Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Ekim 2011) |
Fare, (İngilizce: mouse), genellikle avuç içinde tutulan, hareketleri bilgisayar ekranındaki imlecin hareketlerini kontrol eden, bilgi giriş aygıtıdır. Fare modeline göre üzerinde bir veya daha fazla sayıda tuş ve tekerlek bulunabilir. İlk bilgisayar faresi 1964 yılında Douglas Engelbart tarafından yapıldı. Fare el hareketlerini mekanik, LED'li optik, lazerli optik yöntemle algılayabilir. Fare elde ettiği bilgileri bilgisayara kablo, kızılötesi, radyo dalgalar veya Bluetooth ile aktarabilir.
1) Fare oynatılınca top döner.
2) X ve Y silindirleri topu kavrar ve hareketi aktarır.
3) Optik kodlama tekerinin üzerinde ışık geçiren delikler vardır.
4) Kızılötesi LED'ler tekerin içinden ışıldar.
5) Sensörler ışık atımlarını algılayıp bunları X ve Y hızlarına dönüştürür.
Programın yapısına göre bazen menü seçmek veya ekran içerisinde çalışılacak noktaya gidebilmek klavyedeki gösterge tuşlarıyla uzun zaman alabilir. Bu işlemin hızlandırılmasında görev alır.
İsimlendirme
Bu konuyla ilgili ilk yayın olan 1965 yılı Bill English'in yayımında, fare; bir işaretleme aracı olarak bilgisayar destekli ekran kontrolü olarak geçmiştir. The Compact Oxford English Dictionary (3. basım) ve The American Heritage Dictionary of the English Language'ın 3. basımında, computer mice ve computer mouses (bilgisayar fareleri) terimleri bilgisayar faresinin çoğul formları olarak onaylanmıştır. Bazı teknik belge yazarları tarafından "fare araçları" ya da "genel işaretleme araçları" olarak kullanılmaktadır.
Ayrıca günümüzde de fare mimarlık, mühendislik gibi birçok alanda kullanılan programlar için çeşitli şekillerde ve fonksiyonlarda üretilmeye başlanmıştır. Sağ ve sol tuşa ek olarak mercek (zoom) görevi görebilen tekerlek ve birden fazla görevi olan ek tuşlar konulmuştur.
3Ds Max, Rhinoceros 3D gibi modelleme programlarında da zamandan tasarruf için bu fareler tercih edilmektedir.
Bilgisayara bağlanma şekline göre türleri
Kablolu fareler
Bilgisayarın ilk zamanında seri port ve dosyalarına özel eklenen sürücüler ile çalışan fareler, zamanla PS/2 adlı porta alınmış ve çoğu işletim sisteminde alt seviyelerde desteklenmeye başlamıştır.
Günümüzde çoğu kablolu fare bilgisayara USB portundan bağlanır. Ayrıca çeşitli adaptörler vasıtasıyla USB girişler (PS/2)'ye ya da tam tersine dönüştürülebilir. Günümüzde en çok kullanılan fare çeşididir.
Kablosuz fareler
Küçük bir çip yardımı ile kullanılır, bu çip bilgisayara takılır ve fare kullanıma hazır olur. Boyutları genellikle küçüktür.
Kızılötesi fareler
Bu fareler, bilgisayar ile iletişiminde bir kızılötesi sistem kullanır. Sistem, bilgisayarın seri, PS/2 veya USB portuna takılır, fare ise sistemle kızılötesi ışınlar ile iletişim kurar. Eğer fare ile sistem arasına bir cisim girerse, fare hareketleri hissedilmeyecektir. Satışları günümüzde devam etmektedir.
Radyo dalgalı fareler
Kızılötesi farelerden farklı olarak bu fareler iletişim için kızılötesi ışın yerine radyo sinyalleri kullanırlar. Kapsama alanları genelde onlarca metre civarındadır.
Bluetooth fareler
Bu fareler, kimi bilgisayarlar ile entegre gelen Bluetooth kablosuz teknolojisini kullanarak iletişim kurarlar. İlk iki türe göre büyük bir avantajları vardır: Standart bir protokol kullandığı için her cihazla kullanılabilir (PC, Apple ve hatta Pocket PC).
3D fareler
1990'lı yılların sonlarında Kantek firması ilk 3D ring faresini tanıttı. Parmağa takılan, yüzük şeklindeki ve 3 tuş bulunduran bu aygıt üstündeki kızılötesi ışık ile parmak hareketini algılamaktaydı. Ancak yeterli ve verimli bir fare olmayı başaramadığı için popüler olamadı. Bu tür fareler üzerinde gerçekleştirilen çalışmalar hâlâ sürmektedir.
Hareketi algılama şekline göre türleri
Mekanik fareler
Topu ve hareketli parçaları vardır.
Optik fareler
Optik fare: Mekanik bir fare olduğu gibi iç hareketli parçalar yerine hareketin altında yatan yüzeye göre tespit etmek, bir ışık yayan diyot ve fotodiyotlar kullanır.
LED'li optik fareler
Bu tür fareler altlarında bulunan LED'in yaydığı ışığın yansıması ile hareketi algılarlar. En üst modelleri 1000-1600 dpi gibi yüksek hassaslığa varabilir.
Lazerli optik fareler
Bu tür fareler altlarında bulunan lazer ışık kaynağının yaydığı ışıklar vasıtasıyla hareketi algılarlar. İmleç hareketlerine çok yüksek hassasiyet isteyenler için uygun bir seçenektir. Hassasiyetleri 3000 dpi ve üzerine çıkabilir. Hareketi algılama şekline göre fareleri üçe ayırırsak en pahalı tür lazerli optik farelerdir.
Dokunsal fareler
Logitech firması 2000 yılında titreşimi sağlayan küçük bir işletici içeren dokunsal fareyi (tactile mouse) tanıttı. Bu fare, örneğin pencere sınır geçişlerinde dokunsal geri dönüşler ile kullanıcının duyusal ara yüzünü arttıracaktı. Dokunarak sörf yapmak kullanıcının derinlik ve sertliği hissedebilmesini gerektirir. Bu özellik ilk elektroreolojik dokunsal fare ile sağlandı, fakat ürün piyasaya sunulmadı.
Touchpad
Touchpad birimi genellikle dizüstü bilgisayarlarda görülür. Dizüstü bilgisayarlarının klavyelerinin hemen alt tarafında bulunur. Yaklaşık 5 × 5 kadar hassas alanı vardır. Kullanıcı, parmağını bu hassas temas yüzeyi üzerinde gezdirerek işaretçinin hareketini sağlar. Tıklama işlemi, hassas olan bölgede parmağın iki kez vurulmasıyla sağlanır.
Trackpad
Bir Touchpad çeşididir. Apple şirketinin ürettiği dizüstü bilgisayarlarda touchpad işlevini görür. Çoğunlukla Multi-Touch (Çoklu Dokunma) teknolojisiyle üretilmiştir. Hâlen satışı devam etmekte olan teknolojik faredir.
Fare aksesuarları
Fare altlığı
Üretilen ilk farelerde fare altlığına gerek yoktu; farelerin hemen hemen her yüzeyde yuvarlanabilen iki büyük tekerlekleri vardı. Ancak, küçük çelik toplu farenin geliştirilmesiyle başlayan dönemden sonraki mekanik farelerin yüksek performansta çalışması için fare altlığına ihtiyaç duyuldu.
Fare altlığı, en sık kullanılan fare aksesuarıdır, mekanik farelerde topun hareketleri algılayabilmesi için çalışma masalarının oluşturduğundan daha fazla sürtünme gerektirir. Sürtünmeyi arttıran yeni fare altlıkları sert fare altlıkları olarak nitelendirdi.
Optik fare ve lazeri farelerle sert veya yumuşak fare altlığı kullanmak kişisel bir tercih meselesidir.
Tek istisna, masa üstü optik ya da lazer izlemeli farelerdir, saydam veya yansıtıcı yüzeyde bu farelerin yüksek bir performansta çalışması beklenemez.
Sebep olabileceği çeşitli sağlık sorunları
Kaynakça
- ^ . Dijital Ders. 8 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2021.
