Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mormonlarda taht kavgası 27 Haziran 1844 günü öldürülen Joseph Smith, Jr.'ın ardından Mormon liderliği içinde patlak veren krizi anlatır. Smith'in linç edilmesinin ardından başta Sidney Rigdon, Brigham Young ve James Strang olmak üzere önde gelen Mormon liderler kendilerinin yeni önder olduğunu iddia etmiştir. Mormonların çoğu Young'ın önderliğini kabul etse de hareket içindeki bölünme kalıcı olmuş ve günümüze kadar gelmiştir.
Arka planı
Joseph Smith, Jr. kamuoyuna yeni peygamber olarak ortaya çıktığı 1830 yılından öldürüldüğü 1844 yılına kadar Mormonluk eşitlikçi bir inançtan hiyerarşisi olan bir kilise örgütüne doğru evrildi. Kilise yapılanmasından önce Smith'in unvanı "Peygamber, Gören ve Tebliğ Eden" şeklindeydi. Gittikçe yapılaşan kilisenin mal varlıkları artmaya başlayınca kilise nezdinde Smith'in bir "emin" vazifesi daha ortaya çıktı. Kilise yapılanmasında önde gelenler "ihtiyar heyeti" veya "havarileri" oluşturuyordu. 1832 yılında Smith Kilise Başkanlığını oluşturmuş ve kendisinin yanı sıra Sidney Rigdon ve 'den oluşan üç kişilik heyete başkanlık etmişti. Smith 1834 yılında 12 kişilik Yüksek Konseyi oluşturdu. Bu heyet kilisenin idari, mali ve ruhani işlerini hallediyordu.
Öne çıkan isimler
Smith öldürüldüğünde Rigdon ve Young başta olmak üzere tüm liderler Nauvoo dışındaki eyaletlerde Mormonluğu yayma girişimlerindeydiler. Rigdon 3 Ağustos günü kente ilk dönen kişi oldu. İlahi bir mesaj aldığını ve kendisinin Kilisenin koruyucusu seçildiğini ilan etti. 6 Ağustos günü Young ve diğer 12 Havari Konseyi üyeleri kente döndü, Rigdon ile ertesi gün toplantı yapıldı. Rigdon kendisinin tek lider olması konusunda ısrar ediyordu. 8 Ağustos günü Mormon önde gelenleriyle bir konferans yapıldı. Burada Rigdon oldukça uzun bir söylev vererek kendisinin lider olması gerektiğini izah etmeye çalıştı. Ancak kendisinden sonra söz alan Young, Smith'in yerinin hiçbir şekilde doldurulamayacağını söyleyerek ancak 12 Havari heyetinin kiliseyi güvence altına alabileceğini katılımcılara anlattı. Yapılan oylama sonucunda Young'ın önerisi kabul edildi, azınlıkta kalan muhalifler sonraki süreçte aforoz edilecekti. 6-7 Ekim 1844 tarihinde yapılan genel konferansta Young her inananın ilahi mesaj alma hakkının bulunduğunu belirtmiştir. Nauvoo'da bunlar yaşanırken görece yeni bir Mormon olan James Strang, Michigan, Indiana ve Wisconsin bölgesinde önemli ağırlığa sahipti. Strang, artık peygamber gelmeyeceğini belirten Young'ın aksine kendisinin yeni peygamber olduğunu iddia etmiş hatta Smith'inkine benzer bir şekilde ilahi yazı içeren metal tabletler bulduğunu () öne sürmüştür.
Sonraki dönem
Nauvoo'daki Mormonların büyük çoğunluğu 12 Havari Konseyi liderliğini kabul eder. Brigham Young önderliğindeki heyet batıya göç kararı alır ve uzun bir yolculuğun ardından Utah bölgesine yerleşilir. Günümüzde 16 milyonun üzerinde inananı bulunan bu mezheptir. Diğer mezheplerin takipçilerinin sayısı az olsa da çoğu varlığını sürdürmektedir.
| İddia sahibi | Kilisedeki önceki konumu | Yıllar † | Mormon mezhebi | Cemaat büyüklüğü |
|---|---|---|---|---|
| Sidney Rigdon | Başkanlık Kurulunun hayattaki en kıdemli üyesi | 1844–1847 | 15.000 | |
| Brigham Young | 12 Havari Konseyi Başkanı | 1844–1877 | The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints. | 16.805.400 |
| James Strang | İhtiyar heyeti üyesi | 1844–1856 | <1.000 | |
| Belge yok | 1850'ler–1881 | 12.000 | ||
| 10.000 | ||||
| Yüksek Konsey üyesi | 1853 ve 1864 | <100 | ||
| Joseph Smith III (1860) | Doğrudan varis ‡ | 1860–1914 | , eski adı The Reorganized Church of Jesus Christ of Latter Day Saints (RLDS) | 250.000 |
- † İddia sahibinin mezhebe liderlik ettiği dönem
- ‡ Smith'in kardeşi William Smith'in 1894 yılında ölmesiyle aile seceresindeki tek varis konumuna geldi.
Kaynakça
- ^ 15 Kasım 2022 itibarıyla Kilise resmî verisi 25 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 15 Kasım 2022 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mormonlarda taht kavgasi 27 Haziran 1844 gunu oldurulen Joseph Smith Jr in ardindan Mormon liderligi icinde patlak veren krizi anlatir Smith in linc edilmesinin ardindan basta Sidney Rigdon Brigham Young ve James Strang olmak uzere onde gelen Mormon liderler kendilerinin yeni onder oldugunu iddia etmistir Mormonlarin cogu Young in onderligini kabul etse de hareket icindeki bolunme kalici olmus ve gunumuze kadar gelmistir Arka planiJoseph Smith Jr kamuoyuna yeni peygamber olarak ortaya ciktigi 1830 yilindan olduruldugu 1844 yilina kadar Mormonluk esitlikci bir inanctan hiyerarsisi olan bir kilise orgutune dogru evrildi Kilise yapilanmasindan once Smith in unvani Peygamber Goren ve Teblig Eden seklindeydi Gittikce yapilasan kilisenin mal varliklari artmaya baslayinca kilise nezdinde Smith in bir emin vazifesi daha ortaya cikti Kilise yapilanmasinda onde gelenler ihtiyar heyeti veya havarileri olusturuyordu 1832 yilinda Smith Kilise Baskanligini olusturmus ve kendisinin yani sira Sidney Rigdon ve den olusan uc kisilik heyete baskanlik etmisti Smith 1834 yilinda 12 kisilik Yuksek Konseyi olusturdu Bu heyet kilisenin idari mali ve ruhani islerini hallediyordu One cikan isimlerSmith olduruldugunde Rigdon ve Young basta olmak uzere tum liderler Nauvoo disindaki eyaletlerde Mormonlugu yayma girisimlerindeydiler Rigdon 3 Agustos gunu kente ilk donen kisi oldu Ilahi bir mesaj aldigini ve kendisinin Kilisenin koruyucusu secildigini ilan etti 6 Agustos gunu Young ve diger 12 Havari Konseyi uyeleri kente dondu Rigdon ile ertesi gun toplanti yapildi Rigdon kendisinin tek lider olmasi konusunda israr ediyordu 8 Agustos gunu Mormon onde gelenleriyle bir konferans yapildi Burada Rigdon oldukca uzun bir soylev vererek kendisinin lider olmasi gerektigini izah etmeye calisti Ancak kendisinden sonra soz alan Young Smith in yerinin hicbir sekilde doldurulamayacagini soyleyerek ancak 12 Havari heyetinin kiliseyi guvence altina alabilecegini katilimcilara anlatti Yapilan oylama sonucunda Young in onerisi kabul edildi azinlikta kalan muhalifler sonraki surecte aforoz edilecekti 6 7 Ekim 1844 tarihinde yapilan genel konferansta Young her inananin ilahi mesaj alma hakkinin bulundugunu belirtmistir Nauvoo da bunlar yasanirken gorece yeni bir Mormon olan James Strang Michigan Indiana ve Wisconsin bolgesinde onemli agirliga sahipti Strang artik peygamber gelmeyecegini belirten Young in aksine kendisinin yeni peygamber oldugunu iddia etmis hatta Smith inkine benzer bir sekilde ilahi yazi iceren metal tabletler buldugunu one surmustur Sonraki donemNauvoo daki Mormonlarin buyuk cogunlugu 12 Havari Konseyi liderligini kabul eder Brigham Young onderligindeki heyet batiya goc karari alir ve uzun bir yolculugun ardindan Utah bolgesine yerlesilir Gunumuzde 16 milyonun uzerinde inanani bulunan bu mezheptir Diger mezheplerin takipcilerinin sayisi az olsa da cogu varligini surdurmektedir Iddia sahibi Kilisedeki onceki konumu Yillar Mormon mezhebi Cemaat buyukluguSidney Rigdon Baskanlik Kurulunun hayattaki en kidemli uyesi 1844 1847 15 000Brigham Young 12 Havari Konseyi Baskani 1844 1877 The Church of Jesus Christ of Latter day Saints 16 805 400James Strang Ihtiyar heyeti uyesi 1844 1856 lt 1 000Belge yok 1850 ler 1881 12 00010 000Yuksek Konsey uyesi 1853 ve 1864 lt 100Joseph Smith III 1860 Dogrudan varis 1860 1914 eski adi The Reorganized Church of Jesus Christ of Latter Day Saints RLDS 250 000 Iddia sahibinin mezhebe liderlik ettigi donem Smith in kardesi William Smith in 1894 yilinda olmesiyle aile seceresindeki tek varis konumuna geldi Kaynakca 15 Kasim 2022 itibariyla Kilise resmi verisi 25 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 15 Kasim 2022 tarihinde erisilmistir