Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Letonya tarihi bugünkü Letonya topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.
Orta Çağ
İnsanların Litvanya topraklarına ilk olarak yerleşmesinin son Buzul Çağı'nın sona erdiği MÖ 10000 yılı civarında olduğu sanılmaktadır. MÖ 2500 civarında bölgeye Hint-Avrupa kavimleri yerleşti ve MÖ 2000 civarında Baltık halklarının etnik bilinci oluşmaya başladı. Günümüzdeki Letonyalılar ve Litvanyalılar bu Baltık halklarından gelmektedirler. İlk Çağ ve Orta Çağ'da mevcut olan çeşitli Baltık halkları (tarih boyunca eriyerek yok olmuşlar, sadece bu iki halk günümüze kadar ulaşmışlardır.
12. yüzyılda bölgeye ticaret amacıyla gelen Cermenler bölgede yaşayan Pagan Baltık ve Fin-Ugor halklarını Hristiyanlığa davet ettiler. İsteksiz halka Hristiyanlığı zorla kabul ettirmek amacıyla Papa tarafından asker gönderildiği bilinmektedir. Letonya'nın başkenti Riga 1201 yılında Cermenler tarafından kuruldu. 13. yüzyılda Töton şövalyeleri Estonya ve Letonya topraklarında Livonya Konfederasyonu adı verilen bir konfederasyon kurdular. 1282 yılında Riga dahil birçok Letonya kentleri Kuzey Alman Ticaret ortaklığı olan Hansa Birliği'ne katıldılar. Böylece Riga Doğu Baltık ticaret yollarında önemli bir yer kazandı.
Leh ve İsveç egemenliği
1558-1582 yılları arasında Rusya'yla Lehistan, Litvanya ve Danimarka arasında yapılan Livonya Savaşı Rusya'nın yenilgisiyle sonuçlanınca bölge önce Litvanya Grandüklüğü, sonra da Lehistan-Litvanya Birliği'nin eline geçti. Bu dönemde yayılmaya başlayan Protestanlık Letonya'yı da etkiledi. Bazı bölgeler Luthercilik etkisi altında girerken, diğer bölgeler Katolik kaldı. 1600-1629 yılları arasındaki Lehistan-İsveç Savaşı Lehistan'ın yenilgisiyle sonuçlandı. Riga İsveç'in eline geçti. Diğer bölgeler Lehistan'ın elinde kaldı. Lehistan'ın 1793 yılında parçalanmasından sonra da Letonya Çarlık Rusyası'nın eline geçti.
Rusya egemenliği
19. yüzyılda Letonya hızla gelişerek Rusya'nın en gelişmiş bölgelerinden biri haline geldi. Serflik kaldırıldı. Sanayi gelişti. Bağımsızlık talepleri yükseldi. Letonya'daki Rus egemenliği I. Dünya Savaşı'na kadar devam etti. Savaş sırasında Letonyalılar hem Alman hem de Rus tarafında savaştılar. Savaşın sona ermesiyle 18 Kasım 1918 tarihinde Letonya bağımsızlığını ilan etti. 22 Eylül 1921'de de Milletler Cemiyeti'ne üye kabul edildi. 1930'larda Letonya Avrupa'nın en zengin bölgelerinden biri haline geldi.
Yakın tarih
II. Dünya Savaşı'ndan önce Nazi Almanyası ile Sovyetler Birliği arasında yapılan Molotov Ribbentrop Paktı sonucu Letonya SSCB'nin kontrolü altına girdi. Ancak 1 Temmuz 1941 tarihinde Alman ordusu Riga'ya girdi ve Letonya'nın büyük bir bölümü Alman ordusu tarafından işgal edildi ve ülkenin Yahudi halkı holokosta tabi tutuldu. 85.000 civarında Yahudi Letonya vatandaşı öldürüldü.
1944 yılında Sovyet ordusu Letonya'ya girdi ve böylece Alman işgali sona erdi. Letonya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ilan edildi. 1941-1952 yılları arasında Litvanya Stalinizm'in en katı örneklerinden birine sahne oldu.
1980'lerin sonunda Sovyetler Birliği çözülmeye başladı. Baltık Ülkelerinde Sovyet baskısına karşı eylemler yapıldı. 23 Ağustos 1989 tarihinde Litvanya, Letonya ve Estonya'daki halk el ele tutuşarak Tallinn'den Riga'ya oradan da Vilnius'a kadar uzanan 600 kilometrelik bir insan zinciri oluşturarak dünyaya seslerini duyurmayı başardılar. Şarkı Devrimi adıyla anılan bu devrimi takiben 21 Ağustos 1991 tarihinde Letonya SSCB'den bağımsızlığını ilan etti. 2004 yılında da Letonya Avrupa Birliği'ne ve NATO'ya üye kabul edildi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Letonya tarihi; Kısa özet (İngilizce) 15 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Letonya'daki şatolar 9 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Letonya'nın işgali(PDF file 2.85MB) 11 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Letonya'nın öyküsü Arveds Svabe 14 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Letonya'nın tarihi haritaları 13 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Letonya'nın OrtaÇağ'dan kalma şatoları 5 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Letonya tarihi bugunku Letonya topraklarinin tarih oncesi donemlerden gunumuze kadar uzanan tarihini kapsar Orta Cag1200 yilinda Baltik kavimlerinin yasadigi bolgeler Insanlarin Litvanya topraklarina ilk olarak yerlesmesinin son Buzul Cagi nin sona erdigi MO 10000 yili civarinda oldugu sanilmaktadir MO 2500 civarinda bolgeye Hint Avrupa kavimleri yerlesti ve MO 2000 civarinda Baltik halklarinin etnik bilinci olusmaya basladi Gunumuzdeki Letonyalilar ve Litvanyalilar bu Baltik halklarindan gelmektedirler Ilk Cag ve Orta Cag da mevcut olan cesitli Baltik halklari tarih boyunca eriyerek yok olmuslar sadece bu iki halk gunumuze kadar ulasmislardir 12 yuzyilda bolgeye ticaret amaciyla gelen Cermenler bolgede yasayan Pagan Baltik ve Fin Ugor halklarini Hristiyanliga davet ettiler Isteksiz halka Hristiyanligi zorla kabul ettirmek amaciyla Papa tarafindan asker gonderildigi bilinmektedir Letonya nin baskenti Riga 1201 yilinda Cermenler tarafindan kuruldu 13 yuzyilda Toton sovalyeleri Estonya ve Letonya topraklarinda Livonya Konfederasyonu adi verilen bir konfederasyon kurdular 1282 yilinda Riga dahil bircok Letonya kentleri Kuzey Alman Ticaret ortakligi olan Hansa Birligi ne katildilar Boylece Riga Dogu Baltik ticaret yollarinda onemli bir yer kazandi Leh ve Isvec egemenligiLehistan Litvanya Birligi doneminde Letonya 1558 1582 yillari arasinda Rusya yla Lehistan Litvanya ve Danimarka arasinda yapilan Livonya Savasi Rusya nin yenilgisiyle sonuclaninca bolge once Litvanya Granduklugu sonra da Lehistan Litvanya Birligi nin eline gecti Bu donemde yayilmaya baslayan Protestanlik Letonya yi da etkiledi Bazi bolgeler Luthercilik etkisi altinda girerken diger bolgeler Katolik kaldi 1600 1629 yillari arasindaki Lehistan Isvec Savasi Lehistan in yenilgisiyle sonuclandi Riga Isvec in eline gecti Diger bolgeler Lehistan in elinde kaldi Lehistan in 1793 yilinda parcalanmasindan sonra da Letonya Carlik Rusyasi nin eline gecti Rusya egemenligi19 yuzyilda Letonya hizla geliserek Rusya nin en gelismis bolgelerinden biri haline geldi Serflik kaldirildi Sanayi gelisti Bagimsizlik talepleri yukseldi Letonya daki Rus egemenligi I Dunya Savasi na kadar devam etti Savas sirasinda Letonyalilar hem Alman hem de Rus tarafinda savastilar Savasin sona ermesiyle 18 Kasim 1918 tarihinde Letonya bagimsizligini ilan etti 22 Eylul 1921 de de Milletler Cemiyeti ne uye kabul edildi 1930 larda Letonya Avrupa nin en zengin bolgelerinden biri haline geldi Yakin tarihLetonya Sovyet Cumhuriyeti bayragi II Dunya Savasi ndan once Nazi Almanyasi ile Sovyetler Birligi arasinda yapilan Molotov Ribbentrop Pakti sonucu Letonya SSCB nin kontrolu altina girdi Ancak 1 Temmuz 1941 tarihinde Alman ordusu Riga ya girdi ve Letonya nin buyuk bir bolumu Alman ordusu tarafindan isgal edildi ve ulkenin Yahudi halki holokosta tabi tutuldu 85 000 civarinda Yahudi Letonya vatandasi olduruldu 1944 yilinda Sovyet ordusu Letonya ya girdi ve boylece Alman isgali sona erdi Letonya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ilan edildi 1941 1952 yillari arasinda Litvanya Stalinizm in en kati orneklerinden birine sahne oldu 1980 lerin sonunda Sovyetler Birligi cozulmeye basladi Baltik Ulkelerinde Sovyet baskisina karsi eylemler yapildi 23 Agustos 1989 tarihinde Litvanya Letonya ve Estonya daki halk el ele tutusarak Tallinn den Riga ya oradan da Vilnius a kadar uzanan 600 kilometrelik bir insan zinciri olusturarak dunyaya seslerini duyurmayi basardilar Sarki Devrimi adiyla anilan bu devrimi takiben 21 Agustos 1991 tarihinde Letonya SSCB den bagimsizligini ilan etti 2004 yilinda da Letonya Avrupa Birligi ne ve NATO ya uye kabul edildi Ayrica bakinizLacplesis Genc LetonlarKaynakcaLetonya tarihi Kisa ozet Ingilizce 15 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Letonya daki satolar 9 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Letonya nin isgali PDF file 2 85MB 11 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Letonya nin oykusu Arveds Svabe 14 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Letonya nin tarihi haritalari 13 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Letonya nin OrtaCag dan kalma satolari 5 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde