Limantepe, İzmir ili Urla belediyesi sınırları içinde, kasabanın deniz kıyısındaki İskele Mahallesi'nde yer alan ve Tunç Çağı boyunca (MÖ 3. binyıldan itibaren, Truva Savaşı dönemi olarak kabul edilen MÖ 1300-1400'lere kadar) yerleşime konu olmuş tarih öncesi dönem (prehistorya) arkeolojisi siti.
Limantepe | |
Limantepe antik kenti | |
Diğer adı | Limantepe |
---|---|
Konum | İzmir, Urla |
Tür | Yerleşim |
Tarihçe | |
Kuruluş | MÖ 1300-1400 |
Devir(ler) | Tunç Çağı |
Olay(lar) | |
Sit ayrıntıları | |
Kazı tarihleri | 1950 |
Arkeologlar | Ekrem Akurgal |
Durum | Sit alanı |
Ege Denizi'nin bilinen en eski limanlarından biridir. Sit alanı, 1950'de Profesör Ekrem Akurgal tarafından keşfedilmiş olup, kazıları 1979'dan günümüze Hayat Erkanal başkanlığındaki uluslararası bir ekip tarafından sürdürülmektedir.
Konumu ve Çevresel Özellikleri
Urla'nın kuzeyinde bulunan kıyı ovası büyük bir olasılıkla bir uzun koyun sonradan dolması sonucu oluşmuştur. Önce bir kum setiyle denizle ilişkisi kesilen koy, Zongurlu ve Kocadere çaylarının getirdiği alüvyonlar sonucu bir birikinti ovasına dönüşmüştür. Bu dönüşüm sırasında deniz içindeki doğal bir kaya grubu anakaya ile birleşerek bugün Liman Tepe'nin bulunduğu yarımadanın ortaya çıkmasına neden olmuştur. Yarımada; kuzeyinde bulunan kayalık yüzünden kuzey rüzgarlarına kısmen kapalıdır. İzmir Körfezi'ne doğru uzanan kayalık çıkıntının iki uç yanının doğal liman oluşu ve özellikle körfezin deniz ticaretine uygun şartlar taşıması; bu yerin Son Neolitik Çağ'dan itibaren iskana maruz kalmasının en büyük nedenlerindendir. Güneydeki bereketli kıyı ovası yerleşiklerin olasılıkla gıda ihtiyaçlarını karşılamıştır. Antik Klozamenai kentinin; tarihöncesi yerleşmelerin yıkıntılarından oluşan tepeyi bir akropol gibi kullanarak hemen güney kesiminde yer alışı, bu alandaki yerleşme tarihini Roma Dönemi'ne kadar devam ettirmektedir. Antik isimlerin çok kez tarih öncesi isimlerden çıktığı düşünülürse, yerleşmenin MÖ 3. bin yıl isminin antik çağ ismine benzeyen bir isimde olduğu ileri sürülebilir. Limantepe, kıyıdaki ve yakın çevresindeki yazlık yapılarla kısmen tahrip edilmiştir. Üzerinden geçen çağdaş asfaltın güzergâh değiştirmesi için de kazı başkanı tarafından girişimde bulunulmuştur.
Yeri
İzmir il merkezinin batı-güneybatısında; Urla ilçe merkezinin kuzeyindeki İskele Mahallesi'nde; modern limanın doğusunda; Karantina Adası'nın güneyinde; tam karşısındadır. Bu yerleşme yerine İzmir-Urla kara yolundan Urla iskelesine doğru ayrılan kara yolu ile ulaşılmaktadır. Karayolu tepenin tam üzerinden geçerek tepeyi doğu-batı istikametinde kesmiştir.
Tarihçe
Erken / Orta Kalkolitik Çağ
Höyüğün kuzeydeki topoğrafik açıdan yükselen bölümünde, anakayanın hemen üzerinde tespit edilen dönem, düzensiz taşlarla inşa edilmiş tek sıra temellere sahip wattle and daub tekniğinde yapılmış basit bir mimari biçimi yansıtmaktadır. En az iki farklı evreye sahip bu tabakada, dönemin karakteristiği olan perdah bezemeli kaplar, bol miktarda Melos obsidyeni, çeşitli idoller ve mermerden yapılmış konik gövdeli bir kaba ait bir parça ele geçmiştir. Liman Tepe bu dönemde özellikle Doğu Ege Adaları ve Batı Anadolu sahil kesimi ile kültürel açıdan bir bütünlük göstermektedir.
Geç Kalkolitik Çağ
Orta Kalkolitik tabakanın hemen üzerinde açığa çıkarılan, bu döneme ait yine wattle and daub mimariye sahip büyük bir yangınla yıkılmış bir evin köşesi açığa çıkarılmıştır. Ev içerisinde yanmış halde çok bol miktarda buğday tohumu ele geçmiştir. Bu tabakaya bağlı ele geçen seramik, bölgede çağdaşı Bakla Tepe’den de çok yakından tanınan koyu renk astarlı ve parlak perdahlı, beyaz boyalı örneklerle karakterize olmaktadır. İçten kalınlaştırılmış ağız kenarlı çanaklar en yaygın formdur. Melos obsidyeni bu dönemde de yoğun olarak kullanılmaktadır. Obsidyenden yapılan dilgiler ve ok uçları yine Batı Anadolu sahil kesimi ve Ege Adaları’ndan yakından tanınmaktadır.
Erken Tunç Çağı I
Liman Tepe, Geç Kalkolitik’ten sonra kesintisiz bir şekilde Erken Tunç Çağı başında da iskân edilmeye devam etmiştir. Erken Tunç Çağı I’in en erken evreleri ile ilgili veriler bugün için çok kısıtlı sayıdadır. Bunu takip eden evrelerde, oldukça kaliteli ‘Kiklad Tavası’ örnekleri ele geçmiştir ki bunlar, Bakla Tepe ve Aphrodisias bölgesi’ndeki Karahisar örneği dışında, Anadolu’da ele geçen tek örnekleri oluşturur. Liman Tepe tava parçaları, Anadolu’da bulunan en kaliteli örnekleri oluşturmaktadır. Liman Tepe, en azından bu dönemden itibaren güçlü bir savuma sistemiyle çevrilmiştir. Dış kısmında, toplama taşlarla yapılmış rampa şeklinde meyilli bir duvarla desteklenen savunma sistemi, levha taşlar kullanılarak inşa edilmiştir. Sur duvarı üzerinde yaklaşık 1.5 m arayla diş şeklinde payandalar yapılmıştır.
Erken Tunç Çağı II
Kazılan alanda Erken Tunç Çağı II dönemine ait iki mimarî tabaka tespit edilmiştir. Daha geç olan ve Erken Tunç Çağı II sonlarına tarihlenen tabakada bir duvar ile bir yapının batı kısmı açığa çıkarılmıştır. Kenarlarında büyük levha taşlar, orta kısmında ise moloz taşlar kullanılarak inşa edilen duvarın bir kısmı, 2005 yılında açığa çıkarılmış ve duvarın direkt olarak alttaki Erken Tunç Çağı II savunma sistemi üzerine oturduğu tespit edilmişti.
Orta Tunç Çağı
Geç Tunç Çağı kalıntıları altında açığa çıkarılan Orta Tunç Çağının Liman Tepe’deki 3. ve 4. mimarî tabakalarına ait kalıntılar kısmen korunmuş olarak açığa çıkarılmıştır. Daha geç olan 3. mimarî tabakada çok az kalıntı tespit edilmiş olup dağılmış durumdaki bir çömleğin parçalarının yanında bir adet domuz başı, çömlek parçalarının altında ise aynı domuza ait kaburga, ayak kemikleri ve sırt omurgasına ait kemikler açığa çıkarılmıştır. Domuzun baş kısmının gövde ile ters istikamette olduğu, omurgalarının ise tamamen başka tarafta yer aldığı görülmüştür. Bu durum, hayvanın kesildikten sonra buraya bırakıldığını göstermektedir. Buna ilâveten biri hayvanın baş kısmında, diğeri ise çömlek parçalarının arasında dağılmış durumda iki adet fincan ele geçirilmiştir. Kazılan alanda bu kalıntıların dışında 3. mimarî tabakaya ait başka bir kalıntı tespit edilmemiştir. Orta Tunç Çağının 4. mimarî tabakasına (LMT III – 4) ait kalıntılar, kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda uzanan bir oval yapının sadece batı kısmından oluşmaktadır. Yapının apsis kısmını kaplayan levha taşların tahribata uğradığı görülmüştür. Bu yapının doğu tarafında 2006 yılında yapılan kazılarda formu belli olmayan üç fırın tabanı açığa çıkarılmıştır. Aynı mimarî tabakaya ait bu fırın tabanlarının buluntu yerleri itibarıyla bu oval yapı ile bağlantı içerisinde kullanılmış olmaları gerekmektedir.
Araştırma ve Kazı
Liman Tepe'yi bir tarihöncesi yerleşme olarak bilim dünyasına ilk defa E. Akurgal duyurmuştur. Klazomenai antik kentinde 1979 yılında G. Bakır ve Ç. Anlağan yönetiminde başlayan kazılar; akropol olma ihtimali ile Limantepe'yi de kapsamıştır. Özellikle 1980 ve 1981 yılı kazılarında çağdaş yolun güneyinde anıtsal bastion/kule bulunmuş, yerleşmenin İlk Tunç Çağı'ndaki önemi ortaya çıkmıştır. 1992 yılından itibaren H. Erkanal yönetiminde, yalnız Liman Tepe'yi kapsayan kazılar hala devam etmektedir. Karada yapılan bu kazılara, Hayfa Üniversitesi Recanati Deniz Bilimleri Enstitüsü'nün yürüttüğü M. Artzy başkanlığındaki su altı kazı çalışmaları ve jeoloji araştırmaları da eklenmiştir. Klazomenai kenti ise 1921-1922 yıllarından itibaren araştırılmaktadır.
Ayrıca bakınız
Wikimedia Commons'ta Limantepe ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
Genel
- Ayşegül Selçuki (1 Haziran 2007). "Bilinen en eski limanın izinde: Limantepe" (PDF). [İzmir Ticaret Odası]. 29 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF).
Özel
- ^ a b c d e "Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi". 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2021.
- ^ a b c ERKANAL, Hayat (1992). Limantepe Kazıları 1992. Ankara Üniversitesi Dil ve Coğrafya/Tarih Faültesi. ss. 221,222,223.
- ^ a b c d e TUNCEL, Rıza (2008). 30.Kazı Toplantıları Snocu 1.Cilt/ KTB,Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü (PDF). Doğu Adeniz Üniversitesi, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü, Gazi Mağusa/K.K.T.C. ss. 299,303. ISBN . 1 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Eylül 2021.
- ^ a b c ŞAHOĞLU, Vasıf (1992). DCTF Arkeoloji Bölümü Tarihçesi ve Kazıları (1936 2011)-Limantepe. Ankara Üniversitesi Dil ve Coğrafya/Tarih Faültesi. ss. 221,222,223.
- ^ a b c KOUKA, Ourania (2008). 30.Kazı Toplantıları Snocu 1.Cilt/ KTB,Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü (PDF). , Atina Arkeoloji Derneği Atina/YUNANİSTAN. ss. 299,303. ISBN . 1 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Eylül 2021.
- ^ a b KESKİN, Levent (2008). 30.Kazı Toplantıları Snocu 1.Cilt/ KTB,Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü (PDF). Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Arkeoloji Bölümü,. ss. 299,301. ISBN . 1 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Eylül 2021.
- ^ a b TUĞCU, İrfan (2008). 30.Kazı Toplantıları Snocu 1.Cilt/ KTB,Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü (PDF). Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Arkeoloji Bölümü,. ss. 299,300. ISBN . 1 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Eylül 2021.
Arkeoloji ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Limantepe Izmir ili Urla belediyesi sinirlari icinde kasabanin deniz kiyisindaki Iskele Mahallesi nde yer alan ve Tunc Cagi boyunca MO 3 binyildan itibaren Truva Savasi donemi olarak kabul edilen MO 1300 1400 lere kadar yerlesime konu olmus tarih oncesi donem prehistorya arkeolojisi siti LimantepeLimantepeLimantepe antik kentiDiger adiLimantepeKonumIzmir UrlaTurYerlesimTarihceKurulusMO 1300 1400Devir ler Tunc CagiOlay lar Sit ayrintilariKazi tarihleri1950ArkeologlarEkrem AkurgalDurumSit alani Ege Denizi nin bilinen en eski limanlarindan biridir Sit alani 1950 de Profesor Ekrem Akurgal tarafindan kesfedilmis olup kazilari 1979 dan gunumuze Hayat Erkanal baskanligindaki uluslararasi bir ekip tarafindan surdurulmektedir Konumu ve Cevresel OzellikleriUrla nin kuzeyinde bulunan kiyi ovasi buyuk bir olasilikla bir uzun koyun sonradan dolmasi sonucu olusmustur Once bir kum setiyle denizle iliskisi kesilen koy Zongurlu ve Kocadere caylarinin getirdigi aluvyonlar sonucu bir birikinti ovasina donusmustur Bu donusum sirasinda deniz icindeki dogal bir kaya grubu anakaya ile birleserek bugun Liman Tepe nin bulundugu yarimadanin ortaya cikmasina neden olmustur Yarimada kuzeyinde bulunan kayalik yuzunden kuzey ruzgarlarina kismen kapalidir Izmir Korfezi ne dogru uzanan kayalik cikintinin iki uc yaninin dogal liman olusu ve ozellikle korfezin deniz ticaretine uygun sartlar tasimasi bu yerin Son Neolitik Cag dan itibaren iskana maruz kalmasinin en buyuk nedenlerindendir Guneydeki bereketli kiyi ovasi yerlesiklerin olasilikla gida ihtiyaclarini karsilamistir Antik Klozamenai kentinin tarihoncesi yerlesmelerin yikintilarindan olusan tepeyi bir akropol gibi kullanarak hemen guney kesiminde yer alisi bu alandaki yerlesme tarihini Roma Donemi ne kadar devam ettirmektedir Antik isimlerin cok kez tarih oncesi isimlerden ciktigi dusunulurse yerlesmenin MO 3 bin yil isminin antik cag ismine benzeyen bir isimde oldugu ileri surulebilir Limantepe kiyidaki ve yakin cevresindeki yazlik yapilarla kismen tahrip edilmistir Uzerinden gecen cagdas asfaltin guzergah degistirmesi icin de kazi baskani tarafindan girisimde bulunulmustur Yeri Izmir il merkezinin bati guneybatisinda Urla ilce merkezinin kuzeyindeki Iskele Mahallesi nde modern limanin dogusunda Karantina Adasi nin guneyinde tam karsisindadir Bu yerlesme yerine Izmir Urla kara yolundan Urla iskelesine dogru ayrilan kara yolu ile ulasilmaktadir Karayolu tepenin tam uzerinden gecerek tepeyi dogu bati istikametinde kesmistir TarihceErken Orta Kalkolitik Cag Hoyugun kuzeydeki topografik acidan yukselen bolumunde anakayanin hemen uzerinde tespit edilen donem duzensiz taslarla insa edilmis tek sira temellere sahip wattle and daub tekniginde yapilmis basit bir mimari bicimi yansitmaktadir En az iki farkli evreye sahip bu tabakada donemin karakteristigi olan perdah bezemeli kaplar bol miktarda Melos obsidyeni cesitli idoller ve mermerden yapilmis konik govdeli bir kaba ait bir parca ele gecmistir Liman Tepe bu donemde ozellikle Dogu Ege Adalari ve Bati Anadolu sahil kesimi ile kulturel acidan bir butunluk gostermektedir Gec Kalkolitik Cag Orta Kalkolitik tabakanin hemen uzerinde aciga cikarilan bu doneme ait yine wattle and daub mimariye sahip buyuk bir yanginla yikilmis bir evin kosesi aciga cikarilmistir Ev icerisinde yanmis halde cok bol miktarda bugday tohumu ele gecmistir Bu tabakaya bagli ele gecen seramik bolgede cagdasi Bakla Tepe den de cok yakindan taninan koyu renk astarli ve parlak perdahli beyaz boyali orneklerle karakterize olmaktadir Icten kalinlastirilmis agiz kenarli canaklar en yaygin formdur Melos obsidyeni bu donemde de yogun olarak kullanilmaktadir Obsidyenden yapilan dilgiler ve ok uclari yine Bati Anadolu sahil kesimi ve Ege Adalari ndan yakindan taninmaktadir Erken Tunc Cagi I Liman Tepe Gec Kalkolitik ten sonra kesintisiz bir sekilde Erken Tunc Cagi basinda da iskan edilmeye devam etmistir Erken Tunc Cagi I in en erken evreleri ile ilgili veriler bugun icin cok kisitli sayidadir Bunu takip eden evrelerde oldukca kaliteli Kiklad Tavasi ornekleri ele gecmistir ki bunlar Bakla Tepe ve Aphrodisias bolgesi ndeki Karahisar ornegi disinda Anadolu da ele gecen tek ornekleri olusturur Liman Tepe tava parcalari Anadolu da bulunan en kaliteli ornekleri olusturmaktadir Liman Tepe en azindan bu donemden itibaren guclu bir savuma sistemiyle cevrilmistir Dis kisminda toplama taslarla yapilmis rampa seklinde meyilli bir duvarla desteklenen savunma sistemi levha taslar kullanilarak insa edilmistir Sur duvari uzerinde yaklasik 1 5 m arayla dis seklinde payandalar yapilmistir Erken Tunc Cagi II Kazilan alanda Erken Tunc Cagi II donemine ait iki mimari tabaka tespit edilmistir Daha gec olan ve Erken Tunc Cagi II sonlarina tarihlenen tabakada bir duvar ile bir yapinin bati kismi aciga cikarilmistir Kenarlarinda buyuk levha taslar orta kisminda ise moloz taslar kullanilarak insa edilen duvarin bir kismi 2005 yilinda aciga cikarilmis ve duvarin direkt olarak alttaki Erken Tunc Cagi II savunma sistemi uzerine oturdugu tespit edilmisti Orta Tunc Cagi Gec Tunc Cagi kalintilari altinda aciga cikarilan Orta Tunc Caginin Liman Tepe deki 3 ve 4 mimari tabakalarina ait kalintilar kismen korunmus olarak aciga cikarilmistir Daha gec olan 3 mimari tabakada cok az kalinti tespit edilmis olup dagilmis durumdaki bir comlegin parcalarinin yaninda bir adet domuz basi comlek parcalarinin altinda ise ayni domuza ait kaburga ayak kemikleri ve sirt omurgasina ait kemikler aciga cikarilmistir Domuzun bas kisminin govde ile ters istikamette oldugu omurgalarinin ise tamamen baska tarafta yer aldigi gorulmustur Bu durum hayvanin kesildikten sonra buraya birakildigini gostermektedir Buna ilaveten biri hayvanin bas kisminda digeri ise comlek parcalarinin arasinda dagilmis durumda iki adet fincan ele gecirilmistir Kazilan alanda bu kalintilarin disinda 3 mimari tabakaya ait baska bir kalinti tespit edilmemistir Orta Tunc Caginin 4 mimari tabakasina LMT III 4 ait kalintilar kuzeybati guneydogu dogrultusunda uzanan bir oval yapinin sadece bati kismindan olusmaktadir Yapinin apsis kismini kaplayan levha taslarin tahribata ugradigi gorulmustur Bu yapinin dogu tarafinda 2006 yilinda yapilan kazilarda formu belli olmayan uc firin tabani aciga cikarilmistir Ayni mimari tabakaya ait bu firin tabanlarinin buluntu yerleri itibariyla bu oval yapi ile baglanti icerisinde kullanilmis olmalari gerekmektedir Arastirma ve KaziLiman Tepe yi bir tarihoncesi yerlesme olarak bilim dunyasina ilk defa E Akurgal duyurmustur Klazomenai antik kentinde 1979 yilinda G Bakir ve C Anlagan yonetiminde baslayan kazilar akropol olma ihtimali ile Limantepe yi de kapsamistir Ozellikle 1980 ve 1981 yili kazilarinda cagdas yolun guneyinde anitsal bastion kule bulunmus yerlesmenin Ilk Tunc Cagi ndaki onemi ortaya cikmistir 1992 yilindan itibaren H Erkanal yonetiminde yalniz Liman Tepe yi kapsayan kazilar hala devam etmektedir Karada yapilan bu kazilara Hayfa Universitesi Recanati Deniz Bilimleri Enstitusu nun yuruttugu M Artzy baskanligindaki su alti kazi calismalari ve jeoloji arastirmalari da eklenmistir Klazomenai kenti ise 1921 1922 yillarindan itibaren arastirilmaktadir Ayrica bakinizKlazomenai IzmirWikimedia Commons ta Limantepe ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir KaynakcaGenel Aysegul Selcuki 1 Haziran 2007 Bilinen en eski limanin izinde Limantepe PDF Izmir Ticaret Odasi 29 Mart 2017 tarihinde kaynagindan PDF Ozel a b c d e Turkiye Arkeolojik Yerlesmeleri TAY Projesi 22 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2021 a b c ERKANAL Hayat 1992 Limantepe Kazilari 1992 Ankara Universitesi Dil ve Cografya Tarih Faultesi ss 221 222 223 a b c d e TUNCEL Riza 2008 30 Kazi Toplantilari Snocu 1 Cilt KTB Kultur Varliklari ve Muzeler Genel Mudurlugu PDF Dogu Adeniz Universitesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bolumu Gazi Magusa K K T C ss 299 303 ISBN 9789751733948 1 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Eylul 2021 a b c SAHOGLU Vasif 1992 DCTF Arkeoloji Bolumu Tarihcesi ve Kazilari 1936 2011 Limantepe Ankara Universitesi Dil ve Cografya Tarih Faultesi ss 221 222 223 a b c KOUKA Ourania 2008 30 Kazi Toplantilari Snocu 1 Cilt KTB Kultur Varliklari ve Muzeler Genel Mudurlugu PDF Atina Arkeoloji Dernegi Atina YUNANISTAN ss 299 303 ISBN 9789751733948 1 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Eylul 2021 a b KESKIN Levent 2008 30 Kazi Toplantilari Snocu 1 Cilt KTB Kultur Varliklari ve Muzeler Genel Mudurlugu PDF Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi Arkeoloji Bolumu ss 299 301 ISBN 9789751733948 1 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Eylul 2021 a b TUGCU Irfan 2008 30 Kazi Toplantilari Snocu 1 Cilt KTB Kultur Varliklari ve Muzeler Genel Mudurlugu PDF Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi Arkeoloji Bolumu ss 299 300 ISBN 9789751733948 1 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Eylul 2021 Arkeoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz