Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Leyla Zana (3 Mayıs 1961, Diyarbakır), Kürt asıllı Türk siyasetçi. Zana 1991-94 yılları arasında Diyarbakır ve 2011-18 yılları arasında ise Ağrı milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde yer aldı.
| Leyla Zana | |
|---|---|
 | |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 19., 24., 25. ve 26. Dönem Milletvekili | |
| Görev süresi 11 Ekim 2011 - 11 Ocak 2018 | |
| Seçim bölgesi | Ağrı |
| Görev süresi 20 Ekim 1991 - 30 Haziran 1994 | |
| Seçim bölgesi | Diyarbakır |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 3 Mayıs 1961 Silvan, Diyarbakır, Türkiye |
| Milliyeti | (Kürt) |
| Diğer siyasi bağlantıları | SHP, ÖZEP, HEP, DEP, DTP Bağımsız HDP |
| Evlilik(ler) | Mehdi Zana (e. 1975) |
| Çocuk(lar) | 2 |
| Mesleği | Siyasetçi, gazeteci |
İlk yılları
Leyla Zana 3 Mayıs 1961 tarihinde Fahrettin-Hediye Dağlı çiftinin kızı olarak Diyarbakır'ın Silvan ilçesinde doğdu. Zana ilkokulun birinci sınıfını tamamlayamadan okuldan ayrılmak zorunda kaldı. 1975 yılında 14 yaşındayken, kendisinden 21 yaş büyük kuzeni Mehdi Zana ile evlendi.12 Eylül 1980 askeri darbesi döneminde, o dönem Diyarbakır Belediye Başkanı olan Mehdi Zana gözaltına alınıp tutuklandı ve 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Leyla Zana eşi hapiste iken ilk olarak okuma-yazma öğrendi. Daha sonra ilkokulu, ortaokulu ve liseyi dışarıdan bitirdi. Eğitime ayırdığı zamanın yanında siyasi faaliyetlere de katıldı.
Kariyeri
1987'de İnsan Hakları Derneği Diyarbakır şubesinin kurucuları arasında yer aldı. 1988 yılında Yeniülke gazetesinde gazeteci olarak çalışmaya başladı.
Siyasi kariyeri
1991 Türkiye genel seçimleri'nde, bölge kadınlarının büyük desteğini aldığı bir seçim çalışması sonrasında zamanın Sosyaldemokrat Halkçı Parti listesinden Diyarbakır milletvekili olarak TBMM'ye girdi. 6 Kasım 1991'de, TBMM 19. Yasama Dönemi için yapılan yemin töreninde, başında Kürt ulusal renkleri olan bir bantla, Türkçe başladığı yemini Kürtçe "Bu yemini Türk ve Kürt halklarının kardeşliği adına ediyorum" cümlesiyle tamamlaması nedeniyle meclis salonunda tepkiyle karşılaştı. 2 Mart 1994'te, ABD'de yaptığı bir konuşma yüzünden, TBMM Genel Kurulunda yapılan oylamada, Orhan Doğan, Hatip Dicle, Ahmet Türk, Sırrı Sakık ve Mahmut Alınak'la beraber milletvekilliği dokunulmazlığı kaldırıldı. Ertesi gün dokunulmazlıkları kaldırılmış olan diğer 5 milletvekiliyle birlikte gözaltına alındı.
17 Mart 1994'te, grup arkadaşları Hatip Dicle, Selim Sadak ve Orhan Doğan ile birlikte tutuklanarak cezaevine gönderildi. 8 Aralık 1994'te yasadışı örgüt üyeliği suçundan mahkûm olarak 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Hapishaneden yazdığı mektuplar önce bir gazetede yayımlandı, daha sonra kitap haline getirildi.
1995 yılında Sakharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü verildi. Hapishane yılları boyunca uluslararası barış kuruluşlarının ve insan hakları derneklerinin desteği ve Avrupa Birliği süreciyle birlikte yoğunlaşan çabaları sonucunda ve AİHM kararı doğrultusunda yeniden yargılanan Zana ve arkadaşları, on beşer yıllık hapis cezaları olduğu gibi onaylanarak cezaevinde kaldılar. Zana, 8 Haziran 2004'te Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi'nden serbest bırakıldı.
TBMM 24. Dönem Diyarbakır, 25. ve 26. Dönem Ağrı milletvekilidir.
Davaları
- 21 Mart 2007 tarihinde Diyarbakır'daki etkinliklerde sarfettiği, "Kürtlerin 3 lideri var. Bu üç lidere minnet borçluyuz" sözleri nedeniyle Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi heyeti, Zana'yı Terörle Mücadele Kanunu'nun "Terör örgütünün propagandasını yapmak" suçunu kapsayan 7. maddesi uyarınca 2 yıl hapis cezasına çarptırdı.
- Çeşitli tarihlerde yaptığı 9 ayrı konuşma nedeniyle Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi'nde "Terör örgütünün propagandasını yapmak" ve "Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek" suçlarından yargılanan Leyla Zana'ya mahkeme 10 yıl hapis cezası ve seçme-seçilme ehliyetinden ve diğer siyasi hakları kullanmaktan yoksun bırakılmasına da karar verdi. Ancak Yargıtay 9. Ceza Dairesi "sanığın eksik savunma" yapması sebebiyle kararı bozdu. Yeniden görülen davada "sanığın terör örgütü PKK üyeliği boyutuna ulaştığı" gerekçesiyle aynı ceza verildi. Tekrar temyize gönderilen dosya yine bozularak yerel mahkemeye gönderildi. İlgili Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi, Yargıtay’ın kararına uydu. Mahkeme, son yasal düzenlemeleri dikkate alarak Zana hakkındaki ’terör örgütü propagandası yapmak’ suçundan kovuşturmanın ertelenmesine; ’örgüt adına suç işlemek’ suçundan da ceza verilmesine yer olmadığına karar vererek davayı düşürdü.
Ayrıca bakınız
Ödülleri
Kaynakça
- ^ "Leyla Zana: Özgeçmiş". Türkiye Büyük Millet Meclisi. 17 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2018.
- ^ a b c "Portre: Leyla Zana". Al Jazeera Türk. 8 Mayıs 2014. 17 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2018.
- ^ "2 Mart 1994 Tarihli TBMM Tutanağı" (PDF). tbmm.gov.tr. 2 Mart 2015. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Mart 2015.
- ^ "Leyla Zana Sakharov Prize Laureate 1995". www.europarl.europa.eu. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Nisan 2017.
- ^ "Leyla Zana". www.tbmm.gov.tr/. Erişim tarihi: 14 Nisan 2017.
- ^ "Leyla Zana'ya iki yıl hapis". bbc.com. 10 Nisan 2008. 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2008.
- ^ "Leyla ZANA'nın on yıllık hapis cezası kaldırıldı". hurriyet.com.tr. 13 Şubat 2014. 9 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Nisan 2014.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Leyla Zana ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- (İngilizce)
- ECHR judgement (İngilizce)
- (İngilizce)
- - IFEX (İngilizce)
- BBC haberi - EU award for freed Kurd activist 13 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- TURKEY : Leyla Zana, the only Kurdish woman MP 10 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Leyla Zana 3 Mayis 1961 Diyarbakir Kurt asilli Turk siyasetci Zana 1991 94 yillari arasinda Diyarbakir ve 2011 18 yillari arasinda ise Agri milletvekili olarak Turkiye Buyuk Millet Meclisi nde yer aldi Leyla ZanaTurkiye Buyuk Millet Meclisi 19 24 25 ve 26 Donem MilletvekiliGorev suresi 11 Ekim 2011 11 Ocak 2018Secim bolgesi AgriGorev suresi 20 Ekim 1991 30 Haziran 1994Secim bolgesi DiyarbakirKisisel bilgilerDogum 3 Mayis 1961 63 yasinda Silvan Diyarbakir TurkiyeMilliyeti Kurt Diger siyasi baglantilari SHP OZEP HEP DEP DTP Bagimsiz HDPEvlilik ler Mehdi Zana e 1975 Cocuk lar 2Meslegi Siyasetci gazeteciIlk yillariLeyla Zana 3 Mayis 1961 tarihinde Fahrettin Hediye Dagli ciftinin kizi olarak Diyarbakir in Silvan ilcesinde dogdu Zana ilkokulun birinci sinifini tamamlayamadan okuldan ayrilmak zorunda kaldi 1975 yilinda 14 yasindayken kendisinden 21 yas buyuk kuzeni Mehdi Zana ile evlendi 12 Eylul 1980 askeri darbesi doneminde o donem Diyarbakir Belediye Baskani olan Mehdi Zana gozaltina alinip tutuklandi ve 10 yil hapis cezasina carptirildi Leyla Zana esi hapiste iken ilk olarak okuma yazma ogrendi Daha sonra ilkokulu ortaokulu ve liseyi disaridan bitirdi Egitime ayirdigi zamanin yaninda siyasi faaliyetlere de katildi KariyeriZana Bruksel de 3 Subat 2010 1987 de Insan Haklari Dernegi Diyarbakir subesinin kuruculari arasinda yer aldi 1988 yilinda Yeniulke gazetesinde gazeteci olarak calismaya basladi Siyasi kariyeri 1991 Turkiye genel secimleri nde bolge kadinlarinin buyuk destegini aldigi bir secim calismasi sonrasinda zamanin Sosyaldemokrat Halkci Parti listesinden Diyarbakir milletvekili olarak TBMM ye girdi 6 Kasim 1991 de TBMM 19 Yasama Donemi icin yapilan yemin toreninde basinda Kurt ulusal renkleri olan bir bantla Turkce basladigi yemini Kurtce Bu yemini Turk ve Kurt halklarinin kardesligi adina ediyorum cumlesiyle tamamlamasi nedeniyle meclis salonunda tepkiyle karsilasti 2 Mart 1994 te ABD de yaptigi bir konusma yuzunden TBMM Genel Kurulunda yapilan oylamada Orhan Dogan Hatip Dicle Ahmet Turk Sirri Sakik ve Mahmut Alinak la beraber milletvekilligi dokunulmazligi kaldirildi Ertesi gun dokunulmazliklari kaldirilmis olan diger 5 milletvekiliyle birlikte gozaltina alindi 17 Mart 1994 te grup arkadaslari Hatip Dicle Selim Sadak ve Orhan Dogan ile birlikte tutuklanarak cezaevine gonderildi 8 Aralik 1994 te yasadisi orgut uyeligi sucundan mahkum olarak 15 yil hapis cezasina carptirildi Hapishaneden yazdigi mektuplar once bir gazetede yayimlandi daha sonra kitap haline getirildi 1995 yilinda Sakharov Dusunce Ozgurlugu Odulu verildi Hapishane yillari boyunca uluslararasi baris kuruluslarinin ve insan haklari derneklerinin destegi ve Avrupa Birligi sureciyle birlikte yogunlasan cabalari sonucunda ve AIHM karari dogrultusunda yeniden yargilanan Zana ve arkadaslari on beser yillik hapis cezalari oldugu gibi onaylanarak cezaevinde kaldilar Zana 8 Haziran 2004 te Ankara Merkez Kapali Ceza ve Tutukevi nden serbest birakildi TBMM 24 Donem Diyarbakir 25 ve 26 Donem Agri milletvekilidir Davalari21 Mart 2007 tarihinde Diyarbakir daki etkinliklerde sarfettigi Kurtlerin 3 lideri var Bu uc lidere minnet borcluyuz sozleri nedeniyle Diyarbakir 6 Agir Ceza Mahkemesi heyeti Zana yi Terorle Mucadele Kanunu nun Teror orgutunun propagandasini yapmak sucunu kapsayan 7 maddesi uyarinca 2 yil hapis cezasina carptirdi Cesitli tarihlerde yaptigi 9 ayri konusma nedeniyle Diyarbakir 5 Agir Ceza Mahkemesi nde Teror orgutunun propagandasini yapmak ve Orgute uye olmamakla birlikte orgut adina suc islemek suclarindan yargilanan Leyla Zana ya mahkeme 10 yil hapis cezasi ve secme secilme ehliyetinden ve diger siyasi haklari kullanmaktan yoksun birakilmasina da karar verdi Ancak Yargitay 9 Ceza Dairesi sanigin eksik savunma yapmasi sebebiyle karari bozdu Yeniden gorulen davada sanigin teror orgutu PKK uyeligi boyutuna ulastigi gerekcesiyle ayni ceza verildi Tekrar temyize gonderilen dosya yine bozularak yerel mahkemeye gonderildi Ilgili Diyarbakir 5 Agir Ceza Mahkemesi Yargitay in kararina uydu Mahkeme son yasal duzenlemeleri dikkate alarak Zana hakkindaki teror orgutu propagandasi yapmak sucundan kovusturmanin ertelenmesine orgut adina suc islemek sucundan da ceza verilmesine yer olmadigina karar vererek davayi dusurdu Ayrica bakiniz1991 TBMM yemin kriziOdulleri1995 Sakharov Dusunce Ozgurlugu Odulu 1995 Aachen Baris OduluKaynakca Leyla Zana Ozgecmis Turkiye Buyuk Millet Meclisi 17 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2018 a b c Portre Leyla Zana Al Jazeera Turk 8 Mayis 2014 17 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2018 2 Mart 1994 Tarihli TBMM Tutanagi PDF tbmm gov tr 2 Mart 2015 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Mart 2015 Leyla Zana Sakharov Prize Laureate 1995 www europarl europa eu 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Nisan 2017 Leyla Zana www tbmm gov tr Erisim tarihi 14 Nisan 2017 Leyla Zana ya iki yil hapis bbc com 10 Nisan 2008 14 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2008 Leyla ZANA nin on yillik hapis cezasi kaldirildi hurriyet com tr 13 Subat 2014 9 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Nisan 2014 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Leyla Zana ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ingilizce ECHR judgement Ingilizce Ingilizce IFEX Ingilizce BBC haberi EU award for freed Kurd activist 13 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce TURKEY Leyla Zana the only Kurdish woman MP 10 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce