Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Muhammed Budiaf (23 Haziran 1919 – 29 Haziran 1992, Arapça: محمد بوضياف, Latin harfleriyle Arapça: Muḥammad Bū-Ḍiyāf, ayrıca bilindiği isim: Si Tayeb el Watani), Cezayirli bir siyasi lider ve Cezayir Bağımsızlık Savaşı'na (1954 – 1962) öncülük eden devrimci Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin (FLN) kurucularından biriydi. Budiaf, Cezayir'in bağımsızlığından kısa bir süre sonra sürgüne gönderildi ve 27 yıl boyunca Cezayir'e geri dönmedi. 1992'de Başkanlığı görevini kabul etmek için geri döndü, ancak dört ay sonra suikasta kurban gitti.
Muhammed Budiaf |
|---|
Milliyetçi harekette geçirdiği ilk yılları
Muhammed Budiaf, Fransız Cezayir'deki (şimdiki ismiyle M'Sila Eyaletinde) doğdu, sömürge dönemlerinde itibarını ve nüfuzunu kaybetmiş eski soylu bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Sağlığının kötü olması (tüberküloz) ve yeni oluşmakta olan milliyetçi harekette artan aktivizmi nedeniyle eğitimi ilkokuldan sonra yarıda kaldı. 'in milliyetçi (PPA) bir üyesi olarak, daha sonra halefi örgütü ve onun gizli paramiliter kanadı (OS) katıldı. Budiaf, bölgesindeki OS ağını organize etmekten, silah depolamaktan, fon toplamaktan ve gerilla güçlerini hazırlamaktan sorumluydu. Fransız yetkililer tarafından gıyabında 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı, ancak tutuklanmaktan kurtuldu.
Messali, OS'yi feshetmeye karar verdiğinde, rakipleri, devrimci savaşın temellerini atmak için tasarlanmış bir kaçış komitesi olan oluşturmak için gerilla stratejisinden askerlerle birleşti. Budiaf, otoriter eğilimlerle suçladığı Messali ile arasını açtıktan sonra CRUA'nın bir parçası oldu. CRUA - PPA/MTLD rekabeti hızla şiddete dönüştü ve Cezayir Savaşı sırasında PPA/MTLD (daha sonra Mouvement National Algérien, MNA olarak yeniden düzenlendi) büyük ölçüde yok edilene kadar devam edecekti. Temmuz 1954'te CRUA'ya bağlı Budiaf, eski silah arkadaşlarının onu yaralayıp Cezayir'deki bir kaldırımda ölüme terk ettiği suikast girişiminden sağ kurtuldu.
Cezayir bağımsızlık savaşı
CRUA, 1 Kasım 1954'te Fransa'ya karşı ülke çapında silahlı bir ayaklanma başlatan Front de Libération Nationale (FLN) olarak yeniden kuruldu. Budiaf bu zamana kadar hareketin ana lideriydi ve Kahire ve Cezayir'in komşu ülkelerinden sürgündeki liderliğin önemli bir üyesi olarak ortaya çıktı. 1956'da, Fransız kuvvetleri tarafından tartışmalı bir uçak kaçırma olayında Ahmed Ben Bella ve diğer birkaç FLN lideriyle birlikte yakalandı ve Fransa'da hapsedildi. Tutukluyken, 1958'de kurulduğunda FLN'nin sürgündeki hükümeti sembolik olarak bakan seçildi ve 1960 ve 1961'de yeniden seçildi. Ayrıca biri seçildi. 1962'de Cezayir'in bağımsızlığının, 350.000 ila 1,5 milyon kişinin hayatına mal olan sekiz yıllık acımasız bir savaşın bitişinin hemen öncesine kadar serbest bırakılmadı.
Bağımsızlıktan sonra: muhalefet ve sürgün
Bağımsızlık konusunda, iç çatışma, Fransız kuvvetleri geri çekilirken rakip gruplara ayrılan FLN'yi harap etti. Ulusal Kurtuluş Ordusu'ndan (ALN) Albay Houari Boumédiène ile sürgündeki liderlerden Ahmed Ben Bella arasında kurulan askerî-politik bir ittifak, rakiplerini devirdi ve Ben Bella'nın başkanlığında tek partili bir devlet kurdu.
Giderek yalnızlaşan Budiaf, bu gelişmeleri protesto etti ve FLN'nin tek parti hükûmetine kısa süreliğine isyan eden gizli bir muhalefet partisi olan Sosyalist Devrimin Partisi'ni (PRS) kurdu. Budiaf sürgüne zorlandı ve komşu Fas'a yerleşti. Albay Boumédiène'nin 1965'teki darbesinden sonra Budiaf, halefi Albay Chadli Bendjedid'in (1979-92'de iktidarda) yaptığı gibi muhalefette kaldı. PRS grubu, hükûmete karşı muhalefetinde aralıklı olarak aktif olmaya devam etti, ancak Budiaf her açıdan, sürgününün hemen ardından Cezayir siyasetinde herhangi bir itibar sahibi bir güç olmaktan çıktı.
Devlet başkanı olarak dönüşü
Şubat 1992'de, Fas'ın başkenti Rabat'ın 15 mil kuzeyindeki Kenitra'da 27 yıllık bir sürgünden sonra, ordu onu askeri cuntanın temsili organı olan Cezayir (HCE) başkanı olmaya davet etti, seçim sonuçlarının iptal edilmesinin ardından (bkz. Cezayir İç Savaşı ). Budiaf, bu teklifi hızlıca kabul etti ve anında görevi üstlendi. Kamuoyunda, Cezayir'in devrim sonrası iç politikasının şiddeti ve yolsuzluğuyla lekelenemeyecek kadar uzun süre sürgünde kalmış bir lider olarak sunuldu, ancak dezavantajı, Cezayir halkının çoğu tarafından çok az tanınmasıydı. Bununla birlikte, kapsamlı reform ve siyaset üzerindeki askeri hakimiyete son verilmesi yönündeki çağrıları umut aşıladı ve birçok kişinin onu hâlâ Cezayir'i yöneten askerî klikle ilişkilendirmesine rağmen hızla biraz popülerlik kazandı.
Budiaf, devlet başkanı olarak bile kendisini iktidara getiren güçlere tamamen bağımlıydı ve yetkileri ordu ve güvenlik teşkilatı tarafından sınırlandırılmıştı. Buna ek olarak, Cezayir'i çevreleyen bölgelerde artan İslamcı şiddet ve durumu tırmandıran acımasız askeri karşı önlemlerle ülke iç savaşa doğru sürüklenmeye devam etti. Siyasi sahne kaotik olmaya devam etti, ekonomi yıpranıyordu ve Budiaf, vadettiği reformları etkili bir şekilde gerçekleştiremeyecek gibi görünüyordu.
Suikast ve miras
29 Haziran 1992'de Budiaf'ın başkanı olarak görev süresi, devlet başkanı olarak Cezayir dışına ilk ziyaretinde Annaba'daki bir kültür merkezinin açılışında televizyonda yaptığı bir konuşma sırasında bir koruması tarafından öldürülmesiyle yarıda kaldı. Cinayet Cezayir'de yoğun bir şoka neden oldu ve ülkenin modern tarihinde ikonik bir öneme sahip olmaya devam ediyor. Budiaf'ın kendisi, ölümünden sonra önemli ölçüde siyasi itibar kazandı ve şimdi birçok siyasi yorumcu tarafından Cezayir için bir şehit olarak anılıyor ve birçoğu onun ülkenin kurtarıcısı olabileceğini savunuyor.
Suikastçı Teğmen İslamcı sempatisi nedeniyle tek başına bir tetikçi gibi hareket ettiği söylendi. 1995 yılında kapalı bir duruşmada idam cezasına çarptırıldı, ancak cezası infaz edilmedi. Cinayet, şaşırtıcı olmayan bir şekilde, önemli tartışmalara konu oldu ve Cezayir'in komplo teorileri için önemli bir olay oldu, birçok kişi Budiaf'ın aslında darbeden (ve onun HCE başkanlığına atanmasından) sorumlu askerî kuruluş tarafından öldürüldüğünü öne sürdü. Bu teoriler, Budiaf'ın yakın zamanda Cezayir yönetiminde artan yolsuzluğa karşı bir hareket başlattığı ve birkaç önemli askerî yetkiliyi görevden aldığı gerçeği üzerinden kuruldu.
Muhammed Budiaf'ın eşi , eşinin ölümünün düzgün bir şekilde soruşturulmadığı konusunda ısrarcı olmaya devam ediyor.
Başarılar
Ulusal onur
![image]()
</img> Büyük Ustası
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Jacques Duchemin, Histoire du F. L. N., Editions Mimouni, Algiers 2006
- ^ . University of California Press. 15 Aralık 1970. 1 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi – Google Books vasıtasıyla.
- ^ Horne, Alistair. A Savage War of Peace. p. 538.
- ^ Robert Fisk, The Great War For Civilisation; The Conquest of the Middle East (Fourth Estate, 2005), pp. 665-669.
Edebiyat
- Achour Cheurfi, La classe politique Algérienne, de 1900 à nos jours. Dictionnaire biographique (Casbah Editions, 2. baskı, Cezayir 2006)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Muhammed Budiaf 23 Haziran 1919 29 Haziran 1992 Arapca محمد بوضياف Latin harfleriyle Arapca Muḥammad Bu Ḍiyaf ayrica bilindigi isim Si Tayeb el Watani Cezayirli bir siyasi lider ve Cezayir Bagimsizlik Savasi na 1954 1962 onculuk eden devrimci Ulusal Kurtulus Cephesi nin FLN kurucularindan biriydi Budiaf Cezayir in bagimsizligindan kisa bir sure sonra surgune gonderildi ve 27 yil boyunca Cezayir e geri donmedi 1992 de Baskanligi gorevini kabul etmek icin geri dondu ancak dort ay sonra suikasta kurban gitti Muhammed BudiafMilliyetci harekette gecirdigi ilk yillariMuhammed Budiaf Fransiz Cezayir deki simdiki ismiyle M Sila Eyaletinde dogdu somurge donemlerinde itibarini ve nufuzunu kaybetmis eski soylu bir ailenin cocugu olarak dunyaya geldi Sagliginin kotu olmasi tuberkuloz ve yeni olusmakta olan milliyetci harekette artan aktivizmi nedeniyle egitimi ilkokuldan sonra yarida kaldi in milliyetci PPA bir uyesi olarak daha sonra halefi orgutu ve onun gizli paramiliter kanadi OS katildi Budiaf bolgesindeki OS agini organize etmekten silah depolamaktan fon toplamaktan ve gerilla guclerini hazirlamaktan sorumluydu Fransiz yetkililer tarafindan giyabinda 10 yil hapis cezasina carptirildi ancak tutuklanmaktan kurtuldu Messali OS yi feshetmeye karar verdiginde rakipleri devrimci savasin temellerini atmak icin tasarlanmis bir kacis komitesi olan olusturmak icin gerilla stratejisinden askerlerle birlesti Budiaf otoriter egilimlerle sucladigi Messali ile arasini actiktan sonra CRUA nin bir parcasi oldu CRUA PPA MTLD rekabeti hizla siddete donustu ve Cezayir Savasi sirasinda PPA MTLD daha sonra Mouvement National Algerien MNA olarak yeniden duzenlendi buyuk olcude yok edilene kadar devam edecekti Temmuz 1954 te CRUA ya bagli Budiaf eski silah arkadaslarinin onu yaralayip Cezayir deki bir kaldirimda olume terk ettigi suikast girisiminden sag kurtuldu Cezayir bagimsizlik savasiCRUA 1 Kasim 1954 te Fransa ya karsi ulke capinda silahli bir ayaklanma baslatan Front de Liberation Nationale FLN olarak yeniden kuruldu Budiaf bu zamana kadar hareketin ana lideriydi ve Kahire ve Cezayir in komsu ulkelerinden surgundeki liderligin onemli bir uyesi olarak ortaya cikti 1956 da Fransiz kuvvetleri tarafindan tartismali bir ucak kacirma olayinda Ahmed Ben Bella ve diger birkac FLN lideriyle birlikte yakalandi ve Fransa da hapsedildi Tutukluyken 1958 de kuruldugunda FLN nin surgundeki hukumeti sembolik olarak bakan secildi ve 1960 ve 1961 de yeniden secildi Ayrica biri secildi 1962 de Cezayir in bagimsizliginin 350 000 ila 1 5 milyon kisinin hayatina mal olan sekiz yillik acimasiz bir savasin bitisinin hemen oncesine kadar serbest birakilmadi Bagimsizliktan sonra muhalefet ve surgunBagimsizlik konusunda ic catisma Fransiz kuvvetleri geri cekilirken rakip gruplara ayrilan FLN yi harap etti Ulusal Kurtulus Ordusu ndan ALN Albay Houari Boumediene ile surgundeki liderlerden Ahmed Ben Bella arasinda kurulan askeri politik bir ittifak rakiplerini devirdi ve Ben Bella nin baskanliginda tek partili bir devlet kurdu Giderek yalnizlasan Budiaf bu gelismeleri protesto etti ve FLN nin tek parti hukumetine kisa sureligine isyan eden gizli bir muhalefet partisi olan Sosyalist Devrimin Partisi ni PRS kurdu Budiaf surgune zorlandi ve komsu Fas a yerlesti Albay Boumediene nin 1965 teki darbesinden sonra Budiaf halefi Albay Chadli Bendjedid in 1979 92 de iktidarda yaptigi gibi muhalefette kaldi PRS grubu hukumete karsi muhalefetinde aralikli olarak aktif olmaya devam etti ancak Budiaf her acidan surgununun hemen ardindan Cezayir siyasetinde herhangi bir itibar sahibi bir guc olmaktan cikti Devlet baskani olarak donusuBudiaf birkac gun once Subat 1992 de Fas in baskenti Rabat in 15 mil kuzeyindeki Kenitra da 27 yillik bir surgunden sonra ordu onu askeri cuntanin temsili organi olan Cezayir HCE baskani olmaya davet etti secim sonuclarinin iptal edilmesinin ardindan bkz Cezayir Ic Savasi Budiaf bu teklifi hizlica kabul etti ve aninda gorevi ustlendi Kamuoyunda Cezayir in devrim sonrasi ic politikasinin siddeti ve yolsuzluguyla lekelenemeyecek kadar uzun sure surgunde kalmis bir lider olarak sunuldu ancak dezavantaji Cezayir halkinin cogu tarafindan cok az taninmasiydi Bununla birlikte kapsamli reform ve siyaset uzerindeki askeri hakimiyete son verilmesi yonundeki cagrilari umut asiladi ve bircok kisinin onu hala Cezayir i yoneten askeri klikle iliskilendirmesine ragmen hizla biraz populerlik kazandi Budiaf devlet baskani olarak bile kendisini iktidara getiren guclere tamamen bagimliydi ve yetkileri ordu ve guvenlik teskilati tarafindan sinirlandirilmisti Buna ek olarak Cezayir i cevreleyen bolgelerde artan Islamci siddet ve durumu tirmandiran acimasiz askeri karsi onlemlerle ulke ic savasa dogru suruklenmeye devam etti Siyasi sahne kaotik olmaya devam etti ekonomi yipraniyordu ve Budiaf vadettigi reformlari etkili bir sekilde gerceklestiremeyecek gibi gorunuyordu Suikast ve miras29 Haziran 1992 de Budiaf in baskani olarak gorev suresi devlet baskani olarak Cezayir disina ilk ziyaretinde Annaba daki bir kultur merkezinin acilisinda televizyonda yaptigi bir konusma sirasinda bir korumasi tarafindan oldurulmesiyle yarida kaldi Cinayet Cezayir de yogun bir soka neden oldu ve ulkenin modern tarihinde ikonik bir oneme sahip olmaya devam ediyor Budiaf in kendisi olumunden sonra onemli olcude siyasi itibar kazandi ve simdi bircok siyasi yorumcu tarafindan Cezayir icin bir sehit olarak aniliyor ve bircogu onun ulkenin kurtaricisi olabilecegini savunuyor Suikastci Tegmen Islamci sempatisi nedeniyle tek basina bir tetikci gibi hareket ettigi soylendi 1995 yilinda kapali bir durusmada idam cezasina carptirildi ancak cezasi infaz edilmedi Cinayet sasirtici olmayan bir sekilde onemli tartismalara konu oldu ve Cezayir in komplo teorileri icin onemli bir olay oldu bircok kisi Budiaf in aslinda darbeden ve onun HCE baskanligina atanmasindan sorumlu askeri kurulus tarafindan olduruldugunu one surdu Bu teoriler Budiaf in yakin zamanda Cezayir yonetiminde artan yolsuzluga karsi bir hareket baslattigi ve birkac onemli askeri yetkiliyi gorevden aldigi gercegi uzerinden kuruldu Muhammed Budiaf in esi esinin olumunun duzgun bir sekilde sorusturulmadigi konusunda israrci olmaya devam ediyor BasarilarUlusal onur lt img gt Buyuk UstasiAyrica bakinizKaynakca Jacques Duchemin Histoire du F L N Editions Mimouni Algiers 2006 University of California Press 15 Aralik 1970 1 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Google Books vasitasiyla Horne Alistair A Savage War of Peace p 538 Robert Fisk The Great War For Civilisation The Conquest of the Middle East Fourth Estate 2005 pp 665 669 EdebiyatAchour Cheurfi La classe politique Algerienne de 1900 a nos jours Dictionnaire biographique Casbah Editions 2 baski Cezayir 2006