Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Merkez Efendi Türbesi İstanbul, Zeytinburnu'nun Topkapı semti, Merkezefendi mahallesinde, Merkez Efendi Camii bahçesinde yer alır. Türbe günümüzde İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün yönetiminde olup, ziyarete açıktır.
Türbenin tarihçesi
Yavuz Sultan Selim'in kızı Şah Sultan, Merkez Efendi'nin 1551 (hicri 959) yılında ölümünden sonra tarikat külliyesi niteliğindeki bu yere 1552-1572 tarihleri arasında cami ve tevhidhane ilave ettirmiştir. Türbe 1837’de Sultan II. Mahmud (1808–1839) tarafından yeniden inşa edilmiştir. Merkez Efendi Türbesi, cami, türbe, çilehane, şadırvan, mutfak, derviş hücreleri, hünkâr köşkü ve hamamdan oluşan bir külliye içinde yer almaktayken, bu yapıların bazıları günümüze kadar gelememiştir. Günümüzde türbenin yakınında Abdülbaki Paşa Kütüphanesi, hamam, Merkez Efendi Camii ve Merkezefendi Mezarlığı bulunmaktadır.
Türbenin giriş bölümündeki ahşap tavanlı bölümdeki parmaklıkla çevrili tarafta Şeyh Hüseyin Efendi, Şeyh Ahmed Mesud, Mustafa Efendi, Nurullah Efendi, Hatice Hanım, Sıdıka Hanım, Fatma Hatun, Şeyh Mehmed Nureddin yatmaktadır. Bağdadi kubbeli bölmede ise Merkez Efendi'nin sandukası bulunmaktadır. Önünde Hattat Aziz Efendi'nin bir levhası vardır. Türbe dış duvarında ve içerideki duvarda bulunan Türkçe kitabelerde, Merkez Efendi'nin Kanuni Sultan Süleyman ile harbe gitmiş gazi, hekim, din ve tasavvuf alimi olduğu yazmaktadır.
Mimari yapısı
Bugünkü türbe II. Mahmud'un yenilediği halindedir. Türbenin ilk yapıldığı durumu hakkında yeterli bilgi bulunmamaktadır. Sultan II. Mahmud’un yaptırdığı türbe iki dikdörtgen bölüm halindedir. Bunlardan birinde Sultan II. Mahmud'un sandukası, diğerinde de dergâh şeyhlerinin ve ailelerinin sandukaları bulunmaktadır. Sonraki yıllarda asıl türbe kısmının kuzeydeki duvarı yıkılmış ve her iki bölüm birleştirilmiştir. Türbeleri birleştiren duvar yıkıldıktan sonra buraya iki sütunun taşıdığı üç kemerli bir ara bölüm eklenmiştir.
Türbe moloz taş ve tuğladan yapılmış olup, Ampir özellikler göstermektedir. Kare planlı 7.50x7.50 m. ölçüsündedir. Türbenin batı cephesi mermer kaplıdır. Asıl türbenin üzeri ise içten bağdadi sıvalı, dıştan da kurşunlu bir kubbe ile örtülüdür. 1836 yılında ilave edilen ek bölüm kırma çatılıdır. Türbenin batı cephesinde çıkıntılı kilit taşları olan yuvarlak üç pencere bulunmaktadır. Merkez Efendi’ye ait olan türbenin duvarları kubbe eteğine kadar XIX. yüzyıl Avrupa çinileri ile kaplanmıştır. Kubbe içerisinde ise yıldızlı bir bezeme görülmektedir. Kubbe içerisindeki yazı “Hattat M.Şevket Vahteti”’nin eseridir. Merkez Efendi’nin sandukası ahşap parmaklıklar içerisine alınmış olup XVIII. yüzyıl üslubunda sedef ve bağa kakmalıdır. Sandukanın önünde de Hattat Aziz Efendi’nin yazdığı Osmanlıca bir levha bulunmaktadır:
Merhaba Ey Merkez-i Devran-ı Can
Merhaba Ey Kutb-u Kevneyn-i mekân
Zahir-ü batında nurun olmada
Aftab ve sen cümleye su’le feşan
Kıymetin bilinmekte acizdir ukûl
Ayni nûr-u Mustafasın bi güman
Doğsa şems garbden dedi Molla-yi Rum
Aynı hurşittir ki meşrikten doğan
Zarf değişse hak hakikat payidar
Gafil olma aç gözün bir gör ayan
Daire meydanda biz içindeyiz
Nur-u zahir körlere Merkez nihan
Lütfü ulviyetini tarif mahal
Çünkü bu tariften acizdir lisan
Aşık-ı hayranının şahım senin
Melceim sensin Habib-i müs’tean
Bendelikten etme azad bizleriDaima kurban sana ken’an cenan
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ [1] 27 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .Radikal Gaz. haberi, Bengi Tüzün: 03/11/2004 “İstanbul'un manevi sahipleri (1)” - erişim 05.05.2012
- ^ İstanbul Üniversitesi. Türkiyat Enstitüsü: “Türkiyat mecmuası, 19. cilt” Maarif Matbaası, 1977 syf.65
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;istanisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;zeytisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ [2][] Tarihbilimi.com “Merkez Efendi Türbesi (Zeytinburnu)”
- ^ [3] 30 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . İstanbul Müftülüğü, “MERKEZ EFENDİ CAMİİ”
- ^ Nezihe Araz: “Anadolu evliyalari” Atlas Kitabevi, 1966 syf.56
