Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Leblebici Horhor Ağa, 1875’te bestelenen, ilk defa İstanbul’da 11 Ocak 1876’da sahnelenen üç perdelik operet. ilk Türkçe operetlerdendir. Librettosu Takvor Nalyan’a, müziği Dikran Çuhacıyan’a aittir. İstanbul’da yaşanmış gerçek bir aşk hikayesini konu alır.
 | |
| Müzik | Dikran Çuhacıyan |
|---|---|
| Libretto | Takvor Nalyan |
| Gala | 11 Ocak 1876 |
| İlk gösterim yeri | Beyoğlu Fransız Tiyatrosu, İstanbul |
Eserin orijinal versiyonu, prömiyerinden 140 yıl sonra 1943'te Ermeni asıllı Gerald Papazyan tarafından revize edilmiş ve revize edilmiş eser "Karine (veya Garine)" olarak anılmıştır.
Hazırlama ve temsiller
İstanbul dahilinde yazılı Türkçe tiyatro oyunu oynama tekeli on yıl süre ile Güllü Agop Efendi’ye verildiği için Çuhaçıyan, 1874’te “Operahane-i Osman” adlı bir operet topluluğu kurarak İstanbul’da temsiller vermek yoluna gitmişti.
Çuhaçıyan'in yarattığı Türkçe operetler arasında en sevilen eseri "Leblebici Horhor" opereti olmuştur. Çuhaçıyan 1875'te bu eseri bestelenmeye başladı. 11 Ocak 1876'da eserin prömiyer temsili ilk defa Beyoğlu Fransız Tiyatrosu’nda sahnelendi ve çok beğenildi.
Leblebici Horhor’da baş kadın rolü olan Fadime’yi oynayan profesyonel opera sanatçısının "Şazik Köylüyan" (1854-1895) olduğu bildirilmektedir.
Orijinal versiyonunun konusu ile Ermenice, Yunanca, Almanca, Fransızca ve Rusçaya çevrilip bu dillerde de oynandı.
Bu eserinin revize edilmiş versiyonu Ermenice olarak Ermenistan'da Gerald Papazyan yönetimi altında "Garine" adı ile filme çekilmiştir.
Leblebici Horhor operetinin prömiyer temsilinin 140. yıl dönümünde 14-15 Ağustos'ta Londra bulunan "Arcola Theatre"da her yıl yapılan "Grimeborn Festivali" için genel sanat yönetmenliğini Mehmet Ergen’in yaptığı bir temsilde Leblebici Horhor’dan Gerald Papazyan'ın revize ettiği bu operet "Garine" adıyla İngilizce çevirisi ile temsil edilmiştir.
Orijinal versiyonunun konusu ile eser, 1916'da ilk defa sinema filmi olarak yapılmaya başlanmıştır. Bu yapılmakta olan filmde Sigmund Weinberg yapımcı ve direktörlük yüklenmiş ve şarkılı rolleri Benliyan trubunun oynaması planlanmıştır. Fakat bu şarkıcı trubunun en önemli oyuncularından birisinin ölmesiyle bu film tamamlanamamıştır.
Bundan sonra Leblebici Horhor 1923'te Muhsin Ertuğrul direktörlüğü ile sessiz film olarak çekilmiştir Bu film, seyirciye gösterilirken sinema salonunda operetin müziğinin piyano ile çalınması ile desteklenmiştir.
1934'te yine Muhsin Ertuğrul direktörlüğü altında İpek Film tarafından bu sefer senaryosu Nazim Hikmet Ran tarafından yazılarak sesli film olarak Leblebici Horhor Ağa adıyla sinemaya çekilmiştir. Bu film "Venedik Uluslararası Film Şenliği” ne katılmış ve ilk defa Türkiye için uluslararası bir film festivali ödülü (onur ödülü) kazanmıştır. Fakat yine de bu filmin İpek Filme fazla kazanç sağlamadığı bildirilmektedir.
Bu operet 1965’te sanatçıları tarafından opera olarak yapılıp sahnelenmiştir. 1975’te televizyon filmi olarak çekilmiştir.
Konusu
Orijinal versiyon
Leblebici Horhor operetinin Takvor Nalyan tarafından hazırlanan (Ocak 1876'da prömiyeri yapılan) orijinal ilk versiyonunda olaylar, İstanbul’da henüz yeniçeri ocağının kapanmadığı bir devirde geçmektedir. Mirasyedi Hurşid Bey, Şile’deki bir gezintisi sırasında Leblebici Horhor’un kızı Fadime’yi görür. Birbirlerini ilk bakışta seven ve âşık olan gençler Kağıthane’de gizlice buluşur; birbirleri ile evlenmek isterler.
Leblebici Horhor Efendi bu evliliğe karşı çıkınca Hurşit Bey Fadime'yi Şile'ye kaçırır; konağında saklar. Kızını Hurşit Bey’in elinden almak için kadın kılığına giren Leblebici Horhor Efendi yakalanır. Hurşit Bey’in adamlarından dayak yer.
Küçük düşen Leblebici Horhor Ağa, kızı Fadimeyi Hurşit Bey’in elinden almayı bir kez daha denemek üzere İstanbul’un bütün leblebicilerini toplar. Bir yanda Hurşit Bey’in adamları, bir yanda Leblebici Horhor Efendi’nin leblebicileri ve öte yanda da yeniçeriler birbirlerine girerler. Bostancıbaşı, herkesi yatıştırır; tarafları dinler. Bostancıbaşı’nın zorlaması ile Leblebici Horhor Efendi bu evliliğe razı olur.
Garine versiyonu
İlk prömiyerden sonra 1943'te Gerald Papazyan Leblebici Horhor’un konusunu revize edip yeni bir libretto hazırlamış ve bu yeni versiyona "Garine" adı verilmiştir. Bu eserin Ermenice versiyonu Ermenice olarak filme çekilmiştir ve orijinal prömiyerinin 140. yıldönümünde Londra'da İngilizceye çevrilmiş versiyonu "Grimeborne Festivali"nde temsil edilmiştir.
"Garine" versiyonu yeni bir tiyatro oyuncusu bulma ve tiyatro yönetmeni genç bir erkek ile başrolü oynamaya seçilen Leblebici Horhor'un kızı arasındaki aşk konuludur. Gayet enerji dolu bir genç olan Armen 19, yüzyılda İstanbul'da Osmanlı asıllı aktörlerden oluşan yeni bir tiyatro trupu kurma hedeflidir. Fakat kurduğu tiyatro trupu içinde baş kadın rolünü alacak aktris hiç beklenmedik bir şekilde bu rolü üzerine almaktan imtina eder ve hatta aktris olmaktan bile cayar. Bunun üzerine Armen arkadaşı olduğu sokaklarda akrobatlık ve cambazlık yaparak geçinen Markar'a danışmaya ve onun vasıtası ile tiyatrosunda aktrislik yapmaya hazır bir genç kadın bulmaya karar verir. Markar ve Armen gayet güzel sesli ve gayet iyi giyinmiş bir hanımı yaptığı kayık gezintisinde görürler. Armen kayıktaki genç kadının söylediği şarkıdan etkilenip adeta onun sesi ile büyülenir. Onu tiyatrosunun açılış gecesinde onu tiyatroda rol almaya şarkı söylemeye teşvik etmeye çalışır. Bu genç kadın Karına adını taşımaktadır ve Leblebici Horhor Ağa'nın kızıdır. Karina'nın babası Leblebici Horhor kızının aktris olması aleyhindedir. Horhor Ağa tiyatrocuların hepsinin "ahlakları düşük" kişiler olduğunu iddia ederek kızını bir tiyatroda oyuncu olmaktan men eder. Armen Karına'ya tiyatronun şiir dolu bu hayat getireceğini ve tiyatro oyuncularının şahsi olarak doyurucu ve gayet güzel çalışmalar yapıp gayet zevkli bir hayat geçirdiklerini açıklar. Armen ile Karına birlikte şarkı söylemeye başlayınca aralarından bir aşk da gelişmeye başlar.
Kaynakça
- ^ ""Leblebici Horhor" Opereti, Kolkhoba.org sitesi, Erişim tarihi:05.03.2014". 27 Aralık 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mart 2014.
- ^ . 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2014.
- ^ #dik 5 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Ermenice)
- ^ Özün, Nejat (Yeni ed. 2010) Türk Sinema Tarihi 1896 -1960 İstanbul: Doruk Yayıncılık
- ^ Sinematikyesilcam.com websitesinde "Yeşilçam Arkeolojisi: Leblebici Horhor" (2014) Online:/yesilcam-arkeolojisi-leblebici-horhor/ 23 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış kaynaklar
- And, Metin (2016) Türk Tiyatro Tarihi: Başlangıcından 1983'e İstanbul: İletişim Yayınları ve 9789750515088
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Leblebici Horhor Ağa ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Sezer, Sennur, (2015) "Leblebici Horhor Ağa yeniden" Kaynak: Evrensel.net websitesi. Online: [1] 23 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sezer, Sennur ve Özyalçıner, Adnan (2010) Gidelim Kağıthaneye, İstanbul:Evrensel Basım Yayım Online:[2]
- "Karine - Armenian movie" YouTube websitesinde "Karine" versiyonunun tüm temsilinin Ermenice sinema filmi kaydı. (Ermenice) Online: [3]
- Devlet Tiyatroları, "Leblebici Horhor - Trabzon Devlet Tiyatrosu" You Tube websitesinde Trabzon Devlet Tiyatrosu "Leblebici Horhor" opereti 2017 temsilinin tanıtma videosu. Online: [4]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Leblebici Horhor Aga 1875 te bestelenen ilk defa Istanbul da 11 Ocak 1876 da sahnelenen uc perdelik operet ilk Turkce operetlerdendir Librettosu Takvor Nalyan a muzigi Dikran Cuhaciyan a aittir Istanbul da yasanmis gercek bir ask hikayesini konu alir Leblebici HorhorMuzikDikran CuhaciyanLibrettoTakvor NalyanGala11 Ocak 1876Ilk gosterim yeriBeyoglu Fransiz Tiyatrosu IstanbulEserin bestecisi Dikran Cuhaciyan Eserin orijinal versiyonu promiyerinden 140 yil sonra 1943 te Ermeni asilli Gerald Papazyan tarafindan revize edilmis ve revize edilmis eser Karine veya Garine olarak anilmistir Hazirlama ve temsillerIstanbul dahilinde yazili Turkce tiyatro oyunu oynama tekeli on yil sure ile Gullu Agop Efendi ye verildigi icin Cuhaciyan 1874 te Operahane i Osman adli bir operet toplulugu kurarak Istanbul da temsiller vermek yoluna gitmisti Cuhaciyan in yarattigi Turkce operetler arasinda en sevilen eseri Leblebici Horhor opereti olmustur Cuhaciyan 1875 te bu eseri bestelenmeye basladi 11 Ocak 1876 da eserin promiyer temsili ilk defa Beyoglu Fransiz Tiyatrosu nda sahnelendi ve cok begenildi Leblebici Horhor da bas kadin rolu olan Fadime yi oynayan profesyonel opera sanatcisinin Sazik Koyluyan 1854 1895 oldugu bildirilmektedir Orijinal versiyonunun konusu ile Ermenice Yunanca Almanca Fransizca ve Ruscaya cevrilip bu dillerde de oynandi Bu eserinin revize edilmis versiyonu Ermenice olarak Ermenistan da Gerald Papazyan yonetimi altinda Garine adi ile filme cekilmistir Leblebici Horhor operetinin promiyer temsilinin 140 yil donumunde 14 15 Agustos ta Londra bulunan Arcola Theatre da her yil yapilan Grimeborn Festivali icin genel sanat yonetmenligini Mehmet Ergen in yaptigi bir temsilde Leblebici Horhor dan Gerald Papazyan in revize ettigi bu operet Garine adiyla Ingilizce cevirisi ile temsil edilmistir Orijinal versiyonunun konusu ile eser 1916 da ilk defa sinema filmi olarak yapilmaya baslanmistir Bu yapilmakta olan filmde Sigmund Weinberg yapimci ve direktorluk yuklenmis ve sarkili rolleri Benliyan trubunun oynamasi planlanmistir Fakat bu sarkici trubunun en onemli oyuncularindan birisinin olmesiyle bu film tamamlanamamistir Bundan sonra Leblebici Horhor 1923 te Muhsin Ertugrul direktorlugu ile sessiz film olarak cekilmistir Bu film seyirciye gosterilirken sinema salonunda operetin muziginin piyano ile calinmasi ile desteklenmistir 1934 te yine Muhsin Ertugrul direktorlugu altinda Ipek Film tarafindan bu sefer senaryosu Nazim Hikmet Ran tarafindan yazilarak sesli film olarak Leblebici Horhor Aga adiyla sinemaya cekilmistir Bu film Venedik Uluslararasi Film Senligi ne katilmis ve ilk defa Turkiye icin uluslararasi bir film festivali odulu onur odulu kazanmistir Fakat yine de bu filmin Ipek Filme fazla kazanc saglamadigi bildirilmektedir Bu operet 1965 te sanatcilari tarafindan opera olarak yapilip sahnelenmistir 1975 te televizyon filmi olarak cekilmistir KonusuYaklasik 1870 yapiminda rol alanlarin toplu resmiOrijinal versiyon Leblebici Horhor operetinin Takvor Nalyan tarafindan hazirlanan Ocak 1876 da promiyeri yapilan orijinal ilk versiyonunda olaylar Istanbul da henuz yeniceri ocaginin kapanmadigi bir devirde gecmektedir Mirasyedi Hursid Bey Sile deki bir gezintisi sirasinda Leblebici Horhor un kizi Fadime yi gorur Birbirlerini ilk bakista seven ve asik olan gencler Kagithane de gizlice bulusur birbirleri ile evlenmek isterler Leblebici Horhor Efendi bu evlilige karsi cikinca Hursit Bey Fadime yi Sile ye kacirir konaginda saklar Kizini Hursit Bey in elinden almak icin kadin kiligina giren Leblebici Horhor Efendi yakalanir Hursit Bey in adamlarindan dayak yer Kucuk dusen Leblebici Horhor Aga kizi Fadimeyi Hursit Bey in elinden almayi bir kez daha denemek uzere Istanbul un butun leblebicilerini toplar Bir yanda Hursit Bey in adamlari bir yanda Leblebici Horhor Efendi nin leblebicileri ve ote yanda da yeniceriler birbirlerine girerler Bostancibasi herkesi yatistirir taraflari dinler Bostancibasi nin zorlamasi ile Leblebici Horhor Efendi bu evlilige razi olur Garine versiyonu Ilk promiyerden sonra 1943 te Gerald Papazyan Leblebici Horhor un konusunu revize edip yeni bir libretto hazirlamis ve bu yeni versiyona Garine adi verilmistir Bu eserin Ermenice versiyonu Ermenice olarak filme cekilmistir ve orijinal promiyerinin 140 yildonumunde Londra da Ingilizceye cevrilmis versiyonu Grimeborne Festivali nde temsil edilmistir Garine versiyonu yeni bir tiyatro oyuncusu bulma ve tiyatro yonetmeni genc bir erkek ile basrolu oynamaya secilen Leblebici Horhor un kizi arasindaki ask konuludur Gayet enerji dolu bir genc olan Armen 19 yuzyilda Istanbul da Osmanli asilli aktorlerden olusan yeni bir tiyatro trupu kurma hedeflidir Fakat kurdugu tiyatro trupu icinde bas kadin rolunu alacak aktris hic beklenmedik bir sekilde bu rolu uzerine almaktan imtina eder ve hatta aktris olmaktan bile cayar Bunun uzerine Armen arkadasi oldugu sokaklarda akrobatlik ve cambazlik yaparak gecinen Markar a danismaya ve onun vasitasi ile tiyatrosunda aktrislik yapmaya hazir bir genc kadin bulmaya karar verir Markar ve Armen gayet guzel sesli ve gayet iyi giyinmis bir hanimi yaptigi kayik gezintisinde gorurler Armen kayiktaki genc kadinin soyledigi sarkidan etkilenip adeta onun sesi ile buyulenir Onu tiyatrosunun acilis gecesinde onu tiyatroda rol almaya sarki soylemeye tesvik etmeye calisir Bu genc kadin Karina adini tasimaktadir ve Leblebici Horhor Aga nin kizidir Karina nin babasi Leblebici Horhor kizinin aktris olmasi aleyhindedir Horhor Aga tiyatrocularin hepsinin ahlaklari dusuk kisiler oldugunu iddia ederek kizini bir tiyatroda oyuncu olmaktan men eder Armen Karina ya tiyatronun siir dolu bu hayat getirecegini ve tiyatro oyuncularinin sahsi olarak doyurucu ve gayet guzel calismalar yapip gayet zevkli bir hayat gecirdiklerini aciklar Armen ile Karina birlikte sarki soylemeye baslayinca aralarindan bir ask da gelismeye baslar Kaynakca Leblebici Horhor Opereti Kolkhoba org sitesi Erisim tarihi 05 03 2014 27 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mart 2014 5 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Mart 2014 dik 5 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ermenice Ozun Nejat Yeni ed 2010 Turk Sinema Tarihi 1896 1960 Istanbul Doruk Yayincilik ISBN 9789755535180 Sinematikyesilcam com websitesinde Yesilcam Arkeolojisi Leblebici Horhor 2014 Online yesilcam arkeolojisi leblebici horhor 23 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis kaynaklarAnd Metin 2016 Turk Tiyatro Tarihi Baslangicindan 1983 e Istanbul Iletisim Yayinlari ISBN 9750515080 ve 9789750515088Dis baglantilarWikimedia Commons ta Leblebici Horhor Aga ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Sezer Sennur 2015 Leblebici Horhor Aga yeniden Kaynak Evrensel net websitesi Online 1 23 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sezer Sennur ve Ozyalciner Adnan 2010 Gidelim Kagithaneye Istanbul Evrensel Basim Yayim ISBN 9786054156450 Online 2 Karine Armenian movie YouTube websitesinde Karine versiyonunun tum temsilinin Ermenice sinema filmi kaydi Ermenice Online 3 Devlet Tiyatrolari Leblebici Horhor Trabzon Devlet Tiyatrosu You Tube websitesinde Trabzon Devlet Tiyatrosu Leblebici Horhor opereti 2017 temsilinin tanitma videosu Online 4