Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Maurice Yaméogo (d. 31 Aralık 1921, Koudougou - ö. 9 Eylül 1993, Ouagadougou ), Yukarı Voltalı (günümüzde Burkina Fasolu) siyasetçi. Yaméogo, Afrika kıtasında bulunan Yukarı Volta'nın (günümüzde adı Burkina Faso) bağımsızlığını kazanması sonrası 1960 ile 1966 yılları arasında ilk devlet başkanı olarak devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.
| Maurice Yaméogo | |
|---|---|
 | |
| 1. | |
| Görev süresi 5 Ağustos 1960 - 3 Ocak 1966 | |
| Yerine gelen | Sangoulé Lamizana |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 31 Aralık 1921 Koudougou |
| Ölüm | 9 Eylül 1993 Ouagadougou |
Yaméogo ülke içerisinde çoğunluğa sahip olan etnik grubuna üye birisiydi. Öğrencilik yıllarında katolik rahip olarak okumuş ve eğitim almış olsa da bu görevini daha sonra eşi olacak olan Félicité Zagré ile tanıştıktan sonra kaybetmiştir. Rahiplik görevi bittikten sonra idarî işler ile uğraşmıştır.
1946 yılından itibaren Yukarı Volta siyaseti içerisinde yer alan Yaméogo, söz konusu yılda ülkesini Fransa denizaşırı topraklar parlamentosunda temsil etmiş, 1948 yılında ise Fransız Batı Afrikası konseyine seçilmiştir. İlk yıllarında Rassemblement Démocratique Africain (RDA) içerisinde yer alan Parti Démocratique Unifié partisine mensup biri olsa da 1957 yılında kurduğu kendi Mouvement Démocratique VoltaÏque partisi ile seçimlere girmiş, partisi 70 sandalyeden 26'sını elde ederek oluşturulan koalisyon hükûmetinde yer almıştır. Yaméogo bu koalisyonda tarım bakanı olarak görev almış, koalisyonun yıl sonunda dağılması ile birlikte partisini bırakarak RDA saflarına katılmıştır.1958 yılında iç işleri bakanı olarak görev yapmaya başlayan Yaméogo, dönemin başbakanı olan Ouezzin Coulibaly'nin hayatını kaybetmesi sonucunda bu göreve getirilmiştir. Ülkesinin 'na katılımını savunsa da bu katılımını dönemin Fildişi Sahili devlet başkanı Félix Houphouët-Boigny baskıları nedeniyle gerçekleştirememiştir. Başbakanlık görevini üstlendiği koalisyon hükûmetinin de çökmesi sonucu 30 Mart 1959 tarihinde gerçekleştirilen genel seçimlerde yeni partisi Union Démocratique VoltaÏque (UDV) ile katılan Yaméogo, mecliste bulunan 75 sandalyenin 64'ünü kazanarak iktidara gelmiştir. Ocak 1960 yılında ülkenin en önemli muhalefet partisi hükûmet tarafından yasaklanmış, yöneticileri cezaevine konulmuştur.
Yukarı Volta'nın 5 Ağustos 1960 tarihinde bağımsızlığını kazanması sonucu yeni ülkenin ilk devlet başkanı olmuş ayrıca dönem dönem ülkenin dış işleri bakanlığı görevini de üstlenmiştir. Bu görevlerinin yanı sıra 1961 ile 1962 yılları arasında savunma bakanlığı ile 1963 ile 1965 yılları arasında da iç güvenlik bakanlığı görevleri de Yaméogo tarafından yürütülmüştür. UDV iktidarı ile birlikte ülkede tek parti dönemi yaşanmış, diğer muhalefet partileri UDV içerisine dâhil edilerek ortadan kaldırılmış, yeni partilerin kurulması da yasaklanmıştır.
Yaméogo dış siyasette komşu ülkeler ile iyi ilişkiler içerisinde bulunmuş, özellikle Fildişi Sahili ve diğer eski Fransa kolonisi ülkeler ile bu ilişkisini üst seviyede tutmuştur.
3 Ekim 1965 tarihinde gerçekleştirilen seçimlerde seçimlere katılan tek aday olarak oyların %99,9'unu alarak göreve yeniden seçilen Yaméogo, sonuçların açıklanması neticesinde ülke genelinde baskısı yönetimine karşı başlayan şiddet olayları ve 3 Ocak 1966 yılında gerçekleştirilen genel grev sonucunda görevi bırakmıştır. Görevi bırakması sonrası Sangoulé Lamizana ülkenin yeni devlet başkanı olmuştur.
1968 yılına kadar tutuklu kalan Yaméogo, bu tarihte serbet bırakılmış ancak 1983 yılında Thomas Sankara önderliğinde gerçekleştirilen devrim sonucunda yeniden gözetim altına alınmıştır. 1985 yılında serbest bırakılması neticesinde Fildişi Sahili'ne kaçmış ve 1990 yılına kadar bu ülkede kalmıştır. 1991 yılında dönemin devlet başkanı Blaise Compaoré tarafından vatandaşlık da dâhil tüm hakları geri verilen Yaméogo, 9 Eylül 1993 tarihinde başkentte ölmüştür.
Kaynakça
- Frédéric Guirma, Comment perdre le pouvoir ? Le cas de Maurice Yameogo, Paris, Éditions Chaka, coll. « Afrique contemporaine », 1991
- Frédéric Lejeal, Le Burkina Faso, Paris, Éditions Karthala, 2002
- Roger Bila Kaboré, Histoire politique du Burkina Faso: 1919-2000, Paris, Éditions L’Harmattan, 2002
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Maurice Yameogo d 31 Aralik 1921 Koudougou o 9 Eylul 1993 Ouagadougou Yukari Voltali gunumuzde Burkina Fasolu siyasetci Yameogo Afrika kitasinda bulunan Yukari Volta nin gunumuzde adi Burkina Faso bagimsizligini kazanmasi sonrasi 1960 ile 1966 yillari arasinda ilk devlet baskani olarak devlet baskanligi makaminda bulunmustur Maurice Yameogo1 Gorev suresi 5 Agustos 1960 3 Ocak 1966Yerine gelen Sangoule LamizanaKisisel bilgilerDogum 31 Aralik 1921 KoudougouOlum 9 Eylul 1993 Ouagadougou Yameogo ulke icerisinde cogunluga sahip olan etnik grubuna uye birisiydi Ogrencilik yillarinda katolik rahip olarak okumus ve egitim almis olsa da bu gorevini daha sonra esi olacak olan Felicite Zagre ile tanistiktan sonra kaybetmistir Rahiplik gorevi bittikten sonra idari isler ile ugrasmistir 1946 yilindan itibaren Yukari Volta siyaseti icerisinde yer alan Yameogo soz konusu yilda ulkesini Fransa denizasiri topraklar parlamentosunda temsil etmis 1948 yilinda ise Fransiz Bati Afrikasi konseyine secilmistir Ilk yillarinda Rassemblement Democratique Africain RDA icerisinde yer alan Parti Democratique Unifie partisine mensup biri olsa da 1957 yilinda kurdugu kendi Mouvement Democratique VoltaIque partisi ile secimlere girmis partisi 70 sandalyeden 26 sini elde ederek olusturulan koalisyon hukumetinde yer almistir Yameogo bu koalisyonda tarim bakani olarak gorev almis koalisyonun yil sonunda dagilmasi ile birlikte partisini birakarak RDA saflarina katilmistir 1958 yilinda ic isleri bakani olarak gorev yapmaya baslayan Yameogo donemin basbakani olan Ouezzin Coulibaly nin hayatini kaybetmesi sonucunda bu goreve getirilmistir Ulkesinin na katilimini savunsa da bu katilimini donemin Fildisi Sahili devlet baskani Felix Houphouet Boigny baskilari nedeniyle gerceklestirememistir Basbakanlik gorevini ustlendigi koalisyon hukumetinin de cokmesi sonucu 30 Mart 1959 tarihinde gerceklestirilen genel secimlerde yeni partisi Union Democratique VoltaIque UDV ile katilan Yameogo mecliste bulunan 75 sandalyenin 64 unu kazanarak iktidara gelmistir Ocak 1960 yilinda ulkenin en onemli muhalefet partisi hukumet tarafindan yasaklanmis yoneticileri cezaevine konulmustur Maurice Yameogo 1961 Israil ziyareti sirasinda Yukari Volta nin 5 Agustos 1960 tarihinde bagimsizligini kazanmasi sonucu yeni ulkenin ilk devlet baskani olmus ayrica donem donem ulkenin dis isleri bakanligi gorevini de ustlenmistir Bu gorevlerinin yani sira 1961 ile 1962 yillari arasinda savunma bakanligi ile 1963 ile 1965 yillari arasinda da ic guvenlik bakanligi gorevleri de Yameogo tarafindan yurutulmustur UDV iktidari ile birlikte ulkede tek parti donemi yasanmis diger muhalefet partileri UDV icerisine dahil edilerek ortadan kaldirilmis yeni partilerin kurulmasi da yasaklanmistir Yameogo dis siyasette komsu ulkeler ile iyi iliskiler icerisinde bulunmus ozellikle Fildisi Sahili ve diger eski Fransa kolonisi ulkeler ile bu iliskisini ust seviyede tutmustur 3 Ekim 1965 tarihinde gerceklestirilen secimlerde secimlere katilan tek aday olarak oylarin 99 9 unu alarak goreve yeniden secilen Yameogo sonuclarin aciklanmasi neticesinde ulke genelinde baskisi yonetimine karsi baslayan siddet olaylari ve 3 Ocak 1966 yilinda gerceklestirilen genel grev sonucunda gorevi birakmistir Gorevi birakmasi sonrasi Sangoule Lamizana ulkenin yeni devlet baskani olmustur 1968 yilina kadar tutuklu kalan Yameogo bu tarihte serbet birakilmis ancak 1983 yilinda Thomas Sankara onderliginde gerceklestirilen devrim sonucunda yeniden gozetim altina alinmistir 1985 yilinda serbest birakilmasi neticesinde Fildisi Sahili ne kacmis ve 1990 yilina kadar bu ulkede kalmistir 1991 yilinda donemin devlet baskani Blaise Compaore tarafindan vatandaslik da dahil tum haklari geri verilen Yameogo 9 Eylul 1993 tarihinde baskentte olmustur KaynakcaFrederic Guirma Comment perdre le pouvoir Le cas de Maurice Yameogo Paris Editions Chaka coll Afrique contemporaine 1991 Frederic Lejeal Le Burkina Faso Paris Editions Karthala 2002 Roger Bila Kabore Histoire politique du Burkina Faso 1919 2000 Paris Editions L Harmattan 2002