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Merkez Efendi Turbesi Istanbul Zeytinburnu nun Topkapi semti Merkezefendi mahallesinde Merkez Efendi Camii bahcesinde yer alir Turbe gunumuzde Istanbul Turbeler Mudurlugu nun yonetiminde olup ziyarete aciktir Turbenin tarihcesiMerkez Efendi nin kabrinden bir gorunum Yavuz Sultan Selim in kizi Sah Sultan Merkez Efendi nin 1551 hicri 959 yilinda olumunden sonra tarikat kulliyesi niteligindeki bu yere 1552 1572 tarihleri arasinda cami ve tevhidhane ilave ettirmistir Turbe 1837 de Sultan II Mahmud 1808 1839 tarafindan yeniden insa edilmistir Merkez Efendi Turbesi cami turbe cilehane sadirvan mutfak dervis hucreleri hunkar kosku ve hamamdan olusan bir kulliye icinde yer almaktayken bu yapilarin bazilari gunumuze kadar gelememistir Gunumuzde turbenin yakininda Abdulbaki Pasa Kutuphanesi hamam Merkez Efendi Camii ve Merkezefendi Mezarligi bulunmaktadir Turbenin giris bolumundeki ahsap tavanli bolumdeki parmaklikla cevrili tarafta Seyh Huseyin Efendi Seyh Ahmed Mesud Mustafa Efendi Nurullah Efendi Hatice Hanim Sidika Hanim Fatma Hatun Seyh Mehmed Nureddin yatmaktadir Bagdadi kubbeli bolmede ise Merkez Efendi nin sandukasi bulunmaktadir Onunde Hattat Aziz Efendi nin bir levhasi vardir Turbe dis duvarinda ve icerideki duvarda bulunan Turkce kitabelerde Merkez Efendi nin Kanuni Sultan Suleyman ile harbe gitmis gazi hekim din ve tasavvuf alimi oldugu yazmaktadir Mimari yapisiMerkez Efendi Turbesinin dis cepheden bir gorunumuTurbe haziresinde yer alan mezar taslari Bugunku turbe II Mahmud un yeniledigi halindedir Turbenin ilk yapildigi durumu hakkinda yeterli bilgi bulunmamaktadir Sultan II Mahmud un yaptirdigi turbe iki dikdortgen bolum halindedir Bunlardan birinde Sultan II Mahmud un sandukasi digerinde de dergah seyhlerinin ve ailelerinin sandukalari bulunmaktadir Sonraki yillarda asil turbe kisminin kuzeydeki duvari yikilmis ve her iki bolum birlestirilmistir Turbeleri birlestiren duvar yikildiktan sonra buraya iki sutunun tasidigi uc kemerli bir ara bolum eklenmistir Turbe moloz tas ve tugladan yapilmis olup Ampir ozellikler gostermektedir Kare planli 7 50x7 50 m olcusundedir Turbenin bati cephesi mermer kaplidir Asil turbenin uzeri ise icten bagdadi sivali distan da kursunlu bir kubbe ile ortuludur 1836 yilinda ilave edilen ek bolum kirma catilidir Turbenin bati cephesinde cikintili kilit taslari olan yuvarlak uc pencere bulunmaktadir Merkez Efendi ye ait olan turbenin duvarlari kubbe etegine kadar XIX yuzyil Avrupa cinileri ile kaplanmistir Kubbe icerisinde ise yildizli bir bezeme gorulmektedir Kubbe icerisindeki yazi Hattat M Sevket Vahteti nin eseridir Merkez Efendi nin sandukasi ahsap parmakliklar icerisine alinmis olup XVIII yuzyil uslubunda sedef ve baga kakmalidir Sandukanin onunde de Hattat Aziz Efendi nin yazdigi Osmanlica bir levha bulunmaktadir Merhaba Ey Merkez i Devran i Can Merhaba Ey Kutb u Kevneyn i mekan Zahir u batinda nurun olmada Aftab ve sen cumleye su le fesan Kiymetin bilinmekte acizdir ukul Ayni nur u Mustafasin bi guman Dogsa sems garbden dedi Molla yi Rum Ayni hursittir ki mesrikten dogan Zarf degisse hak hakikat payidar Gafil olma ac gozun bir gor ayan Daire meydanda biz icindeyiz Nur u zahir korlere Merkez nihan Lutfu ulviyetini tarif mahal Cunku bu tariften acizdir lisan Asik i hayraninin sahim senin Melceim sensin Habib i mus tean Bendelikten etme azad bizleri Daima kurban sana ken an cenanAyrica bakinizMerkez Efendi Camii Mesir macunuKaynakca 1 27 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Radikal Gaz haberi Bengi Tuzun 03 11 2004 Istanbul un manevi sahipleri 1 erisim 05 05 2012 Istanbul Universitesi Turkiyat Enstitusu Turkiyat mecmuasi 19 cilt Maarif Matbaasi 1977 syf 65 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi istan isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi zeyt isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme 2 olu kirik baglanti Tarihbilimi com Merkez Efendi Turbesi Zeytinburnu 3 30 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Istanbul Muftulugu MERKEZ EFENDI CAMII Nezihe Araz Anadolu evliyalari Atlas Kitabevi 1966 syf 56