Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Darwin tilkisi (Pseudalopex fulvipes), köpekgiller (Canidae) familyasının, Canini oymağına ait bir tür. 1831 yılında ünlü İngiliz doğabilimci Charles Darwin tarafından Şili sahilinde bulunan Chiloé Adası'nda keşfedildi. Uzun süre Arjantin dövüş tilkisinin (Pseudalopex griseus) ada formu olarak dikkate alındı. Ancak 1990 yılında 'nda küçük bir popülasyonun keşfiyle ve bunu takip eden genetik incelemelerin neticesinde, bir tür statüsüne hakkı olduğu açıklığa kavuştu.
| Darwin tilkisi | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||||
 Tehlikede (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||||
| Lycalopex fulvipes (, 1837) | |||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||||||||
| Dusicyon fulvipes Pseudalopex griseus fulvipes | |||||||||||||||||||
Keşif
1831 yılında HMS Beagle ile seyahati esnasında Charles Darwin Chiloé Adası'nda bir tilki yakalar. Darwin bu hayvanı, ender olan, ama adanın tipik bir canlısı ve daha önce tanımlaması yapılmamış bir tür olarak tanımlar. Önceleri Dusicyon fulvipes olarak tanımlanır ama yine de daha sonra, morfolojik açıdan belirgin şekilde kendini Arjantin dövüş tilkisinden ayıran temel özellikleri olmadığından, Arjantin dövüş tilkisi türü olarak düzene konur. Popülasyonunun, bu görüşü tasdik edercesine bir ada üzerinde görünmesi, onun Arjantin dövüş tilkisinin ada değişkesi olduğu sonucunu söz konusu kılar. 1960'larda Darwin tilkileri, 600 km kuzeyde Nahuelbuta Milli Parkı'nda, karasal Güney Amerika'da keşfedilince, alt tür statüsü tekrar sorgulanır. Mitokondri-DNA'nın genetik analizleri, Darwin tilkisinin kendi başına tür olduğunu ve Darwin'in nihayetinde haklı olduğu sonucunu, şüphelere yer bırakmayacak şekilde ortaya koyar.[]
Özellikleri
Darwin tilkisinin, yüz, kulak kenarları, baş ve bacaklarında tarçıni kızıllıkları olan koyu güvez çakırlı boz postu vardır. Gerdan ve karınaltı beyaz olur; bazen gırtlak çizgisi üzerinde aklık görülür. Diğer Pseudalopex türleri ile çiftleşmez ve bunlardan daha küçük daha koyu renktedir. Bacakları da yine bu anakara türlerinden daha kısadır. 2–4 kg ağırlığı ile tartıda 5–10 kg gelen bir Arjantin dövüş tilkisinden (Pseudalopex griseus) belirgin biçimde küçüktür.
Dağılımı
Geç Pleistosen devirde Chiloé Adası bir kara köprüsü ile Güney Amerika Kıta'sına bağlıdır. Sık ormanlar, adayı ve Güney Amerika'nın güneyindeki sınır bölgesini kaplamaktadır. Burada Darwin tilksi daha çok erken zamanda, ortak bir ataları olan Arjantin dövüş tilkisinden (Pseudalopex griseus) ve And çakalından (Pseudalopex culpaeus) ayrılmış olarak yaşar. Yaklaşık 15.000 yıl önce, buz çağının buzul kütlelerinin erimesi sonucu deniz seviyesinin yükselmesiyle bu kara köprüsü denize gömülür. Bu şekilde Darwin tilkisinin birbirinden ayrılmış iki popülasyonu oluşur; biri adada diğeri ise kıtada. Bugün halen daha orada bulunsalar da şüphesiz kıtada bulunan dağılım alanı, iklimsel sebeblerden ve insani faaliyetlerden dolayı küçülmüş olup, Nahuelbuta Millî Parkı çevresindeki küçük bir bölgede sınırlı kalmıştır.
Yaşam tarzı
Darwin tilkisi görünüşe göre, güney ılıman yağmur ormanlarında yaşayan tipik bir orman hayvanıdır. Genellikle alacakaranlıkta ve gün doğumunda faal bir hayvandır.
Nüfus
Chiloé Adası'nda 250 kadar, anakarada ise 70'ten az birey olduğu tahmin edilir. IUCN listesinde, nesli tükenme tehdidinde olarak sınıflanmıştır. Millî Park çevresindeki ormanların tahrip edilmesiyle salgın hastalık taşıyan ve tilkilere saldıran köpekler, düşük popülasyonun temel sebepleridir.
Kaynakça
- Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, 1999
- David Macdonald: Die große Enzyklopädie der Säugetiere. Deutsche Ausgabe: Könemann in der Tandem Verlag GmbH, 2004
Diğer Kaynaklar
- ^ Jiménez, Jaime E.; Silva-Rodríguez, Eduardo; Farias, Ariel; Moreira-Arce, Dario; Cabello, Javier; Hidalgo-Hermoso, Ezequiel (4 Mart 2016). . IUCN Red List of Threatened Species. 28 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2021. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ Medel, R.G. et al. 1990. Discovery of a continental population of the rare Darwin Fox, Dusicyon fulvipes (Martin, 1839) in Chile. Biological Conservation 51:71-77
- ^ a b Yahnke, C.J. et al. 1996. Darwin's Fox: A Distinct Endangered Species in a Vanishing Habitat. Conservation Biology 10:366-375
- ^ Villagrán, C. 1988. Late Quaternary vegetation of Southern Isla Grande de Chiloë, Chile. Quaternary Research 29: 294–306
- ^ Jiménez, J.E., Lucherini, M. & Novaro, A.J. 2004. Pseudalopex fulvipes 16 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. In: IUCN 2004. 2004 IUCN Red List of Threatened Species.
Dış bağlantılar
- IUCN Kırmızı listesi 23 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
 Wikimedia Commons'ta Darwin tilkisi ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. |
 Wikispecies'te Darwin tilkisi ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur. |
Bu şablon nesli tükenmiş türleri içermemektedir.
| İri kulaklı tilki | İri kulaklı tilki (O. megalotis) |
|---|---|
| Urocyon | Boz tilki (U. cinereoargenteus) • Ada boz tilkisi (U. littoralis) |
| Vulpes | Kızıl tilki (V. vulpes) • Bengal tilkisi (V. bengalensis) • Afgan tilkisi (V. cana) • Güney Afrika tilkisi (V. chama) • Karsak (V. corsac) • Tibet tilkisi (V. ferrilata) • Kutup tilkisi (V. lagopus) • Cüce tilki (V. macrotis) • Soluk tilki (V. pallida) • Kum tilkisi (V. rueppelli) • Ova tilkisi (V. velox) • Çöl tilkisi (V. zerda) |
| Kısa kulaklı tilki | Kısa kulaklı tilki (A. microtis) |
|---|---|
| Canis | Kurt (C. lupus) • Kızıl kurt (C. rufus) • Kır kurdu (C. latrans) • Altın çakal (C. aureus) • Kara sırtlı çakal (C. mesomelas) • Çizgili çakal (C. adustus) • Habeş kurdu (C. simensis) |
| Yengeç yiyen tilki | Yengeç yiyen tilki (C. thous) |
| Yeleli kurt | Yeleli kurt (C. brachyurus) |
| Asya yaban köpeği | Asya yaban köpeği (C. alpinus) |
| Falkland tilkisi | Falkland tilkisi (D. australis) |
| Afrika yaban köpeği | Afrika yaban köpeği (L. pictus) |
| Rakun köpeği | Rakun köpeği (N. procyonoides) |
| Pseudalopex | And tilkisi (P. culpaeus) • Arjantin gri tilkisi (P. griseus) • Darwin tilkisi (P. fulvipes) • Pampa tilkisi (P. gymnocercus) • Peru çöl tilkisi (P. sechurae) • Brezilya dövüş tilkisi (P. vetulus) |
| Çalı köpeği | Çalı köpeği (S. venaticus) |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Darwin tilkisi Pseudalopex fulvipes kopekgiller Canidae familyasinin Canini oymagina ait bir tur 1831 yilinda unlu Ingiliz dogabilimci Charles Darwin tarafindan Sili sahilinde bulunan Chiloe Adasi nda kesfedildi Uzun sure Arjantin dovus tilkisinin Pseudalopex griseus ada formu olarak dikkate alindi Ancak 1990 yilinda nda kucuk bir populasyonun kesfiyle ve bunu takip eden genetik incelemelerin neticesinde bir tur statusune hakki oldugu acikliga kavustu Darwin tilkisiKorunma durumuTehlikede IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif MammaliaTakim CarnivoraFamilya CanidaeOymak CaniniAlt oymak CerdocyoninaCins LycalopexTur L fulvipesIkili adlandirmaLycalopex fulvipes 1837 DagilimiSinonimlerDusicyon fulvipes Pseudalopex griseus fulvipesKesif1831 yilinda HMS Beagle ile seyahati esnasinda Charles Darwin Chiloe Adasi nda bir tilki yakalar Darwin bu hayvani ender olan ama adanin tipik bir canlisi ve daha once tanimlamasi yapilmamis bir tur olarak tanimlar Onceleri Dusicyon fulvipes olarak tanimlanir ama yine de daha sonra morfolojik acidan belirgin sekilde kendini Arjantin dovus tilkisinden ayiran temel ozellikleri olmadigindan Arjantin dovus tilkisi turu olarak duzene konur Populasyonunun bu gorusu tasdik edercesine bir ada uzerinde gorunmesi onun Arjantin dovus tilkisinin ada degiskesi oldugu sonucunu soz konusu kilar 1960 larda Darwin tilkileri 600 km kuzeyde Nahuelbuta Milli Parki nda karasal Guney Amerika da kesfedilince alt tur statusu tekrar sorgulanir Mitokondri DNA nin genetik analizleri Darwin tilkisinin kendi basina tur oldugunu ve Darwin in nihayetinde hakli oldugu sonucunu suphelere yer birakmayacak sekilde ortaya koyar kaynak belirtilmeli OzellikleriDarwin tilkisinin yuz kulak kenarlari bas ve bacaklarinda tarcini kizilliklari olan koyu guvez cakirli boz postu vardir Gerdan ve karinalti beyaz olur bazen girtlak cizgisi uzerinde aklik gorulur Diger Pseudalopex turleri ile ciftlesmez ve bunlardan daha kucuk daha koyu renktedir Bacaklari da yine bu anakara turlerinden daha kisadir 2 4 kg agirligi ile tartida 5 10 kg gelen bir Arjantin dovus tilkisinden Pseudalopex griseus belirgin bicimde kucuktur Chiloe Adasi nda erkek bir Darwin tilkisiDagilimiGec Pleistosen devirde Chiloe Adasi bir kara koprusu ile Guney Amerika Kita sina baglidir Sik ormanlar adayi ve Guney Amerika nin guneyindeki sinir bolgesini kaplamaktadir Burada Darwin tilksi daha cok erken zamanda ortak bir atalari olan Arjantin dovus tilkisinden Pseudalopex griseus ve And cakalindan Pseudalopex culpaeus ayrilmis olarak yasar Yaklasik 15 000 yil once buz caginin buzul kutlelerinin erimesi sonucu deniz seviyesinin yukselmesiyle bu kara koprusu denize gomulur Bu sekilde Darwin tilkisinin birbirinden ayrilmis iki populasyonu olusur biri adada digeri ise kitada Bugun halen daha orada bulunsalar da suphesiz kitada bulunan dagilim alani iklimsel sebeblerden ve insani faaliyetlerden dolayi kuculmus olup Nahuelbuta Milli Parki cevresindeki kucuk bir bolgede sinirli kalmistir Yasam tarziDarwin tilkisi gorunuse gore guney iliman yagmur ormanlarinda yasayan tipik bir orman hayvanidir Genellikle alacakaranlikta ve gun dogumunda faal bir hayvandir NufusChiloe Adasi nda 250 kadar anakarada ise 70 ten az birey oldugu tahmin edilir IUCN listesinde nesli tukenme tehdidinde olarak siniflanmistir Milli Park cevresindeki ormanlarin tahrip edilmesiyle salgin hastalik tasiyan ve tilkilere saldiran kopekler dusuk populasyonun temel sebepleridir KaynakcaRonald M Nowak Walker s Mammals of the World Johns Hopkins University Press 1999 ISBN 0 8018 5789 9 David Macdonald Die grosse Enzyklopadie der Saugetiere Deutsche Ausgabe Konemann in der Tandem Verlag GmbH 2004 ISBN 3 8331 1006 6Diger Kaynaklar Jimenez Jaime E Silva Rodriguez Eduardo Farias Ariel Moreira Arce Dario Cabello Javier Hidalgo Hermoso Ezequiel 4 Mart 2016 IUCN Red List of Threatened Species 28 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Agustos 2021 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Medel R G et al 1990 Discovery of a continental population of the rare Darwin Fox Dusicyon fulvipes Martin 1839 in Chile Biological Conservation 51 71 77 a b Yahnke C J et al 1996 Darwin s Fox A Distinct Endangered Species in a Vanishing Habitat Conservation Biology 10 366 375 Villagran C 1988 Late Quaternary vegetation of Southern Isla Grande de Chiloe Chile Quaternary Research 29 294 306 Jimenez J E Lucherini M amp Novaro A J 2004 Pseudalopex fulvipes 16 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde In IUCN 2004 2004 IUCN Red List of Threatened Species Dis baglantilarIUCN Kirmizi listesi 23 Kasim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikimedia Commons ta Darwin tilkisi ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Wikispecies te Darwin tilkisi ile ilgili detayli taksonomi bilgileri bulunur Familya Kopekgiller Canidae Bu sablon nesli tukenmis turleri icermemektedir Oymak Asil tilkiler Vulpini Iri kulakli tilki Iri kulakli tilki O megalotis Urocyon Boz tilki U cinereoargenteus Ada boz tilkisi U littoralis Vulpes Kizil tilki V vulpes Bengal tilkisi V bengalensis Afgan tilkisi V cana Guney Afrika tilkisi V chama Karsak V corsac Tibet tilkisi V ferrilata Kutup tilkisi V lagopus Cuce tilki V macrotis Soluk tilki V pallida Kum tilkisi V rueppelli Ova tilkisi V velox Col tilkisi V zerda Oymak Asil kopekler Canini Kisa kulakli tilki Kisa kulakli tilki A microtis Canis Kurt C lupus Kizil kurt C rufus Kir kurdu C latrans Altin cakal C aureus Kara sirtli cakal C mesomelas Cizgili cakal C adustus Habes kurdu C simensis Yengec yiyen tilki Yengec yiyen tilki C thous Yeleli kurt Yeleli kurt C brachyurus Asya yaban kopegi Asya yaban kopegi C alpinus Falkland tilkisi Falkland tilkisi D australis Afrika yaban kopegi Afrika yaban kopegi L pictus Rakun kopegi Rakun kopegi N procyonoides Pseudalopex And tilkisi P culpaeus Arjantin gri tilkisi P griseus Darwin tilkisi P fulvipes Pampa tilkisi P gymnocercus Peru col tilkisi P sechurae Brezilya dovus tilkisi P vetulus Cali kopegi Cali kopegi S venaticus