Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Parlamento ya da yasama kurulu, birincil görevi yürütmeyi denetlemek olan, yasama gücüne ve yetkisine sahip meclis veya meclislerdir.
Kelime kökeni
Kelimenin kökeni olan Eski Fransızca parlement kelimesi, "konuşmak" anlamına gelen parler kelimesinden türemiştir.
Tarihçe
İngiltere'de krallar, devletin işlerini görüşmek ve özellikle yeni bir vergi koymak istedikleri zaman, devlet üstlerinden başka, halk tarafından da seçilmesini emreder ve bunları bir meclis biçiminde toplarlardı. Konular görüşüldükten sonra, karar meclisi dağılırdı. Yurdun dört bir köşesinden gelen mebuslar, mebusluk hakkını kaybederek evlerine dönerlerdi. Kral yeniden bir görüşmede bulunmak isterse yeniden seçimler yapılır ve yeni bir meclis meydana getirilirdi. Böylece bir sene içinde üç kez seçim yapılır, üç yeni meclisin toplandığı görülürdü. Meclisin belli bir zamanı ve süresi yoktu. Aslen bu meclis tamamıyla uzman nitelikli bir meclisti. Sonradan bu yöntem değiştirilmiş ve daha pratik bir yöntem konulmuştur. Neticede, seçilen milletvekillerinin üç dört sene gibi daha uzun bir zaman görevede kalmaları ve parlamento adı verilen bir meclis meydana getirmeleri sağlanmıştır. Daha sonra parlamenter rejim İngiltere'de yerleştikten sonra, parlamento bu rejimin unsurlarından biri durumuna gelmiştir.
İngiltere'de parlamento iki meclislidir. Bunlardan biri zengin ve soyluların meydana getirdiği Lordlar Kamarası, diğeri ise halkın temsilcilerinden meydana gelen Avam Kamarasıdır. On üçüncü yüzyılın başlarında İngiltere'de Lordlar Kamarası daha ağır basıyordu. Sonraları, Lordlar Kamarasının parlamentodaki gücü zayıfladı. Avam Kamarası daha güçlü duruma geldi.
Parlamento sayısı
Hemen hemen bütün dünya devletlerinde üye sayıları ve yetkileri ülke şartlarına göre değişen parlamentolar vardır. Her ülkede yasa oluşturmak, yeni kurallar saptama yetkisi parlamentolara verilmiştir. Eskiden yasa oluşturma yetkisi de krallara ait olduğu için, parlamentonun doğuşu büyük uğraşlar sonucu gerçekleşmiştir. Özellikle Fransız tarihi bu tip uğraşlarla doludur. Parlamento tek meclisli veya birden fazla meclisli olabilmektedir. İngiltere'de, ABD'de, Fransa'da iki meclisli parlamento vardır. Türkiye'de 1876 Kanun-ı Esasi iki meclisli, 1921 ve 1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanunları tek meclisli, 1961 Anayasası iki meclisli 1982 Anayasası tek meclisli parlamento usulünü kabul etmiştir.
Çalışması
Parlamentolarda bulunan milletvekili sayısı da ülke şartlarına göre değişmektedir. Parlamentonun kaç kişiden meydana geleceği her ülkenin kendi anayasası ile belirlenmiştir. Mesela Türkiye'de 1982 Anayasası, parlamentonun 400 milletvekilinden teşekkül etmesini hükme bağlamış; daha sonra yapılan değişikliklerle 550'ye çıkarılmıştır. 1961 Anayasası ise 600 kişilik bir parlamento kabul etmişti. Bunun 450 üyesi Millet Meclisinde 150 üyesi ise Cumhuriyet Senatosunda bulunuyordu. Ayrıca 27 Mayıs 1960 ihtilalini yapan Millî Birlik Komitesi üyeleri, ömür boyu Tabii Senatör olarak Cumhuriyet Senatosu üyesi sayılmışlardı. Bunların dışında 15 üye de Cumhuriyet Senatosuna Cumhurbaşkanı tarafından Kontenjan Senatörü olarak tayin ediliyordu. 1982 Anayasası ile kaldırılmıştır.
Parlamento çalışmaları aleni olarak cereyan eder. Yani isteyen vatandaşlar parlamento çalışmalarını takip edebilir. Fakat parlamento gizli kalmasını istediği önemli konuları görüşürken kapalı toplantılar da yapabilir. Parlamentoda oyların sayımı muhtelif şekillerde olabilir. Kapalı zarf usulü, ayağa kalkarak veya parmak kaldırmak gibi usullerle oylama yapılabilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Türk Dil Kurumu[]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ağustos 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Parlamento ya da yasama kurulu birincil gorevi yurutmeyi denetlemek olan yasama gucune ve yetkisine sahip meclis veya meclislerdir Cift meclisli yasama organi olan devletler Tek meclisli yasama organi olan devletler Tek meclisli yasama ve danisma organi olan devletler Yasama organi olmayan devletler Veri yok Kelime kokeniKelimenin kokeni olan Eski Fransizca parlement kelimesi konusmak anlamina gelen parler kelimesinden turemistir TarihceIngiltere de krallar devletin islerini gorusmek ve ozellikle yeni bir vergi koymak istedikleri zaman devlet ustlerinden baska halk tarafindan da secilmesini emreder ve bunlari bir meclis biciminde toplarlardi Konular gorusuldukten sonra karar meclisi dagilirdi Yurdun dort bir kosesinden gelen mebuslar mebusluk hakkini kaybederek evlerine donerlerdi Kral yeniden bir gorusmede bulunmak isterse yeniden secimler yapilir ve yeni bir meclis meydana getirilirdi Boylece bir sene icinde uc kez secim yapilir uc yeni meclisin toplandigi gorulurdu Meclisin belli bir zamani ve suresi yoktu Aslen bu meclis tamamiyla uzman nitelikli bir meclisti Sonradan bu yontem degistirilmis ve daha pratik bir yontem konulmustur Neticede secilen milletvekillerinin uc dort sene gibi daha uzun bir zaman gorevede kalmalari ve parlamento adi verilen bir meclis meydana getirmeleri saglanmistir Daha sonra parlamenter rejim Ingiltere de yerlestikten sonra parlamento bu rejimin unsurlarindan biri durumuna gelmistir Ingiltere de parlamento iki meclislidir Bunlardan biri zengin ve soylularin meydana getirdigi Lordlar Kamarasi digeri ise halkin temsilcilerinden meydana gelen Avam Kamarasidir On ucuncu yuzyilin baslarinda Ingiltere de Lordlar Kamarasi daha agir basiyordu Sonralari Lordlar Kamarasinin parlamentodaki gucu zayifladi Avam Kamarasi daha guclu duruma geldi Parlamento sayisiHemen hemen butun dunya devletlerinde uye sayilari ve yetkileri ulke sartlarina gore degisen parlamentolar vardir Her ulkede yasa olusturmak yeni kurallar saptama yetkisi parlamentolara verilmistir Eskiden yasa olusturma yetkisi de krallara ait oldugu icin parlamentonun dogusu buyuk ugraslar sonucu gerceklesmistir Ozellikle Fransiz tarihi bu tip ugraslarla doludur Parlamento tek meclisli veya birden fazla meclisli olabilmektedir Ingiltere de ABD de Fransa da iki meclisli parlamento vardir Turkiye de 1876 Kanun i Esasi iki meclisli 1921 ve 1924 Teskilat i Esasiye Kanunlari tek meclisli 1961 Anayasasi iki meclisli 1982 Anayasasi tek meclisli parlamento usulunu kabul etmistir CalismasiParlamentolarda bulunan milletvekili sayisi da ulke sartlarina gore degismektedir Parlamentonun kac kisiden meydana gelecegi her ulkenin kendi anayasasi ile belirlenmistir Mesela Turkiye de 1982 Anayasasi parlamentonun 400 milletvekilinden tesekkul etmesini hukme baglamis daha sonra yapilan degisikliklerle 550 ye cikarilmistir 1961 Anayasasi ise 600 kisilik bir parlamento kabul etmisti Bunun 450 uyesi Millet Meclisinde 150 uyesi ise Cumhuriyet Senatosunda bulunuyordu Ayrica 27 Mayis 1960 ihtilalini yapan Milli Birlik Komitesi uyeleri omur boyu Tabii Senator olarak Cumhuriyet Senatosu uyesi sayilmislardi Bunlarin disinda 15 uye de Cumhuriyet Senatosuna Cumhurbaskani tarafindan Kontenjan Senatoru olarak tayin ediliyordu 1982 Anayasasi ile kaldirilmistir Parlamento calismalari aleni olarak cereyan eder Yani isteyen vatandaslar parlamento calismalarini takip edebilir Fakat parlamento gizli kalmasini istedigi onemli konulari gorusurken kapali toplantilar da yapabilir Parlamentoda oylarin sayimi muhtelif sekillerde olabilir Kapali zarf usulu ayaga kalkarak veya parmak kaldirmak gibi usullerle oylama yapilabilir Ayrica bakinizUlkelere gore yasama organlari Yasama organi Parlamenter sistem Cift meclislilik Tek meclislilik Parlamenter sistem Asili parlamento Parlamento grubu Parlamento guveni Ic tuzuk Alt meclis Ust meclisKaynakcaTurk Dil Kurumu olu kirik baglanti Arsivlenmis kopya 29 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Agustos 2023