Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Operon, genetikte tek bir promotörün kontrolü altında bir gen kümesi içeren DNA'nın işlevsel bir birimidir. Genler birlikte bir mRNA ipliğine yazılır ve daha sonra ya sitoplazmada birlikte translasyona uğrar veya ayrı ayrı translasyona uğrayan mRNA'ları oluşturmak için her biri tek bir gen ürününü kodlayan birkaç mRNA ipliği gibi uçbirleştirmeye tabi tutulur. Bunun sonucu, operonda bulunan genler ya birlikte ifade edilirler ya da hiç ifade edilmezler. Bir operonu tanımlamak için birkaç genin birlikte transkripsiyonunu gerekir.
Başlangıçta, operonların sadece prokaryotlarda (bakterilerden elde edilen plastidlere benzeyen organelleri içeren) bulunduğu düşünülüyordu, ancak 1990'ların başında ökaryotlarda ilk operonların keşfinden bu yana çok fazla fazla kanıt ortaya çıkması sonucu, önceden varsayılandan daha yaygın oldukları öne sürülmektedir. Genel olarak, prokaryotik operonların ekspresyonu mRNA'ların oluşumuna yol açarken ökaryotik operonlar monosistronik mRNA'lara yol açar.
Operonlar, bakteriyofajlar gibi virüslerde de bulunur. Örneğin, iki operonu vardır. İlk operon, ikinci operona bağlanabilen ve onun transkripsiyonunu sağlayan özel bir T7 RNA polimerazı da içeren çeşitli ürünleri kodlar. İkinci operon, konakçı hücrenin patlamasına neden olan bir geni içerir.
Tarih
"Operon" terimi ilk olarak 1960 yılında Fransız Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı'nda kısa bir makalede önerilmiştir. Bu makaleden, operonun genel teorisi olarak geliştirilmiştir. Bu teori, tüm durumlarda, bir operon içindeki genlerin, ilk genden önce bulunan tek bir etki eden bir tarafından negatif olarak kontrol edildiğini ileri sürmüştür. Daha sonra, genlerin pozitif olarak düzenlenebildiği ve ayrıca transkripsiyon başlangıcını takip eden adımlarda da düzenlenebildiği keşfedildi. Bu nedenle, genel bir düzenleyici mekanizmadan bahsetmek mümkün değildir, çünkü farklı operonların farklı mekanizmaları vardır. Bugün, operon basitçe tek bir mRNA molekülüne transkripsiyonu sağlanan bir gen kümesi olarak tanımlanmaktadır. Bununla birlikte, kavramın gelişimi moleküler biyoloji tarihinde önemli bir olay olarak kabul edilir. Tanımlanan ilk operon, E. coli'deki lac operon idi. 1965 Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü, operon ve virüs sentezi ile ilgili keşiflerinden dolayı François Jacob, André Michel Lwoff ve Jacques Monod'a verildi.
Genel bakış
Operonlar öncelikle prokaryotlarda, aynı zamanda C. elegans ve meyve sineği, Drosophila melanogaster gibi nematodlar da dahil olmak üzere bazı ökaryotlarda görülür. rRNA genleri, genellikle omurgalıların da içinde bulunduğu bir dizi ökaryottaki operonlarda bulunur. Bir operon, ortak bir promotör altında çalışan ve ortak bir operatör tarafından düzenlenen çeşitli . Operon ayrıca, bir dizi bitişik yapısal gen ve buna ek olarak yapısal genlerin transkripsiyonunu etkileyen bitişik düzenleyici sinyaller olarak tanımlanır. 5, eş-baskılayıcıları ve de dahil olmak üzere belirli bir operonun regülatörleri, aynı operon tarafından kodlanmak zorunda değildir. Regülatörlerin, promotörün, operatörün ve yapısal DNA sekanslarının yeri ve durumu, ortak mutasyonların etkilerini belirleyebilir.
Operonlar, (düzenleyici), (uyarıcı) ve ile ilişkilidir; ayrıca operonlar aynı operatör tarafından düzenlenen bir dizi gen içerdiğinden, regülonlar tek bir düzenleyici protein tarafından regüle edilenn bir dizi gen içerir ve stimülonlar ise tek bir hücre uyarıcısı tarafından regüle edilen bir dizi gen içerir. Araştırma makalesinin yazarlarına göre, "operon" terimi "işletmek" fiilinden türetilmiştir.
Bir transkripsiyon birimi olarak
Bir operon, genellikle bir mRNA'ya (birden fazla proteini kodlayan tek bir mRNA molekülü) traskribe olan bir veya daha fazla içerir. Bununla birlikte, bir operonun tanımı, mRNA'nın polisistronik olmasını gerektirmez, ancak pratikte genellikle öyledir. Yapısal genlerin yukarısında, RNA polimerazının bağlamasını ve transkripsiyonu başlatmasıı sağlayan bir promotör dizisi bulumaktadır. Promotörün yakınında DNA'nın olarak adlandırılan bir bölümü bulunur.
Prokaryotik genlerin kümelenmesine karşı operonlar
Bir operonun tüm , bu genlerin yukarısıda bulunan tek bir promotör ve operatör tarafından birlikte AÇIK veya KAPALI duruma getirilir. Bunu sağlayabilmek için, bazı bakteri genleri birbirine yakın konnumlanmıştır, ancak her biri için spesifik bir promotör vardır; buna denir. Genellikle bu genler, bir metabolik yolak gibi, aynı yolakta birlikte çalışacak proteinleri kodlar. Gen kümelenmesi, bir prokaryotik hücrenin metabolik enzimleri doğru sırada üretmesine yardımcı olur.
Genel yapı
Bir operon 3 temel DNA bileşeninden oluşur:
- Promotör - bir genin transkripsiyonunu sağlayan bir nükleotit sekansıdır. Promotör, daha sonra transkripsiyonu başlatan RNA polimeraz tarafından tanınır. RNA sentezinde promoterler, haberci RNA oluşturulması için hangi genlerin kullanılması gerektiğini belirtir ve ayrıca hücrenin ürettiği proteinleri kontrol eder.
- Operatör - bir baskılayıcının bağlandığı DNA'nın bir segmentidir. Klasik olarak lac operonda promotör ve operonun genleri arasında bir segment olarak tanımlanır.Lac operondaki ana operatör (O1), promotörün biraz aşağısındna bulunur; iki ek operatör, O1 ve O3 sırasıyla -82 ve +412'de bulunur. Bir baskılayıcının varlığı durumunda, baskılayıcı protein, RNA polimerazının genleri kopyalamasını fiziksel olarak engeller.
- - operon tarafından birlikte düzenlenen genlerdir.
Her zaman operon içerisinde bulunmayan ancak önemli bir fonksiyona sahip olan düzenleyici gen, baskılayıcı proteinleri kodlayan ve sürekli eksprese edilen bir gendir. Düzenleyici gen, onu kontrol etmek için operonun içinde, yanında veya hatta yakınında olması gerekmez.
İndükleyici (küçük molekül), bir baskılayıcıyı (protein) operatör bölgesindeki (DNA) yerinden çıkarabilir ve sonuç olarak inhibe edilmemiş bir operon meydaa getirir.
Alternatif olarak, bir eş-baskılayıcı, baskılayıcıya bağlanarak onun operatör bölgesine bağlanmasına izin verir. Bu regülasyona iyi bir örnek trp operonudur.
Düzenleme
Bir operonun kontrolü, organizmaların çevresel koşullara bağlı olarak çeşitli genlerin ekspresyonunu düzenlemelerini sağlayan bir tür gen düzenlemesidir . Operon regülasyonu indüksiyon veya baskılama ile negatif veya pozitif olabilir.
Negatif kontrol, transkripsiyonu önlemek için bir baskılayıcının operatöre bağlanmasıdır.
- Negatif indüklenebilir operonlarda, düzenlemeyi sağlayan baskılayıcı protein normal şartlarda operatöre bağlı halde bulunur, bu da genlerin operon üzerindeki transkripsiyonunu önler. Eğer ortamda bir indükleyici molekül mevcutsa, bu indükleyici, baskılayıcı proteine bağlanır ve baskılayıcı proteinin yapısını operatöre bağlanamayacak şekilde değiştirir. Bu durum, operonun ekspresyonuna izin verir. Lac operon, negatif olarak kontrol edilebilen indüklenebilir bir operondur ve bu operonun ikdükleyici molekülü .
- Negatif baskılanabilir operonlarda, operonun transkripsiyonu normal olarak gerçekleşir. Baskılayıcı proteinler bir regülatör gen tarafından üretilir, ancak normal yapılarında operatöre bağlanamazlar. Bununla birlikte, eş-baskılayıcı olarak adlandırılan bazı moleküller, baskılayıcı protein tarafından bağlanır ve bu da aktif bölgede yapısal bir değişikliğe neden olur. Aktifleştirilmiş baskılayıcı protein operatöre bağlanır ve transkripsiyonu önler. Triptofan (eş-baskılayıcı olarak görev alır) sentezinde yer alan , negatif kontrollü bastırılabilir bir operondur.
Operonlar ayı zamanda pozitif olarak da kontrol edilebilir. Pozitif kontrol ile, bir protein DNA'ya (genellikle operatörden başka bir yerde) bağlanarak transkripsiyonu uyarır.
- In positive inducible operons, activator proteins are normally unable to bind to the pertinent DNA. When an inducer is bound by the activator protein, it undergoes a change in conformation so that it can bind to the DNA and activate transcription.
- In positive repressible operons, the activator proteins are normally bound to the pertinent DNA segment. However, when an inhibitor is bound by the activator, it is prevented from binding the DNA. This stops activation and transcription of the system.
Modeli bakteri Escherichia coli lac operonu, keşfedilen ve operon fonksiyonunu gösterenn ilk operondur. Üç bitişik , bir promotör, bir ve bir oluşur. Lac operon, glikoz ve laktozun ortamda bulunması da dahil olmak üzere çeşitli faktörler tarafından düzenlenir. Allolaktoz ile aktive edilebilir. Laktoz, baskılayıcı proteine bağlanır ve gen transkripsiyonunu baskılamasını önler. Bu durum, bastırılmanın ortadan kalkması (negatif indüklenebilir) modeline bir örnektir. Bu nedenle, laktoz veya allolaktoz varlığı ile indüklenen negatif indüklenebilir bir operondur.
Trp operon
1953 yılında Jacques Monod ve meslektaşları tarafından keşfedilen E. coli'deki trp operon, keşfedilen ilk bastırılabilir operondur. Lac operon bir kimyasal (allolaktoz) tarafından aktive edilebilirken, triptofan (Trp) operon da bir kimyasal (triptofan) tarafından inhibe edilir. Bu operon beş yapısal gen içerir: kodlayan trp E, trp D, trp C, trp B ve trp A. Aynı zamanda RNA polimeraza bağlanan bir promotör ve operatöre bağlanan baskılayıcı gen (trp R) tarafından sentezlenen proteine bağlandığında transkripsiyonu bloke eden bir operatör içerir. Lac operonda, laktoz baskılayıcı proteine bağlanır ve gen transkripsiyonunu bastırmasını önlerken, trp operonda triptofan baskılayıcı proteine bağlanır ve gen transkripsiyonunu bastırmasını sağlar. Lak operonun aksine, trp operon, bir lider peptit ve kademeli düzenlemeye izin veren bir sekans içerir. Bu durum, eş-baskılama modeline bir örnektir.
Operonların sayısını ve organizasyonunu tahmin etme
Operonların sayısı ve organizasyonu E. coli'de çok fazla incelenmiştir. Sonuç olarak tahminler, bir organizmanın genomik sekansına dayanarak yapılabilir.
Bir tahmin yöntemi, genomdaki operon sayısının asıl bir öngörücüsü olarak okuma çerçeveleri arasındaki genler arası mesafeyi kullanır. Ayrılma sadece çerçeveyi değiştirir ve okumanın verimli olmasını garanti eder. Operonların başladığı ve bittiği yerde, genellikle 40-50 baza kadar daha uzun bölgeler vardır.
Operonları tahmin etmek için alternatif bir yöntem, gen düzeninin ve yönüün iki veya daha fazla genomda korunduğu gen kümelerinin bulunmasına dayanır.
Moleküllerin fonksiyonel sınıfı dikkate alınırsa, operon tahmini daha da doğru olmaktadır. Bakteriler okuma çerçevelerini, protein kompleksleri, ortak yolaklar veya paylaşılan substrat ve taşıyıcılarların birlikte müdahil olan birimlere ayırmıştır. Dolayısıyla, doğru tahmin tüm bu verileri içermelidir.
Pascale Cossart'ın laboratuvarı, bir mikroorganizmanın tüm operonları olan Listeria monocytogenes'ı deneysel olarak tanımlayan ilk laboratuvar oldu. L. monocytogenes'de farklı koşullar altında meydana gelen transkripsiyondaki küresel değişiklikleri açıklayan bir 2009 çalışmasında 517 polisistronnik operon listelenmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ David E. Sadava; David M. Hillis; H. Craig Heller; May Berenbaum (15 Ekim 2009). Life: The Science of Biology (İngilizce). W. H. Freeman. ISBN . 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2020.
- ^ Molecular Cell Biology (İngilizce). 2000. ISBN .
- ^ "Operons in C. elegans: polycistronic mRNA precursors are processed by trans-splicing of SL2 to downstream coding regions". Cell. 73 (3). Mayıs 1993. ss. 521-32.
- ^ "The Adh-related gene of Drosophila melanogaster is expressed as a functional dicistronic messenger RNA: multigenic transcription in higher organisms". The EMBO Journal. 16 (8). Nisan 1997. ss. 2023-31.
- ^ a b "Operons in eukaryotes". Briefings in Functional Genomics & Proteomics. 3 (3). Kasım 2004. ss. 199-211.
- ^ "Definition of Operon". Medical Dictionary. MedicineNet.com. 28 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2012.
- ^ "Displacements of prohead protease genes in the late operons of double-stranded-DNA bacteriophages". Journal of Bacteriology. 186 (13). Temmuz 2004. ss. 4369-75.
- ^ . Prokaryotic Gene Control. Dartmouth College. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2012.
- ^ [Operon: a group of genes with the expression coordinated by an operator] (PDF). Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l'Académie des Sciences (Facsimile version reprinted in 2005) (Fransızca). 250 (6). Şubat 1960. ss. 1727-9. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2020.
- ^ Shafee, Thomas; Lowe, Rohan (2017). "Eukaryotic and prokaryotic gene structure". WikiJournal of Medicine. 4 (1). doi:10.15347/wjm/2017.002. ISSN 2002-4436.
- ^ Anthony J.F. Griffiths; Susan R. Wessler; Richard C. Lewontin; William M. Gelbart; David T. Suzuki; Jeffrey H. Miller; University David T Suzuki (2005). An Introduction to Genetic Analysis (İngilizce). Macmillan. ISBN .
- ^ "The birth of the operon". Science. 332 (6031). Mayıs 2011. s. 767.
- ^ "Genomic gene clustering analysis of pathways in eukaryotes". Genome Research. 13 (5). Mayıs 2003. ss. 875-82.
- ^ a b Benjamin Lewin (1 Ocak 1990). Genes IV (İngilizce). ISBN .
- ^ Nickla, Harry (1983). Concepts of Genetics (İngilizce). ISBN .
- ^ "Operons in Escherichia coli: genomic analyses and predictions". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 97 (12). Haziran 2000. ss. 6652-7.
- ^ "Prediction of operons in microbial genomes". Nucleic Acids Research. 29 (5). Mart 2001. ss. 1216-21.
- ^ "The Listeria transcriptional landscape from saprophytism to virulence". Nature. 459 (7249). Haziran 2009. ss. 950-6.
