Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mihrali Bey (1844-1905), hayat öyküsü Borçalı edebi geleneklerinin önemli ürünlerinden biri olan Mihrali Bey Destanı (bir diğer adıyla Karapapak Kartalı)'na konu olmuş Karapapak kökenli bir halk kahramanı.
Türkiye'de ve Azerbaycan'da kahraman olarak kabul gören Mihrali Bey, 1877 Osmanlı Rus savaşı'nda Osmanlı Devleti için Çarlık Rusyası'na karşı savaşmıştır. Binbaşılığa yükselip Ahmet Muhtar Paşa'nın sağ kolu oldu. Gösterdiği kahramanlıklar nedeniyle Osmanlı Devleti tarafından maiyetiyle Sivas'a gönderilerek Ulaş'a yerleştirilmiştir. Bir süre Ulaş'ta yaşadıktan sonra Hamidiye Alayları içinde yer alan birliğiyle isyanları bastırmak üzere Yemen'de görevlendirildi ve orada öldü.
Yaşamı
Karapapak–Terekeme Türklerinden olan Mihrali Bey 1844 yılında Tiflis vilayetinin Borçalı sancağına bağlı Darvaz köyünde doğup büyüdü.
On yedi yaşında iken kaybettiği babasının Müslüman mezarlığına gömülmesine izin vermeyen Rus yönetimine direnince Rus güçleri ile karşı karşıya geldi. Osmanlı ve Rus toprakları arasında gidip gelerek her iki devlette de aranan bir kanun kaçağı olarak yaşadı. 93 Harbi başladığında her iki devlet de suçlarını bağışlayıp, çetesiyle kendisi için savaşmasını teklif etti. Mihali bey, suçlarının bağışlanması karşılığında çetesiyle Osmanlı hizmetine girdi. Ahmet Muhtar Paşa'nın onun kahramanlıklarını padişaha bildirmesi sonucu II. Abdülhamid tarafından Mecidiye Nişanı ile ödüllendirildi. Ailesini de Osmanlı Devleti topraklarına getirdikten sonra Aziziye müdafaasında yer aldı.
93 Harbi sonunda Ahmet Muhtar Paşa'nın İstanbul'a çağrılmasından sonra Mihali Bey de beraberindekilerle Sivas'a gitti. Ulaş bucağına bağlı Acıyurt köyüne yerleştiler. Köy, halk ağzında Büyük Köy, Papaklı Köyü, Mihrali Bey’in Köyü olarak anılmaktadır.
Mihrali, Sivas'ta 40. Hamidiye Süvari Alayı'nı kurdu. Yemen'de isyan baş gösterdiğinde kardeşi ile birlikte Yemen'de görevlendirildi. 1905 yılında Yemen'de hastalanarak öldü. Bir söylentiye göre Karapapakların liderliği için yaşanan rekabet sonucu öldürüldü. Halk arasında "Yularsız Aslan", "İkinci Battal Gâzî", "İkinci Köroğlu" olarak adlandırılan Mihrali Bey, adına türküler, ağıtlar, destanlar yakılmıştır.
Mihrali Bey hikayeleri
Mihrali Bey, Karapapak-Terekemeler arasında, âşıklarca hakkında hikâye tasnif edilen, koçaklama söylenen ve çocuklara adı verilen bir kahramanlık timsali olarak görülür. Hakkında tasnif edilen hikâyelerden biri 2003 yılında Borçalı'da Mehemmed Sadaklı tarafından düzülüp koşulmuş; Bakü'de yayımlanan Azerbaycın Folkloru Antologiyası Borçalı-Karapapak Folkloru adlı eserde yayımlanmıştır. Bir diğeri ise Çıldırlı âşık Bayram Denizoğlu tarafından tasnif edilmiştir.
Gazi Ahmed Muhtar Paşa ve Gazi Ahmet Muhtar Paşa'nın Mühimme Başkâtibi olarak görev yapan Mehmed Arif Bey'in anılarında Cengiz Çakaloğlu'nun "Yemen'den Dönemeyen Karapapak: 40. Hamidiye Süvari Alayı Komutanı Mihrali Bey" adlı kitabında Mihrali Bey'in hayatı ve kahramanlıkları anlatılmaktadır.
"Ben gidiyom Rüştü Bey'im ağlama" türküsü bazı yörelerde "Mihrali Bey Türküsü" olarak bilinir. Türküde ismi geçen Rüştü Bey; Mihrali Bey’in oğludur.
Kaynakça
- ^ Memmedli, Şurettin. . 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2021.
- ^ Ölçer, Selma. Mihrali Bey. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi, 1998.
- ^ . Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye Kültür Portalı sitesi. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2021.
- ^ Çakaloğlu, Cengiz. . Halkkitabevi.com, 2011. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2021.
- ^ a b (PDF). Erciyes, Ocak 2016, Yıl: 39, Sayı: 457-460. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2021.
- ^ Kaya, Doğan. . Bakı, 2001. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2001.
- ^ Özkan, İsa. (PDF). şık Şenlik Sempozyumu, 22-23 Mayıs 1997, T.C. Kültür Bakanlığı Hagem-Kars Kalkınma Vakfı, 11 s. 13 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2021.
- ^ . Sehriyar.info. 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mihrali Bey 1844 1905 hayat oykusu Borcali edebi geleneklerinin onemli urunlerinden biri olan Mihrali Bey Destani bir diger adiyla Karapapak Kartali na konu olmus Karapapak kokenli bir halk kahramani Turkiye de ve Azerbaycan da kahraman olarak kabul goren Mihrali Bey 1877 Osmanli Rus savasi nda Osmanli Devleti icin Carlik Rusyasi na karsi savasmistir Binbasiliga yukselip Ahmet Muhtar Pasa nin sag kolu oldu Gosterdigi kahramanliklar nedeniyle Osmanli Devleti tarafindan maiyetiyle Sivas a gonderilerek Ulas a yerlestirilmistir Bir sure Ulas ta yasadiktan sonra Hamidiye Alaylari icinde yer alan birligiyle isyanlari bastirmak uzere Yemen de gorevlendirildi ve orada oldu YasamiKarapapak Terekeme Turklerinden olan Mihrali Bey 1844 yilinda Tiflis vilayetinin Borcali sancagina bagli Darvaz koyunde dogup buyudu On yedi yasinda iken kaybettigi babasinin Musluman mezarligina gomulmesine izin vermeyen Rus yonetimine direnince Rus gucleri ile karsi karsiya geldi Osmanli ve Rus topraklari arasinda gidip gelerek her iki devlette de aranan bir kanun kacagi olarak yasadi 93 Harbi basladiginda her iki devlet de suclarini bagislayip cetesiyle kendisi icin savasmasini teklif etti Mihali bey suclarinin bagislanmasi karsiliginda cetesiyle Osmanli hizmetine girdi Ahmet Muhtar Pasa nin onun kahramanliklarini padisaha bildirmesi sonucu II Abdulhamid tarafindan Mecidiye Nisani ile odullendirildi Ailesini de Osmanli Devleti topraklarina getirdikten sonra Aziziye mudafaasinda yer aldi 93 Harbi sonunda Ahmet Muhtar Pasa nin Istanbul a cagrilmasindan sonra Mihali Bey de beraberindekilerle Sivas a gitti Ulas bucagina bagli Aciyurt koyune yerlestiler Koy halk agzinda Buyuk Koy Papakli Koyu Mihrali Bey in Koyu olarak anilmaktadir Mihrali Sivas ta 40 Hamidiye Suvari Alayi ni kurdu Yemen de isyan bas gosterdiginde kardesi ile birlikte Yemen de gorevlendirildi 1905 yilinda Yemen de hastalanarak oldu Bir soylentiye gore Karapapaklarin liderligi icin yasanan rekabet sonucu olduruldu Halk arasinda Yularsiz Aslan Ikinci Battal Gazi Ikinci Koroglu olarak adlandirilan Mihrali Bey adina turkuler agitlar destanlar yakilmistir Mihrali Bey hikayeleriMihrali Bey Karapapak Terekemeler arasinda asiklarca hakkinda hikaye tasnif edilen kocaklama soylenen ve cocuklara adi verilen bir kahramanlik timsali olarak gorulur Hakkinda tasnif edilen hikayelerden biri 2003 yilinda Borcali da Mehemmed Sadakli tarafindan duzulup kosulmus Baku de yayimlanan Azerbaycin Folkloru Antologiyasi Borcali Karapapak Folkloru adli eserde yayimlanmistir Bir digeri ise Cildirli asik Bayram Denizoglu tarafindan tasnif edilmistir Gazi Ahmed Muhtar Pasa ve Gazi Ahmet Muhtar Pasa nin Muhimme Baskatibi olarak gorev yapan Mehmed Arif Bey in anilarinda Cengiz Cakaloglu nun Yemen den Donemeyen Karapapak 40 Hamidiye Suvari Alayi Komutani Mihrali Bey adli kitabinda Mihrali Bey in hayati ve kahramanliklari anlatilmaktadir Ben gidiyom Rustu Bey im aglama turkusu bazi yorelerde Mihrali Bey Turkusu olarak bilinir Turkude ismi gecen Rustu Bey Mihrali Bey in ogludur Kaynakca Memmedli Surettin 12 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Haziran 2021 Olcer Selma Mihrali Bey Canakkale Onsekiz Mart Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi 1998 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Kultur ve Turizm Bakanligi Turkiye Kultur Portali sitesi 9 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Haziran 2021 Cakaloglu Cengiz Halkkitabevi com 2011 9 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Haziran 2021 a b PDF Erciyes Ocak 2016 Yil 39 Sayi 457 460 9 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 9 Haziran 2021 Kaya Dogan Baki 2001 9 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Haziran 2001 Ozkan Isa PDF sik Senlik Sempozyumu 22 23 Mayis 1997 T C Kultur Bakanligi Hagem Kars Kalkinma Vakfi 11 s 13 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 9 Haziran 2021 Sehriyar info 26 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Haziran 2021