Marie Jean Antoine Nicolas de Caritat, Marquis de Condorcet, (17 Eylül 1743 – 28 Mart 1794), Nicolas de Condorcet olarak da bilinen Fransız filozof ve matematikçi. Liberal ekonomi, anayasal hükûmet, parasız ve eşit kamu eğitimi, kadınlar ve tüm ırklardan insanlar için eşit hakları destekleyen düşünceleriyle Aydınlanma Çağı ve Aydınlanma rasyonalizminin ideallerini somutlaştırmıştır. Condorcet, Fransız Devrimi'nin yetkililerinden bir süre kaçtıktan sonra yakalandı ve hapishanede öldü.
Marie Jean Antoine Nicolas de Caritat, marquis de Condorcet | |
---|---|
![]() | |
Doğumu | 17 Eylül 1743 , Aisne, Fransa |
Ölümü | 28 Mart 1794 (50 yaşında) Bourg-la-Reine, Fransa |
Çağı | 18. yüzyıl felsefesi |
Bölgesi | Batı felsefesi |
Okulu | Aydınlanma, akılcılık |
İlgi alanları | Liberalizm |
Önemli fikirleri | Seçim paradoksu |
İnsanın yetkinleşebileceğine ve insanlığın sonsuzca ilerleyebileceğine inanan Condorcet, ilerlemeye duyduğu bu inancı, adlı eserinde dile getirmiştir. Auguste Comte'un Anne Robert Jacques Turgot ile beraber en çok etkilendiği Aydınlanmacı filozoftur. Comte'nun ortaya koyduğu 3 Hal Yasasına fikir ve ilham sağlamıştır.

Vikisöz'de Marquis de Condorcet ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
Condorcet, insanlığın dokuz tarihsel dönemden geçtiğini ve karşı konulamaz bir şekilde onuncu döneme doğru ilerlediğini ileri sürer. Bu son döneme ilişkin öngörüleri, hem kendisinin hem de Aydınlanma Çağı’nın vasiyeti niteliğindedir: “İnsan soyunun gelecek durumuna ilişkin umutlarımız, şu üç noktada toplanabilir: Uluslararasındaki eşitsizliğin yıkılması, her halk içinde [sınıflar arasındaki] eşitliğin gelişmesi ve insanın gerçekten yetkinleşmesi. (...) Öyle bir gün gelecek ki, güneş, bu yeryüzünde, akıllarından başka bir efendi tanımayan özgür insanları aydınlatacak yalnızca; tiranlar ile köleler, papazlar ile onların aptal ya da ikiyüzlü yardakçıları, tarihin tozlu sayfalarında ya da tiyatro sahnelerinde var olmaya devam edecekler yalnızca."
Kant’ın deyişiyle “insan doğasının köktenci amacı ve belirlenim ilkelerinden biri olan ilerleme” düşüncesi, Condorcet gibi düşünürlerce bir tarih felsefesi içinde sergilenerek “eğitim” kavramıyla ilişkilendirilmiştir. Bir toplumun iyi ve mutlu olabilmesi için tüm ülkelerde doğa yasalarının kabul edilip uygulanması gerekir. Tüm ülkelerde doğal yasaların kabul edilmesi durumunda farklı devletlerin pozitif yasalarının birbirinin benzeri olacağına ilişkin bir ideal fikri Condorcet’nin deyişiyle “ bir yanda gerçek, akıl, adalet ve insan hakları, öte yanda mülkiyetin, özgürlüğün ve güvenliğin önemi her yerde aynı olduğuna göre, bütün devletlerin aynı ceza yasalarına, aynı medeni yasalara, aynı ticaret yasalarına vb.’ne sahip olmaları ” gerekir. Tüm insanlık için geçerli doğal yasalar anlayışından hareket edildiğinde yeryüzünde tüm insanları kapsayacak bir dünya devleti (kozmopolis) ya da bir dünya barışı düşüncesine ulaşmak hiç de zor hale gelmez.
Condorcet, kadın ile erkeğin her bakımdan eşit olduğunu ve bu eşitliğin yasalarca garanti edilmesi gerektiğini savunmuş tek Aydınlanma filozofudur. Ayrıca Condorcet, Fransız Devrimi yıllarında, kadınların erkeklerle aynı siyasal haklara sahip olmaları yönünde etkinlikte bulunmuş ender devrimcilerden de biridir.
Aydınlanmacı filozofların çoğunluğuna göre, bağnazlık ve onunla at başı giden hoşgörüsüzlük, insanların birbirlerine kin, öfke, düşmanlık duymalarına neden olarak toplumları adaletsizliğe ve savaşlara sürükleyen büyük bir beladır. Örneğin Hume, Hristiyan barbarlığına Roma ve Madrid’teki engizisyon uygulamalarını örnek verir ve bu uygulamaların çoktanrılı dinlerdeki insan kurban etme törenlerinden çok daha fazla kan döktüğünü belirtir. “Putperestlik [paganizm] çok az kan döktü, bizim dinimiz ise yeryüzünü kana buladı” diye yazan Voltaire gibi Condorcet de eleştiri oklarını açıkça Hristiyanlığa yöneltir: “Hristiyanlık, insanları yırtıcı hayvanlara dönüştürdüğü için iğrençtir; papazlar da onların çılgınlıklarını istedikleri gibi yönetirler.”
Condorcet’ye göre “Medeni ülkelerde devleti yapan topraktır. Demek ki yurttaşları yapan mülkiyet olmalıdır.”
![]() ![]() | Bir Fransız'ın biyografisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
![]() | Felsefe ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Marie Jean Antoine Nicolas de Caritat Marquis de Condorcet 17 Eylul 1743 28 Mart 1794 Nicolas de Condorcet olarak da bilinen Fransiz filozof ve matematikci Liberal ekonomi anayasal hukumet parasiz ve esit kamu egitimi kadinlar ve tum irklardan insanlar icin esit haklari destekleyen dusunceleriyle Aydinlanma Cagi ve Aydinlanma rasyonalizminin ideallerini somutlastirmistir Condorcet Fransiz Devrimi nin yetkililerinden bir sure kactiktan sonra yakalandi ve hapishanede oldu Marie Jean Antoine Nicolas de Caritat marquis de CondorcetDogumu17 Eylul 1743 1743 09 17 Aisne FransaOlumu28 Mart 1794 50 yasinda Bourg la Reine FransaCagi18 yuzyil felsefesiBolgesiBati felsefesiOkuluAydinlanma akilcilikIlgi alanlariLiberalizmOnemli fikirleriSecim paradoksu Insanin yetkinlesebilecegine ve insanligin sonsuzca ilerleyebilecegine inanan Condorcet ilerlemeye duydugu bu inanci adli eserinde dile getirmistir Auguste Comte un Anne Robert Jacques Turgot ile beraber en cok etkilendigi Aydinlanmaci filozoftur Comte nun ortaya koydugu 3 Hal Yasasina fikir ve ilham saglamistir Esquisse d un tableau historique des progres de l esprit humain 1795Vikisoz de Marquis de Condorcet ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Condorcet insanligin dokuz tarihsel donemden gectigini ve karsi konulamaz bir sekilde onuncu doneme dogru ilerledigini ileri surer Bu son doneme iliskin ongoruleri hem kendisinin hem de Aydinlanma Cagi nin vasiyeti niteligindedir Insan soyunun gelecek durumuna iliskin umutlarimiz su uc noktada toplanabilir Uluslararasindaki esitsizligin yikilmasi her halk icinde siniflar arasindaki esitligin gelismesi ve insanin gercekten yetkinlesmesi Oyle bir gun gelecek ki gunes bu yeryuzunde akillarindan baska bir efendi tanimayan ozgur insanlari aydinlatacak yalnizca tiranlar ile koleler papazlar ile onlarin aptal ya da ikiyuzlu yardakcilari tarihin tozlu sayfalarinda ya da tiyatro sahnelerinde var olmaya devam edecekler yalnizca Kant in deyisiyle insan dogasinin koktenci amaci ve belirlenim ilkelerinden biri olan ilerleme dusuncesi Condorcet gibi dusunurlerce bir tarih felsefesi icinde sergilenerek egitim kavramiyla iliskilendirilmistir Bir toplumun iyi ve mutlu olabilmesi icin tum ulkelerde doga yasalarinin kabul edilip uygulanmasi gerekir Tum ulkelerde dogal yasalarin kabul edilmesi durumunda farkli devletlerin pozitif yasalarinin birbirinin benzeri olacagina iliskin bir ideal fikri Condorcet nin deyisiyle bir yanda gercek akil adalet ve insan haklari ote yanda mulkiyetin ozgurlugun ve guvenligin onemi her yerde ayni olduguna gore butun devletlerin ayni ceza yasalarina ayni medeni yasalara ayni ticaret yasalarina vb ne sahip olmalari gerekir Tum insanlik icin gecerli dogal yasalar anlayisindan hareket edildiginde yeryuzunde tum insanlari kapsayacak bir dunya devleti kozmopolis ya da bir dunya barisi dusuncesine ulasmak hic de zor hale gelmez Condorcet kadin ile erkegin her bakimdan esit oldugunu ve bu esitligin yasalarca garanti edilmesi gerektigini savunmus tek Aydinlanma filozofudur Ayrica Condorcet Fransiz Devrimi yillarinda kadinlarin erkeklerle ayni siyasal haklara sahip olmalari yonunde etkinlikte bulunmus ender devrimcilerden de biridir Aydinlanmaci filozoflarin cogunluguna gore bagnazlik ve onunla at basi giden hosgorusuzluk insanlarin birbirlerine kin ofke dusmanlik duymalarina neden olarak toplumlari adaletsizlige ve savaslara surukleyen buyuk bir beladir Ornegin Hume Hristiyan barbarligina Roma ve Madrid teki engizisyon uygulamalarini ornek verir ve bu uygulamalarin coktanrili dinlerdeki insan kurban etme torenlerinden cok daha fazla kan doktugunu belirtir Putperestlik paganizm cok az kan doktu bizim dinimiz ise yeryuzunu kana buladi diye yazan Voltaire gibi Condorcet de elestiri oklarini acikca Hristiyanliga yoneltir Hristiyanlik insanlari yirtici hayvanlara donusturdugu icin igrenctir papazlar da onlarin cilginliklarini istedikleri gibi yonetirler Condorcet ye gore Medeni ulkelerde devleti yapan topraktir Demek ki yurttaslari yapan mulkiyet olmalidir Bir Fransiz in biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Felsefe ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz