Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lingala (Lingala: Lingála ) tonal bir Bantu dilidir. Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Kongo Cumhuriyetinde milli dil olmasının yanı sıra Orta Afrika Cumhuriyeti, Angola, Kenya ve Güney Sudan'da çeşitli bölgelerde konuşmakta olan bir dildir. Lingala 25-30 milyon arsında kişinin anadili olmak üzere yaklaşık 35 milyon kişi tarafından ikinci dil olarak konuşulmaktadır. Bu da yaklaşık toplam 60-65 milyon kişi tarafından konuşulduğu anlamına gelmektedir.
Tarihi
1880'den önce Bobangi, Kongo nehrinin çevresinde konuşulan önemli bir ticaret diliydi. Avrupalılar 1880'lerin başlarında nehir boyunca Belçika Sömürge İmparatorluğu için üsler kurmaya başladıklarında Bobangi dilinin yaygın kullanımını ve prestijini fark ettiler. Bu dili öğrenmeye çalıştılar ama onun hakkında az bir şekilde öğrenebildiler; bu süreç, "ticaret dili", "nehrin dili" veya "Bobangi-pidgin" olarak adlandırılan yeni, güçlü bir dil çeşitliliğine sebebiyet verdi. 1884'te Avrupalılar, orijinal Bobangi dili hakkında ikinci dili olan yerel Kongolularla iletişim kurmak için bu yapılandırılmış dili zorladı. Bu sebeple nehrin dili kısa süre sonra "Bangala" olarak yeniden adlandırıldı. Bu isim avrupalıların 1876'dan beri aynı zamanda o bölgedeki tüm Kongolulara uyacak ve orijinal bir etnik isim olarak kullandıkları bir etiket olmaya başladı.
1901-1902 civarında, katolik misyonerler Bangala dilinin Bobangi dilinden kalan bazı unsurlarını atmaya başladı. Bunun "dili saflaştırmak amacıyla" yaptıklarını belirttiler.
Lingala'nın yerel bir dil olarak önemi, o zamandan beri ana kullanım merkezleri olan Kinşasa ve Brazzaville'in büyüklüğü ve önemi ile birlikte arttı. Silahlı kuvvetlerin ortak dili olarak kullanılmasıyla ve soukous müziğinin popülaritesi ile dilin kullanımı çoğaldı.
İsminin kökeni
Başlangıçta Avrupalılar ve onların Afrikalı birliklerinin Bobangi'den uydurdukları dil "nehir dili", "ticaret dili" ve diğer geçici isimlerle anılıyordu. 1884 yılından itibaren Bangala İstasyonunda ortaya çıkması nedeniyle "Bangala" olarak anılmıştır. 1901'den sonra, Katolik misyonerler, dilin "Lingala" olarak yeniden adlandırılmasını önerdi. Bunun hem sömürgeciler hem de Kongolular tarafından genel olarak kabul edilmesi birkaç on yılı bulmuştur.Lingala adı ilk olarak misyoner Égide De Boeck'in 1901-1902 tarihlerinde bir yayınında yazılı olarak yer almaktadır. Bu isim değişikliği genel olarak kabul edilse de kuzeydoğu Kongo'da hala Bangala ismi kullanılmaktadır.
Özellikleri ve kullanımı
Lingala, Orta Afrika'nın Bantu kökenli bir kreol dilidir ve kökleri Bobangi diline dayanır. Sözlüğü ve gramerinin çoğunu bu dil sağlar. Lingala, temel kelime dağarcığı olarak Kikongo çeşitleri, Ubang dilleri, Svahili dili, Fransızca, Portekizce, İngilizce ve çeşitli Afrika dilleri gibi diğer dillerden de ödünç almaktadır.
Uygulamada, bu alınan kelimelerin kapsamı farklı bölgelerin konuşmacılarına göre ve farklı durumlara göre büyük ölçüde değişiklik göstermektedir.
Çeşitleri
Lingala dili çeşitli bölgelere ve sosyal lehçelere ayrılabilir. Başlıca bölgesel çeşitleri Kuzeybatı Lingala, Kinşasa Lingala ve Brazzaville Lingala'dır.
Yazı sistemi
Lingala, yazılı bir dil olmaktan çok konuşulan bir dildir ve çoğu geçici olmak üzere birçok farklı yazı sistemine sahiptir. Lingala'da okuryazarlık oranı düşük olduğundan popüler yazım oldukça esnektir ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti ile Kongo Cumhuriyeti arasında farklılık göstermektedir.
Lingala alfabesinde 35 harf ve digraf vardır. Her digrafın alfabede belirli bir yeri vardır; örneğin mza mba'dan önce gelir çünkü mb digrafı m harfini takip eder. R ve h harfleri nadirdir sadece diğer dillerden alınan kelimelerde mevcuttur. Vurgu tonları yazılı olarak gösterilir.
Kaynakça
- ^ Harms, Robert W. (1981). River of wealth, river of sorrow: The central Zaire basin in the era of the slave and ivory trade, 1500-1891. Yale University Press.
- ^ Samarin, William (1989). The Black man's burden: African colonial labor on the Congo and Ubangi rivers, 1880-1900. Westview Press.
- ^ Meeuwis, Michael (2020). A Grammatical Overview of Lingala. Lincom.
- ^ For linguistic sources, see Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Pidgin Bobangi". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ^ Mumbanza, mwa Bawele Jérôme (1971). Les Bangala et la première décennie du poste de Nouvelle-Anvers (1884-1894). Kinşasa: Université Lovanium.
- ^ Mbulamoko, Nzenge M. (1991). "Etat des recherches sur le lingala comme groupe linguistique autonome: Contribution aux études sur l'histoire et l'expansion du lingala". Annales Aequatoria. 12: 377-406.
- ^ Burssens, Herman (1954). "The so-called "Bangala" and a few problems of art-historical and ethnographical order". Kongo-Overzee. 20 (3): 221-236.
- ^ Samarin, William J. (1989). The Black man's burden: African colonial labor on the Congo and Ubangi rivers, 1880-1900. Westview Press.
- ^ Mumbanza, mwa Bawele Jérome (1995). "La dynamique sociale et l'épisode colonial: La formation de la société "Bangala" dans l'entre Zaïre-Ubangi". Revue Canadienne des Études Africaines. 29: 351-374.
- ^ Meeuwis, Michael (2020). A Grammatical Overview of Lingala. München: Lincom. s. 27. ISBN .
- ^ Meeuwis, Michael (2020). A grammatical overview of Lingala: Revised and extended edition. München: Lincom. s. 26. ISBN .
- ^ Edema, A.B. (1994). Dictionnaire bangala-français-lingala. Paris: ACCT.
- ^ "Lingala language". 6 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mayıs 2018.
- ^ "Bobangi language". 24 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ekim 2018.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lingala Lingala Lingala tonal bir Bantu dilidir Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Kongo Cumhuriyetinde milli dil olmasinin yani sira Orta Afrika Cumhuriyeti Angola Kenya ve Guney Sudan da cesitli bolgelerde konusmakta olan bir dildir Lingala 25 30 milyon arsinda kisinin anadili olmak uzere yaklasik 35 milyon kisi tarafindan ikinci dil olarak konusulmaktadir Bu da yaklasik toplam 60 65 milyon kisi tarafindan konusuldugu anlamina gelmektedir Tarihi1880 den once Bobangi Kongo nehrinin cevresinde konusulan onemli bir ticaret diliydi Avrupalilar 1880 lerin baslarinda nehir boyunca Belcika Somurge Imparatorlugu icin usler kurmaya basladiklarinda Bobangi dilinin yaygin kullanimini ve prestijini fark ettiler Bu dili ogrenmeye calistilar ama onun hakkinda az bir sekilde ogrenebildiler bu surec ticaret dili nehrin dili veya Bobangi pidgin olarak adlandirilan yeni guclu bir dil cesitliligine sebebiyet verdi 1884 te Avrupalilar orijinal Bobangi dili hakkinda ikinci dili olan yerel Kongolularla iletisim kurmak icin bu yapilandirilmis dili zorladi Bu sebeple nehrin dili kisa sure sonra Bangala olarak yeniden adlandirildi Bu isim avrupalilarin 1876 dan beri ayni zamanda o bolgedeki tum Kongolulara uyacak ve orijinal bir etnik isim olarak kullandiklari bir etiket olmaya basladi 1901 1902 civarinda katolik misyonerler Bangala dilinin Bobangi dilinden kalan bazi unsurlarini atmaya basladi Bunun dili saflastirmak amaciyla yaptiklarini belirttiler Lingala nin yerel bir dil olarak onemi o zamandan beri ana kullanim merkezleri olan Kinsasa ve Brazzaville in buyuklugu ve onemi ile birlikte artti Silahli kuvvetlerin ortak dili olarak kullanilmasiyla ve soukous muziginin popularitesi ile dilin kullanimi cogaldi Isminin kokeniBaslangicta Avrupalilar ve onlarin Afrikali birliklerinin Bobangi den uydurduklari dil nehir dili ticaret dili ve diger gecici isimlerle aniliyordu 1884 yilindan itibaren Bangala Istasyonunda ortaya cikmasi nedeniyle Bangala olarak anilmistir 1901 den sonra Katolik misyonerler dilin Lingala olarak yeniden adlandirilmasini onerdi Bunun hem somurgeciler hem de Kongolular tarafindan genel olarak kabul edilmesi birkac on yili bulmustur Lingala adi ilk olarak misyoner Egide De Boeck in 1901 1902 tarihlerinde bir yayininda yazili olarak yer almaktadir Bu isim degisikligi genel olarak kabul edilse de kuzeydogu Kongo da hala Bangala ismi kullanilmaktadir Ozellikleri ve kullanimiLingala Orta Afrika nin Bantu kokenli bir kreol dilidir ve kokleri Bobangi diline dayanir Sozlugu ve gramerinin cogunu bu dil saglar Lingala temel kelime dagarcigi olarak Kikongo cesitleri Ubang dilleri Svahili dili Fransizca Portekizce Ingilizce ve cesitli Afrika dilleri gibi diger dillerden de odunc almaktadir Uygulamada bu alinan kelimelerin kapsami farkli bolgelerin konusmacilarina gore ve farkli durumlara gore buyuk olcude degisiklik gostermektedir Lingala da COVID 19 bilgileriCesitleriLingala dili cesitli bolgelere ve sosyal lehcelere ayrilabilir Baslica bolgesel cesitleri Kuzeybati Lingala Kinsasa Lingala ve Brazzaville Lingala dir Yazi sistemiLingala yazili bir dil olmaktan cok konusulan bir dildir ve cogu gecici olmak uzere bircok farkli yazi sistemine sahiptir Lingala da okuryazarlik orani dusuk oldugundan populer yazim oldukca esnektir ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti ile Kongo Cumhuriyeti arasinda farklilik gostermektedir Lingala alfabesinde 35 harf ve digraf vardir Her digrafin alfabede belirli bir yeri vardir ornegin mza mba dan once gelir cunku mb digrafi m harfini takip eder R ve h harfleri nadirdir sadece diger dillerden alinan kelimelerde mevcuttur Vurgu tonlari yazili olarak gosterilir Kaynakca Harms Robert W 1981 River of wealth river of sorrow The central Zaire basin in the era of the slave and ivory trade 1500 1891 Yale University Press Samarin William 1989 The Black man s burden African colonial labor on the Congo and Ubangi rivers 1880 1900 Westview Press Meeuwis Michael 2020 A Grammatical Overview of Lingala Lincom For linguistic sources see Hammarstrom Harald Forkel Robert Haspelmath Martin Ed 2017 Pidgin Bobangi Glottolog 3 0 Jena Germany Max Planck Institute for the Science of Human History Mumbanza mwa Bawele Jerome 1971 Les Bangala et la premiere decennie du poste de Nouvelle Anvers 1884 1894 Kinsasa Universite Lovanium Mbulamoko Nzenge M 1991 Etat des recherches sur le lingala comme groupe linguistique autonome Contribution aux etudes sur l histoire et l expansion du lingala Annales Aequatoria 12 377 406 Burssens Herman 1954 The so called Bangala and a few problems of art historical and ethnographical order Kongo Overzee 20 3 221 236 Samarin William J 1989 The Black man s burden African colonial labor on the Congo and Ubangi rivers 1880 1900 Westview Press Mumbanza mwa Bawele Jerome 1995 La dynamique sociale et l episode colonial La formation de la societe Bangala dans l entre Zaire Ubangi Revue Canadienne des Etudes Africaines 29 351 374 Meeuwis Michael 2020 A Grammatical Overview of Lingala Munchen Lincom s 27 ISBN 9783969390047 Meeuwis Michael 2020 A grammatical overview of Lingala Revised and extended edition Munchen Lincom s 26 ISBN 978 3 96939 004 7 Edema A B 1994 Dictionnaire bangala francais lingala Paris ACCT Lingala language 6 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mayis 2018 Bobangi language 24 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Ekim 2018