Dış bağlantılar
- Mycobacterium tuberculosis H37Rv Operon Korelasyon Tarayıcısı
- OBD28 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Operon Veritabanı (yine de kullanmak biraz garip)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Operon genetikte tek bir promotorun kontrolu altinda bir gen kumesi iceren DNA nin islevsel bir birimidir Genler birlikte bir mRNA ipligine yazilir ve daha sonra ya sitoplazmada birlikte translasyona ugrar veya ayri ayri translasyona ugrayan mRNA lari olusturmak icin her biri tek bir gen urununu kodlayan birkac mRNA ipligi gibi ucbirlestirmeye tabi tutulur Bunun sonucu operonda bulunan genler ya birlikte ifade edilirler ya da hic ifade edilmezler Bir operonu tanimlamak icin birkac genin birlikte transkripsiyonunu gerekir Tipik bir operon Baslangicta operonlarin sadece prokaryotlarda bakterilerden elde edilen plastidlere benzeyen organelleri iceren bulundugu dusunuluyordu ancak 1990 larin basinda okaryotlarda ilk operonlarin kesfinden bu yana cok fazla fazla kanit ortaya cikmasi sonucu onceden varsayilandan daha yaygin olduklari one surulmektedir Genel olarak prokaryotik operonlarin ekspresyonu mRNA larin olusumuna yol acarken okaryotik operonlar monosistronik mRNA lara yol acar Operonlar bakteriyofajlar gibi viruslerde de bulunur Ornegin iki operonu vardir Ilk operon ikinci operona baglanabilen ve onun transkripsiyonunu saglayan ozel bir T7 RNA polimerazi da iceren cesitli urunleri kodlar Ikinci operon konakci hucrenin patlamasina neden olan bir geni icerir Tarih Operon terimi ilk olarak 1960 yilinda Fransiz Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabi nda kisa bir makalede onerilmistir Bu makaleden operonun genel teorisi olarak gelistirilmistir Bu teori tum durumlarda bir operon icindeki genlerin ilk genden once bulunan tek bir etki eden bir tarafindan negatif olarak kontrol edildigini ileri surmustur Daha sonra genlerin pozitif olarak duzenlenebildigi ve ayrica transkripsiyon baslangicini takip eden adimlarda da duzenlenebildigi kesfedildi Bu nedenle genel bir duzenleyici mekanizmadan bahsetmek mumkun degildir cunku farkli operonlarin farkli mekanizmalari vardir Bugun operon basitce tek bir mRNA molekulune transkripsiyonu saglanan bir gen kumesi olarak tanimlanmaktadir Bununla birlikte kavramin gelisimi molekuler biyoloji tarihinde onemli bir olay olarak kabul edilir Tanimlanan ilk operon E coli deki lac operon idi 1965 Nobel Fizyoloji ve Tip Odulu operon ve virus sentezi ile ilgili kesiflerinden dolayi Francois Jacob Andre Michel Lwoff ve Jacques Monod a verildi Genel bakisPolisistronik operon PromotorDNAmRNAProteinProtein kodlayan operonunun yapisi coklu kirmizi icin ekspresyon meydana geldiginde kontrol eder ve bolgeler sari genin bir mRNA ya duzenler mRNA mavi nihai protein urunlerine duzenler Operonlar oncelikle prokaryotlarda ayni zamanda C elegans ve meyve sinegi Drosophila melanogaster gibi nematodlar da dahil olmak uzere bazi okaryotlarda gorulur rRNA genleri genellikle omurgalilarin da icinde bulundugu bir dizi okaryottaki operonlarda bulunur Bir operon ortak bir promotor altinda calisan ve ortak bir operator tarafindan duzenlenen cesitli Operon ayrica bir dizi bitisik yapisal gen ve buna ek olarak yapisal genlerin transkripsiyonunu etkileyen bitisik duzenleyici sinyaller olarak tanimlanir 5 es baskilayicilari ve de dahil olmak uzere belirli bir operonun regulatorleri ayni operon tarafindan kodlanmak zorunda degildir Regulatorlerin promotorun operatorun ve yapisal DNA sekanslarinin yeri ve durumu ortak mutasyonlarin etkilerini belirleyebilir Operonlar duzenleyici uyarici ve ile iliskilidir ayrica operonlar ayni operator tarafindan duzenlenen bir dizi gen icerdiginden regulonlar tek bir duzenleyici protein tarafindan regule edilenn bir dizi gen icerir ve stimulonlar ise tek bir hucre uyaricisi tarafindan regule edilen bir dizi gen icerir Arastirma makalesinin yazarlarina gore operon terimi isletmek fiilinden turetilmistir Bir transkripsiyon birimi olarakBir operon genellikle bir mRNA ya birden fazla proteini kodlayan tek bir mRNA molekulu traskribe olan bir veya daha fazla icerir Bununla birlikte bir operonun tanimi mRNA nin polisistronik olmasini gerektirmez ancak pratikte genellikle oyledir Yapisal genlerin yukarisinda RNA polimerazinin baglamasini ve transkripsiyonu baslatmasii saglayan bir promotor dizisi bulumaktadir Promotorun yakininda DNA nin olarak adlandirilan bir bolumu bulunur Prokaryotik genlerin kumelenmesine karsi operonlarBir operonun tum bu genlerin yukarisida bulunan tek bir promotor ve operator tarafindan birlikte ACIK veya KAPALI duruma getirilir Bunu saglayabilmek icin bazi bakteri genleri birbirine yakin konnumlanmistir ancak her biri icin spesifik bir promotor vardir buna denir Genellikle bu genler bir metabolik yolak gibi ayni yolakta birlikte calisacak proteinleri kodlar Gen kumelenmesi bir prokaryotik hucrenin metabolik enzimleri dogru sirada uretmesine yardimci olur Genel yapi1 RNA Polimeraz 2 Baskilayici 3 Promotor 4 Operator 5 Laktoz 6 lacZ 7 lacY 8 lacA Ust Gen tamamen kapalidir Baskilayiciyi inhibe edecek laktoz yoktur bu nedenle baskilayici operatore baglanir ve RNA polimerazin promotore baglanmasini ve laktaz yapmasini engeller Alt Gen aciktir Laktoz baskilayiciyi inhibe ederek RNA polimerazin promotere baglanmasina ve laktaz sentezleyen genleri eksprese etmesine izin verir Sonunda laktaz baskilayiciya baglanacak hicbir sey kalmayana kadar tum laktozu parcalayacaktir Baskilayici daha sonra operatore baglanarak laktaz uretimini durduracaktir Bir operon 3 temel DNA bileseninden olusur Promotor bir genin transkripsiyonunu saglayan bir nukleotit sekansidir Promotor daha sonra transkripsiyonu baslatan RNA polimeraz tarafindan taninir RNA sentezinde promoterler haberci RNA olusturulmasi icin hangi genlerin kullanilmasi gerektigini belirtir ve ayrica hucrenin urettigi proteinleri kontrol eder Operator bir baskilayicinin baglandigi DNA nin bir segmentidir Klasik olarak lac operonda promotor ve operonun genleri arasinda bir segment olarak tanimlanir Lac operondaki ana operator O1 promotorun biraz asagisindna bulunur iki ek operator O1 ve O3 sirasiyla 82 ve 412 de bulunur Bir baskilayicinin varligi durumunda baskilayici protein RNA polimerazinin genleri kopyalamasini fiziksel olarak engeller operon tarafindan birlikte duzenlenen genlerdir Her zaman operon icerisinde bulunmayan ancak onemli bir fonksiyona sahip olan duzenleyici gen baskilayici proteinleri kodlayan ve surekli eksprese edilen bir gendir Duzenleyici gen onu kontrol etmek icin operonun icinde yaninda veya hatta yakininda olmasi gerekmez Indukleyici kucuk molekul bir baskilayiciyi protein operator bolgesindeki DNA yerinden cikarabilir ve sonuc olarak inhibe edilmemis bir operon meydaa getirir Alternatif olarak bir es baskilayici baskilayiciya baglanarak onun operator bolgesine baglanmasina izin verir Bu regulasyona iyi bir ornek trp operonudur DuzenlemeBir operonun kontrolu organizmalarin cevresel kosullara bagli olarak cesitli genlerin ekspresyonunu duzenlemelerini saglayan bir tur gen duzenlemesidir Operon regulasyonu induksiyon veya baskilama ile negatif veya pozitif olabilir Negatif kontrol transkripsiyonu onlemek icin bir baskilayicinin operatore baglanmasidir Negatif induklenebilir operonlarda duzenlemeyi saglayan baskilayici protein normal sartlarda operatore bagli halde bulunur bu da genlerin operon uzerindeki transkripsiyonunu onler Eger ortamda bir indukleyici molekul mevcutsa bu indukleyici baskilayici proteine baglanir ve baskilayici proteinin yapisini operatore baglanamayacak sekilde degistirir Bu durum operonun ekspresyonuna izin verir Lac operon negatif olarak kontrol edilebilen induklenebilir bir operondur ve bu operonun ikdukleyici molekulu Negatif baskilanabilir operonlarda operonun transkripsiyonu normal olarak gerceklesir Baskilayici proteinler bir regulator gen tarafindan uretilir ancak normal yapilarinda operatore baglanamazlar Bununla birlikte es baskilayici olarak adlandirilan bazi molekuller baskilayici protein tarafindan baglanir ve bu da aktif bolgede yapisal bir degisiklige neden olur Aktiflestirilmis baskilayici protein operatore baglanir ve transkripsiyonu onler Triptofan es baskilayici olarak gorev alir sentezinde yer alan negatif kontrollu bastirilabilir bir operondur Operonlar ayi zamanda pozitif olarak da kontrol edilebilir Pozitif kontrol ile bir protein DNA ya genellikle operatorden baska bir yerde baglanarak transkripsiyonu uyarir In positive inducible operons activator proteins are normally unable to bind to the pertinent DNA When an inducer is bound by the activator protein it undergoes a change in conformation so that it can bind to the DNA and activate transcription In positive repressible operons the activator proteins are normally bound to the pertinent DNA segment However when an inhibitor is bound by the activator it is prevented from binding the DNA This stops activation and transcription of the system Modeli bakteri Escherichia coli lac operonu kesfedilen ve operon fonksiyonunu gosterenn ilk operondur Uc bitisik bir promotor bir ve bir olusur Lac operon glikoz ve laktozun ortamda bulunmasi da dahil olmak uzere cesitli faktorler tarafindan duzenlenir Allolaktoz ile aktive edilebilir Laktoz baskilayici proteine baglanir ve gen transkripsiyonunu baskilamasini onler Bu durum bastirilmanin ortadan kalkmasi negatif induklenebilir modeline bir ornektir Bu nedenle laktoz veya allolaktoz varligi ile induklenen negatif induklenebilir bir operondur Trp operon1953 yilinda Jacques Monod ve meslektaslari tarafindan kesfedilen E coli deki trp operon kesfedilen ilk bastirilabilir operondur Lac operon bir kimyasal allolaktoz tarafindan aktive edilebilirken triptofan Trp operon da bir kimyasal triptofan tarafindan inhibe edilir Bu operon bes yapisal gen icerir kodlayan trp E trp D trp C trp B ve trp A Ayni zamanda RNA polimeraza baglanan bir promotor ve operatore baglanan baskilayici gen trp R tarafindan sentezlenen proteine baglandiginda transkripsiyonu bloke eden bir operator icerir Lac operonda laktoz baskilayici proteine baglanir ve gen transkripsiyonunu bastirmasini onlerken trp operonda triptofan baskilayici proteine baglanir ve gen transkripsiyonunu bastirmasini saglar Lak operonun aksine trp operon bir lider peptit ve kademeli duzenlemeye izin veren bir sekans icerir Bu durum es baskilama modeline bir ornektir Operonlarin sayisini ve organizasyonunu tahmin etmeOperonlarin sayisi ve organizasyonu E coli de cok fazla incelenmistir Sonuc olarak tahminler bir organizmanin genomik sekansina dayanarak yapilabilir Bir tahmin yontemi genomdaki operon sayisinin asil bir ongorucusu olarak okuma cerceveleri arasindaki genler arasi mesafeyi kullanir Ayrilma sadece cerceveyi degistirir ve okumanin verimli olmasini garanti eder Operonlarin basladigi ve bittigi yerde genellikle 40 50 baza kadar daha uzun bolgeler vardir Operonlari tahmin etmek icin alternatif bir yontem gen duzeninin ve yonuun iki veya daha fazla genomda korundugu gen kumelerinin bulunmasina dayanir Molekullerin fonksiyonel sinifi dikkate alinirsa operon tahmini daha da dogru olmaktadir Bakteriler okuma cercevelerini protein kompleksleri ortak yolaklar veya paylasilan substrat ve tasiyicilarlarin birlikte mudahil olan birimlere ayirmistir Dolayisiyla dogru tahmin tum bu verileri icermelidir Pascale Cossart in laboratuvari bir mikroorganizmanin tum operonlari olan Listeria monocytogenes i deneysel olarak tanimlayan ilk laboratuvar oldu L monocytogenes de farkli kosullar altinda meydana gelen transkripsiyondaki kuresel degisiklikleri aciklayan bir 2009 calismasinda 517 polisistronnik operon listelenmistir Ayrica bakinizEvrimsel gelisim biyolojisi Genetik Kod Gen duzenleyici ag Protein biyosenteziKaynakca David E Sadava David M Hillis H Craig Heller May Berenbaum 15 Ekim 2009 Life The Science of Biology Ingilizce W H Freeman ISBN 978 1 4292 1962 4 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2020 Molecular Cell Biology Ingilizce 2000 ISBN 978 0 7167 3136 8 Operons in C elegans polycistronic mRNA precursors are processed by trans splicing of SL2 to downstream coding regions Cell 73 3 Mayis 1993 ss 521 32 The Adh related gene of Drosophila melanogaster is expressed as a functional dicistronic messenger RNA multigenic transcription in higher organisms The EMBO Journal 16 8 Nisan 1997 ss 2023 31 a b Operons in eukaryotes Briefings in Functional Genomics amp Proteomics 3 3 Kasim 2004 ss 199 211 Definition of Operon Medical Dictionary MedicineNet com 28 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2012 Displacements of prohead protease genes in the late operons of double stranded DNA bacteriophages Journal of Bacteriology 186 13 Temmuz 2004 ss 4369 75 Prokaryotic Gene Control Dartmouth College 23 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Aralik 2012 Operon a group of genes with the expression coordinated by an operator PDF Comptes Rendus Hebdomadaires des Seances de l Academie des Sciences Facsimile version reprinted in 2005 Fransizca 250 6 Subat 1960 ss 1727 9 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2020 Shafee Thomas Lowe Rohan 2017 Eukaryotic and prokaryotic gene structure WikiJournal of Medicine 4 1 doi 10 15347 wjm 2017 002 ISSN 2002 4436 Anthony J F Griffiths Susan R Wessler Richard C Lewontin William M Gelbart David T Suzuki Jeffrey H Miller University David T Suzuki 2005 An Introduction to Genetic Analysis Ingilizce Macmillan ISBN 978 0 7167 4939 4 The birth of the operon Science 332 6031 Mayis 2011 s 767 Genomic gene clustering analysis of pathways in eukaryotes Genome Research 13 5 Mayis 2003 ss 875 82 a b Benjamin Lewin 1 Ocak 1990 Genes IV Ingilizce ISBN 978 0 19 854267 4 Nickla Harry 1983 Concepts of Genetics Ingilizce ISBN 978 0 13 191833 7 Operons in Escherichia coli genomic analyses and predictions Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 97 12 Haziran 2000 ss 6652 7 Prediction of operons in microbial genomes Nucleic Acids Research 29 5 Mart 2001 ss 1216 21 The Listeria transcriptional landscape from saprophytism to virulence Nature 459 7249 Haziran 2009 ss 950 6 Dis baglantilarMycobacterium tuberculosis H37Rv Operon Korelasyon Tarayicisi OBD28 Kasim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Operon Veritabani yine de kullanmak biraz garip