Magnetar, ışıma enerjisini sahip olduğu muazzam manyetik alanından sağlayan bir çeşit nötron yıldızıdır. Bu tip atarcalar çok yüksek enerjili x-ışını ve gama ışını yayınımı yapmaktadırlar. Magnetarlar “tekrarlayan yumuşak gama ışın kaynakları”-SGR-(soft gamma repeaters) ve “Anormal x-ışını atarcaları”-AXP- (Anormal X-ray pulsars) olmak üzere iki grupta sınıflandırılmaktadır.
Magnetar çeşitleri
Normal x-ışını atarcaları ikili sistemlerde ortaya çıkmaktadırlar. Bu tip atarcalar eş yıldızdan çaldıkları madde nötron yıldızı üstüne düşmeden aşırı ısındığından dolayı x-ışınları yayarlar.
SGR ve AXP'ler ise madde çalacak eşlerden yoksun olmalarına rağmen çok güçlü x-ışını ve gama ışını yaymaktadırlar.Tekrarlayan yumuşak gama ışın kaynaklarının güçlü ışınımlarının kaynağı olarak yıldız üstünde meydana gelen gösterilmektedir. (SGR) (yumuşak:tayfında görece düşük enerjili ışınımın hakim olduğu) her nötron yıldızında olduğu gibi süpernova patlaması sonucu yıldızın kendi üstüne çökmesiyle oluşmaktadır. Ne var ki magnetarı oluşturan yıldızın patlamadan önceki hızının çok yüksek oluşu, patlama sonrası oluşan nötron yıldızının göstererek 1 katrilyon (1.000.000.000.000.000 = ) Gauss gücünde bir manyetik alan oluşturmasına neden olur. Bu yörüngesel atarcanın oluşturduğu manyetik alandan ortalama bin kat, buzdolaplarımızdaki mıknatısların oluşturduğu manyetik alandan ise 100 trilyon kat daha güçlüdür.
(AXP) çevrelerinde madde alacak bir eşleri olmamasına rağmen süpernova patlaması ile oluşan bulutsu içindeki gazları kendine çekerek x-ışını ışınımı yaptığı düşünülmektedir.
Bilinen Magnetarlar ve Magnetar adayları
İsim | P (s) | B (10¹⁴ G) | Yaş (Binyıl) |
---|---|---|---|
CXOU J010043.1-721134 | 8.02 | 3.9 | 6.8 |
4U 0142+61 | 8.69 | 1.3 | 68 |
SGR 0418+5729 | 9.08 | 0.06 | 36000 |
SGR 0501+4516 | 5.76 | 1.9 | 15 |
SGR 0526−66 | 8.05 | 5.6 | 3.4 |
1E 1048.1-5937 | 6.46 | 3.9 | 4.5 |
(PSR J1119−6127) | 0.41 | 4.1 | 1.6 |
1E 1547.0-5408 | 2.07 | 3.2 | 0.69 |
PSR J1622–4950 | 4.33 | 2.7 | 4.0 |
SGR 1627−41 | 2.59 | 2.2 | 2.2 |
CXOU J164710.2–455216 | 10.6 | <0.66 | >420 |
1RXS J170849.0–400910 1 | 11.01 | 4.7 | 9.0 |
CXOU J171405.7–381031 | 3.82 | 5.0 | 0.95 |
SGR J1745–2900 | 3.76 | 2.3 | 4.3 |
SGR 1806−20 | 7.55 | 20 | 0.24 |
XTE J1810–197 | 5.54 | 2.1 | 11 |
Swift J1822.3–1606 | 8.44 | 0.14 | 6300 |
SGR 1833–0832 | 7.56 | 1.6 | 34 |
Swift J1834.9–0846 | 2.48 | 1.4 | 4.9 |
1E 1841–045 | 11.79 | 7.0 | 4.6 |
(PSR J1846−0258) | 0.327 | 0.49 | 0.73 |
3XMM J185246.6+003317 1 | 11.56 | <0.41 | >1300 |
SGR 1900+14 | 5.20 | 7.0 | 0.9 |
SGR 1935+2154 | 3.24 | 2.2 | 3.6 |
1E 2259+586 | 6.98 | 0.59 | 230 |
SGR 0755−2933 | - | - | - |
SGR 1801−23 | - | - | - |
SGR 1808−20 | - | - | - |
AX J1818.8−1559 | - | - | - |
AX J1845.0−0258 | 6.97 | - | - |
SGR 2013+34 | - | - | - |
Kaynakça
- Bilim ve Teknik - Şubat 2001
- İngilizce wiki sayfası
- https://arxiv.org/pdf/1703.00068.pdf 22 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
- animasyon31 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . XTE J1810-197.