- ^ . 6 Mayıs 2018. 1 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2021.
- ^ . Elektrikport.com. 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2021.
- ^ . 14 Kasım 2016. 9 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2021.
| Wikimedia Commons'ta Fare (bilgisayar) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Ekim 2011 Fare Ingilizce mouse genellikle avuc icinde tutulan hareketleri bilgisayar ekranindaki imlecin hareketlerini kontrol eden bilgi giris aygitidir Fare modeline gore uzerinde bir veya daha fazla sayida tus ve tekerlek bulunabilir Ilk bilgisayar faresi 1964 yilinda Douglas Engelbart tarafindan yapildi Fare el hareketlerini mekanik LED li optik lazerli optik yontemle algilayabilir Fare elde ettigi bilgileri bilgisayara kablo kizilotesi radyo dalgalar veya Bluetooth ile aktarabilir Yeni nesil optik bir fareEski bir uc tuslu fareFarenin mekanizmasi 1 Fare oynatilinca top doner 2 X ve Y silindirleri topu kavrar ve hareketi aktarir 3 Optik kodlama tekerinin uzerinde isik geciren delikler vardir 4 Kizilotesi LED ler tekerin icinden isildar 5 Sensorler isik atimlarini algilayip bunlari X ve Y hizlarina donusturur Programin yapisina gore bazen menu secmek veya ekran icerisinde calisilacak noktaya gidebilmek klavyedeki gosterge tuslariyla uzun zaman alabilir Bu islemin hizlandirilmasinda gorev alir IsimlendirmeBu konuyla ilgili ilk yayin olan 1965 yili Bill English in yayiminda fare bir isaretleme araci olarak bilgisayar destekli ekran kontrolu olarak gecmistir The Compact Oxford English Dictionary 3 basim ve The American Heritage Dictionary of the English Language in 3 basiminda computer mice ve computer mouses bilgisayar fareleri terimleri bilgisayar faresinin cogul formlari olarak onaylanmistir Bazi teknik belge yazarlari tarafindan fare araclari ya da genel isaretleme araclari olarak kullanilmaktadir Ayrica gunumuzde de fare mimarlik muhendislik gibi bircok alanda kullanilan programlar icin cesitli sekillerde ve fonksiyonlarda uretilmeye baslanmistir Sag ve sol tusa ek olarak mercek zoom gorevi gorebilen tekerlek ve birden fazla gorevi olan ek tuslar konulmustur 3Ds Max Rhinoceros 3D gibi modelleme programlarinda da zamandan tasarruf icin bu fareler tercih edilmektedir Bilgisayara baglanma sekline gore turleriKablolu fareler Bilgisayarin ilk zamaninda seri port ve dosyalarina ozel eklenen suruculer ile calisan fareler zamanla PS 2 adli porta alinmis ve cogu isletim sisteminde alt seviyelerde desteklenmeye baslamistir Gunumuzde cogu kablolu fare bilgisayara USB portundan baglanir Ayrica cesitli adaptorler vasitasiyla USB girisler PS 2 ye ya da tam tersine donusturulebilir Gunumuzde en cok kullanilan fare cesididir Kablosuz fareler Kucuk bir cip yardimi ile kullanilir bu cip bilgisayara takilir ve fare kullanima hazir olur Boyutlari genellikle kucuktur Kizilotesi fareler Bu fareler bilgisayar ile iletisiminde bir kizilotesi sistem kullanir Sistem bilgisayarin seri PS 2 veya USB portuna takilir fare ise sistemle kizilotesi isinlar ile iletisim kurar Eger fare ile sistem arasina bir cisim girerse fare hareketleri hissedilmeyecektir Satislari gunumuzde devam etmektedir Radyo dalgali fareler Kizilotesi farelerden farkli olarak bu fareler iletisim icin kizilotesi isin yerine radyo sinyalleri kullanirlar Kapsama alanlari genelde onlarca metre civarindadir Bluetooth fareler Bu fareler kimi bilgisayarlar ile entegre gelen Bluetooth kablosuz teknolojisini kullanarak iletisim kurarlar Ilk iki ture gore buyuk bir avantajlari vardir Standart bir protokol kullandigi icin her cihazla kullanilabilir PC Apple ve hatta Pocket PC 3D fareler 1990 li yillarin sonlarinda Kantek firmasi ilk 3D ring faresini tanitti Parmaga takilan yuzuk seklindeki ve 3 tus bulunduran bu aygit ustundeki kizilotesi isik ile parmak hareketini algilamaktaydi Ancak yeterli ve verimli bir fare olmayi basaramadigi icin populer olamadi Bu tur fareler uzerinde gerceklestirilen calismalar hala surmektedir Hareketi algilama sekline gore turleriMekanik fareler Topu ve hareketli parcalari vardir Optik fareler Optik fare Mekanik bir fare oldugu gibi ic hareketli parcalar yerine hareketin altinda yatan yuzeye gore tespit etmek bir isik yayan diyot ve fotodiyotlar kullanir LED li optik fareler Bu tur fareler altlarinda bulunan LED in yaydigi isigin yansimasi ile hareketi algilarlar En ust modelleri 1000 1600 dpi gibi yuksek hassasliga varabilir Lazerli optik fareler Bu tur fareler altlarinda bulunan lazer isik kaynaginin yaydigi isiklar vasitasiyla hareketi algilarlar Imlec hareketlerine cok yuksek hassasiyet isteyenler icin uygun bir secenektir Hassasiyetleri 3000 dpi ve uzerine cikabilir Hareketi algilama sekline gore fareleri uce ayirirsak en pahali tur lazerli optik farelerdir Dokunsal fareler Logitech firmasi 2000 yilinda titresimi saglayan kucuk bir isletici iceren dokunsal fareyi tactile mouse tanitti Bu fare ornegin pencere sinir gecislerinde dokunsal geri donusler ile kullanicinin duyusal ara yuzunu arttiracakti Dokunarak sorf yapmak kullanicinin derinlik ve sertligi hissedebilmesini gerektirir Bu ozellik ilk elektroreolojik dokunsal fare ile saglandi fakat urun piyasaya sunulmadi Touchpad Touchpad birimi genellikle dizustu bilgisayarlarda gorulur Dizustu bilgisayarlarinin klavyelerinin hemen alt tarafinda bulunur Yaklasik 5 5 kadar hassas alani vardir Kullanici parmagini bu hassas temas yuzeyi uzerinde gezdirerek isaretcinin hareketini saglar Tiklama islemi hassas olan bolgede parmagin iki kez vurulmasiyla saglanir Trackpad Bir Touchpad cesididir Apple sirketinin urettigi dizustu bilgisayarlarda touchpad islevini gorur Cogunlukla Multi Touch Coklu Dokunma teknolojisiyle uretilmistir Halen satisi devam etmekte olan teknolojik faredir Fare aksesuarlariFare altligi Uretilen ilk farelerde fare altligina gerek yoktu farelerin hemen hemen her yuzeyde yuvarlanabilen iki buyuk tekerlekleri vardi Ancak kucuk celik toplu farenin gelistirilmesiyle baslayan donemden sonraki mekanik farelerin yuksek performansta calismasi icin fare altligina ihtiyac duyuldu Fare altligi en sik kullanilan fare aksesuaridir mekanik farelerde topun hareketleri algilayabilmesi icin calisma masalarinin olusturdugundan daha fazla surtunme gerektirir Surtunmeyi arttiran yeni fare altliklari sert fare altliklari olarak nitelendirdi Optik fare ve lazeri farelerle sert veya yumusak fare altligi kullanmak kisisel bir tercih meselesidir Tek istisna masa ustu optik ya da lazer izlemeli farelerdir saydam veya yansitici yuzeyde bu farelerin yuksek bir performansta calismasi beklenemez Sebep olabilecegi cesitli saglik sorunlariKarpal Tunel Sendromu CTS Kaynakca Dijital Ders 8 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2021 6 Mayis 2018 1 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2021 Elektrikport com 28 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2021 14 Kasim 2016 9 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2021 Wikimedia Commons ta Fare bilgisayar ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir