis Alt Aktif 1 RNA polimeraz 2 Represor 3 Promotor 4 Operator 5 Laktoz 6 lacZ 7 lacY 8 lacA Laktozun veya glikoz gibi tercih edilen bir enerji kaynaginin mevcut olmamasi durumlarinda enzimlerin uretilmesi tamamen gereksiz hale gelir lac operonu bu operondan kodlanan enzimlerin uretimi icin hucrenin yalnizca ihtiyac duydugu durumlarda enerji harcamasini saglamak uzere iki asamali bir kontrol mekanizmasi kullanilir Laktozun ortamda bulunmadigi durumlarda olan lacI lac operonu tarafindan kodlanan enzimlerin uretimini durdurur lacI ancak bir co indukleyici baglandigi durumlarda daima eksprese edilir Dolayisiyla sadece kucuk co indukleyici molekullerin varliginda transkripsiyona ugrar Glikozun ortamda bulundugu durumlarda enzimlerin uretimi icin gerekli olan Katabolit Aktivator Protein CAP devre disi kalir ve laktoz permeaz enzimini inhibe ederek laktozun hucre icine tasinmasini engeller Bu ikili kontrol mekanizmasi olarak adlanirilan hucrelerin farkli iki buyume evresinde glikoz ve laktozun ardisik olarak kullanilmasina sebep olur Kaynakca kaynakca Kategori Gen ifadesi a b An Introduction to Genetic Analysis 11 Freeman W H amp Company 2015 ss 400 412 ISBN 9781464109485 ndsu edu 1997 27 Mart 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2017 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim ndsu edu 26 Mart 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2017