Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mehmed Şükrü Paşa (1857, Erzurum – 5 Haziran 1916, İstanbul) Osmanlı askeri. Balkan Savaşları'nda Bulgarlar tarafından kuşatılan Edirne şehrini 155 gün boyunca zor koşullar altında savunmuştur, “Edirne Müdafii” olarak da anılır. Edirne'de adına yapılmış bir anıt vardır. Bu anıt, 54. Mekanize Piyade Tugay Komutanlığı himayesinde olup, anıt alanı içerisinde Balkan Savaşı müzesi de bulunmaktadır. Anıt, 27.07.1998 tarihinde hizmete açılmıştır. Anıtı ve müzeyi dolaşmak ücretsizdir.
| Mehmed Şükrü Paşa 1295 (1879) Top.-1 | |
|---|---|
 | |
| Lakabı | "Edirne Müdafii", "Deli Şükrü Paşa" |
| Doğum | 1 Ocak 1857 Erzurum, Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 5 Haziran 1916 (59 yaşında) İstanbul, Osmanlı Devleti |
| Bağlılığı |  Osmanlı İmparatorluğu |
| Branşı |  Osmanlı ordusu |
| Hizmet yılları | 1878-1914 |
| Rütbesi | Birinci Ferik |
| Komutası | Edirne Müstahkem Mevki Komutanlığı |
| Çatışma/savaşları | 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı, I. Balkan Savaşı |
| Ailesi | |
| Eşi | Zafer Rabia Hanım |
Hayatı
1857 yılında Erzurum'da doğdu. Erzurumlu Ayabakan ailesinden Kolağası (Kıdemli Yüzbaşı) Mustafa ile Muhsine'nin tek çocuğu idi
Erzincan Askeri İdadisi'nde başladığı askeri eğitimine İstanbul'da Sütlüce Topçu Okulu'nda devam etti. Bu okuldan 1879 yılında topçu teğmeni olarak mezun oldu. Eğitimi sırasında matematik alanındaki başarısı ile dikkat çekmişti. Bu nedenle Almanya'ya öğrenime gönderildi. Dört seneden fazla Potsdam Garnizonu'nda eğitim gördü. 1880 senesinde üsteğmenliğe, 1883'te kıdemli yüzbaşılığa terfi etti.
İstanbul'a döndükten sonra birçok kurumda askerî talim ve terbiye öğretmenliklerinde bulundu. 1887'de rütbesi binbaşılığa yükseltildi. Süvari Ferik İmrahor Manastırlı Nuri Paşa'nın kızı Zafer Rabia Hanım ile evlendi. Bu evlilikten dünyaya gelen dokuz çocuğundan üç kızı ve bir oğlu olgunluk çağına kadar yaşadı; yedi torunu oldu.
Almanca, İngilizce ve Fransızca lisanlarını iyi bilen Şükrü Paşa, çeşitli askeri görevlerinin yanı sıra Harbiye ve Darüşşafaka'da matematik ve balistik öğretmenliklerinde bulundu. Yetiştirdiği gençler arasında ünlü matematikçi Salih Zeki de vardır.
1888 senesinde Kaymakamlığa, 1889'da Miralaylığa terfi etti ve 1893 tarihinde 36 yaşında iken Mirlivalığa yükseldi. Mirliva'dan Birinci Ferikliğe yükselene kadar olan askerlik hizmetlerini Edirne'de geçirdi. 1905 yılında Selanik'e gönderildi. Bu sırada askerlik hayatında aşırı disiplin merakı ve titizliği nedeniyle “Deli Şükrü Paşa” olarak tanındı.
1908'de Müşirliğe yükseltilen rütbesi, II. Meşrutiyet'in ilanı ile yapılan düzenlemeler sonucu Ferikliğe indirildi. O sene İstanbul'a gelen Şükrü Paşa, 1912'ye kadar Redif Müfettişliği, Çanakkale Boğazı Muhafızlığı gibi görevlerde bulundu. I. Balkan Savaşı başlayınca Edirne Müstahkem Mevkii Komutanlığı'na atandı.
Edirne savunması
24 Eylül 1912 tarihinde Osmanlı Sofya Elçiliğinin İstanbul'a gönderdiği uyarı telgrafı yaklaşan tehlikeyi bildiriyordu: "Bulgarların ilk amacı Osmanlı'nın güçsüz Kırklareli tümenidir. Edirne'ye ise baskın taarruzu düşünüyorlar. Edirne müstahkem mevkii takviye edilmeli, vatani hizmet süresi dolan askerler terhis edilmemelidir."
Bunun üzerine Edirne Müstahkem Mevkii Komutanlığına getirilen Mehmed Şükrü Paşa, Edirne kuşatması başlamadan bir hafta önce kente gelebildi. Edirne'nin savunması görevi verilen Şükrü Paşa'ya şehrin kuşatılması halinde 50 gün savunulması emri verilmişti. Bu sürede ya Bulgar ordularının geriletileceği ya da İstanbul'dan destek gönderileceği öngörülmüştü. Ancak Mehmed Şükrü Paşa, kurmayları Kâzım (Karabekir), ve Fuat Bey ile, İstanbul'dan destek alamamasına rağmen, Bulgar ve Sırp ordularının saldırılarına 5 ay 5 gün süreyle direnerek tarihe geçen bir savunma gerçekleştirdi.
26 Mart 1913 günü Bulgar Komutanlığına bir subay göndererek kalenin teslimini teklif etmek zorunda kaldığında hürmetle karşılandı. Kimi kaynaklara göre kılıcını usulen Bulgar komutanına teslim etmiş ve Edirne'ye ertesi gün gelen Alman asıllı Bulgar çarı I. Ferdinand kılıcını kendisine geri teslim etmiştir. Bu kılıç teslim sahnesi, Edirne'nin işgalinin simgesi haline gelmiştir. Fotoğrafın aslına ulaşıldığı iddia edilen bir kaynakta ise fotoğrafta fotomontaj ile mizansen yaratıldığı ve Şükrü Paşa'nın böyle bir görüntüye malzeme olmamak için teslim olmadan önce kılıçlarını kırdığı ileri sürülmektedir.
Şehri kahramanca savunması Avrupa basınında büyük yer bulduğu ve kamuoyunda takdir uyandırdığı için eğitim gördüğü Almanya'da adına küçük çaplı anıtlar dikilmiş; Fransız milleti adına bir kılıç ve hayranları tarafından binlerce imza ile bezenmiş bir altın kitap hediye edilmiştir.
Altı ay boyunca Sofya'da itibarlı bir esaret dönemi geçiren Şükrü Paşa, bu dönemi matematik ve topçuluk problemleri çözerek geçirdi. Hazırladığı bir kitabı Bulgar veliahdı Boris'e hediye etti.
Emekliliği
Balkan Savaşı'nda tarihe geçen başarılarından sonra rütbesi tekrar Birinci Ferikliğe yükseltildi ve emekli edildi. Günlerini kütüphanesinde çalışmakla geçirdi. Edirne savunması sırasında yakalandığı siyatik hastalığının tedavisi için gittiği Bursa kaplıcalarında zatürreye yakalandı ve İstanbul'a dönüşünde evinde 5 Haziran 1916 günü hayatını yitirdi.
Naaşı, Müttefik kuvvetler komutanlarının katıldığı büyük bir askeri törenle İstanbul'da Merkezefendi Mezarlığı'nda toprağa verildi. Edirne halkının isteği ve ailesinin uygun görmesi üzerine mezarı 1988'de Edirne'de yapılan anıt-mezara nakledildi.
1934 yılında Soyadı Kanunu'nın kabulünden sonra ailesi, Erzurum'lu olmalarına rağmen Edirne soyadını almıştır.
Kaynakça
- ^ Harp Akademileri Komutanlığı, Harp Akademilerinin 120 Yılı, İstanbul, 1968, s. 46.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
- ^ a b Edirne Müdafii Mehmet Şükrü Paşa, Akintarih.com sitesi, Erişim tarihi:09.04.2011[]
- ^ a b "Tarihteki en büyük yalan! Şükrü Paşa aklandı, Muhalif Gazete, 20.11.2012". 29 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Kasım 2012.
- ^ . 12 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2011.
- ^ "Ahmet Usal, Edirne Anıtları, Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı, Aralık 25, 2006" (PDF). 11 Eylül 2010 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Nisan 2011.
Dipnot:Şükrü Paşa'nın oğlu Osman Şükrü, aşağıdaki kaynaklardan yararlanarak Şükrü Paşa'nın yaşam öyküsünü derlemiştir.
- İsmail Hami Danişmend, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, 4. cilt, sayfa 390-392 ve 432
- Ali Hadi Okon, Dünden Yapraklar, sayfa 44-45
- Binbaşı Mehmet Ali, el yazması notlar 1916
- Fransızca L'illustration Dergisi, 8 Şubat 1913, No:3635
- Tasviri Efkar Gazetesi 25 Kasım 1934
- Zaman Gazetesi, 25 Kasım 1934
- Cumhuriyet Gazetesi, 25 Kasım 1934
- Tarih Hazinesi Dergisi, 15 Aralık 1950
- Feridun Fazıl Tülbentçi, Vatan Gazetesi 5 Haziran 1955
- ^ Kazancıgil Ratip, Savaşı Yaşayanların Kaleminden Edirne Balkan Savaşı Anıları Hafız Rakım Ertür, Şevket Dağdevirenzade, Dr. Rifat Osman Edirne Valiliği Kültür Yayınları Mayıs 2013 İstanbul s: 132
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mehmed Sukru Pasa 1857 Erzurum 5 Haziran 1916 Istanbul Osmanli askeri Balkan Savaslari nda Bulgarlar tarafindan kusatilan Edirne sehrini 155 gun boyunca zor kosullar altinda savunmustur Edirne Mudafii olarak da anilir Edirne de adina yapilmis bir anit vardir Bu anit 54 Mekanize Piyade Tugay Komutanligi himayesinde olup anit alani icerisinde Balkan Savasi muzesi de bulunmaktadir Anit 27 07 1998 tarihinde hizmete acilmistir Aniti ve muzeyi dolasmak ucretsizdir Mehmed Sukru Pasa 1295 1879 Top 1Lakabi Edirne Mudafii Deli Sukru Pasa Dogum1 Ocak 1857 1857 01 01 Erzurum Osmanli DevletiOlum5 Haziran 1916 59 yasinda Istanbul Osmanli DevletiBagliligi Osmanli ImparatorluguBransi Osmanli ordusuHizmet yillari1878 1914RutbesiBirinci FerikKomutasiEdirne Mustahkem Mevki KomutanligiCatisma savaslari1897 Osmanli Yunan Savasi I Balkan SavasiAilesiEsiZafer Rabia HanimHayatiMehmed Sukru Pasa ve Balkan Harbi nde Osmanli askerleri 1857 yilinda Erzurum da dogdu Erzurumlu Ayabakan ailesinden Kolagasi Kidemli Yuzbasi Mustafa ile Muhsine nin tek cocugu idi Erzincan Askeri Idadisi nde basladigi askeri egitimine Istanbul da Sutluce Topcu Okulu nda devam etti Bu okuldan 1879 yilinda topcu tegmeni olarak mezun oldu Egitimi sirasinda matematik alanindaki basarisi ile dikkat cekmisti Bu nedenle Almanya ya ogrenime gonderildi Dort seneden fazla Potsdam Garnizonu nda egitim gordu 1880 senesinde ustegmenlige 1883 te kidemli yuzbasiliga terfi etti Istanbul a dondukten sonra bircok kurumda askeri talim ve terbiye ogretmenliklerinde bulundu 1887 de rutbesi binbasiliga yukseltildi Suvari Ferik Imrahor Manastirli Nuri Pasa nin kizi Zafer Rabia Hanim ile evlendi Bu evlilikten dunyaya gelen dokuz cocugundan uc kizi ve bir oglu olgunluk cagina kadar yasadi yedi torunu oldu Almanca Ingilizce ve Fransizca lisanlarini iyi bilen Sukru Pasa cesitli askeri gorevlerinin yani sira Harbiye ve Darussafaka da matematik ve balistik ogretmenliklerinde bulundu Yetistirdigi gencler arasinda unlu matematikci Salih Zeki de vardir 1888 senesinde Kaymakamliga 1889 da Miralayliga terfi etti ve 1893 tarihinde 36 yasinda iken Mirlivaliga yukseldi Mirliva dan Birinci Feriklige yukselene kadar olan askerlik hizmetlerini Edirne de gecirdi 1905 yilinda Selanik e gonderildi Bu sirada askerlik hayatinda asiri disiplin meraki ve titizligi nedeniyle Deli Sukru Pasa olarak tanindi 1908 de Musirlige yukseltilen rutbesi II Mesrutiyet in ilani ile yapilan duzenlemeler sonucu Feriklige indirildi O sene Istanbul a gelen Sukru Pasa 1912 ye kadar Redif Mufettisligi Canakkale Bogazi Muhafizligi gibi gorevlerde bulundu I Balkan Savasi baslayinca Edirne Mustahkem Mevkii Komutanligi na atandi Edirne kusatmasina katilan Bulgar topculari Edirne Kusatmasina destek veren Sirp ordusuna ait bir topcu birligi Edirne savunmasi Sukru Pasa nin Edirne de bulunan anitiSukri Pasa nin Edirne yakinlarinda ele gecirilmesi 13 Mart 1913 Anitin uzaktan gorunumu 24 Eylul 1912 tarihinde Osmanli Sofya Elciliginin Istanbul a gonderdigi uyari telgrafi yaklasan tehlikeyi bildiriyordu Bulgarlarin ilk amaci Osmanli nin gucsuz Kirklareli tumenidir Edirne ye ise baskin taarruzu dusunuyorlar Edirne mustahkem mevkii takviye edilmeli vatani hizmet suresi dolan askerler terhis edilmemelidir Bunun uzerine Edirne Mustahkem Mevkii Komutanligina getirilen Mehmed Sukru Pasa Edirne kusatmasi baslamadan bir hafta once kente gelebildi Edirne nin savunmasi gorevi verilen Sukru Pasa ya sehrin kusatilmasi halinde 50 gun savunulmasi emri verilmisti Bu surede ya Bulgar ordularinin geriletilecegi ya da Istanbul dan destek gonderilecegi ongorulmustu Ancak Mehmed Sukru Pasa kurmaylari Kazim Karabekir ve Fuat Bey ile Istanbul dan destek alamamasina ragmen Bulgar ve Sirp ordularinin saldirilarina 5 ay 5 gun sureyle direnerek tarihe gecen bir savunma gerceklestirdi 26 Mart 1913 gunu Bulgar Komutanligina bir subay gondererek kalenin teslimini teklif etmek zorunda kaldiginda hurmetle karsilandi Kimi kaynaklara gore kilicini usulen Bulgar komutanina teslim etmis ve Edirne ye ertesi gun gelen Alman asilli Bulgar cari I Ferdinand kilicini kendisine geri teslim etmistir Bu kilic teslim sahnesi Edirne nin isgalinin simgesi haline gelmistir Fotografin aslina ulasildigi iddia edilen bir kaynakta ise fotografta fotomontaj ile mizansen yaratildigi ve Sukru Pasa nin boyle bir goruntuye malzeme olmamak icin teslim olmadan once kiliclarini kirdigi ileri surulmektedir Sehri kahramanca savunmasi Avrupa basininda buyuk yer buldugu ve kamuoyunda takdir uyandirdigi icin egitim gordugu Almanya da adina kucuk capli anitlar dikilmis Fransiz milleti adina bir kilic ve hayranlari tarafindan binlerce imza ile bezenmis bir altin kitap hediye edilmistir Alti ay boyunca Sofya da itibarli bir esaret donemi geciren Sukru Pasa bu donemi matematik ve topculuk problemleri cozerek gecirdi Hazirladigi bir kitabi Bulgar veliahdi Boris e hediye etti Mehmed Sukru Pasa nin vasiyetnamesiEmekliligi Balkan Savasi nda tarihe gecen basarilarindan sonra rutbesi tekrar Birinci Feriklige yukseltildi ve emekli edildi Gunlerini kutuphanesinde calismakla gecirdi Edirne savunmasi sirasinda yakalandigi siyatik hastaliginin tedavisi icin gittigi Bursa kaplicalarinda zaturreye yakalandi ve Istanbul a donusunde evinde 5 Haziran 1916 gunu hayatini yitirdi Naasi Muttefik kuvvetler komutanlarinin katildigi buyuk bir askeri torenle Istanbul da Merkezefendi Mezarligi nda topraga verildi Edirne halkinin istegi ve ailesinin uygun gormesi uzerine mezari 1988 de Edirne de yapilan anit mezara nakledildi 1934 yilinda Soyadi Kanunu nin kabulunden sonra ailesi Erzurum lu olmalarina ragmen Edirne soyadini almistir Kaynakca Harp Akademileri Komutanligi Harp Akademilerinin 120 Yili Istanbul 1968 s 46 Arsivlenmis kopya 14 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Kasim 2015 a b Edirne Mudafii Mehmet Sukru Pasa Akintarih com sitesi Erisim tarihi 09 04 2011 olu kirik baglanti a b Tarihteki en buyuk yalan Sukru Pasa aklandi Muhalif Gazete 20 11 2012 29 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Kasim 2012 12 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Nisan 2011 Ahmet Usal Edirne Anitlari Edirne Vergi Dairesi Baskanligi Aralik 25 2006 PDF 11 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Nisan 2011 Dipnot Sukru Pasa nin oglu Osman Sukru asagidaki kaynaklardan yararlanarak Sukru Pasa nin yasam oykusunu derlemistir Ismail Hami Danismend Izahli Osmanli Tarihi Kronolojisi 4 cilt sayfa 390 392 ve 432 Ali Hadi Okon Dunden Yapraklar sayfa 44 45 Binbasi Mehmet Ali el yazmasi notlar 1916 Fransizca L illustration Dergisi 8 Subat 1913 No 3635 Tasviri Efkar Gazetesi 25 Kasim 1934 Zaman Gazetesi 25 Kasim 1934 Cumhuriyet Gazetesi 25 Kasim 1934 Tarih Hazinesi Dergisi 15 Aralik 1950 Feridun Fazil Tulbentci Vatan Gazetesi 5 Haziran 1955 Kazancigil Ratip Savasi Yasayanlarin Kaleminden Edirne Balkan Savasi Anilari Hafiz Rakim Ertur Sevket Dagdevirenzade Dr Rifat Osman Edirne Valiligi Kultur Yayinlari Mayis 2013 Istanbul s 132