Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Moşe Arens (İbranice משה ארנס) (d. 27 Aralık 1925; Kaunas, Litvanya - ö. 7 Ocak 2019; , İsrail), İsrailli havacılık mühendisi, araştırmacı, diplomat ve Likud üyesi politikacı. 1973-1992 ve 1999-2003 yılları arasında Knesset üyesi, üç kez Savunma Bakanı ve bir kez Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. Arens, ayrıca İsrail'in ABD Büyükelçisi olarak görev yaptı ve Hayfa'daki Technion'da profesördü.
Hayatı
Arens, Litvanya'nın Kaunas kentinde Yahudi bir ailede dünyaya geldi. Babası sanayici, annesi diş hekimiydi. O bir yaşındayken ailesi Letonya'nın Riga kentine taşındı. İş adamı olan babası, Amerika Birleşik Devletleri'ne yatırım yapmak için çok sayıda gezi yapmıştı. 1939'da II. Dünya Savaşı patlak verdiğinde Arens ve ailesi, babasının ticari çıkarları doğrultusunda Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etti. Aile, New York'a yerleşti ve Arens, George Washington Lisesi'nde eğitimine başladı.
Bir genç olarak Arens, 1923 yılında Riga, Letonya'da Ze'ev Jabotinsky tarafından kurulan "Revizyonist Siyonist" bir gençlik hareketi olan "Betar" gençlik hareketinde liderdi. Arens, II. Dünya Savaşı sırasında Birleşik Devletler Ordusu Mühendisler Birliği'nde teknik çavuş olarak görev yaptı. 1948'de İsrail Bağımsızlık Bildirgesi'nin ardından, babasının muhalefetine rağmen yeni İsrail Devleti'ne göç etti ve Irgun'a katıldı. Kuzey Afrika'ya (çoğunlukla Fas ve Cezayir) ve Avrupa'ya yerel Yahudi topluluklarının öz savunma grupları kurmalarına yardımcı olmak için gönderildi. Mart 1949'da İsrail'e döndü ve Irgun'un halefi olan partisinin kurucu üyesi oldu. Daha sonra Tel Aviv için su sistemleri tasarlayan bir Amerikan şirketinde mühendis olarak çalıştı.
1951'de Amerika Birleşik Devletleri'ne döndü ve 'in öğrencisi olduğu Massachusetts Institute of Technology'de mühendislik ve California Institute of Technology'de havacılık mühendisliği okudu, ardından bir süre uçak endüstrisinde çalıştı.
Arens, 1957'de Technion'da havacılık profesörü oldu ve 1962'ye kadar bu pozisyonda görev yaptı. Emekli olduktan sonra kendini, Yahudilerin yanında savaşan Yahudi Askeri Birliği'nin (ŻZW) ve Varşova Gettosu Ayaklanması'nı gerçekleştiren Yahudi Muharebe Örgütü'nün (ŻOB) hikâyesini araştırmaya adadı. Arens, isyan üzerine bir dizi makalenin yanı sıra İbranice, Lehçe ve İngilizce olarak yayınlanan "Flags over the Warsaw Ghetto" (Varşova Gettosu Üzerindeki Bayraklar) adlı bir kitabın yazarıdır.
Arens, Ariel Üniversitesi Samiriye Merkezi'nin Uluslararası Yönetim Kurulu başkanıydı. Ayrıca Haaretz gazetesinde de köşe yazarlığı yaptı.
Arens, 1962'den 1971'e kadar Israel Aerospace Industries'de (İsrail Havacılık Endüstrisi) Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yaptı ve burada IAI Kfir savaş uçağı projesi de dahil olmak üzere büyük projeleri yönetti.
Siyasi kariyeri
Yom Kippur Savaşı'ndan sonra siyasete atılan Arens, 1973 seçimlerinde Likud'un bir üyesi olarak Knesset'e seçildi. 1977'de yeniden seçildikten sonra Dışişleri ve Savunma Komisyonu Başkanı oldu. Camp David Sözleşmesi'ne ve İsrail-Mısır Barış Antlaşması'na karşı oy kullandı. 1980'de Başbakan Menahem Begin, Arens'e Savunma Bakanı görevini teklif etti, ancak İsrail-Mısır Barış Antlaşması'nın şartları üzerindeki anlaşmazlığı nedeniyle bunu reddetti. Arens, özünde Mısır ile barışa karşı değildi, ancak antlaşmanın bazı maddelerine karşıydı ve bu nedenle İsrail'in Sina Yarımadası'ndan tahliyesini düzenlemek zorunda kalmak istemedi.
1981'de yapılan seçimlerde tekrar seçildi, ancak 19 Ocak 1982'de ABD'ye İsrail Büyükelçisi olarak atandığında Knesset'ten istifa etti. Kahan Komisyonu'nun Sabra ve Şatilla Katliamı ile ilgili raporunun ardından görevden alınan Ariel Şaron'un yerine Savunma Bakanı olarak atanmasının ardından Şubat 1983'te İsrail'e geri döndü. 1984'te yeniden seçildiğinde yalnızca Portföysüz Bakan olarak atandı. 1988'deki seçimden sonra Dışişleri Bakanı olarak atandı ve 1990'da Savunma Bakanlığı'na geri döndü. Hizbullah lideri Abbas Musavi'nin 16 Şubat 1992'de öldürüldüğü sırada Savunma Bakanıydı. Abbas Musavi'nin; eşi, oğlu ve dört kişi hava saldırısında öldürüldü.
Arens, Likud 1992 seçimlerini kaybettikten sonra siyasetten emekli oldu. Ancak 1999'da Likud liderliği için Binyamin Netanyahu'ya meydan okumak üzere geri döndü. Oyların sadece %18'ini kazanmasına rağmen, Netanyahu onu Merkez Parti'yi kurmak için Likud'dan ayrılan Yitzhak Mordechai'nin yerine Savunma Bakanı olarak atadı.
Kişisel yaşam
Arens, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşarken New York'ta Muriel F. Eisenberg ile evlendi ve birlikte İsrail'e taşındılar. Çiftin iki erkek ve iki kız olmak üzere dört çocuğu oldu; Yigal, Aliza, Raanan ve Rut.
Arens, 7 Ocak 2019'da 93 yaşında öldü.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mose Arens Ibranice משה ארנס d 27 Aralik 1925 Kaunas Litvanya o 7 Ocak 2019 Israil Israilli havacilik muhendisi arastirmaci diplomat ve Likud uyesi politikaci 1973 1992 ve 1999 2003 yillari arasinda Knesset uyesi uc kez Savunma Bakani ve bir kez Disisleri Bakani olarak gorev yapti Arens ayrica Israil in ABD Buyukelcisi olarak gorev yapti ve Hayfa daki Technion da profesordu Mose ArensHayatiArens Litvanya nin Kaunas kentinde Yahudi bir ailede dunyaya geldi Babasi sanayici annesi dis hekimiydi O bir yasindayken ailesi Letonya nin Riga kentine tasindi Is adami olan babasi Amerika Birlesik Devletleri ne yatirim yapmak icin cok sayida gezi yapmisti 1939 da II Dunya Savasi patlak verdiginde Arens ve ailesi babasinin ticari cikarlari dogrultusunda Amerika Birlesik Devletleri ne goc etti Aile New York a yerlesti ve Arens George Washington Lisesi nde egitimine basladi Bir genc olarak Arens 1923 yilinda Riga Letonya da Ze ev Jabotinsky tarafindan kurulan Revizyonist Siyonist bir genclik hareketi olan Betar genclik hareketinde liderdi Arens II Dunya Savasi sirasinda Birlesik Devletler Ordusu Muhendisler Birligi nde teknik cavus olarak gorev yapti 1948 de Israil Bagimsizlik Bildirgesi nin ardindan babasinin muhalefetine ragmen yeni Israil Devleti ne goc etti ve Irgun a katildi Kuzey Afrika ya cogunlukla Fas ve Cezayir ve Avrupa ya yerel Yahudi topluluklarinin oz savunma gruplari kurmalarina yardimci olmak icin gonderildi Mart 1949 da Israil e dondu ve Irgun un halefi olan partisinin kurucu uyesi oldu Daha sonra Tel Aviv icin su sistemleri tasarlayan bir Amerikan sirketinde muhendis olarak calisti 1951 de Amerika Birlesik Devletleri ne dondu ve in ogrencisi oldugu Massachusetts Institute of Technology de muhendislik ve California Institute of Technology de havacilik muhendisligi okudu ardindan bir sure ucak endustrisinde calisti Arens 1957 de Technion da havacilik profesoru oldu ve 1962 ye kadar bu pozisyonda gorev yapti Emekli olduktan sonra kendini Yahudilerin yaninda savasan Yahudi Askeri Birligi nin ZZW ve Varsova Gettosu Ayaklanmasi ni gerceklestiren Yahudi Muharebe Orgutu nun ZOB hikayesini arastirmaya adadi Arens isyan uzerine bir dizi makalenin yani sira Ibranice Lehce ve Ingilizce olarak yayinlanan Flags over the Warsaw Ghetto Varsova Gettosu Uzerindeki Bayraklar adli bir kitabin yazaridir Arens Ariel Universitesi Samiriye Merkezi nin Uluslararasi Yonetim Kurulu baskaniydi Ayrica Haaretz gazetesinde de kose yazarligi yapti Arens 1962 den 1971 e kadar Israel Aerospace Industries de Israil Havacilik Endustrisi Genel Mudur Yardimcisi olarak gorev yapti ve burada IAI Kfir savas ucagi projesi de dahil olmak uzere buyuk projeleri yonetti Siyasi kariyeriYom Kippur Savasi ndan sonra siyasete atilan Arens 1973 secimlerinde Likud un bir uyesi olarak Knesset e secildi 1977 de yeniden secildikten sonra Disisleri ve Savunma Komisyonu Baskani oldu Camp David Sozlesmesi ne ve Israil Misir Baris Antlasmasi na karsi oy kullandi 1980 de Basbakan Menahem Begin Arens e Savunma Bakani gorevini teklif etti ancak Israil Misir Baris Antlasmasi nin sartlari uzerindeki anlasmazligi nedeniyle bunu reddetti Arens ozunde Misir ile barisa karsi degildi ancak antlasmanin bazi maddelerine karsiydi ve bu nedenle Israil in Sina Yarimadasi ndan tahliyesini duzenlemek zorunda kalmak istemedi 1981 de yapilan secimlerde tekrar secildi ancak 19 Ocak 1982 de ABD ye Israil Buyukelcisi olarak atandiginda Knesset ten istifa etti Kahan Komisyonu nun Sabra ve Satilla Katliami ile ilgili raporunun ardindan gorevden alinan Ariel Saron un yerine Savunma Bakani olarak atanmasinin ardindan Subat 1983 te Israil e geri dondu 1984 te yeniden secildiginde yalnizca Portfoysuz Bakan olarak atandi 1988 deki secimden sonra Disisleri Bakani olarak atandi ve 1990 da Savunma Bakanligi na geri dondu Hizbullah lideri Abbas Musavi nin 16 Subat 1992 de olduruldugu sirada Savunma Bakaniydi Abbas Musavi nin esi oglu ve dort kisi hava saldirisinda olduruldu Arens Likud 1992 secimlerini kaybettikten sonra siyasetten emekli oldu Ancak 1999 da Likud liderligi icin Binyamin Netanyahu ya meydan okumak uzere geri dondu Oylarin sadece 18 ini kazanmasina ragmen Netanyahu onu Merkez Parti yi kurmak icin Likud dan ayrilan Yitzhak Mordechai nin yerine Savunma Bakani olarak atadi Kisisel yasamArens Amerika Birlesik Devletleri nde yasarken New York ta Muriel F Eisenberg ile evlendi ve birlikte Israil e tasindilar Ciftin iki erkek ve iki kiz olmak uzere dort cocugu oldu Yigal Aliza Raanan ve Rut Arens 7 Ocak 2019 da 93 yasinda oldu Kaynakca a b c Arsivlenmis kopya 10 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Temmuz 2022