Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cumabay, Mağcan Bekenoğlu (Kazak: Мағжан Бекенұлы Жұмабаев, Mаgjаn Bekenulı Jumаbаev) (25 Haziran 1893 - 19 Mart 1938) – Kazak Türkleri edebiyatının 20.asrın başındaki yıldızlarından biri ve önemli bir şairi.
| Magcan Cumabay | |
|---|---|
| Doğum | 25 Haziran 1893 |
| Ölüm | 19 Mart 1938 |
| Meslek | Şair, Yazar, Pedagog, Türkolog, öğretmen |
| Milliyet | Türk (Kazak) |
| Dönem | 1912-1929 |
Hayatı
Doğum yeri Akmola (şimdiki Kuzey Kazakistan ili, ). Annesi Gülsüm, babası Beken'dir. 1905 - 1910 yılları arasında Mağcan, Petropavl (Kazakça: Қызылжар, Qızıljar) medresesinde, Arapça, Farsça ve Türkçe öğrenmiştir. 1910 ve 1911 yıllarında Ufa'da Aliye medresesinde, Galimjan İbragimov isminde bir öğretmen'den Volga Tatar kökleşik yazar eğitimi almıştır. Rusça, Osmanlıca, Arapça, Farsça gibi çok sayıda dili çok iyi bilmekteydi. Sovyetler Birliği devrinde Ruslar Cumabay'ın bütün eserlerini Türkiye'yi sevdiği ve Türk Birliği anlattığı için yasakladılar. Pantürkçülük (Pantürkizm) yaptığı, Sovyetler Birliğindeki bütün Türkleri bütünleştirip Rusları yıkacağı korkusuyla önce mahkeme kararıyla 10 yıl hapsetme cezası ve ardından Japonya ile hiç bağlantısı olmadığı halde Japon casusu suçlamasıyla Sovyet Rusya yönetiminin kararıyla 19 Mart 1938 yılında 44 yaşındayken kurşuna dizildi. Eşi Züleyha onun bütün eserlerini, arşivini saklamış ve günümüze ulaşmasını sağlamıştır. 1960 yılında Magcan'ın suçsuz olduğu hükmü verilmiş ve aklanmıştır.
Anısı
Astana şehrinde şairin adıyla bir cadde, Kazaksitan'da Mağjan Jumabayev adıyla bir ilçeye ad verilmiştir. Kızılyar'da, Bulayevo şehrinde heykelleri vardır. Kazakistan'da Magcan hakkında bir film çekildi. Filmin Türkiye galasında Magcan hayranı şair-yazar Mağcan'a Cevap adında Magcan'a yazdığı şiirini tanıtmıştır.
Türk ve Türkiye sevgisi
Türkiye'de Kurtuluş Savaşı yaşanırken Orta Asya'da şehir şehir dolaşarak toplayabildiği para ve değerli eşyaları Atatürk'ün Moskova'ya gönderdiği büyükelçiye teslim etmiştir. Yazdığı "Uzaktaki Kardeşime" adlı şiiri ile Türkiye ve Kazakistan'ın aynı yüreğe sahip olduğunu anlatan vatansever, Türklerin Kazak boyundan bir şairdir.
Eserlerinde Türkiye sevgisi açıkça görülür. “Şolpan” kitabındaki“Ural Dağı” şiirinde:
| “ |
| „ |
, – diye yazmıştır. Cumabay, Türkiye'nin Kurtuluş Savaşı yıllarında sömürgeci işgalci milletlere karşı mücadelesine destek vermiştir.
Türk'e sevgisi şiirlerinde ve diğer eserlerinde görülür. (“ Ural Dağı]”, “Alıstağı bavrıma”, “Yer Yüzüne”, “Kazak dili”, “Tez varam!”, “Türkistan”, “Ural”) bazı örneklerdir. Ayrıca Cumabay, “Peygamber” adlı şiirinde “Hun – Türk'ün kök atası" demektedir, “Türkistan” adlı şiirinde “Türkistan – yiğit Türk'ün beşiğidir” demektedir.
Cumabay'daki Türklük ve Türkiye sevgisi 1919 – 1923 yıllarında Mustafa Kemal Atatürk'ün başlattığı İstiklal Savaşı'na yazdığı “Alıstağı Bavrıma” (Uzaktaki Kardeşime) adlı şiirinde açıkça görülür. Onun bu şiirini önemli önder Mustafa Çokay “Yaş Türkistan” dergisinde de (1930, №1) yayınlatmıştır.
Şiirlerinden
Ejelden jer emes ol karapayım,
Bilesiñ tarihtı aşsañ Turan jayın.
Turanğa kasiyetti kumar bolgan,
Ertede Key-Kısırav, Zulkarnayın
(O (Turan Türk ülkesi), ezelden beri sıradan bir ülke değildir, Turan'ın durumunu bilirsen, tarihini anlarsın. Geçmişte güzel Turan'a heveslenenler, Keyhüsrev ile Zülkarneyn'dir)
Eserleri
- Kazaktın könil küyi, şiir, “Üzik”, Ural şehri, 1912;
- Şolpan, şiirler, Kazan şehri, 1912;
- Şiirleri, 1922;
- Şiirleri, Taşkent., 1923;
- Eserleri, Almatı., 1989;
- Seçkin eserleri, Almatı., 1992;
- Eserleri, Almatı., 1995.
Kaynakça
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 25 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2015.
- ^ a b (PDF). 25 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2015.
- ^ Рәдиф Гаташ. Безгә дә кадерле Магҗан ул. Чын мирас, 2013 ел, 6 сан. 72 бит.
- ^ . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2015.
- ^ Magcan'a cevap https://www.youtube.com/watch?v=xUIAV4ab9xY 29 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 30 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2015.
- ^ . 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2015.
- ^ . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2015.
Dış bağlantılar
- Mağcan Cumabayoğlu15 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Forum: M.Cumabayuğlı şiirleri28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Biyografisi25 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Vikikaynak'ta Magcan Cumabay ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
| Wikimedia Commons'ta Magcan Cumabay ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cumabay Magcan Bekenoglu Kazak Magzhan Bekenuly Zhumabaev Magjan Bekenuli Jumabaev 25 Haziran 1893 19 Mart 1938 Kazak Turkleri edebiyatinin 20 asrin basindaki yildizlarindan biri ve onemli bir sairi Magcan CumabayDogum25 Haziran 1893Olum19 Mart 1938MeslekSair Yazar Pedagog Turkolog ogretmenMilliyetTurk Kazak Donem1912 1929HayatiDogum yeri Akmola simdiki Kuzey Kazakistan ili Annesi Gulsum babasi Beken dir 1905 1910 yillari arasinda Magcan Petropavl Kazakca Қyzylzhar Qiziljar medresesinde Arapca Farsca ve Turkce ogrenmistir 1910 ve 1911 yillarinda Ufa da Aliye medresesinde Galimjan Ibragimov isminde bir ogretmen den Volga Tatar koklesik yazar egitimi almistir Rusca Osmanlica Arapca Farsca gibi cok sayida dili cok iyi bilmekteydi Sovyetler Birligi devrinde Ruslar Cumabay in butun eserlerini Turkiye yi sevdigi ve Turk Birligi anlattigi icin yasakladilar Panturkculuk Panturkizm yaptigi Sovyetler Birligindeki butun Turkleri butunlestirip Ruslari yikacagi korkusuyla once mahkeme karariyla 10 yil hapsetme cezasi ve ardindan Japonya ile hic baglantisi olmadigi halde Japon casusu suclamasiyla Sovyet Rusya yonetiminin karariyla 19 Mart 1938 yilinda 44 yasindayken kursuna dizildi Esi Zuleyha onun butun eserlerini arsivini saklamis ve gunumuze ulasmasini saglamistir 1960 yilinda Magcan in sucsuz oldugu hukmu verilmis ve aklanmistir AnisiKazakistan in kuzeyindeki Petropavl sehrindeki Magcan heykeli Astana sehrinde sairin adiyla bir cadde Kazaksitan da Magjan Jumabayev adiyla bir ilceye ad verilmistir Kizilyar da Bulayevo sehrinde heykelleri vardir Kazakistan da Magcan hakkinda bir film cekildi Filmin Turkiye galasinda Magcan hayrani sair yazar Magcan a Cevap adinda Magcan a yazdigi siirini tanitmistir Turk ve Turkiye sevgisiTurkiye de Kurtulus Savasi yasanirken Orta Asya da sehir sehir dolasarak toplayabildigi para ve degerli esyalari Ataturk un Moskova ya gonderdigi buyukelciye teslim etmistir Yazdigi Uzaktaki Kardesime adli siiri ile Turkiye ve Kazakistan in ayni yurege sahip oldugunu anlatan vatansever Turklerin Kazak boyundan bir sairdir Eserlerinde Turkiye sevgisi acikca gorulur Solpan kitabindaki Ural Dagi siirinde Kosilip batir Turik balalari Birlesip bahadir Turk gencleri diye yazmistir Cumabay Turkiye nin Kurtulus Savasi yillarinda somurgeci isgalci milletlere karsi mucadelesine destek vermistir Turk e sevgisi siirlerinde ve diger eserlerinde gorulur Ural Dagi Alistagi bavrima Yer Yuzune Kazak dili Tez varam Turkistan Ural bazi orneklerdir Ayrica Cumabay Peygamber adli siirinde Hun Turk un kok atasi demektedir Turkistan adli siirinde Turkistan yigit Turk un besigidir demektedir Cumabay daki Turkluk ve Turkiye sevgisi 1919 1923 yillarinda Mustafa Kemal Ataturk un baslattigi Istiklal Savasi na yazdigi Alistagi Bavrima Uzaktaki Kardesime adli siirinde acikca gorulur Onun bu siirini onemli onder Mustafa Cokay Yas Turkistan dergisinde de 1930 1 yayinlatmistir SiirlerindenEjelden jer emes ol karapayim Bilesin tarihti assan Turan jayin Turanga kasiyetti kumar bolgan Ertede Key Kisirav Zulkarnayin O Turan Turk ulkesi ezelden beri siradan bir ulke degildir Turan in durumunu bilirsen tarihini anlarsin Gecmiste guzel Turan a heveslenenler Keyhusrev ile Zulkarneyn dir Eserleri Kazaktin konil kuyi siir Uzik Ural sehri 1912 Solpan siirler Kazan sehri 1912 Siirleri 1922 Siirleri Taskent 1923 Eserleri Almati 1989 Seckin eserleri Almati 1992 Eserleri Almati 1995 Kaynakca a b Arsivlenmis kopya 25 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Aralik 2015 a b PDF 25 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2015 Rәdif Gatash Bezgә dә kaderle Magҗan ul Chyn miras 2013 el 6 san 72 bit 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Aralik 2015 Magcan a cevap https www youtube com watch v xUIAV4ab9xY 29 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 30 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Aralik 2015 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Aralik 2015 Arsivlenmis kopya 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2015 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Aralik 2015 Dis baglantilarMagcan Cumabayoglu15 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Forum M Cumabayugli siirleri28 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Biyografisi25 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Vikikaynak ta Magcan Cumabay ile ilgili metin bulabilirsiniz Wikimedia Commons ta Magcan Cumabay ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir