Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lech Wałęsa (d. 29 Eylül 1943, , Polonya), Polonya İşçi Partisi önderi ve 1990-95 arası Polonya Cumhurbaşkanı olmuştur. 1983 Nobel Barış Ödülü sahibidir. Polonya'da sosyalist dönemin ilk bağımsız işçi örgütü Dayanışma Sendikası'na (Solidarność) başkanlık etmiş, çok partili düzene geçişte önemli rol oynamıştır.
| Lech Wałęsa | |
|---|---|
 | |
| 2. Polonya cumhurbaşkanı | |
| Görev süresi 22 Aralık 1990 - 22 Aralık 1995 | |
| Başbakan | Tadeusz Mazowiecki Jan Krzysztof Bielecki Jan Olszewski Waldemar Pawlak Hanna Suchocka Waldemar Pawlak Józef Oleksy |
| Yerine geldiği | Wojciech Jaruzelski (Ryszard Kaczorowski – Sürgündeki) |
| Yerine gelen | Aleksander Kwaśniewski |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 29 Eylül 1943 , Polonya |
| Evlilik(ler) | (1969-) |
| Çocuk(lar) | Bogdan (d.1970) Sławomir (d.1972) Przemysław (d.1974) (d.1976) Magdalena (d.1979) Anna (d.1980) Maria Wiktoria (d.1982) Brygida (d.1985) |
| Dini | Roma Katoliği |
| Ödülleri |                     |
| Ödülleri |  Nobel Barış Ödülü (1983) |
| İmzası |  |
Biyografi
Bir marangozun oğluydu. Yalnızca ilköğrenim ve mesleki eğitim gördü. 1961'de bir tarım makineleri işletmesinde elektrikçi olarak çalışmaya başladı. 1967'de Gdańsk'taki Lenin Tersaneleri'ne girdi. 1970'te Gdańsk'ta sokağa dökülen göstericilerin üzerine polisin ateş açmasıyla yaşanan kanlı olayların ardından bağımsız sendikalar kurmaya yönelik mücadeleye katıldı. Tersanedeki resmî sendikanın temsilciliğini yaptığı 1976'da işçilerin şikâyetlerini içeren bir liste hazırlayarak yönetime sunması işten atılmasına yol açtı. Daha sonra elektrik makineleri üreten bir fabrikada çalışmaya başladı. Ocak 1979'da bir gösteriye katıldığı için bu işinden de çıkarıldı.
Gıda maddeleri fiyatlarındaki artışı ve kendisiyle birlikte iki işçi önderinin işten atılmasını protesto etmek için 14 Ağustos 1980'de Lenin Tersaneleri'nde başlayan gösteriler sırasında, 17 bin işçiye greve çıkma çağrısında bulundu. Ardından yönetimle görüşmeleri yürüten grev komitesinin başkanlığına seçildi. Üç gün sonra grevcilerin talepleri kabul edildiyse de, Gdańsk'taki öteki işyerlerinde çalışan grevcilerin isteğine uyarak, dayanışma amacıyla grevi sürdürme kararını aldı. Gdańsk-Sopot-Gdynia bölgesindeki işletmeleri temsil etmek üzere Fabrikalararası Grev Komitesi'nin oluşturulmasına öncülük etti. Bunu izleyen genel grev sırasında, Başbakan Birinci Yardımcısı Mieczysław Jagielski ile resmî görüşmeleri yürüttü. Görüşmeler 31 Ağustos'ta, işçilere bağımsız ve özgür sendika kurma hakkını tanıyan bir antlaşmayla sonuçlandı. Siyasi ve dinsel özgürlüklerin sınırlarının genişletilmesi ve ücretlerin artırılması konusunda da güvenceler getiren anlaşmanın imzalanmasından sonra Fabrikalararası Grev Komitesi, Dayanışma (Solidarność) adıyla bağımsız bir sendikaya dönüştü.
