Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mormonluk (İngilizce: Mormonism) kavramı, Joseph Smith, Jr. tarafından 1830'da ortaya çıkan İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi (The Church of Jesus Christ of Latter Day Saints) ve Brigham Young ile günümüze kadar da devam eden bir dini yorumun, geleneksel ve kültürel unsurlarını içermektedir. Özellikle, Mormonluk, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi ile ilgilidir.
Bu terim, genellikle, Joseph'in eşi Emma Smith tarafından kurulan İsa'nın Topluluğu'nu (Community of Christ) değil, doğrudan İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'ni kastetmektedir.
Etimoloji
"Mormonluk" terimi, Mormonların inanç metinlerinden biri olan Mormon Kitabı'ndan türetilmiştir. Bu yüzden kitabın adına dayanarak kurucusu Joseph Smith Jr.'ın ilk takipçilerine Mormon denilmiş ve onların inancı Mormonluk olarak adlandırılmıştır. Bu terimin eskiden küçültücü bir nitelik taşıdığı düşünülmüştür, fakat artık öyle algılanmamaktadır.
Ortaya çıkışı
Mormonluk, İkinci Büyük Uyanış olarak bilinen dini heyecan dönemde Batı New York'ta 1820'lerde ortaya çıkmıştır.
Dini önderi ve kilisenin kurucusu ve ilk peygamberi olan Joseph Simith, bir meleğin ona göründüğünü ve eski çağlarda Amerika kıtasında yaşamış kişiler tarafından yazılan daha sonraları ise gömülen bu Altın Levhalar'ın yerini gösterip ona bunları kendi diline çevirmesini söylediğini, Mormon Kitabı'ndaki tanıklığında ifade etmiştir.
Joseph Smith, dilini daha önce hiç bilmediği Amerikan yerlilerinin yazıtlarını ''Tanrı’nın sınırsız gücü sayesinde'' İngilizceye üç ayda çevirdiğini söylemiştir. Ayrıca Mormon Kitabı ilk olarak 584 sayfa olarak yazılmıştır.
1830 yılında da ''Tanrı’nın tek ve gerçek kilisesi'' olduğuna inanılan İsa Mesih'in Son Günün Azizleri Kilisesi resmen kurulmuştur.
İnançları
İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi üyeleri, Tanrı’nın insanlığa hala konuştuğuna, havari ve peygamberleri çağırdığına ve vahiylerin eski zamanlarda olduğu gibi günümüzde de gönderildiğine inanmaktadırlar.
Tanrı görüşü
Diğer çoğu Hristiyan gruplar gibi, Mormonlarca geleneksel üçlü birlik anlayışı benimsenmemektedir. Diğer Hristiyan topluluklardan farklılık göstermektedir. Onlara göre Baba, Oğul ve Kutsal Ruh'un üç farklı varlık olduğunu ancak eylemde bir bütün olarak yalnızca ''Tek Tanrı'' olduğunu benimsemekle beraber, Baba kavramı da sık sık ''Cennetteki Babamız'' olarak ifade edilmektedir.
Kilisenin görevi
Mormonlar, günümüzde kendilerinin Hristiyan olduklarını ve İsa Mesih inancının yeni ve en doğru karşılığı olduğu fikriyle tanıtmaktadır. Amaçlarının bozulmuş olan Hristiyanlığı İsa Mesih'in Son Günün Azizler Kilisesi altında, yaşayan peygamberler aracılığıyla düzeltmek olduğunu ifade etmektedirler.
Türkiye'de Mormonlar
Son Zaman Azizleri hareketinin, Türkiye'de kiliseye kayıtlı 439 üyesi olmakla birlikte, üç kilisesi, toplam beş dalı (şubesi) ve 12 topluluğu bulunmaktadır. Öte yandan Haziran 2006'da yayınlanan Mormonluk ve Mormon Kilisesi Üzerine Bir Araştırma adlı makalede belirtilen veriye göre Türkiye'de 850 Mormon yaşamaktadır. Hem Mormon olup ibadetlerini gerçekleştirmek isteyenler için ve hem de kiliseyi tanımak isteyenler için İstanbul ve Ankara'da meetinghouse adı verilen toplantı evleri mevcuttur. Aynı zamanda da, Adana'daki İncirlik Hava Üssünde bulunan bir şapelde de, Mormon inancına sahip Amerikan askerlerine de dini hizmet verilmektedir. Kilisenin İzmir ve Gaziantep'te de şubeleri bulunmaktadır.
Mormonlar ile Türkiye arasında tarihi bir bağ vardır. Kilisenin kuruluş yıllarından itibaren Mormonlar, Osmanlı'dan beri buralarda kilise tarihi için önemli adımlar atmışlardır. Öyle ki, kilisenin kurucusu ve ilk peygamberi olan Joseph Smith'in Amerika Birleşik Devletleri'nde öldürülmesinden yaklaşık beş altı sene sonra Türkiye'de de çalışmalarını yürütmeye başlamışlardır. Örneğin Kırım Savaşı zamanında İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'ne bağlı bir grup askerin Mayıs 1854'te faaliyete geçmesi Türkiye ile Mormonlar arasındaki ilişki için önemlidir. Daha sonralarında kilise, Türkler için resmi olarak 1884 yılında Jacob Spori adında dini bir görevli göndermiştir. Anadili olan İngilizcenin yanı sıra Fransızca ve Almanca da bilen Spori, Anadolu'ya geldikten tam üç ay sonra, artık Türkçe bir şekilde, Türklere Türkçe kiliseyi ve Sevinçli Haberi anlatmıştır.
Mischa Markow adlı bir Macar, 1887 yılında resmi olarak Türkiye'deki kiliseye katılarak vaftiz olmuştur. Kendisi daha sonrasında Macaristan'daki kiliseye öncülük ederken, 1889 yılında da bir grup Ermeni bu kiliseye katılmıştır. Böylelikle topluluk büyüyerek gelişmiştir. Cumhuriyet tarihinde ise, var olan cemaatlerin yanı sıra, 1979 yılında Ankara'da da bir cemaat oluşturulmuştur. Öbür yandan kilise, Saddam Hüseyin'in saldırıları yüzünden Kuzey Irak'tan Türkiye'ye kaçan Kürt sığınmacılar için de 13.000 battaniye ve 80.000 pound göndermiştir.
Ayrıca bu topluluğun, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi İstanbul Derneği adında bir dernekleri de mevcuttur ve bu kurum, 1 Temmuz 2015 tarihinden itibaren kilisenin Orta Avrasya Misyon sorumlusu ve yönetim merkezidir. Aynı zamanda bu kurum başta Türkiye'deki olmak üzere; Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan'daki Mormonlardan da sorumludur.
Kaynakça
- ^ . 13 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2009.
- ^ "Religious Tolerance". 14 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2009.
- ^ (PDF). 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Nisan 2016.
- ^ (PDF). 6 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2013.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2016.
Dış bağlantılar
- Lds.org16 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Resmi Sayfası
- Mormon.org31 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Resmi Sayfası
- Mormonum.org1 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Türkçe Sayfa
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mormonluk Ingilizce Mormonism kavrami Joseph Smith Jr tarafindan 1830 da ortaya cikan Isa Mesih in Son Zaman Azizler Kilisesi The Church of Jesus Christ of Latter Day Saints ve Brigham Young ile gunumuze kadar da devam eden bir dini yorumun geleneksel ve kulturel unsurlarini icermektedir Ozellikle Mormonluk Isa Mesih in Son Zaman Azizler Kilisesi ile ilgilidir Isa Mesih in Son Zaman Azizler Kilisesi bunyesindeki her kilisenin tepesine konulan Melek Moroni figuru Bu terim genellikle Joseph in esi Emma Smith tarafindan kurulan Isa nin Toplulugu nu Community of Christ degil dogrudan Isa Mesih in Son Zaman Azizler Kilisesi ni kastetmektedir Etimoloji Mormonluk terimi Mormonlarin inanc metinlerinden biri olan Mormon Kitabi ndan turetilmistir Bu yuzden kitabin adina dayanarak kurucusu Joseph Smith Jr in ilk takipcilerine Mormon denilmis ve onlarin inanci Mormonluk olarak adlandirilmistir Bu terimin eskiden kucultucu bir nitelik tasidigi dusunulmustur fakat artik oyle algilanmamaktadir Ortaya cikisiMormonluk Ikinci Buyuk Uyanis olarak bilinen dini heyecan donemde Bati New York ta 1820 lerde ortaya cikmistir Dini onderi ve kilisenin kurucusu ve ilk peygamberi olan Joseph Simith bir melegin ona gorundugunu ve eski caglarda Amerika kitasinda yasamis kisiler tarafindan yazilan daha sonralari ise gomulen bu Altin Levhalar in yerini gosterip ona bunlari kendi diline cevirmesini soyledigini Mormon Kitabi ndaki tanikliginda ifade etmistir Utah ta bulunan ve Mormonlar tarafindan onem verilen Salt Lake Tapinagi Joseph Smith dilini daha once hic bilmedigi Amerikan yerlilerinin yazitlarini Tanri nin sinirsiz gucu sayesinde Ingilizceye uc ayda cevirdigini soylemistir Ayrica Mormon Kitabi ilk olarak 584 sayfa olarak yazilmistir 1830 yilinda da Tanri nin tek ve gercek kilisesi olduguna inanilan Isa Mesih in Son Gunun Azizleri Kilisesi resmen kurulmustur Kilisenin kurucusu ve ilk peygamberi Joseph Smith Jr InanclariIsa Mesih in Son Zaman Azizler Kilisesi uyeleri Tanri nin insanliga hala konustuguna havari ve peygamberleri cagirdigina ve vahiylerin eski zamanlarda oldugu gibi gunumuzde de gonderildigine inanmaktadirlar Tanri gorusu Diger cogu Hristiyan gruplar gibi Mormonlarca geleneksel uclu birlik anlayisi benimsenmemektedir Diger Hristiyan topluluklardan farklilik gostermektedir Onlara gore Baba Ogul ve Kutsal Ruh un uc farkli varlik oldugunu ancak eylemde bir butun olarak yalnizca Tek Tanri oldugunu benimsemekle beraber Baba kavrami da sik sik Cennetteki Babamiz olarak ifade edilmektedir Kilisenin gorevi Mormonlar gunumuzde kendilerinin Hristiyan olduklarini ve Isa Mesih inancinin yeni ve en dogru karsiligi oldugu fikriyle tanitmaktadir Amaclarinin bozulmus olan Hristiyanligi Isa Mesih in Son Gunun Azizler Kilisesi altinda yasayan peygamberler araciligiyla duzeltmek oldugunu ifade etmektedirler Turkiye de MormonlarSalt Lake Tapinagi Utah ABD Son Zaman Azizleri hareketinin Turkiye de kiliseye kayitli 439 uyesi olmakla birlikte uc kilisesi toplam bes dali subesi ve 12 toplulugu bulunmaktadir Ote yandan Haziran 2006 da yayinlanan Mormonluk ve Mormon Kilisesi Uzerine Bir Arastirma adli makalede belirtilen veriye gore Turkiye de 850 Mormon yasamaktadir Hem Mormon olup ibadetlerini gerceklestirmek isteyenler icin ve hem de kiliseyi tanimak isteyenler icin Istanbul ve Ankara da meetinghouse adi verilen toplanti evleri mevcuttur Ayni zamanda da Adana daki Incirlik Hava Ussunde bulunan bir sapelde de Mormon inancina sahip Amerikan askerlerine de dini hizmet verilmektedir Kilisenin Izmir ve Gaziantep te de subeleri bulunmaktadir Mormonlar ile Turkiye arasinda tarihi bir bag vardir Kilisenin kurulus yillarindan itibaren Mormonlar Osmanli dan beri buralarda kilise tarihi icin onemli adimlar atmislardir Oyle ki kilisenin kurucusu ve ilk peygamberi olan Joseph Smith in Amerika Birlesik Devletleri nde oldurulmesinden yaklasik bes alti sene sonra Turkiye de de calismalarini yurutmeye baslamislardir Ornegin Kirim Savasi zamaninda Isa Mesih in Son Zaman Azizler Kilisesi ne bagli bir grup askerin Mayis 1854 te faaliyete gecmesi Turkiye ile Mormonlar arasindaki iliski icin onemlidir Daha sonralarinda kilise Turkler icin resmi olarak 1884 yilinda Jacob Spori adinda dini bir gorevli gondermistir Anadili olan Ingilizcenin yani sira Fransizca ve Almanca da bilen Spori Anadolu ya geldikten tam uc ay sonra artik Turkce bir sekilde Turklere Turkce kiliseyi ve Sevincli Haberi anlatmistir Mischa Markow adli bir Macar 1887 yilinda resmi olarak Turkiye deki kiliseye katilarak vaftiz olmustur Kendisi daha sonrasinda Macaristan daki kiliseye onculuk ederken 1889 yilinda da bir grup Ermeni bu kiliseye katilmistir Boylelikle topluluk buyuyerek gelismistir Cumhuriyet tarihinde ise var olan cemaatlerin yani sira 1979 yilinda Ankara da da bir cemaat olusturulmustur Obur yandan kilise Saddam Huseyin in saldirilari yuzunden Kuzey Irak tan Turkiye ye kacan Kurt siginmacilar icin de 13 000 battaniye ve 80 000 pound gondermistir Ayrica bu toplulugun Isa Mesih in Son Zaman Azizler Kilisesi Istanbul Dernegi adinda bir dernekleri de mevcuttur ve bu kurum 1 Temmuz 2015 tarihinden itibaren kilisenin Orta Avrasya Misyon sorumlusu ve yonetim merkezidir Ayni zamanda bu kurum basta Turkiye deki olmak uzere Azerbaycan Kazakistan Kirgizistan Ozbekistan Tacikistan ve Turkmenistan daki Mormonlardan da sorumludur Kaynakca 13 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2009 Religious Tolerance 14 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2009 PDF 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 23 Ekim 2015 Arsivlenmis kopya 21 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Nisan 2016 PDF 6 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2013 a b Arsivlenmis kopya 13 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ocak 2016 Arsivlenmis kopya 13 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ocak 2016 Dis baglantilarLds org16 Kasim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Resmi Sayfasi Mormon org31 Aralik 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Resmi Sayfasi Mormonum org1 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Sayfa