Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Klazomenai (Antik Yunanca: Κλαζομεναί), İzmir Körfezi'nin güney sahil şeridi üzerinde, İzmir'in 38 km batısında, Urla belediyesi sınırları içinde bulunan tarihi İyonya kenti. On iki İyonya kenti arasında anılır. Urla'nın doğusunda uzanan sahil şeridi için kullanılan Kilizman ismi, bu antik kentten kaynaklanmaktadır.
Κλαζομεναί (Grekçe) | |
| Konum |  İzmir, Urla |
|---|---|
| Bölge | İyonya |
| Tür | Yerleşim |
| Tarihçe | |
| Kurucu | Eski Yunan kolonisi |
| Kuruluş | MÖ.4000 - MÖ 10. yüzyıl |
| Terk ediliş | 5.yüzyıl |
| Devir(ler) | Demir çağı, |
| Bağlı olduğu | Attik Delos Birliği |
| İlgili kişi(ler) | Pers İmparatorluğu |
| Olay(lar) | MÖ 499’da verenİon İsyanı |
| Sit ayrıntıları | |
| Buluntu(lar) | Terrakotta lahitleri |
| Kazı tarihleri | 1981 Ege Üniversitesi, Hitit Üniversitesi |
| Arkeologlar | Prof. Dr. Yaşar Ersoy |
| Kamusal erişim | Açık |
Konumu ve özellikleri
Klazomenai kentinin kalıntıları bugün Urla ilçesinin İskele Mahallesi'nde, denize komşu tarlalarda ve kıyıya yakın Karantina Adası üzerinde bulunmaktadır. İskele Mahallesi'nin antik çağda bir yarımada oluşturduğuna dair bulgular mevcutttur. Kazıları Ege Üniversitesi adına 1981'den günümüze yürütülmekte olup, tarihi MÖ 4000 yıllarına kadar uzanan ve günümüzde kazıları ayrı bir organizasyon içinde sürdürülmekte olan Limantepe Höyüğü'nün komşusudur.
Nüfus olarak nispeten küçük bir yerleşim merkezi olmakla birlikte, Klazomenai, çoğu kuruluşunun ilk dönemi olan MÖ 7. yüzyıldan kalma ve günümüzde kentin adıyla anılan terrakotta lahitleri ve yine kentin adı ile anılan siyah figürlü yerli seramikleri (Kuzey İyonia kentlerinin kendilerine özgü yaban keçisi stilindeki seramik dahil) ile ün kazanmış olup, önemli bir seramik üretim merkezi olduğu kabul edilmektedir.
Zeytinyağı işliği ve gemi çıpası
Klazomenai ayrıca zeytinyağı ticaretinde isim yapmıştır. Kalıntıları arasında yer alan ve MÖ 6. yüzyıla tarihlenen zeytinyağı işliği tanımlanabilen en eski zeytinyağı üretim tesisidir ve bu tesiste 2004-2005 yılında Ege Üniversitesi koordinasyonunda restorasyon ve yeniden inşa çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Sitte aynı tarihlerden kalma ve zeytinyağı işliği ile bağlantılı bir demirci işliği de bulunmaktadır. Mayıs 2007'de deniz yatağının altında MS 7. yüzyıl sonuna tarihlenen çıpa ve diğer buluntular ortaya çıkarılmıştır. Bu çıpayı da keşfedilen en eski gemi çıpası olarak anan kaynaklar mevcuttur.
Tarihçe
Pausanias'a göre Klazomenai ve Phokaia'da birer eski Yunan kolonisinin kuruluşu Ege Denizi kıyılarındaki diğer İyon kolonilerine göre daha geç tarihlidir. Klazomenai'de İyon göçmenlerine ait olan arkeolojik izler şimdilik en erken MÖ 10. yüzyılın ortalarına, bir başka deyiş ile geç döneme aittir. Akropolde yer alması muhtemel kutsal alanın da MÖ 8. yüzyıl sonlarından itibaren etkin olduğu söylenebilmektedir. Bu durum Pausanias’ın, Klazomenai’nin diğer İon kentlerine göre daha geç bir yerleşim olduğu hakkında vermekte olduğu bilgilerle uyumlu görünmektedir. Pausanias ayrıca, Klazomenai ve Phokaia'nın İyonlar Asya'ya gelmeden önce yerleşime sahne olmadıkları bilgisini vermektedir ki, bu bilginin yanlışlığı Limantepe ve Panaztepe höyüklerinin keşfedilmesiyle anlaşılmıştır.
Klazomenai kuruluşunun ilk evrelerinde Kimmerlerin Frigya Krallığı yıkan saldırılarından payını almış, daha sonra da Lidya devlerinin kuşatmasına maruz kalmıştır. Trakya’da nehrinin (Türkçede Karasu) bereketli alüvyon ovasında ilk kuruluşu MÖ 650 civarında Klazomenai tarafından gerçekleştirilen Abdera kolonisi, buna yakın bir tarihte Miletos’la birlikte yine Trakya'nın Karadeniz sahilinde kurulan Kardia kolonisi, Klazomenai kaynaklı kolonizasyon hareketinin bilinen ilk örnekleridir. Miletos önderliğinde Marmara Denizi ve Karadeniz kıyılarında kurulan ve sayıları 70’e ulaşan kolonilerin birçoğunun kuruluşuna, diğer İyonia kentlerinin yanı sıra Klazomenai’nin de katıldığı anlaşılmaktadır. Herodot'un aktardığı, MÖ 7. yüzyılda İyonya kentlerinin Firavun döneminden itibaren Mısır'la paralı askerlikle başlayan ilişkilerine Klazomenai de katılmıştır. Arkaik dönem yerleşimi Pers İmparatorluğu işgaliyle birlikte MÖ 546 civarında kesintiye uğramış ve kent alanı 20-25 yıl terk edilmiştir.
MÖ 6. yüzyılın son çeyreğinden itibaren ise, Klazomenai'de özellikle zeytinyağı ihracatına dayanan canlı sanayi ve ticaret faaliyetleri belirmektedir. MÖ 499-494 arasında İyonya kentlerinin Perslere karşı ilk isyanının başarısızlıkla sonuçlanması sonrasında Perslerin ılımlı politikalarının sona ermesinden Klazomenai de etkilenmiştir. Şehir sakinleri anakaradaki topraklarını terk etmişler, Pausanias'ın aktardığı şekilde "Pers korkusu yüzünden adaya geçmişlerdir". Kent MÖ 487'den itibaren Atina tarafından kurulan Attik Delos Birliği'ne düzenli olarak vergi ödemiştir. Peloponez Savaşı esnasında Klazomenai önce Atina'nın yanında yer almış, ancak Atina’nın MÖ 413’de Sicilya'da Sparta'ya karşı bozguna uğraması sonrasında Sparta saflarına geçerek, anakarada yer alan Polikhne’yi (Balıklıova) tahkim etme denemesinde bulunmuşlardır. Atina hakimiyetini kısa sürede yeniden kurmuş, ayaklanmanın önderleri isimli yerleşmeye kaçmışlardır. MÖ 405'te Spartalı komutan Lysandros’un kısa ömürlü Anadolu’da egemenlik kurma girişimi esnasında da, Klazomenai'den bir kesimin isyan teşebbüslerini tekrarlayarak anakarada adaya yakın adlı bölgede bir kent kurdukları anlaşılmaktadır. Adadaki Klazomenai ile anakaradaki Khytron arasındaki savaş hali uzun süre devam etmiş, Klazomenai bu dönemde İzmir Körfezi kuzeyindeki, Gediz Nehri'nin eski deltası yakınındaki arazilerde küçük bir kolonizasyon hareketine girişerek, günümüzde Üçtepeler, eski kayıtlarda Kilazmanı olarak anılan bölgede Leukai kolonisini kurmuştur. Büyük İskender, Anadolu'da Pers egemenliğine son vermesi sonrasında Klazomenai'nin üzerinde yer aldığı adayı (Karantina Adası) bir yol ile karaya bağlamıştır. Roma İmparatorluğu döneminde MÖ 188 tarihli Apameia barışı sonrasında Klazomenai Romalılar tarafından özgür bırakılan kentler arasında yer almaktadır ve Drymoussa (Uzunada) adasının da kent topraklarına katılmasına izin verilmiştir. 5. yüzyılda adadaki kentin terk edildiği anlaşılmaktadır.
Ayrıca bakınız
| Wikimedia Commons'ta Klazomenai ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- Özel
- ^ "Wooden anchor could be oldest found" (İngilizce). Discovery Channel. 17 Mayıs 2007. 6 Aralık 2008 tarihinde kaynağından .
- Genel
- Ayla Savaş Bakır (1 Ocak 2006). . Urla Online. 6 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar
- Klazomeniaka: Kazı resmi web sitesi16 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Klazomenai Antik Yunanca Klazomenai Izmir Korfezi nin guney sahil seridi uzerinde Izmir in 38 km batisinda Urla belediyesi sinirlari icinde bulunan tarihi Iyonya kenti On iki Iyonya kenti arasinda anilir Urla nin dogusunda uzanan sahil seridi icin kullanilan Kilizman ismi bu antik kentten kaynaklanmaktadir KlazomenaiKlazomenai Grekce KonumIzmir UrlaBolgeIyonyaTurYerlesimTarihceKurucuEski Yunan kolonisiKurulusMO 4000 MO 10 yuzyilTerk edilis5 yuzyilDevir ler Demir cagi Bagli olduguAttik Delos BirligiIlgili kisi ler Pers ImparatorluguOlay lar MO 499 da verenIon IsyaniSit ayrintilariBuluntu lar Terrakotta lahitleriKazi tarihleri1981 Ege Universitesi Hitit UniversitesiArkeologlarProf Dr Yasar ErsoyKamusal erisimAcikKonumu ve ozellikleriKlazomenai kentinin kalintilari bugun Urla ilcesinin Iskele Mahallesi nde denize komsu tarlalarda ve kiyiya yakin Karantina Adasi uzerinde bulunmaktadir Iskele Mahallesi nin antik cagda bir yarimada olusturduguna dair bulgular mevcutttur Kazilari Ege Universitesi adina 1981 den gunumuze yurutulmekte olup tarihi MO 4000 yillarina kadar uzanan ve gunumuzde kazilari ayri bir organizasyon icinde surdurulmekte olan Limantepe Hoyugu nun komsusudur Nufus olarak nispeten kucuk bir yerlesim merkezi olmakla birlikte Klazomenai cogu kurulusunun ilk donemi olan MO 7 yuzyildan kalma ve gunumuzde kentin adiyla anilan terrakotta lahitleri ve yine kentin adi ile anilan siyah figurlu yerli seramikleri Kuzey Iyonia kentlerinin kendilerine ozgu yaban kecisi stilindeki seramik dahil ile un kazanmis olup onemli bir seramik uretim merkezi oldugu kabul edilmektedir Zeytinyagi isligi ve gemi cipasiKlazomenai ayrica zeytinyagi ticaretinde isim yapmistir Kalintilari arasinda yer alan ve MO 6 yuzyila tarihlenen zeytinyagi isligi tanimlanabilen en eski zeytinyagi uretim tesisidir ve bu tesiste 2004 2005 yilinda Ege Universitesi koordinasyonunda restorasyon ve yeniden insa calismalari gerceklestirilmistir Sitte ayni tarihlerden kalma ve zeytinyagi isligi ile baglantili bir demirci isligi de bulunmaktadir Mayis 2007 de deniz yataginin altinda MS 7 yuzyil sonuna tarihlenen cipa ve diger buluntular ortaya cikarilmistir Bu cipayi da kesfedilen en eski gemi cipasi olarak anan kaynaklar mevcuttur TarihceMO499 yilina tarihlenen Klazomenai sehrine ait bir para Pausanias a gore Klazomenai ve Phokaia da birer eski Yunan kolonisinin kurulusu Ege Denizi kiyilarindaki diger Iyon kolonilerine gore daha gec tarihlidir Klazomenai de Iyon gocmenlerine ait olan arkeolojik izler simdilik en erken MO 10 yuzyilin ortalarina bir baska deyis ile gec doneme aittir Akropolde yer almasi muhtemel kutsal alanin da MO 8 yuzyil sonlarindan itibaren etkin oldugu soylenebilmektedir Bu durum Pausanias in Klazomenai nin diger Ion kentlerine gore daha gec bir yerlesim oldugu hakkinda vermekte oldugu bilgilerle uyumlu gorunmektedir Pausanias ayrica Klazomenai ve Phokaia nin Iyonlar Asya ya gelmeden once yerlesime sahne olmadiklari bilgisini vermektedir ki bu bilginin yanlisligi Limantepe ve Panaztepe hoyuklerinin kesfedilmesiyle anlasilmistir Klazomenai kurulusunun ilk evrelerinde Kimmerlerin Frigya Kralligi yikan saldirilarindan payini almis daha sonra da Lidya devlerinin kusatmasina maruz kalmistir Trakya da nehrinin Turkcede Karasu bereketli aluvyon ovasinda ilk kurulusu MO 650 civarinda Klazomenai tarafindan gerceklestirilen Abdera kolonisi buna yakin bir tarihte Miletos la birlikte yine Trakya nin Karadeniz sahilinde kurulan Kardia kolonisi Klazomenai kaynakli kolonizasyon hareketinin bilinen ilk ornekleridir Miletos onderliginde Marmara Denizi ve Karadeniz kiyilarinda kurulan ve sayilari 70 e ulasan kolonilerin bircogunun kurulusuna diger Iyonia kentlerinin yani sira Klazomenai nin de katildigi anlasilmaktadir Herodot un aktardigi MO 7 yuzyilda Iyonya kentlerinin Firavun doneminden itibaren Misir la parali askerlikle baslayan iliskilerine Klazomenai de katilmistir Arkaik donem yerlesimi Pers Imparatorlugu isgaliyle birlikte MO 546 civarinda kesintiye ugramis ve kent alani 20 25 yil terk edilmistir MO 6 yuzyilin son ceyreginden itibaren ise Klazomenai de ozellikle zeytinyagi ihracatina dayanan canli sanayi ve ticaret faaliyetleri belirmektedir MO 499 494 arasinda Iyonya kentlerinin Perslere karsi ilk isyaninin basarisizlikla sonuclanmasi sonrasinda Perslerin ilimli politikalarinin sona ermesinden Klazomenai de etkilenmistir Sehir sakinleri anakaradaki topraklarini terk etmisler Pausanias in aktardigi sekilde Pers korkusu yuzunden adaya gecmislerdir Kent MO 487 den itibaren Atina tarafindan kurulan Attik Delos Birligi ne duzenli olarak vergi odemistir Peloponez Savasi esnasinda Klazomenai once Atina nin yaninda yer almis ancak Atina nin MO 413 de Sicilya da Sparta ya karsi bozguna ugramasi sonrasinda Sparta saflarina gecerek anakarada yer alan Polikhne yi Balikliova tahkim etme denemesinde bulunmuslardir Atina hakimiyetini kisa surede yeniden kurmus ayaklanmanin onderleri isimli yerlesmeye kacmislardir MO 405 te Spartali komutan Lysandros un kisa omurlu Anadolu da egemenlik kurma girisimi esnasinda da Klazomenai den bir kesimin isyan tesebbuslerini tekrarlayarak anakarada adaya yakin adli bolgede bir kent kurduklari anlasilmaktadir Adadaki Klazomenai ile anakaradaki Khytron arasindaki savas hali uzun sure devam etmis Klazomenai bu donemde Izmir Korfezi kuzeyindeki Gediz Nehri nin eski deltasi yakinindaki arazilerde kucuk bir kolonizasyon hareketine giriserek gunumuzde Uctepeler eski kayitlarda Kilazmani olarak anilan bolgede Leukai kolonisini kurmustur Buyuk Iskender Anadolu da Pers egemenligine son vermesi sonrasinda Klazomenai nin uzerinde yer aldigi adayi Karantina Adasi bir yol ile karaya baglamistir Roma Imparatorlugu doneminde MO 188 tarihli Apameia barisi sonrasinda Klazomenai Romalilar tarafindan ozgur birakilan kentler arasinda yer almaktadir ve Drymoussa Uzunada adasinin da kent topraklarina katilmasina izin verilmistir 5 yuzyilda adadaki kentin terk edildigi anlasilmaktadir Ayrica bakinizWikimedia Commons ta Klazomenai ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir LimantepeKaynakcaOzel Wooden anchor could be oldest found Ingilizce Discovery Channel 17 Mayis 2007 6 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan GenelAyla Savas Bakir 1 Ocak 2006 Urla Online 6 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Dis baglantilarKlazomeniaka Kazi resmi web sitesi16 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce