El-Bābā veya al-Khādim ("Hadım") olarak da adlandırılan Lülü el-Yaya,MS 1113'ten (H. 507) 1117'deki (H. 510) suikastına kadar Halep Selçuklu saltanatının naibiydi. Reşit olmayan padişahların atabeğiydi . Daha önce Musul atabeği Aksungur el-Porsuki'nin hizmetinde bir hadımdı.
İbnü'l-Esîr'e göre, Lülü, Sultan Rıdvan'ın 1113'te ölümünden sonra Halep'teki işlerin sorumluluğunu üstlendi, çünkü oğlu Alp Arslan el-Ahras henüz on altı yaşındaydı. 1114'te Alp Arslan, Lülü'nün kışkırtmasıyla memlükleri tarafından kendi sarayında öldürüldü, çünkü genç padişah kendi şahsi yönetimini kurmak için Şam hükümdarı Tuğtekin'den yardım istemiştir. Lülü daha sonra altı yaşındaki öldürülen sultanın kardeşi Sultan Şah ibn Rıdvan'ı tahta çıkardı ve naipliğini sürdürmeye devam etti. Hükümdarlığını sağlamlaştırmak için Halep'te ilk hanakayı (sûfi manastırı) kurdu, ancak bu güçlü bir Şii muhalefeti yarattı. Ayrıca, Alp Arslan'ın Caber Kalesi'ne sürgün ettiği ahdatın (milis kuvvetlerinin) raʾîleri (lideri) Said ibn Badi'nin ailesi de ona karşı çıktı.
1115'in başlarında, diğer Selçuklu vasalları, Tuğtekin ve İlgazi Bey tarafından tehdit edilen Lülü, Bağdat'taki Büyük Selçuklu sultanı Muhammed Tapar'dan yardım istedi. İbnü'l-Esîr'e göre, padişah Emir Porsuk bin Porsuk'u önce isyancılarla, sonra da komşu Frank devletleriyle uğraşması için gönderdi. Porsuk'un görevinin bir kısmı Halep'in sorumluluğunu almaktı. Emir, Lülü'ye şehri teslim etmesini emrettiğinde, naip onun yerine eski düşmanları İlgazi Bey ve Tuğtekin'den yardım istedi. 2.000 süvari takviyesi şehre girdi ve Lülü, Büyük Selçuklu sultanına açıkça meydan okudu.İbnü'l-Adîm'e göre, Lülü, Porsuk'un hareketleriyle ilgili istihbaratı, Porsuk'u Sarmin Muharebesi'nde mağlup eden Frank lideri Roger de Salerno'ya bile iletti.
Lülü, 1117'de Qal'at Ja'bar emiri Sā'im ibn Mālik ile buluşmaya giderken Said ibn Badī' ailesinin kışkırtmasıyla öldürüldü. Qal'at Nādir adlı bir yerde dinlenirken, tavşan avlıyormuş gibi yapan bazı Türk hizmetlileri tarafından oklarla vuruldu. Suikastçılar naibinin hazinesini yağmalasalar da Halep halkı onu geri almayı başardı. Lülü'nün yerine atabeg olarak onun askeri komutanı olan geçti. İbnü'l-Esîr, Lülü'nün genç padişahı öldürmeyi amaçladığı ve Sultan Şah'ın bazı arkadaşları tarafından öldürülmeden önce öldürüldüğü söylentisini aktarır. Amina Hatun şehrin de facto kontrolünü ele geçirdi.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c El-Azhari 1997.
- ^ Cahen 1940.
- ^ a b c d e f Richards 2007.
- ^ a b c d Amabe 2016.
- ^ Asbridge 2000.
- ^ El-Azhari 2019.
- Genel
- Amabe, Fukuzo (2016). Urban Autonomy in Medieval Islam: Damascus, Aleppo, Cordoba, Toledo, Valencia and Tunis. Brill.
- Asbridge, Thomas (2000). The Creation of the Principality of Antioch, 1098–1130. Boydell Press. ISBN .
- Ayalon, David (1999). Eunuchs, Caliphs and Sultans: A Study in Power Relationships. Magnes Press, The Hebrew University. ISBN .
- Cahen, Claude (1940). La Syrie du nord à l'époque des croisades et la principauté franque d'Antioche. Études arabes, médiévales et modernes. P. Geuthner. ISBN . 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2022.
- El-Azhari, Taef (1997). The Saljūqs of Syria During the Crusades, 463–549 A.H./1070–1154 A.D. Klaus Schwarz. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2022.
- El-Azhari, Taef (2019). Queens, Eunuchs and Concubines in Islamic History, 661–1257. Edinburgh University Press.
- Richards, D. S., (Ed.) (2007). The Chronicle of Ibn al-Athīr for the Crusading Period from Al-Kāmil Fī'l-ta'rīkh, Part 2: The Years 491–541/1097–1146, The Coming of the Franks and the Muslim Response. Ashgate. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
El Baba veya al Khadim Hadim olarak da adlandirilan Lulu el Yaya MS 1113 ten H 507 1117 deki H 510 suikastina kadar Halep Selcuklu saltanatinin naibiydi Resit olmayan padisahlarin atabegiydi Daha once Musul atabegi Aksungur el Porsuki nin hizmetinde bir hadimdi Ibnu l Esir e gore Lulu Sultan Ridvan in 1113 te olumunden sonra Halep teki islerin sorumlulugunu ustlendi cunku oglu Alp Arslan el Ahras henuz on alti yasindaydi 1114 te Alp Arslan Lulu nun kiskirtmasiyla memlukleri tarafindan kendi sarayinda olduruldu cunku genc padisah kendi sahsi yonetimini kurmak icin Sam hukumdari Tugtekin den yardim istemistir Lulu daha sonra alti yasindaki oldurulen sultanin kardesi Sultan Sah ibn Ridvan i tahta cikardi ve naipligini surdurmeye devam etti Hukumdarligini saglamlastirmak icin Halep te ilk hanakayi sufi manastiri kurdu ancak bu guclu bir Sii muhalefeti yaratti Ayrica Alp Arslan in Caber Kalesi ne surgun ettigi ahdatin milis kuvvetlerinin raʾileri lideri Said ibn Badi nin ailesi de ona karsi cikti 1115 in baslarinda diger Selcuklu vasallari Tugtekin ve Ilgazi Bey tarafindan tehdit edilen Lulu Bagdat taki Buyuk Selcuklu sultani Muhammed Tapar dan yardim istedi Ibnu l Esir e gore padisah Emir Porsuk bin Porsuk u once isyancilarla sonra da komsu Frank devletleriyle ugrasmasi icin gonderdi Porsuk un gorevinin bir kismi Halep in sorumlulugunu almakti Emir Lulu ye sehri teslim etmesini emrettiginde naip onun yerine eski dusmanlari Ilgazi Bey ve Tugtekin den yardim istedi 2 000 suvari takviyesi sehre girdi ve Lulu Buyuk Selcuklu sultanina acikca meydan okudu Ibnu l Adim e gore Lulu Porsuk un hareketleriyle ilgili istihbarati Porsuk u Sarmin Muharebesi nde maglup eden Frank lideri Roger de Salerno ya bile iletti Lulu 1117 de Qal at Ja bar emiri Sa im ibn Malik ile bulusmaya giderken Said ibn Badi ailesinin kiskirtmasiyla olduruldu Qal at Nadir adli bir yerde dinlenirken tavsan avliyormus gibi yapan bazi Turk hizmetlileri tarafindan oklarla vuruldu Suikastcilar naibinin hazinesini yagmalasalar da Halep halki onu geri almayi basardi Lulu nun yerine atabeg olarak onun askeri komutani olan gecti Ibnu l Esir Lulu nun genc padisahi oldurmeyi amacladigi ve Sultan Sah in bazi arkadaslari tarafindan oldurulmeden once olduruldugu soylentisini aktarir Amina Hatun sehrin de facto kontrolunu ele gecirdi KaynakcaOzel a b c El Azhari 1997 Cahen 1940 a b c d e f Richards 2007 a b c d Amabe 2016 Asbridge 2000 El Azhari 2019 GenelAmabe Fukuzo 2016 Urban Autonomy in Medieval Islam Damascus Aleppo Cordoba Toledo Valencia and Tunis Brill Asbridge Thomas 2000 The Creation of the Principality of Antioch 1098 1130 Boydell Press ISBN 978 0 85115 661 3 Ayalon David 1999 Eunuchs Caliphs and Sultans A Study in Power Relationships Magnes Press The Hebrew University ISBN 978 9 6549 3017 8 Cahen Claude 1940 La Syrie du nord a l epoque des croisades et la principaute franque d Antioche Etudes arabes medievales et modernes P Geuthner ISBN 9782351594186 19 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2022 El Azhari Taef 1997 The Saljuqs of Syria During the Crusades 463 549 A H 1070 1154 A D Klaus Schwarz 19 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2022 El Azhari Taef 2019 Queens Eunuchs and Concubines in Islamic History 661 1257 Edinburgh University Press Richards D S Ed 2007 The Chronicle of Ibn al Athir for the Crusading Period from Al Kamil Fi l ta rikh Part 2 The Years 491 541 1097 1146 The Coming of the Franks and the Muslim Response Ashgate ISBN 978 0 7546 4078 3