Mengüçlü Beyliği ya da Mengücekliler, Malazgirt Savaşı'ndan sonra Anadolu'da Erzincan merkez olmak üzere, Kemah, Divriği, Şebinkarahisar, Tunceli, Elazığ yöresinde kurulmuş bir beyliktir. Kurucusu Malazgirt Savaşı'na Selçuklu Sultanı Alp Arslan'ın komutanı olarak katılmış Mengücek Gazi'dir. Mengücek (Mengücük) ismi ebedi manasına gelen Türkçe Mengü ve -cek (-cük) küçültme ya da sevgi ekinden gelmektedir.
Mengücekliler Mengüçlü Beyliği | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1071-1252 | |||||||||
1200 yılında Anadolu, Mengüçlü Beyliği, Anadolu Selçuklu Devletinin (Sultanate of Rome) doğusunda görünmektedir. | |||||||||
Başkent | Erzincan Divriği | ||||||||
Yaygın dil(ler) | Türkçe | ||||||||
| |||||||||
Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Günümüzdeki durumu | Türkiye |
Mengücek Gazi, Anadolu'nun fethi sırasında Erzincan, Kemah, Divriği ve Karahisar'ı zapt etmişti. Kendisi bu çarpışmalarda öldü. 1142 yılında Mengücek Gazi'nin oğlu İshak'ın iktidara gelmesiyle Erzincan kolu ve Divriği kolu olmak üzere ikiye bölündüler. Erzincan kolu, 1228 yılında Erzincan'ı ele geçiren I. Alaeddin Keykubad tarafından ortadan kaldırıldı. Divriği kolu da 1252 yılında Anadolu Selçuklu Devleti'nin yönetimi altına girdi. Anadolu Selçuklu Devleti'ne bağlanan son Türk beyliğidir.[]
Divriği'de bulunan bazı eserleri zamanımıza kadar gelmiştir. Divriği'deki Kale Câmii bunlardandır ve 1180'de Şâhin-şâh Süleymân tarafından yaptırılmıştır. Yine Divriği'deki Ulu Câmii ve Darüşşifası Mengücüklerden Ahmed Şâh tarafından 1228-29 yılında inşa ettirilmiştir. Bu câmiin kapıları sanat tarihi bakımından oldukça değerli kabul edilir. Ulu Câmiyi minberini ve hisarın kapılarından birini de Ahmed-şâh yaptırmıştır. Behrâm Şâh'ın kızı Turan Melek tarafından Ulu Cami'ye bitişik olarak yaptırılan Dârüşşifâ da önemli Mengücekli eserlerindendir. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası 1985 yılında Dünya Mirası listesine alınmıştır.
Beyler
Malazgirt Savaşı'ndan sonra Anadolu'da Erzincan, Gümüşhane, Kemah, Divriği, Şebinkarahisar yörelerinde 1071-1228 tarihleri arasında merkezi Erzincan olarak ve Anadolu Selçuklu Devleti'ni metbu tanıyarak hüküm süren Türkmen beyliğinin beyleri sırasıyla şu şekildedir:
Bey | Hüküm Süresi | Notlar |
---|---|---|
Mengücek Gazi | 1071-? | Beyliğin kurucusu. |
?-1142 |
Bey | Hüküm Süresi | Notlar |
---|---|---|
Melik Davud | 1142-1168 | |
1168-1225 | ||
1225-1228 |
Bey | Hüküm Süresi | Notlar |
---|---|---|
1142-1170 | ||
1170-1205 | ||
1205-1220 | ||
1220-1245 | ||
1245-1252 |
Kaynakça
- ^ Muharrem Kesik, '' Anadolu Türk Beylikleri'', Bilge Klütür Sanat: İstanbul, 2018, s. 37
- ^ Great Mosque and Hospital of Divriği. 26 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . whc.unesco.org. Erişim Tarihi: 18.11.2016
- ^ Yılmaz Öztuna, "Devletler ve Hanedanlar" Cilt: 2, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1996, s. 41
Türk tarihi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Menguclu Beyligi ya da Mengucekliler Malazgirt Savasi ndan sonra Anadolu da Erzincan merkez olmak uzere Kemah Divrigi Sebinkarahisar Tunceli Elazig yoresinde kurulmus bir beyliktir Kurucusu Malazgirt Savasi na Selcuklu Sultani Alp Arslan in komutani olarak katilmis Mengucek Gazi dir Mengucek Mengucuk ismi ebedi manasina gelen Turkce Mengu ve cek cuk kucultme ya da sevgi ekinden gelmektedir MenguceklilerMenguclu Beyligi1071 12521200 yilinda Anadolu Menguclu Beyligi Anadolu Selcuklu Devletinin Sultanate of Rome dogusunda gorunmektedir BaskentErzincan DivrigiYaygin dil ler Turkce 1071 Mengucek Gazi 1245 1252Tarihce Kurulusu1071 Dagilisi1252Onculler ArdillarBuyuk Selcuklu Devleti Anadolu Selcuklu DevletiGunumuzdeki durumu Turkiye Mengucek Gazi Anadolu nun fethi sirasinda Erzincan Kemah Divrigi ve Karahisar i zapt etmisti Kendisi bu carpismalarda oldu 1142 yilinda Mengucek Gazi nin oglu Ishak in iktidara gelmesiyle Erzincan kolu ve Divrigi kolu olmak uzere ikiye bolunduler Erzincan kolu 1228 yilinda Erzincan i ele geciren I Alaeddin Keykubad tarafindan ortadan kaldirildi Divrigi kolu da 1252 yilinda Anadolu Selcuklu Devleti nin yonetimi altina girdi Anadolu Selcuklu Devleti ne baglanan son Turk beyligidir kaynak belirtilmeli Divrigi Ulu Camii kapisi Divrigi de bulunan bazi eserleri zamanimiza kadar gelmistir Divrigi deki Kale Camii bunlardandir ve 1180 de Sahin sah Suleyman tarafindan yaptirilmistir Yine Divrigi deki Ulu Camii ve Darussifasi Mengucuklerden Ahmed Sah tarafindan 1228 29 yilinda insa ettirilmistir Bu camiin kapilari sanat tarihi bakimindan oldukca degerli kabul edilir Ulu Camiyi minberini ve hisarin kapilarindan birini de Ahmed sah yaptirmistir Behram Sah in kizi Turan Melek tarafindan Ulu Cami ye bitisik olarak yaptirilan Darussifa da onemli Mengucekli eserlerindendir Divrigi Ulu Camii ve Darussifasi 1985 yilinda Dunya Mirasi listesine alinmistir BeylerMalazgirt Savasi ndan sonra Anadolu da Erzincan Gumushane Kemah Divrigi Sebinkarahisar yorelerinde 1071 1228 tarihleri arasinda merkezi Erzincan olarak ve Anadolu Selcuklu Devleti ni metbu taniyarak hukum suren Turkmen beyliginin beyleri sirasiyla su sekildedir Bey Hukum Suresi NotlarMengucek Gazi 1071 Beyligin kurucusu 1142Erzincan Kemah KoluBey Hukum Suresi NotlarMelik Davud 1142 11681168 12251225 1228Divrigi KoluBey Hukum Suresi Notlar1142 11701170 12051205 12201220 12451245 1252Kaynakca Muharrem Kesik Anadolu Turk Beylikleri Bilge Klutur Sanat Istanbul 2018 s 37 Great Mosque and Hospital of Divrigi 26 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde whc unesco org Erisim Tarihi 18 11 2016 Yilmaz Oztuna Devletler ve Hanedanlar Cilt 2 Kultur Bakanligi Yayinlari Ankara 1996 s 41 Turk tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz