Mam dilleri ya da Büyük Mam dilleri (İspanyolca Mameano, Mameano Mayor ; İngilizce Mamean, Greater Mamean), Mezoamerika'da Guatemala ve Meksika'da Maya halkları tarafından konuşulan 4 dillik Maya dilleri grubu. Kiçe dilleri ile birlikte de denilen grubunu oluşturur.
Mam dilleri | |
---|---|
Coğrafi dağılım | Mezoamerika |
Sınıflandırma | Maya |
Alt bölümler |
|
Guatemala Maya Dilleri Akademisi tarafından eğitim-öğretim ve araştırması yapılan 22 Maya dili arasında yer alır.
Meksika'da Instituto Nacional de Lenguas Indígenas tarafından korunup kollanan 68 dil grubu (agrupaciones lingüísticas) ve 364 yerli dil/lehçe (variantes lingüísticas) arasında yer alır.
Sınıflandırma
- (Mamean Proper)
- Mamca (Mam) — Guatemala, Meksika
- Tektitekçe (Tektiteko) — Guatemala, Meksika
- (Ixilean)
- İşilce (Ixil) — Guatemala, Meksika
- Avakatekçe (Awakatek) — Guatemala, Meksika
Fonoloji
Ünlüler
Harf | Mamca | Tektitekçe | Avakatekçe | İşilce |
---|---|---|---|---|
i | /ɪ/ | /i/ | /ɪ/ | /ɪ/ |
ii | /iː/ | /iː/ | /iː/ | /iː/ |
u | /ɯ/ | /u/ | /ɯ/ | /ɯ/ |
uu | /u͍ː/ | /yː/ | /ʉː/ | /yː/ |
e | /ɛ/ | /e/ | /e̞/ | /ɛ/ |
ee | /eː/ | /eː/ | /eː/ | /eː/ |
o | /ɤ̞/ | /o/ | /ɤ/ | /ɔ/ |
oo | /o͍ː/ | /øː/ | /ɵː/ | /oː/ |
a | /a/ | /a/ | /ä/ | /a/ |
aa | /ɑ͍ː/ | /aː/ | /ɐː/ | /ɐː/ |
Ünsüzler
Harf | Mamca | Tektitekçe | Avakatekçe | İşilce |
---|---|---|---|---|
p | /pʰ~ɸʰ/ | /p̪ʰ/ | /pʰ~ɸʰ/ | /pʰ/ |
p' | N/A | N/A | /pʼ/ | N/A |
b | /β/ | N/A | N/A | N/A |
b' | /ɓ/ | /ɓ/ | /ɓ/ | /bʼ/ |
m | /m/ | /m/ | /m/ | /m/ |
w | /ʋ, ʍ, f/ | /v, ʍ, f/ | /v, w/ | /v, f/ |
t | /tʰ/ | /tʰ/ | /tʰ/ | /tʰ/ |
t' | /tʼ, ɗ/ | /tʼ, dʼ/ | /tʼ, ɗ/ | /tʼ/ |
n | /n~ŋ/ | /n~ŋ/ | /n~ɴ/ | /n~ŋʰ/ |
s | /s, z/ | /s/ | /s/ | /sʰ, z/ |
tz | /tsʰ/ | /tsʰ/ | /tsʰ/ | /tsʰ/ |
tz' | /tsʼ, dzʼ/ | /tsʼ, dzʼ/ | /tsʼ, dzʼ/ | /tsʼ, dzʼ/ |
r | /ɾ~r/ | /ɾ/ | /ɾ/ | /ɾ/ |
l | /l, ɹ, ɬ/ | /l, ɬ/ | /l, ɬ/ | /l, ɹ, ɬʰ/ |
xh | /ʃʰ, ɕʰ/ | /ʃʰ/ | /ɕʰ/ | /ɕʰ~ʃʰ/ |
ch | /tʃʰ, tɕʰ/ | /tʃʰ/ | /tɕʰ/ | /tɕʰ/ |
ch' | /tʃ', dʒʼ, tɕʼ, dʑʼ/ | /tʃʼ, dʒʼ/ | /tɕʼ, dʑʼ/ | /tɕʼ, dʑʼ/ |
x | /ʐ, ʂ/ | /ʂ, ʑ/ | /ʂ, ʐ/ | /ʐ, ʂ/ |
tx | /ʈʂʰ/ | /ʈʂʰ/ | /ʈʂʰ/ | /ʈʂʰ/ |
tx' | /ʈʂʼ~ɖʐʼ/ | /ʈʂʼ~ɖʐʼ/ | /ʈʂʼ~ɖʐʼ/ | /ʈʂʼ~ɖʐʼ/ |
y | /j/ | /j/ | /j/ | /j~ʝ/ |
k | /kʰ/ | /kʰ/ | /kʰ/ | /kʰ/ |
k' | /kʼ/ | /kʼ/ | /kʼ~ɠ/ | /kʼ/ |
nh | N/A | /ŋ/ | /ŋ/ | /ŋʰ/ |
ky | /kʲ, kɕʲ/ | /kʲʰ/ | /kʲ/ | /kʰʲ~kç/ |
ky' | /kʼʲ~kɕʼ/ | /kʼʲʰ/ | /ɠʲ/ | /kʰʲʼ, kʼʝ/ |
q | /qʰ/ | /qʰ/ | /qʰ/ | /qʰ/ |
q' | /ʛ/ | /qʼ, ʛ/ | /ʛ/ | /ɢʼ/ |
j | /χʰ, ʁ/ | /χ/ | /χ/ | /χʰ/ |
h | N/A | N/A | /ʜ, h/ | N/A |
Kaynakça
- ^ . 24 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2012.
- ^ INALI : Catálogo de las Lenguas Indígenas Nacionales 8 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Variantes lingüísticas de México con sus autodenominaciones y referencias geoestadísticas
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mam dilleri ya da Buyuk Mam dilleri Ispanyolca Mameano Mameano Mayor Ingilizce Mamean Greater Mamean Mezoamerika da Guatemala ve Meksika da Maya halklari tarafindan konusulan 4 dillik Maya dilleri grubu Kice dilleri ile birlikte de denilen grubunu olusturur Mam dilleriCografi dagilimMezoamerikaSiniflandirmaMayaAlt bolumlerAsil Mam Isil Guatemala Maya Dilleri Akademisi tarafindan egitim ogretim ve arastirmasi yapilan 22 Maya dili arasinda yer alir Meksika da Instituto Nacional de Lenguas Indigenas tarafindan korunup kollanan 68 dil grubu agrupaciones linguisticas ve 364 yerli dil lehce variantes linguisticas arasinda yer alir Siniflandirma Mamean Proper Mamca Mam Guatemala Meksika Tektitekce Tektiteko Guatemala Meksika Ixilean Isilce Ixil Guatemala Meksika Avakatekce Awakatek Guatemala MeksikaFonolojiUnluler Mam dillerinde unluler Harf Mamca Tektitekce Avakatekce Isilcei ɪ i ɪ ɪ ii iː iː iː iː u ɯ u ɯ ɯ uu u ː yː ʉː yː e ɛ e e ɛ ee eː eː eː eː o ɤ o ɤ ɔ oo o ː oː ɵː oː a a a a a aa ɑ ː aː ɐː ɐː Unsuzler Mam dillerinde unsuzler Harf Mamca Tektitekce Avakatekce Isilcep pʰ ɸʰ p ʰ pʰ ɸʰ pʰ p N A N A pʼ N Ab b N A N A N Ab ɓ ɓ ɓ bʼ m m m m m w ʋ ʍ f v ʍ f v w v f t tʰ tʰ tʰ tʰ t tʼ ɗ tʼ dʼ tʼ ɗ tʼ n n ŋ n ŋ n ɴ n ŋʰ s s z s s sʰ z tz tsʰ tsʰ tsʰ tsʰ tz tsʼ dzʼ tsʼ dzʼ tsʼ dzʼ tsʼ dzʼ r ɾ r ɾ ɾ ɾ l l ɹ ɬ l ɬ l ɬ l ɹ ɬʰ xh ʃʰ ɕʰ ʃʰ ɕʰ ɕʰ ʃʰ ch tʃʰ tɕʰ tʃʰ tɕʰ tɕʰ ch tʃ dʒʼ tɕʼ dʑʼ tʃʼ dʒʼ tɕʼ dʑʼ tɕʼ dʑʼ x ʐ ʂ ʂ ʑ ʂ ʐ ʐ ʂ tx ʈʂʰ ʈʂʰ ʈʂʰ ʈʂʰ tx ʈʂʼ ɖʐʼ ʈʂʼ ɖʐʼ ʈʂʼ ɖʐʼ ʈʂʼ ɖʐʼ y j j j j ʝ k kʰ kʰ kʰ kʰ k kʼ kʼ kʼ ɠ kʼ nh N A ŋ ŋ ŋʰ ky kʲ kɕʲ kʲʰ kʲ kʰʲ kc ky kʼʲ kɕʼ kʼʲʰ ɠʲ kʰʲʼ kʼʝ q qʰ qʰ qʰ qʰ q ʛ qʼ ʛ ʛ ɢʼ j xʰ ʁ x x xʰ h N A N A ʜ h N AKaynakca 24 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Temmuz 2012 INALI Catalogo de las Lenguas Indigenas Nacionales 8 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Variantes linguisticas de Mexico con sus autodenominaciones y referencias geoestadisticas