Sendikanın başkanı olarak parti ve devlet yöneticilerine köklü reformları kabul ettirmeye yönelik bir çizgi izleyen Wałęsa, Ekim 1981'de hükûmetle, Sovyet tipi merkezi ekonomik sistem yerine Macaristan ve Yugoslavya'dakine benzer özyönetim sistemine geçilmesini öngören bir anlaşma daha yaptı. Ortaya çıkan anlaşmazlıklar nedeniyle bu kazanımlar uzun ömürlü olmadı. Hükûmet 13 Aralık 1981'de sıkıyönetim ilan ederek Dayanışma'yı yasakladı ve aralarında Wałęsa'nın da bulunduğu Dayanışma liderlerinin çoğunu tutuklattı. İşçiler arasındaki huzursuzlukların sürmesine karşın yaklaşık bir yıl hapiste tutulan Wałęsa ile sendika önderlerinin yeraltında örgütlemeye çalıştığı direniş hareketi ağır baskılar nedeniyle pek etkili olamadı. Dayanışma'nın çeşitli seçimlerde yaptığı boykot çağrıları sınırlı bir destek gördü.
1985'te önemli politika değişikliklerine gitmesinden sonra Dayanışma'ya karşı izlenen sert tutum da yumuşamaya başladı. Kasım 1987'deki halkoylamasıyla kabul edilen siyasi ve ekonomik reformları yürütmede karşılaşılan güçlükler, Nisan 1988'de yeni bir işçi grevleri dalgasının yükselmesine yol açtı. Hükûmet çok geçmeden Wałęsa ve öteki Dayanışma önderleriyle görüşmeye oturmak zorunda kaldı. Yeniden yasallaşan Dayanışma'nın geniş muhalefeti arkasına almasıyla siyasi bir lider olarak öne çıkan Wałęsa, Şubat 1989'da başlayan görüşmelerin çoğulcu ve demokratik bir yapılanmanın kapısını açmasında önemli rol oynadı. Dayanışma'nın ağırlıklı bir konum kazanmasını sağlayan Haziran 1989'daki seçimlerin ardından, Wałęsa'nın adayı Tadeusz Mazowiecki'nin başkanlığında bir koalisyon hükûmeti oluşturuldu. Milletvekili olarak Sejm'e (Parlamento) giren ve hükûmetin uygulamalarına karşı giderek eleştirel bir tutum takınan Wałęsa, Aralık 1990 seçimlerinde Mazowiecki'ye karşı yarışarak cumhurbaşkanlığına seçildi. Ama Dayanışma'nın birleşik bir siyasi güç olmaktan çıkmasına koşut olarak derinleşen siyasal istikrarsızlığı gidermekte başarılı olamadı.
Lech Wałęsa'nın yöneticiliği muhalifliği kadar başarılı olamadı. Başkanlığı sırasında art arda değişen hükûmetler ve artan istikrarsızlık arkasındaki halk desteğinin azalmasına neden oldu.
Polonya içişleri bakanı, Wałęsa'yı hakkında yasadışı kovuşturmalara karışmak ile muhafazakâr ve bağımsız sağ partilerin bölünmeleri için çalıştığı iddialarında bulundu. Wałęsa'nın Polonya'nın NATO'yla alt-bölgesel bir işbirliğine yönelmesi fikri, merkez sağ partilerden destek gördü.
1995 cumhurbaşkanlığı seçimlerini çok küçük bir farkla kaybeden Wałęsa, siyasi olarak emekliye ayrıldığını açıklasa da, 1997'de Dayanışma Seçim Hareketi (AWS) adlı yeni bir siyasi parti kurdu. Buna rağmen parti içindeki desteği çok azdı ve partinin gerçek lideri Marian Krzaklewski'ydi. 3. kez aday olarak katıldığı, 2000'deki devlet başkanlığı seçimlerinde oyların ancak % 1.01'ini alabildi. Bu ağır yenilgiden sonra siyasi kariyerini noktaladığını açıkladı.
Siyasetten emekli olduktan sonra bir süre tersanelerde eski arkadaşlarıyla çalıştı.
Kaynakça
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Wojciech Witold Jaruzelski | 1990–1995 | Sonra gelen: Aleksander Kwaśniewski |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lech Walesa d 29 Eylul 1943 Polonya Polonya Isci Partisi onderi ve 1990 95 arasi Polonya Cumhurbaskani olmustur 1983 Nobel Baris Odulu sahibidir Polonya da sosyalist donemin ilk bagimsiz isci orgutu Dayanisma Sendikasi na Solidarnosc baskanlik etmis cok partili duzene geciste onemli rol oynamistir Lech Walesa2 Polonya cumhurbaskaniGorev suresi 22 Aralik 1990 22 Aralik 1995Basbakan Tadeusz Mazowiecki Jan Krzysztof Bielecki Jan Olszewski Waldemar Pawlak Hanna Suchocka Waldemar Pawlak Jozef OleksyYerine geldigi Wojciech Jaruzelski Ryszard Kaczorowski Surgundeki Yerine gelen Aleksander KwasniewskiKisisel bilgilerDogum 29 Eylul 1943 80 yasinda PolonyaEvlilik ler 1969 Cocuk lar Bogdan d 1970 Slawomir d 1972 Przemyslaw d 1974 d 1976 Magdalena d 1979 Anna d 1980 Maria Wiktoria d 1982 Brygida d 1985 Dini Roma KatoligiOdulleriOdulleri Nobel Baris Odulu 1983 ImzasiBiyografiBir marangozun ogluydu Yalnizca ilkogrenim ve mesleki egitim gordu 1961 de bir tarim makineleri isletmesinde elektrikci olarak calismaya basladi 1967 de Gdansk taki Lenin Tersaneleri ne girdi 1970 te Gdansk ta sokaga dokulen gostericilerin uzerine polisin ates acmasiyla yasanan kanli olaylarin ardindan bagimsiz sendikalar kurmaya yonelik mucadeleye katildi Tersanedeki resmi sendikanin temsilciligini yaptigi 1976 da iscilerin sikayetlerini iceren bir liste hazirlayarak yonetime sunmasi isten atilmasina yol acti Daha sonra elektrik makineleri ureten bir fabrikada calismaya basladi Ocak 1979 da bir gosteriye katildigi icin bu isinden de cikarildi Gida maddeleri fiyatlarindaki artisi ve kendisiyle birlikte iki isci onderinin isten atilmasini protesto etmek icin 14 Agustos 1980 de Lenin Tersaneleri nde baslayan gosteriler sirasinda 17 bin isciye greve cikma cagrisinda bulundu Ardindan yonetimle gorusmeleri yuruten grev komitesinin baskanligina secildi Uc gun sonra grevcilerin talepleri kabul edildiyse de Gdansk taki oteki isyerlerinde calisan grevcilerin istegine uyarak dayanisma amaciyla grevi surdurme kararini aldi Gdansk Sopot Gdynia bolgesindeki isletmeleri temsil etmek uzere Fabrikalararasi Grev Komitesi nin olusturulmasina onculuk etti Bunu izleyen genel grev sirasinda Basbakan Birinci Yardimcisi Mieczyslaw Jagielski ile resmi gorusmeleri yuruttu Gorusmeler 31 Agustos ta iscilere bagimsiz ve ozgur sendika kurma hakkini taniyan bir antlasmayla sonuclandi Siyasi ve dinsel ozgurluklerin sinirlarinin genisletilmesi ve ucretlerin artirilmasi konusunda da guvenceler getiren anlasmanin imzalanmasindan sonra Fabrikalararasi Grev Komitesi Dayanisma Solidarnosc adiyla bagimsiz bir sendikaya donustu Sendikanin baskani olarak parti ve devlet yoneticilerine koklu reformlari kabul ettirmeye yonelik bir cizgi izleyen Walesa Ekim 1981 de hukumetle Sovyet tipi merkezi ekonomik sistem yerine Macaristan ve Yugoslavya dakine benzer ozyonetim sistemine gecilmesini ongoren bir anlasma daha yapti Ortaya cikan anlasmazliklar nedeniyle bu kazanimlar uzun omurlu olmadi Hukumet 13 Aralik 1981 de sikiyonetim ilan ederek Dayanisma yi yasakladi ve aralarinda Walesa nin da bulundugu Dayanisma liderlerinin cogunu tutuklatti Isciler arasindaki huzursuzluklarin surmesine karsin yaklasik bir yil hapiste tutulan Walesa ile sendika onderlerinin yeraltinda orgutlemeye calistigi direnis hareketi agir baskilar nedeniyle pek etkili olamadi Dayanisma nin cesitli secimlerde yaptigi boykot cagrilari sinirli bir destek gordu 1985 te onemli politika degisikliklerine gitmesinden sonra Dayanisma ya karsi izlenen sert tutum da yumusamaya basladi Kasim 1987 deki halkoylamasiyla kabul edilen siyasi ve ekonomik reformlari yurutmede karsilasilan guclukler Nisan 1988 de yeni bir isci grevleri dalgasinin yukselmesine yol acti Hukumet cok gecmeden Walesa ve oteki Dayanisma onderleriyle gorusmeye oturmak zorunda kaldi Yeniden yasallasan Dayanisma nin genis muhalefeti arkasina almasiyla siyasi bir lider olarak one cikan Walesa Subat 1989 da baslayan gorusmelerin cogulcu ve demokratik bir yapilanmanin kapisini acmasinda onemli rol oynadi Dayanisma nin agirlikli bir konum kazanmasini saglayan Haziran 1989 daki secimlerin ardindan Walesa nin adayi Tadeusz Mazowiecki nin baskanliginda bir koalisyon hukumeti olusturuldu Milletvekili olarak Sejm e Parlamento giren ve hukumetin uygulamalarina karsi giderek elestirel bir tutum takinan Walesa Aralik 1990 secimlerinde Mazowiecki ye karsi yarisarak cumhurbaskanligina secildi Ama Dayanisma nin birlesik bir siyasi guc olmaktan cikmasina kosut olarak derinlesen siyasal istikrarsizligi gidermekte basarili olamadi Lech Walesa nin yoneticiligi muhalifligi kadar basarili olamadi Baskanligi sirasinda art arda degisen hukumetler ve artan istikrarsizlik arkasindaki halk desteginin azalmasina neden oldu Polonya icisleri bakani Walesa yi hakkinda yasadisi kovusturmalara karismak ile muhafazakar ve bagimsiz sag partilerin bolunmeleri icin calistigi iddialarinda bulundu Walesa nin Polonya nin NATO yla alt bolgesel bir isbirligine yonelmesi fikri merkez sag partilerden destek gordu 1995 cumhurbaskanligi secimlerini cok kucuk bir farkla kaybeden Walesa siyasi olarak emekliye ayrildigini aciklasa da 1997 de Dayanisma Secim Hareketi AWS adli yeni bir siyasi parti kurdu Buna ragmen parti icindeki destegi cok azdi ve partinin gercek lideri Marian Krzaklewski ydi 3 kez aday olarak katildigi 2000 deki devlet baskanligi secimlerinde oylarin ancak 1 01 ini alabildi Bu agir yenilgiden sonra siyasi kariyerini noktaladigini acikladi Siyasetten emekli olduktan sonra bir sure tersanelerde eski arkadaslariyla calisti KaynakcaSiyasi goreviOnce gelen Wojciech Witold Jaruzelski 1990 1995 Sonra gelen Aleksander Kwasniewski