- Magnetarların oluşumu12 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Chryssa Kouveliotou, Robert Duncan, and Christopher Thompson, "Magnetarlar," Scientific American, Şubat 2003, pp. 34-4125 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (PDF)
Yıldız ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Magnetar isima enerjisini sahip oldugu muazzam manyetik alanindan saglayan bir cesit notron yildizidir Bu tip atarcalar cok yuksek enerjili x isini ve gama isini yayinimi yapmaktadirlar Magnetarlar tekrarlayan yumusak gama isin kaynaklari SGR soft gamma repeaters ve Anormal x isini atarcalari AXP Anormal X ray pulsars olmak uzere iki grupta siniflandirilmaktadir Magnetar canlandirmaMagnetar cesitleriNormal x isini atarcalari ikili sistemlerde ortaya cikmaktadirlar Bu tip atarcalar es yildizdan caldiklari madde notron yildizi ustune dusmeden asiri isindigindan dolayi x isinlari yayarlar SGR ve AXP ler ise madde calacak eslerden yoksun olmalarina ragmen cok guclu x isini ve gama isini yaymaktadirlar Tekrarlayan yumusak gama isin kaynaklarinin guclu isinimlarinin kaynagi olarak yildiz ustunde meydana gelen gosterilmektedir SGR yumusak tayfinda gorece dusuk enerjili isinimin hakim oldugu her notron yildizinda oldugu gibi supernova patlamasi sonucu yildizin kendi ustune cokmesiyle olusmaktadir Ne var ki magnetari olusturan yildizin patlamadan onceki hizinin cok yuksek olusu patlama sonrasi olusan notron yildizinin gostererek 1 katrilyon 1 000 000 000 000 000 1015 displaystyle 10 15 Gauss gucunde bir manyetik alan olusturmasina neden olur Bu yorungesel atarcanin olusturdugu manyetik alandan ortalama bin kat buzdolaplarimizdaki miknatislarin olusturdugu manyetik alandan ise 100 trilyon kat daha gucludur AXP cevrelerinde madde alacak bir esleri olmamasina ragmen supernova patlamasi ile olusan bulutsu icindeki gazlari kendine cekerek x isini isinimi yaptigi dusunulmektedir Bilinen Magnetarlar ve Magnetar adaylariIsim P s B 10 G Yas Binyil CXOU J010043 1 721134 8 02 3 9 6 84U 0142 61 8 69 1 3 68SGR 0418 5729 9 08 0 06 36000SGR 0501 4516 5 76 1 9 15SGR 0526 66 8 05 5 6 3 41E 1048 1 5937 6 46 3 9 4 5 PSR J1119 6127 0 41 4 1 1 61E 1547 0 5408 2 07 3 2 0 69PSR J1622 4950 4 33 2 7 4 0SGR 1627 41 2 59 2 2 2 2CXOU J164710 2 455216 10 6 lt 0 66 gt 4201RXS J170849 0 400910 1 11 01 4 7 9 0CXOU J171405 7 381031 3 82 5 0 0 95SGR J1745 2900 3 76 2 3 4 3SGR 1806 20 7 55 20 0 24XTE J1810 197 5 54 2 1 11Swift J1822 3 1606 8 44 0 14 6300SGR 1833 0832 7 56 1 6 34Swift J1834 9 0846 2 48 1 4 4 91E 1841 045 11 79 7 0 4 6 PSR J1846 0258 0 327 0 49 0 733XMM J185246 6 003317 1 11 56 lt 0 41 gt 1300SGR 1900 14 5 20 7 0 0 9SGR 1935 2154 3 24 2 2 3 61E 2259 586 6 98 0 59 230SGR 0755 2933 SGR 1801 23 SGR 1808 20 AX J1818 8 1559 AX J1845 0 0258 6 97 SGR 2013 34 KaynakcaBilim ve Teknik Subat 2001 Ingilizce wiki sayfasi https arxiv org pdf 1703 00068 pdf 22 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilaranimasyon31 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde XTE J1810 197 Magnetarlarin olusumu12 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Chryssa Kouveliotou Robert Duncan and Christopher Thompson Magnetarlar Scientific American Subat 2003 pp 34 4125 Aralik 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde PDF Yildiz ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz