Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mustafa Rakım Efendi (1757, Ünye – 1825, İstanbul), Osmanlı hattat, ressam.
Türk İslam yazı sanatında büyük önemi olan bir 18. yüzyıl sanatçısıdır. "Hat sanatının inkılapçısı" olarak anılan Hattat Rakım’ın getirdiği yeniliklerden sonra, Türk hat sanatı tarihi “Rakım öncesi” ve “sonrası” olarak ikiye ayrılacak incelenir olmuştur.[] Celî sülüs hattı ve padişah tuğralarında, o güne kadar yapılamayanları gerçekleştirmiş; harf kalınlığı ile kalem kalınlığı arasındaki ideal ölçüyü bulmuş; padişah tuğralarına da hat ve şekil yönünden ideal güzelliğini vermiştir. Türk Hat Sanatında bir inkılap gerçekleştirmiş kabul edilen sanatçı, Türk resim sanatında ise batılı anlamda resim yapan ilk büyük ressam kabul edilir. Yaptığı kuş (papağan) resmi, Türk resim sanatının ilk realist resmi olarak kabul edilir.
Yaşamı
1757 yılında Ünye’de dünyaya geldi. Babası, Ünyeli Mehmet Kaptan’dır. Ailenin üç oğlundan en küçüğü idi. Ağabeylerinden İsmail Zühdü, devrinin önemli hattatları arasına girmiş bir sanatçıdır.
Mustafa Rakım Efendi, ilköğrenimini tamamladıktan sonra babası tarafından İstanbul’a getirildi ve medrese eğitiminin yanı sıra hüsn-i hat ve resim çalıştı. Ahmet Hıfzı Efendi, Derviş Ali Efendi ve ağabeyi İsmail Zühdü Efendi]]’den ders aldı. Özellikle cel-i sülüs te ve ressamlıkta başarılı oldu. 12 yaşında iken hattatlık icazetnamesi aldı. İcazet aldığında kendisine “Râkım” mahlâsı verildi. Başlangıçta ağabeyinin izinden giden Mustafa Rakım Efendi, ağabeyinin ölümünden sonra kendi üslubunda eserler verdi.
Devletin ileri gelenlerinin çocuklarına yazı dersleri vermesi nedeniyle devrin önemli kimseleri ile ilişki içinde oldu. Resimleri Reisülküttap Ratıp Efendi tarafından padişah III. Selim’e gösterilip beğenilince kendisinden padişahın portresini yapması istendi. Tablo yapmak vesilesiyle uzun süre padişahın yakınında bulundu ve takdirini kazandı. Padişahın tahta çıkışını gösteren söz konusu tablo, şu anda kayıptır.
Mustafa Rakım Efendi’ye müderrislik görevi ile madeni paraların üzerindeki yazı ve resimleri düzenleme görevi verildi. Ayrıca padişahın tuğrasını düzenlemesi istendi. Şehzadelere yazı hocası olarak atanan sanatçı, gelecekte II. Mahmut olarak tahta çıkacak olan şehzade Mahmut’un da öğretmeni oldu. Güzel sanatlara çok meraklı olan II. Mahmut, iyi bir hattat olarak yetişti.
Mustafa Rakım Efendi, saray ile olan ilişkileri nedeniyle özellikle II. Mahut devrinde çok rahat bir hayat geçirdi. II. Mahmut tarafından bir saraylı olan Emine Hanım ile evlendirildi, çocuğu olmadı.
Mustafa Rakım Efendi, 1805 yılında İzmir kadısı oldu. 1818 yılında İstanbul, 1820'da Anadolu kazaskeri oldu. 1823 yılında bilfiil Anadolu kazaskeri olarak göreve başladı.
Geçirdiği felç hastalığı üzerine 25 Mart 1826’da hayatını kaybetti. Fatih Karagümrük’te Atik Ali Paşa Camii civarına defnedildi. Daha sonra eşi Emine Hanım tarafından türbesi ve yanına bir de medreses inşa ettirildi. Hattat Kazasker Mustafa Rakım Efendi Türbe ve Medresesi, 2018 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından restorasyon programına alındı.
Günümüzde, türbesinin olduğu sokağa “Hatat Rakım Sokağı”, türbenin mahallesine yakın bir ilköğretim okuluna Hattat Rakım İlköğretim Okulu” adı verilmiştir. Medresesi “Hattat Mustafa Rakım Efendi Kültür Merkezi” olarak hizmet verir. Sanatçı hakkında Süleyman Berk'in "Hattat Mustafa Rakım Efendi: Hayatı, Sanatı ve Eserleri" isimli bir kitabı vardır.
Öğrencileri
Hattat Rakım’ın isimleri ve eserleri günümüze ulaşmış üç önemli talebesi vardır: Sultan II. Mahmud, Mehmed Hâşim Efendi ve Mehmed Şâkir Recâi Efendi'dir.
Eserleri
- Fatih Camii yanındaki Nakşıdil Valide Sultan Türbesi'nin içindeki kuşak şeklindeki "Gaşiye" suresi ve dış cephe yazıları,
- Eyüp Sultan Türbesinde bir hilye-i Şerif levhası,
- Tophane'de bulunan Nusretiye Camii'nin içindeki kuşak şeklindeki "Amme" suresi,
- Topkapı Sarayı'nın ikinci büyük giriş kapısının üzerindeki yazılar
- Edirnekapı'da ağabeyi İsmail Zühdi Efendi’nin mezar kitabesi
- Eyüp'te Reşid Efendi'ye ait mezar kitabesi
- Üsküdar Miskinler Çeşmesi kitâbesi
- Başçuhadar Seyyid Ömer Ağa Çeşmesi’nin kitâbesi (Gülhâne Zeynep Sultan Camii üst tarafında)
- Türk İslam Eserleri Müzesi'nde hilyesi ve çok sayıda levhası vardır.
- Sabancı Hat Koleksiyonu'ndaki yazısı ve tuğra formunda yazılmış ayet-i kerime levhası
Hakkında
Sanatçıya portresini yaptıran III. Selim, tablo karşısında bu dizeleri söylemiştir:
Görse Behzâd-ı şehîr, mutlak düşerdi hayrete.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2011.
- ^ a b c "Ordu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü web sitesi, Erişim tarihi:03.06.2011". 21 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2011.
- ^ a b c . 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2011.
- ^ İbb "Hat Sanatları Merkezi" Açacak 26 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., www.haberler.com. Erişim Tarihi: 26.03.2020.
- ^ a b "İrfan Dağdelen, Hattat-ı Şehir Mustafa Rakım Sempozyumuna Doğru, Edebiyatmezunları.com sitesi, 03.02.2011". 3 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2011.
- ^ Hattat Mustafa Râkım Efendi : hayatı, san'atı ve eserleri. 4 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . worldcat.org. Erişim Tarihi: 02.11.2016
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mustafa Rakim Efendi 1757 Unye 1825 Istanbul Osmanli hattat ressam Mustafa Rakim in kaligrafik bir kompozisyonu 19 yuzyilin basina ait Sakip Sabanci Muzesi Turk Islam yazi sanatinda buyuk onemi olan bir 18 yuzyil sanatcisidir Hat sanatinin inkilapcisi olarak anilan Hattat Rakim in getirdigi yeniliklerden sonra Turk hat sanati tarihi Rakim oncesi ve sonrasi olarak ikiye ayrilacak incelenir olmustur olu kirik baglanti Celi sulus hatti ve padisah tugralarinda o gune kadar yapilamayanlari gerceklestirmis harf kalinligi ile kalem kalinligi arasindaki ideal olcuyu bulmus padisah tugralarina da hat ve sekil yonunden ideal guzelligini vermistir Turk Hat Sanatinda bir inkilap gerceklestirmis kabul edilen sanatci Turk resim sanatinda ise batili anlamda resim yapan ilk buyuk ressam kabul edilir Yaptigi kus papagan resmi Turk resim sanatinin ilk realist resmi olarak kabul edilir Yasami1757 yilinda Unye de dunyaya geldi Babasi Unyeli Mehmet Kaptan dir Ailenin uc oglundan en kucugu idi Agabeylerinden Ismail Zuhdu devrinin onemli hattatlari arasina girmis bir sanatcidir Mustafa Rakim Efendi ilkogrenimini tamamladiktan sonra babasi tarafindan Istanbul a getirildi ve medrese egitiminin yani sira husn i hat ve resim calisti Ahmet Hifzi Efendi Dervis Ali Efendi ve agabeyi Ismail Zuhdu Efendi den ders aldi Ozellikle cel i sulus te ve ressamlikta basarili oldu 12 yasinda iken hattatlik icazetnamesi aldi Icazet aldiginda kendisine Rakim mahlasi verildi Baslangicta agabeyinin izinden giden Mustafa Rakim Efendi agabeyinin olumunden sonra kendi uslubunda eserler verdi Devletin ileri gelenlerinin cocuklarina yazi dersleri vermesi nedeniyle devrin onemli kimseleri ile iliski icinde oldu Resimleri Reisulkuttap Ratip Efendi tarafindan padisah III Selim e gosterilip begenilince kendisinden padisahin portresini yapmasi istendi Tablo yapmak vesilesiyle uzun sure padisahin yakininda bulundu ve takdirini kazandi Padisahin tahta cikisini gosteren soz konusu tablo su anda kayiptir Mustafa Rakim Efendi ye muderrislik gorevi ile madeni paralarin uzerindeki yazi ve resimleri duzenleme gorevi verildi Ayrica padisahin tugrasini duzenlemesi istendi Sehzadelere yazi hocasi olarak atanan sanatci gelecekte II Mahmut olarak tahta cikacak olan sehzade Mahmut un da ogretmeni oldu Guzel sanatlara cok merakli olan II Mahmut iyi bir hattat olarak yetisti Mustafa Rakim Efendi saray ile olan iliskileri nedeniyle ozellikle II Mahut devrinde cok rahat bir hayat gecirdi II Mahmut tarafindan bir sarayli olan Emine Hanim ile evlendirildi cocugu olmadi Mustafa Rakim Efendi 1805 yilinda Izmir kadisi oldu 1818 yilinda Istanbul 1820 da Anadolu kazaskeri oldu 1823 yilinda bilfiil Anadolu kazaskeri olarak goreve basladi Gecirdigi felc hastaligi uzerine 25 Mart 1826 da hayatini kaybetti Fatih Karagumruk te Atik Ali Pasa Camii civarina defnedildi Daha sonra esi Emine Hanim tarafindan turbesi ve yanina bir de medreses insa ettirildi Hattat Kazasker Mustafa Rakim Efendi Turbe ve Medresesi 2018 yilinda Istanbul Buyuksehir Belediyesi tarafindan restorasyon programina alindi Gunumuzde turbesinin oldugu sokaga Hatat Rakim Sokagi turbenin mahallesine yakin bir ilkogretim okuluna Hattat Rakim Ilkogretim Okulu adi verilmistir Medresesi Hattat Mustafa Rakim Efendi Kultur Merkezi olarak hizmet verir Sanatci hakkinda Suleyman Berk in Hattat Mustafa Rakim Efendi Hayati Sanati ve Eserleri isimli bir kitabi vardir OgrencileriHattat Rakim in isimleri ve eserleri gunumuze ulasmis uc onemli talebesi vardir Sultan II Mahmud Mehmed Hasim Efendi ve Mehmed Sakir Recai Efendi dir EserleriEyup te Hattat Mustafa Rakim Efendi imzali bir mezar tasiFatih Camii yanindaki Naksidil Valide Sultan Turbesi nin icindeki kusak seklindeki Gasiye suresi ve dis cephe yazilari Eyup Sultan Turbesinde bir hilye i Serif levhasi Tophane de bulunan Nusretiye Camii nin icindeki kusak seklindeki Amme suresi Topkapi Sarayi nin ikinci buyuk giris kapisinin uzerindeki yazilar Edirnekapi da agabeyi Ismail Zuhdi Efendi nin mezar kitabesi Eyup te Resid Efendi ye ait mezar kitabesi Uskudar Miskinler Cesmesi kitabesi Bascuhadar Seyyid Omer Aga Cesmesi nin kitabesi Gulhane Zeynep Sultan Camii ust tarafinda Turk Islam Eserleri Muzesi nde hilyesi ve cok sayida levhasi vardir Sabanci Hat Koleksiyonu ndaki yazisi ve tugra formunda yazilmis ayet i kerime levhasiHakkindaSanatciya portresini yaptiran III Selim tablo karsisinda bu dizeleri soylemistir Gorse Behzad i sehir mutlak duserdi hayrete Ayrica bakinizMehmed Sevki EfendiKaynakca 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2011 a b c Ordu Il Kultur ve Turizm Mudurlugu web sitesi Erisim tarihi 03 06 2011 21 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2011 a b c 7 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2011 Ibb Hat Sanatlari Merkezi Acacak 26 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde www haberler com Erisim Tarihi 26 03 2020 a b Irfan Dagdelen Hattat i Sehir Mustafa Rakim Sempozyumuna Dogru Edebiyatmezunlari com sitesi 03 02 2011 3 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2011 Hattat Mustafa Rakim Efendi hayati san ati ve eserleri 4 Kasim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde worldcat org Erisim Tarihi 02 11 2016