Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Moritz Wagner (d. 3 Ekim 1813, Bayreuth - ö. 31 Mayıs 1887, Münih) Alman kâşif, koleksiyoncu, coğrafyacı ve doğa tarihçisidir. Wagner, 1836-1839 yılları arasında Cezayir'de yaptığı keşiflerde edindiği bilgilerlecoğrafi izolasyonun türleşmede rol oynayabileceğini keşfetmiştir.
Wagner 1852-1855 yılları arasında Carl Scherzer ile birlikte Kuzey Amerika, Orta Amerika ve Karayipler'i, Mayıs 1843'te ise Ermeni yazar Haçatur Abovyan ile Ermenistan'ın Sevan Gölü bölgesini ve Kafkasya'yı gezmiştir. Daha sonra gezdiği bölgelerin tarihini anlatan kitaplar yazmıştır. Wagner'in kardeşi Rudolf, fizyolog ve anatomistti. Wagner, 73 yaşında Münih'te intihar etmiştir.
Wagner'in evrimsel biyolojideki önemi
Wagner kariyerinin ilk yıllarında coğrafya ile ilgilenmiş, Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Tropikal Amerika hakkında birçok coğrafya kitabı yayınlamıştır. Aynı zamanda doğa bilim ve koleksiyonculakla ilgilenen Wagner'ın bu alandaki çalışmaları biyologlar arasında bilinmektedir. Biyoloji tarihçisi ve evrimci Ernst Mayr, Wagner'in önemli çalışmalarının olduğundan bahsetmiştir. Buna karşın diğer biyologlar bu yoruma katılmamaktadır.Cezayir'de geçirdiği üç yıl boyunca (diğer faaliyetlerin yanı sıra) uçamayan böcek türlerini (Pimelia ve Melasoma) incelemiştir. Wagner'a göre, bir cinsin üyesi olan her tür, Atlas Dağları'ndan Akdeniz'e inen nehirler arasındaki kuzey kıyı şeridinde yaşamaktaydı. Akdeniz'e akan her iki nehrin arasında, önceki türden farklı ama yakından ilişkili bir tür ortaya çıkmaktaydı.
Wagner, Kafkasya ve And vadilerinde de benzer gözlemler yapmış ve Origin of Species kitabını yayınladıktan sonra şöyle bir açıklama yapmıştır: "... yeni bir tür, ancak birkaç birey kendi bölge sınırlarını terk ettiğinde ortaya çıkacaktır ... kolonistler türün diğer üyelerinden uzun süre ayrı kalmazsa yeni bir tür asla ortaya çıkmayacaktır."
Bu yorum, kurucu etkisi aracılığıyla coğrafi türleşmeyi açıklayan ilk tanımıdır. Bu iddianın başka bir formülasyonunu daha sonra yapmıştır: "Kendi habitatlarından ayrılmayan organizmalar kesinlikle değişmeyecektir."
Wagner'in teorisine çeşitli yorumlar yapılmıştır. Mayr, Wagner'ın iddialarıyla ilgili olarak; "Ne yazık ki, Wagner coğrafi türleşme hakkındaki iddiasını varyasyon ve seçilim üzerine bazı tuhaf fikirlerle birleştirdi" yorumunu yapmıştır. Önde gelen evrimciler (Darwin, Wallace ve Weismann), Wagner'in coğrafi türleşme fikrine karşı çıkmış ve teori 1942'de Mayr tarafından yeniden öne sürülene kadar ilgi görmemiştir. Daha sonra coğrafi türleşmenin önemi, evrimsel sentezin temel fikirlerinden biri haline gelmiştir.
Eleştiriler
Ernst Mayr, Jerry Coyne ve H. Allen Orr gibi bazı çağdaş uzmanlar, Wagner'in coğrafi türleşme fikrine öncülük ettiğini ve Darwin'in bunu desteklemediğini savunmaktadır. Buna karşın Wagner'in "göç teorisi" oldukça basit Lamarckçı bir evrim fikrine dayanmaktaydı. Wagner, Darwin'e yazdığı mektuplarda, Darwin'in yeni türlerin evrimini anlamada hayati bir coğrafi bileşeni gözden kaçırdığını savunmuştur. İlk başta mektuplara dostça yanıt veren Darwin, coğrafi izolasyonun önemli olduğu konusunda Wagner ile hemfikirdi (türleşmenin tek nedeni olarak görmese de) ve coğrafi türleşmeyi Türlerin Kökeni'nde ele aldığına belirtmişti. Wagner sonraki makalelerinde doğal seçilimin önemini tamamen reddetmiştir. Ayrıca, coğrafi türleşmenin türün farklılaşmasına izin vermediğine dikkat çekmiştir. Wagner, Darwin'in bunu anlamadığını, yine de bu teorileri Türlerin Kökeni'nde yazdığını savunmuştur. Darwin, Wagner'in gittikçe artan kendini kaybetmiş yazılarını ve tek taraflı argümanını üzücü bulmuş ve 1875 tarihli makalesini "en acınası saçmalık" olarak nitelendirmiştir.
Wagner'in görüşleri günümüzde tartışma konusudur çünkü coğrafi izolasyonun türlerin ortaya çıkmasında rol oynayan tek mekanizma olmadığı bilinmektedir. Ayrıca doğal seçilimin türleşmedeki en önemli unsur olduğu genel olarak kabul edilmektedir.:
- Der kaukasus und das Land der Kosaken. 2 Bde. Leipzig 1847.
- Reise nach Kolchis. Leipzig 1850.
- Reise nach dem Ararat und dem Hochlande Armeniens. Stuttgart 1848.
- Reise nach Persien und dem Lande der Kurden. 2 Bde. Leipzig 1851.
- Die Republik Costa-Rica. Leipzig 1856.
- Über die hydrogaphischen Verhältnisse und das Vorkommen der Süßwasserfische in den Staaten Panama und Ecuador. Abhandlungen der königlich bayerischen Akademie der Wissenschaften, II Classe 11 (I Abt.)
- Reisen in Nordamerika in den Jahren 1852 und 1853. (with Carl Scherzer) 3 vols, Gotha 1861.
- Die Darwinsche Theorie und das Migrationsgesetz der Organismen. Leipzig 1868. English edition: Wagner M. 1873. The Darwinian theory and the law of the migration of organisms. Translated by J.L. Laird, London. Google Books:
- Naturwissenschaftliche Reisen im tropischen Amerika. Stuttgart 1870.
- Über den Einfluß der geographischen Isolierung und Kolonienbildung auf die morphologischen Veränderungen der Organismen. München 1871.
- Die Entstehung der Arten durch räumliche Sonderung. [The origin of species by spatial separation] Gesammelte Aufsätze. Benno Schwalbe, Basel 1889.
Kaynakça
- ^ Wagner, Moritz (1841). Reisen in der Regentschaft Algier in den Jahren 1836, 1837 und 1838. 3 volumes. Leipzig.
- ^ The Yezidis: A study in survival. Routledge. 1987. s. 188. ISBN .
- ^ Mayr E (1982). The growth of biological thought: diversity, evolution and inheritance. Harvard.
- ^ a b Sulloway FJ (1979). "Geographic isolation in Darwin's thinking: the vicissitudes of a crucial idea". Studies in the History of Biology 3: 23-65.
- ^ Wagner M (1841). Reisen in der Regentschaft Algier in den Jahren 1836, 1837 & 1838. Leipzig: Voss. pp. 199-200.
- ^ Wagner M (1873). The Darwinian theory and the law of the migration of organisms. Translated by J.L. Laird. London. Google Books: https://books.google.com/books?id=o9faAAAAMAAJ&printsec=frontcover&source=gbs_v2_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false 10 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Wagner M (1889). Die Entstehung der Arten durch räumliche Sonderung. Basel: Schwalbe. p. 82.
- ^ Mayr E (1942). Systematics and the origin of species. New York: Columbia. p. 155
- ^ Huxley JS (1942). Evolution: the new synthesis. London: Allen & Unwin.
- ^ a b Coyne J.; Orr, H. Allen (2004). Speciation. Sinauer. .
- ^ Schilthuizen M (2001). Frogs, flies & dandelions: the making of species. Oxford. p. 34.
- ^ Beolens, Bo; Watkins, Michael; Grayson, Michael (2011). The Eponym Dictionary of Reptiles. Baltimore: Johns Hopkins University Press. xiii + 296 pp. . ("Wagner, M.", p. 278).
- ^ Wagner, Moritz (1873). The Darwinian Theory and the Law of the Migration of Organisms (İngilizce). E. Stanford. 10 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ağustos 2020.
Dış bağlantılar
- Kısa biyografisi16 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Wagner'in türler ve türleşme hakkındaki görüşleri3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kısa biyografisi28 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Almanca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Moritz Wagner d 3 Ekim 1813 Bayreuth o 31 Mayis 1887 Munih Alman kasif koleksiyoncu cografyaci ve doga tarihcisidir Wagner 1836 1839 yillari arasinda Cezayir de yaptigi kesiflerde edindigi bilgilerlecografi izolasyonun turlesmede rol oynayabilecegini kesfetmistir Moritz Wagner Wagner 1852 1855 yillari arasinda Carl Scherzer ile birlikte Kuzey Amerika Orta Amerika ve Karayipler i Mayis 1843 te ise Ermeni yazar Hacatur Abovyan ile Ermenistan in Sevan Golu bolgesini ve Kafkasya yi gezmistir Daha sonra gezdigi bolgelerin tarihini anlatan kitaplar yazmistir Wagner in kardesi Rudolf fizyolog ve anatomistti Wagner 73 yasinda Munih te intihar etmistir Wagner in evrimsel biyolojideki onemiWagner kariyerinin ilk yillarinda cografya ile ilgilenmis Kuzey Afrika Orta Dogu ve Tropikal Amerika hakkinda bircok cografya kitabi yayinlamistir Ayni zamanda doga bilim ve koleksiyonculakla ilgilenen Wagner in bu alandaki calismalari biyologlar arasinda bilinmektedir Biyoloji tarihcisi ve evrimci Ernst Mayr Wagner in onemli calismalarinin oldugundan bahsetmistir Buna karsin diger biyologlar bu yoruma katilmamaktadir Cezayir de gecirdigi uc yil boyunca diger faaliyetlerin yani sira ucamayan bocek turlerini Pimelia ve Melasoma incelemistir Wagner a gore bir cinsin uyesi olan her tur Atlas Daglari ndan Akdeniz e inen nehirler arasindaki kuzey kiyi seridinde yasamaktaydi Akdeniz e akan her iki nehrin arasinda onceki turden farkli ama yakindan iliskili bir tur ortaya cikmaktaydi Wagner Kafkasya ve And vadilerinde de benzer gozlemler yapmis ve Origin of Species kitabini yayinladiktan sonra soyle bir aciklama yapmistir yeni bir tur ancak birkac birey kendi bolge sinirlarini terk ettiginde ortaya cikacaktir kolonistler turun diger uyelerinden uzun sure ayri kalmazsa yeni bir tur asla ortaya cikmayacaktir Bu yorum kurucu etkisi araciligiyla cografi turlesmeyi aciklayan ilk tanimidir Bu iddianin baska bir formulasyonunu daha sonra yapmistir Kendi habitatlarindan ayrilmayan organizmalar kesinlikle degismeyecektir Wagner in teorisine cesitli yorumlar yapilmistir Mayr Wagner in iddialariyla ilgili olarak Ne yazik ki Wagner cografi turlesme hakkindaki iddiasini varyasyon ve secilim uzerine bazi tuhaf fikirlerle birlestirdi yorumunu yapmistir Onde gelen evrimciler Darwin Wallace ve Weismann Wagner in cografi turlesme fikrine karsi cikmis ve teori 1942 de Mayr tarafindan yeniden one surulene kadar ilgi gormemistir Daha sonra cografi turlesmenin onemi evrimsel sentezin temel fikirlerinden biri haline gelmistir ElestirilerErnst Mayr Jerry Coyne ve H Allen Orr gibi bazi cagdas uzmanlar Wagner in cografi turlesme fikrine onculuk ettigini ve Darwin in bunu desteklemedigini savunmaktadir Buna karsin Wagner in goc teorisi oldukca basit Lamarckci bir evrim fikrine dayanmaktaydi Wagner Darwin e yazdigi mektuplarda Darwin in yeni turlerin evrimini anlamada hayati bir cografi bileseni gozden kacirdigini savunmustur Ilk basta mektuplara dostca yanit veren Darwin cografi izolasyonun onemli oldugu konusunda Wagner ile hemfikirdi turlesmenin tek nedeni olarak gormese de ve cografi turlesmeyi Turlerin Kokeni nde ele aldigina belirtmisti Wagner sonraki makalelerinde dogal secilimin onemini tamamen reddetmistir Ayrica cografi turlesmenin turun farklilasmasina izin vermedigine dikkat cekmistir Wagner Darwin in bunu anlamadigini yine de bu teorileri Turlerin Kokeni nde yazdigini savunmustur Darwin Wagner in gittikce artan kendini kaybetmis yazilarini ve tek tarafli argumanini uzucu bulmus ve 1875 tarihli makalesini en acinasi sacmalik olarak nitelendirmistir Wagner in gorusleri gunumuzde tartisma konusudur cunku cografi izolasyonun turlerin ortaya cikmasinda rol oynayan tek mekanizma olmadigi bilinmektedir Ayrica dogal secilimin turlesmedeki en onemli unsur oldugu genel olarak kabul edilmektedir Der kaukasus und das Land der Kosaken 2 Bde Leipzig 1847 Reise nach Kolchis Leipzig 1850 Reise nach dem Ararat und dem Hochlande Armeniens Stuttgart 1848 Reise nach Persien und dem Lande der Kurden 2 Bde Leipzig 1851 Die Republik Costa Rica Leipzig 1856 Uber die hydrogaphischen Verhaltnisse und das Vorkommen der Susswasserfische in den Staaten Panama und Ecuador Abhandlungen der koniglich bayerischen Akademie der Wissenschaften II Classe 11 I Abt Reisen in Nordamerika in den Jahren 1852 und 1853 with Carl Scherzer 3 vols Gotha 1861 Die Darwinsche Theorie und das Migrationsgesetz der Organismen Leipzig 1868 English edition Wagner M 1873 The Darwinian theory and the law of the migration of organisms Translated by J L Laird London Google Books Naturwissenschaftliche Reisen im tropischen Amerika Stuttgart 1870 Uber den Einfluss der geographischen Isolierung und Kolonienbildung auf die morphologischen Veranderungen der Organismen Munchen 1871 Die Entstehung der Arten durch raumliche Sonderung The origin of species by spatial separation Gesammelte Aufsatze Benno Schwalbe Basel 1889 ul Kaynakca Wagner Moritz 1841 Reisen in der Regentschaft Algier in den Jahren 1836 1837 und 1838 3 volumes Leipzig The Yezidis A study in survival Routledge 1987 s 188 ISBN 0 7103 0115 4 Mayr E 1982 The growth of biological thought diversity evolution and inheritance Harvard a b Sulloway FJ 1979 Geographic isolation in Darwin s thinking the vicissitudes of a crucial idea Studies in the History of Biology 3 23 65 Wagner M 1841 Reisen in der Regentschaft Algier in den Jahren 1836 1837 amp 1838 Leipzig Voss pp 199 200 Wagner M 1873 The Darwinian theory and the law of the migration of organisms Translated by J L Laird London Google Books https books google com books id o9faAAAAMAAJ amp printsec frontcover amp source gbs v2 summary r amp cad 0 v onepage amp q amp f false 10 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wagner M 1889 Die Entstehung der Arten durch raumliche Sonderung Basel Schwalbe p 82 Mayr E 1942 Systematics and the origin of species New York Columbia p 155 Huxley JS 1942 Evolution the new synthesis London Allen amp Unwin a b Coyne J Orr H Allen 2004 Speciation Sinauer 0 87893 089 2 Schilthuizen M 2001 Frogs flies amp dandelions the making of species Oxford p 34 Beolens Bo Watkins Michael Grayson Michael 2011 The Eponym Dictionary of Reptiles Baltimore Johns Hopkins University Press xiii 296 pp 978 1 4214 0135 5 Wagner M p 278 Wagner Moritz 1873 The Darwinian Theory and the Law of the Migration of Organisms Ingilizce E Stanford 10 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Agustos 2020 Dis baglantilarKisa biyografisi16 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wagner in turler ve turlesme hakkindaki gorusleri3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kisa biyografisi28 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Almanca