Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1841 Boğazlar Sözleşmesi, Avusturya İmparatorluğu, Fransa Krallığı, Birleşik Krallık, Prusya, Rus İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu'nun 13 Temmuz 1841'de Londra'da imzaladığı uluslararası sözleşme.
| Tür | Sözleşme |
|---|---|
| İmzalanma | 13 Temmuz 1841 |
| Yer | Londra |
Mısır isyanı sonunda Osmanlı İmparatorluğu'nin tam bir çöküntü içine düştüğü ortaya çıkınca Boğazlar meselesi önemli bir konu olarak ön plana çıktı. Çünkü, Akdeniz'in doğu kapısı durumunda olan İstanbul ve Çanakkale Boğazları, devletlerarası ilişkiler ve dengeler açısından hayati önemi haizdi. Aslında, bu safhada boğazlar, Birleşik Krallık veya Rusya'nın kontrolüne girebilirdi. Fakat bu güçler karşı karşıya gelmemek için ve dengelerin muhafazası maksadıyla bu türden uygulamaya teşebbüs etmediler.
1841 tarihine kadar Boğazlar'ın statüsü
(a) 1535 kapitülasyonlarıyla Fransız bayrağı taşıyan ticaret gemilerine tüm Türk limanlarına girip çıkmak müsaadesi verildi. Bu müsaadeler zaman zaman diğer devletlere de tanındı.
(b) 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması Rus ticaret gemilerine Boğazlardan serbestçe geçebilmek hakkını tanıdı.
(c) 1798 ve 1805'te Rusya ile yapılan ittifak antlaşmalarında Rus savaş gemilerinin Boğazlardan geçeceğine dair hükümler konuldu. 1806'da iki devlet arasında çıkan savaş bu antlaşma hükümlerini geçersiz kıldı.
(d) 1809'da Birleşik Krallık ile imzalanan Kale-i Sultaniye Antlaşması'nda Boğazların tüm devletlerin savaş gemilerine kapalı tutulması prensibi kabul edildi.
(e) 1829'da Edirne Antlaşması'na, Boğazların bütün devletlerin ticaret gemilerine açık tutulacağı hükmü kondu. (Md: 7)
(f) 1833 tarihli Hünkar İskelesi Antlaşmasının gizli maddesinde, Osmanlı Devleti'nin Çanakkale Boğazını Rusya lehine kapatacağına, yani hiçbir yabancı savaş gemisinin hiçbir sebep ve bahane ile Çanakkale'den giriş yapmasına müsaade etmeyeceği hususuna yer verildi.
Bundan da anlaşılıyor ki, Osmanlı Devleti bu dönemlerde Boğazlar Statüsünün sorumluluğunu Avrupa büyük devletleri ile paylaşma durumuna girmiştir.
Mısır meselesinden sonra ise Boğazlar, Rusya'nın kontrolünden alınmış ve tekrar Avrupa büyük devletlerin taahhüdü altına verilmiştir.
1841 Boğazlar Sözleşmesi
Vikikaynak'ta 1841 Boğazlar Sözleşmesi ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
Bu antlaşma ile Boğazların barış zamanında savaş gemilerine kapalılığı uluslararası yükümlülük altına alınmıştır. Boğazların kapalılığı kavramı yalnız barış zamanı ile sınırlıdır. Osmanlı Devleti savaşa girdiği takdirde Boğazlar üzerinde istediği gibi tasarruf edebilecektir. Yani, dilediği devletin savaş gemilerine açabilecektir. Nitekim, bu prensip Kırım Savaşı'nda uygulanacak, İngiliz ve Fransız savaş gemilerinin Karadeniz'e geçmelerine izin verilecektir.
Sonuç olarak; 1841 yılında Osmanlı İmparatorluğu üzerindeki Rus nüfuzu ve baskısı gerilemiş; Fransa'nın Mısır üzerindeki etkinliği ortadan kalkmış; Hünkar İskelesi Antlaşması hükümleri sona ermiş; İngiltere ise en kazançlı ülke durumuna gelmiştir.
Kaynakça
- ^ Özdalga, Numan (1965). Türk bogazlarinin tarih içindeki önemi. Deniz basimevi. ss. 14-18. 10 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1841 Bogazlar Sozlesmesi Avusturya Imparatorlugu Fransa Kralligi Birlesik Krallik Prusya Rus Imparatorlugu ve Osmanli Imparatorlugu nun 13 Temmuz 1841 de Londra da imzaladigi uluslararasi sozlesme 1841 Bogazlar SozlesmesiTurSozlesmeImzalanma13 Temmuz 1841YerLondra Misir isyani sonunda Osmanli Imparatorlugu nin tam bir cokuntu icine dustugu ortaya cikinca Bogazlar meselesi onemli bir konu olarak on plana cikti Cunku Akdeniz in dogu kapisi durumunda olan Istanbul ve Canakkale Bogazlari devletlerarasi iliskiler ve dengeler acisindan hayati onemi haizdi Aslinda bu safhada bogazlar Birlesik Krallik veya Rusya nin kontrolune girebilirdi Fakat bu gucler karsi karsiya gelmemek icin ve dengelerin muhafazasi maksadiyla bu turden uygulamaya tesebbus etmediler 1841 tarihine kadar Bogazlar in statusu a 1535 kapitulasyonlariyla Fransiz bayragi tasiyan ticaret gemilerine tum Turk limanlarina girip cikmak musaadesi verildi Bu musaadeler zaman zaman diger devletlere de tanindi b 1774 Kucuk Kaynarca Antlasmasi Rus ticaret gemilerine Bogazlardan serbestce gecebilmek hakkini tanidi c 1798 ve 1805 te Rusya ile yapilan ittifak antlasmalarinda Rus savas gemilerinin Bogazlardan gececegine dair hukumler konuldu 1806 da iki devlet arasinda cikan savas bu antlasma hukumlerini gecersiz kildi d 1809 da Birlesik Krallik ile imzalanan Kale i Sultaniye Antlasmasi nda Bogazlarin tum devletlerin savas gemilerine kapali tutulmasi prensibi kabul edildi e 1829 da Edirne Antlasmasi na Bogazlarin butun devletlerin ticaret gemilerine acik tutulacagi hukmu kondu Md 7 f 1833 tarihli Hunkar Iskelesi Antlasmasinin gizli maddesinde Osmanli Devleti nin Canakkale Bogazini Rusya lehine kapatacagina yani hicbir yabanci savas gemisinin hicbir sebep ve bahane ile Canakkale den giris yapmasina musaade etmeyecegi hususuna yer verildi Bundan da anlasiliyor ki Osmanli Devleti bu donemlerde Bogazlar Statusunun sorumlulugunu Avrupa buyuk devletleri ile paylasma durumuna girmistir Misir meselesinden sonra ise Bogazlar Rusya nin kontrolunden alinmis ve tekrar Avrupa buyuk devletlerin taahhudu altina verilmistir 1841 Bogazlar SozlesmesiVikikaynak ta 1841 Bogazlar Sozlesmesi ile ilgili metin bulabilirsiniz Bu antlasma ile Bogazlarin baris zamaninda savas gemilerine kapaliligi uluslararasi yukumluluk altina alinmistir Bogazlarin kapaliligi kavrami yalniz baris zamani ile sinirlidir Osmanli Devleti savasa girdigi takdirde Bogazlar uzerinde istedigi gibi tasarruf edebilecektir Yani diledigi devletin savas gemilerine acabilecektir Nitekim bu prensip Kirim Savasi nda uygulanacak Ingiliz ve Fransiz savas gemilerinin Karadeniz e gecmelerine izin verilecektir Sonuc olarak 1841 yilinda Osmanli Imparatorlugu uzerindeki Rus nufuzu ve baskisi gerilemis Fransa nin Misir uzerindeki etkinligi ortadan kalkmis Hunkar Iskelesi Antlasmasi hukumleri sona ermis Ingiltere ise en kazancli ulke durumuna gelmistir Kaynakca Ozdalga Numan 1965 Turk bogazlarinin tarih icindeki onemi Deniz basimevi ss 14 18 10 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2017