Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Litvanya Cumhuriyeti Anayasası Litvanya Cumhuriyeti'nde kabul edilen tüm yasalar için temel olan anayasa. 25 Ekim 1992'de yapılan referandumda onaylanmıştır.
Tarihçe
Litvanya Tüzüğü
Litvanya Büyük Dükalığı yasalarını belirlemeye yönelik ilk girişim, 1529'da İlk tüzüğün yürürlüğe girmesiyle Litvanya Tüzüğü şeklini aldı. Rutence yazılmış belge, başka hiçbir yasanın buna aykırı olamayacağı hükümleri de dahil olmak üzere, "toprağın yüce yasası" rolünü yerine getirdi.
3 Mayıs 1791 Anayasası
18. yüzyılda, Litvanya Büyük Dükalığı ve Polonya Krallığı'ndan oluşan federal bir varlık olan Polonya-Litvanya Birliği, giderek işlevlerini yerine getirmeyen iç politikalar nedeniyle bir düşüş dönemi ile karşı karşıya kaldı. Durumu düzeltmek için gecikmiş bir girişimde, 3 Mayıs 1791'de dünyanın en eski kodlanmış ulusal anayasalarından biri olan bir anayasa kabul edildi.
Yeni anayasa konfederasyonları yasakladı, devleti merkezileştirmeye götüren özellikler barındırdı. Anayasa, hükûmetin yasama, yürütme ve yargı organları arasında yetkilerin ayrılmasını sağladı ve burjuvaziye siyasi haklar verdi. Köylülük haklarının arttığını görüldü, ancak yeniden teyit edilen köleliği ortadan kaldırmakta yetersiz kaldı. Dini hoşgörü korunmasına rağmen, Katolik inancının statüsü tanındı.
22 Ekim 1791 tarihli anlaşmasıyla birlikte Polonya ile Litvanya Büyük Dükalığı'nın tek bir devlet içinde birliğini ve bölünmezliğini ve devlet yönetim organlarında eşit temsilini teyit ederek anayasaya eşlik etti.
1791 belgesi 19 aydan daha az bir süre yürürlükte kaldı; Rusya ile yapılan kısa bir savaştan sonra 23 Kasım 1793'te Grodno Sejm tarafından iptal edildi.
Savaşlar arası anayasalar
I. Dünya Savaşı'nın son aşamalarında, Litvanya 16 Şubat 1918'de bağımsızlığını ilan etti. 2 Kasım 1918, 4 Nisan 1919 ve 10 Haziran 1920'de üç ayrı geçici anayasa çıkarıldı.
2 Kasım 1918'de Litvanya Konseyi anayasaya uygun bir yasa kabul etti. O zamanlar, Litvanya'yı Alman İmparatorluğu ile yakın bağları olan anayasal bir monarşi ilan eden 11 Temmuz 1918 tarihli kararla hala kısıtlanmıştı. Değişen bir ortamda, konsey, kararları Kurucu Meclis'e (Steigiamasis Seimas) bırakarak, hükûmet biçimini veya devlet başkanını belirtmeden anayasa eylemini kabul etmeyi seçti.
4 Nisan 1919'da Kosney, Geçici Anayasa'nın değiştirilmiş temel ilkelerini kabul etti. Değişiklikler esas olarak Konsey Başkanlığı yerine Başkanlık ofisinin tanıtılmasıyla dikkat çekmiştir. Kurulduktan sonra, Kurucu Meclis 10 Haziran 1920'de Litvanya'yı parlamenter bir cumhuriyet olarak onaylayan ve kendi yetkileri için çerçeve ve sınırlar sağlayan bir başka geçici anayasa yasası kabul etti.
Kurucu Meclis, 1 Ağustos 1922'ye kadar anayasa kabul etmedi. Anayasa, insanların temel hak ve özgürlüklerini, siyasi özgürlükleri, siyasi çoğulculuğu ve demokratik seçim mekanizmasını destekleyen çağdaş Batı Avrupa anayasalarına benziyordu. Anayasa, güçlü bir parlamento (Seimas) ve devlet başkanı olarak siyasi olarak zayıflamış bir Başkan öngörüyordu.
Sovyet dönemi
1940 yılında Litvanya, Sovyetler Birliği tarafından işgal edildi. İronik bir şekilde, 1938 anayasası Sovyetlerin, 'in devraldığı fiilen Cumhurbaşkanı'nın elinde bulunan gücü toplayarak eylemlerini meşrulaştırmasına yardımcı oldu. 1940 ve 1978'de, sırasıyla 1936 ve 1977 Sovyet anayasalarına dayanarak Litvanya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin yeni anayasası kabul edildi.
Sovyetler Birliği sonrası
Litvanya SSC Yüksek Sovyeti, parlamentosu, Litvanya'nın 11 Mart 1990'da Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan etti. Aynı gün, geçici bir anayasa - Geçici Temel Kanun'u kabul etti. Kanun, yeni devlet için demokratik hakları garanti eden ve demokratik süreç kurallarını belirleyen bir çerçeve oluşturdu. Bununla birlikte, hükûmet Sovyet selefine benzer şekilde yapılandırıldı: yasama ve yürütme işlevleri parlamento altında birleştirildi ve yargı dalı bağımsız değildi. Hükûmet işlevleri Yüksek Kurul başkanlığı tarafından yerine getirildi ve başkanlık başkanı parlamentonun başkanı ve Devlet Başkanı oldu.
Kaynakça
- ^ a b Machovenko, Jevgenij. [Relations between citizen and state in the constitution of 3 May 1791: heritage and lesson]. Lietuvos Respublikos Konstitucijos dvidešimtmetis: patirtis ir iššūkiai (Litvanca). Vilnius Üniversitesi, Lithuanian Chamber of Notaries. ss. 8-10. 12 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.
- ^ a b Jędruch, Jacek (Kasım 1982). Constitutions, elections, and legislatures of Poland, 1493–1977: a guide to their history. EJJ Books. s. 151. ISBN . 31 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2020.
- ^ Moyers, Bill (5 Mayıs 2009). Moyers on Democracy. Random House Digital, Inc. s. 68. ISBN . 27 Haziran 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2020.
- ^ Bardach, Juliusz (1992). "The Constitution of May Third and the mutual assurance of the Two Nations". The Polish Review. 36 (4). ss. 407-420. JSTOR 25778593.
- ^ Norman Davies (30 Mart 2005). God's Playground: The origins to 1795. Columbia University Press. s. 254. ISBN . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2011.
- ^ a b c Mindaugas, Maksimaitis. [The experience of constitutionalism in Lithuania]. Lietuvos Respublikos Konstitucijos dvidešimtmetis: patirtis ir iššūkiai (Litvanca). Vilnius Üniversitesi, Lithuanian Chamber of Notaries. ss. 11-17. 12 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2020.
- ^ Maksimaitis, Mindaugas (2008). Lietuvos valstybės konstitucijos 1920-1938 metais. Vilnius: Žaltvykstė. s. 10. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Litvanya Cumhuriyeti Anayasasi Litvanya Cumhuriyeti nde kabul edilen tum yasalar icin temel olan anayasa 25 Ekim 1992 de yapilan referandumda onaylanmistir TarihceLitvanya Tuzugu Litvanya Buyuk Dukaligi yasalarini belirlemeye yonelik ilk girisim 1529 da Ilk tuzugun yururluge girmesiyle Litvanya Tuzugu seklini aldi Rutence yazilmis belge baska hicbir yasanin buna aykiri olamayacagi hukumleri de dahil olmak uzere topragin yuce yasasi rolunu yerine getirdi 3 Mayis 1791 Anayasasi Litvanca 3 Mayis Anayasasi 18 yuzyilda Litvanya Buyuk Dukaligi ve Polonya Kralligi ndan olusan federal bir varlik olan Polonya Litvanya Birligi giderek islevlerini yerine getirmeyen ic politikalar nedeniyle bir dusus donemi ile karsi karsiya kaldi Durumu duzeltmek icin gecikmis bir girisimde 3 Mayis 1791 de dunyanin en eski kodlanmis ulusal anayasalarindan biri olan bir anayasa kabul edildi Yeni anayasa konfederasyonlari yasakladi devleti merkezilestirmeye goturen ozellikler barindirdi Anayasa hukumetin yasama yurutme ve yargi organlari arasinda yetkilerin ayrilmasini sagladi ve burjuvaziye siyasi haklar verdi Koyluluk haklarinin arttigini goruldu ancak yeniden teyit edilen koleligi ortadan kaldirmakta yetersiz kaldi Dini hosgoru korunmasina ragmen Katolik inancinin statusu tanindi 22 Ekim 1791 tarihli anlasmasiyla birlikte Polonya ile Litvanya Buyuk Dukaligi nin tek bir devlet icinde birligini ve bolunmezligini ve devlet yonetim organlarinda esit temsilini teyit ederek anayasaya eslik etti 1791 belgesi 19 aydan daha az bir sure yururlukte kaldi Rusya ile yapilan kisa bir savastan sonra 23 Kasim 1793 te Grodno Sejm tarafindan iptal edildi Savaslar arasi anayasalar Baskan Antanas Smetona 1928 Anayasasini ilan etti I Dunya Savasi nin son asamalarinda Litvanya 16 Subat 1918 de bagimsizligini ilan etti 2 Kasim 1918 4 Nisan 1919 ve 10 Haziran 1920 de uc ayri gecici anayasa cikarildi 2 Kasim 1918 de Litvanya Konseyi anayasaya uygun bir yasa kabul etti O zamanlar Litvanya yi Alman Imparatorlugu ile yakin baglari olan anayasal bir monarsi ilan eden 11 Temmuz 1918 tarihli kararla hala kisitlanmisti Degisen bir ortamda konsey kararlari Kurucu Meclis e Steigiamasis Seimas birakarak hukumet bicimini veya devlet baskanini belirtmeden anayasa eylemini kabul etmeyi secti 4 Nisan 1919 da Kosney Gecici Anayasa nin degistirilmis temel ilkelerini kabul etti Degisiklikler esas olarak Konsey Baskanligi yerine Baskanlik ofisinin tanitilmasiyla dikkat cekmistir Kurulduktan sonra Kurucu Meclis 10 Haziran 1920 de Litvanya yi parlamenter bir cumhuriyet olarak onaylayan ve kendi yetkileri icin cerceve ve sinirlar saglayan bir baska gecici anayasa yasasi kabul etti Kurucu Meclis 1 Agustos 1922 ye kadar anayasa kabul etmedi Anayasa insanlarin temel hak ve ozgurluklerini siyasi ozgurlukleri siyasi cogulculugu ve demokratik secim mekanizmasini destekleyen cagdas Bati Avrupa anayasalarina benziyordu Anayasa guclu bir parlamento Seimas ve devlet baskani olarak siyasi olarak zayiflamis bir Baskan ongoruyordu Sovyet donemi 1940 yilinda Litvanya Sovyetler Birligi tarafindan isgal edildi Ironik bir sekilde 1938 anayasasi Sovyetlerin in devraldigi fiilen Cumhurbaskani nin elinde bulunan gucu toplayarak eylemlerini mesrulastirmasina yardimci oldu 1940 ve 1978 de sirasiyla 1936 ve 1977 Sovyet anayasalarina dayanarak Litvanya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti nin yeni anayasasi kabul edildi Sovyetler Birligi sonrasi Vytautas Landsbergis Yuksek Kurul Baskani Litvanya SSC Yuksek Sovyeti parlamentosu Litvanya nin 11 Mart 1990 da Sovyetler Birligi nden bagimsizligini ilan etti Ayni gun gecici bir anayasa Gecici Temel Kanun u kabul etti Kanun yeni devlet icin demokratik haklari garanti eden ve demokratik surec kurallarini belirleyen bir cerceve olusturdu Bununla birlikte hukumet Sovyet selefine benzer sekilde yapilandirildi yasama ve yurutme islevleri parlamento altinda birlestirildi ve yargi dali bagimsiz degildi Hukumet islevleri Yuksek Kurul baskanligi tarafindan yerine getirildi ve baskanlik baskani parlamentonun baskani ve Devlet Baskani oldu Kaynakca a b Machovenko Jevgenij Relations between citizen and state in the constitution of 3 May 1791 heritage and lesson Lietuvos Respublikos Konstitucijos dvidesimtmetis patirtis ir issukiai Litvanca Vilnius Universitesi Lithuanian Chamber of Notaries ss 8 10 12 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Nisan 2020 a b Jedruch Jacek Kasim 1982 Constitutions elections and legislatures of Poland 1493 1977 a guide to their history EJJ Books s 151 ISBN 978 0 7818 0637 4 31 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2020 Moyers Bill 5 Mayis 2009 Moyers on Democracy Random House Digital Inc s 68 ISBN 978 0 307 38773 8 27 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2020 Bardach Juliusz 1992 The Constitution of May Third and the mutual assurance of the Two Nations The Polish Review 36 4 ss 407 420 JSTOR 25778593 Norman Davies 30 Mart 2005 God s Playground The origins to 1795 Columbia University Press s 254 ISBN 978 0 231 12817 9 Erisim tarihi 13 Agustos 2011 a b c Mindaugas Maksimaitis The experience of constitutionalism in Lithuania Lietuvos Respublikos Konstitucijos dvidesimtmetis patirtis ir issukiai Litvanca Vilnius Universitesi Lithuanian Chamber of Notaries ss 11 17 12 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Nisan 2020 Maksimaitis Mindaugas 2008 Lietuvos valstybes konstitucijos 1920 1938 metais Vilnius Zaltvykste s 10 ISBN 9789986063018