Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Düzmece Mustafa veya Mustafa Çelebi (d. (?), Edirne - ö. 1422) Yıldırım Bayezid ile Devlet Şah Hatun'un oğludur. II. Murat'ın amcası olan Düzmece Mustafa, daha sonra bir başka krize sebebiyet veren II. Murat'ın küçük kardeşi "Şehzade Küçük Mustafa Çelebi" ile karıştırılmamalıdır. "Düzmece Mustafa Çelebi" II. Murat döneminin başlangıcında en büyük siyasi krizlerinden birine sebebiyet vermiştir.
Lâkabı
Düzmece lakabı, sahte şehzade olduğunu ileri süren dönemin Osmanlı tarihçilerince verilmiş ve kalmıştır. Bizans'a serbest bırakılmaması için fidye verilmesi, kendisine inananların sayısına ve toplum içindeki yerlerine bakıldığında, en sonunda yakalandığında Edirne'de asılarak idam edilmesi de bir belirtidir. Saltanat soyundan gelenlerin kanı akıtılmazdı.
Hayatı
Mustafa Çelebi, 1402'deki Ankara Savaşı'nda Hamidoğulları ve Tekeoğulları askeri ile birlikte cephenin ortasında yer almıştır. Bazı kaynaklar savaşta öldüğünü, bazı kaynaklar ise babası Yıldırım Bayezit ile birlikte esir düşerek, babasının ölümünün ardından Timur tarafından Semerkant'a götürüldüğünü yazarlar.
Timur'un ölümünden sonra 1405'te Anadolu'ya döndü, önce Niğde'ye, daha sonra da İsfendiyaroğulları beyinin yanına Kastamonu'ya gitti. Ardından 1416'da Venediklilerin yardımı ile Rumeli'ye ve Eflak'a geçip, düzenleyeceği ayaklanma için bazı vali ve sancak beylerinden, Eflak voyvodasından, Bizans İmparatoru II. Manuil'den ve bu arada bazı Avrupa devletlerinden yardım istedi. Topladığı kuvvetler Selanik'ten Teselya üzerine giderken I. Mehmet'in ordusuna yenildi. Bu yenilgiden sonra Selanik'e sığındı. Selanik'te Despot olan Andronikos onu bir mülteci olarak kabul etti. I. Mehmed bu durumu Bizanslılarla yapılan barış anlaşması şartlarının çok şiddetli ihlali olduğunu önererek olayı Konstantinopolis'te İmparator olan II. Manuil'i protesto etti. II. Manuil bir mülteci kabulünün hiçbir barış şartını ihlal etmediğini ileri sürdü; ama eğer bu mültecinin yasama ve korunma masrafları karşılanırsa onu hayatı sonuna kadar gözaltında tutmayı kabul edebileceğini bildirdi. Bunu kabul eden I. Mehmed Bizans İmparatoru II. Manuil ile anlaşarak Mustafa Çelebi'nin hayatı boyunca salıverilmemesi karşılığında yılda 900 bin akça ödemeyi önerdi ve Mustafa Çelebi gözaltında korunmak üzere Limni adasına gönderildi.
Konstantinopolis'te I. Mehmet ile II. Manuil arasındaki barışçıl ilişkiler aleyhinde olan bir saray bürokrasisi kliği gittikçe güç kazanmaktaydı ve bunlar arasında veliaht ve ortak imparator olan İoannis bile bulunmaktaydı. Bu klik 1420'de I. Mehmed'in Bursa'dan Edirne'ye giderken Boğazı geçerken öldürülmesi için bir plan hazırlamış ama imparator bunun uygulanmasını önlemeyi başarmıştı. Fakat 1421'de I. Mehmed'in ölümü ve yerine daha 17 yaşında tecrübesiz bir genç olan II. Murat'ın geçmesi bu kliği çok daha kuvvetlendirip Bizans siyasetinin başına geçirmeye neden oldu. II. Manuil yaşlı ve yorgundu ve imparatorluğun siyaseti bu klik içinde olan oğlu İoannis'e bırakmıştı. Bundan dolayı Bizans imparatorluğu Çelebi Mustafa'yi meşru Osmanlı padişahı olarak kabul etti ve ona destek sağlamaya başladı. Bir Bizans filosu ile Limni'den, yandaşı İzmiroğlu Cüneyd Bey ile birlikte Rumeli'ye ayak bastı ve Gelibolu'ya geçerek kendine yandaş toplamaya başladı. Rumeli beyleri ve akıncılar arasında taraftar toplamayı başardı. Sultan II. Murat (1421'de) Veziriazam ve Rumeli beylerbeyi Amasyalı Beyazıt Paşa komutasındaki bir orduyu üzerine gönderdi. İki taraf, Saros Körfezi kıyısında bugün Keşan'ın bir köyü olan Sazlıdere mevkiinde karşılaştığında, muharebe esnasında elindeki kuvvetler, komuta kademesi dahil, Mustafa Çelebi tarafına geçti. Veziriazam Beyazıt Paşa Mustafa Çelebi'ye teslim olmak zorunda kaldı. Fakat Beyazıt Paşa'ya itimat etmeyen İzmiroğlu Cüneyd Bey'in ısrarları üzerine Mustafa Çelebi onu idam ettirdi. Düzmece Mustafa şehir halkının tezahüratı altında Edirne'ye girerek hükümdarlığını ilan etti. Adına hutbe okutup sikke bastırdı. Rumeli bölgesi onun egemenliği altına geçti.
Çelebi Mustafa iktidarda iken bir seri hata yapmaya başladı. Gözaltında iken Bizans desteğini sağlamak için Gelibolu'yu Bizans'a vermeyi kabul etmişti. Ama Rumeli'de idareyi eline geçirince fetihle ele geçirilen arazinin inanmayanlara geri verilemeyeceğine dair İslam dini kaidesi olduğunu ileri sürerek Gelibolu'yu Bizanslılara vermedi ve kendini destekleyen saray kliğinin gücünü kırdı. Ayrıca Rumeli ile yetinmeyip Ocak 1422de 12 bin sipahi ve 5 bin yaya askerlik bir orduyu ile Gelibolu'dan Anadolu'ya Galata Cenevizlileri gemileri ile geçirip Bursa'yı kuşatmaya başladı. II. Murat, Mustafa'nın bir "düzmece (yalancı)" olduğunu çevresindekilere inandırmayı başardı. Kendisine Aydın ve İzmir Beyliği vadedilmiş olan İzmiroğlu Cüneyd Bey, yandaş askerleri ile, Mustafa Çelebi yanından ayrıldı. Böylece ordusu bölünen Mustafa Çelebi elinde kalanlarla Rumeli'ye doğru geri çekilmek zorunda kaldı. Fakat kaçarken bir köprü başını tutan Hacı İvaz Paşa bu kalan yaya ordusunun çoğunu da kılıçtan geçirdi. Mustafa Çelebi, Gelibolu'da tutunup Boğaz trafiğini kontrole çalıştı. Fakat II. Murat Foça Podestası Adorno'dan kiraladığı gemilerle ordusunu Gelibolu'ya geçirmeyi başardı. Mustafa Çelebi Gelibolu'da da tutunamayarak ve Edirne'ye kaçtı. Yakalanan yandaşları idam edildi. II. Murat, Foça Podestası'na ait olan 2 bin zırhlı asker ile takviyeli, ordusuyla Edirne'ye yürüdü. Edirneliler II. Murat'i şehir dışında karşılayarak ona sadakatlerini bildirdiler. Mustafa Çelebi bu sefer de Edirne'den hazinesi ile birlikte Eflak'a gitmek üzere kaçabildi. Fakat Tunca Vadisi'nde Kızılağaç Yenicesi'nde yakalandı. Edirne'ye getirilip kale burcundan asılarak idam edildi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . 1 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2020.
- ^ Prof. Yaşar Yüce-Prof. Ali Sevim: Türkiye Tarihi Cilt II, AKDTYKTTK Yayınları, İstanbul, 1991 p 86-88
- ^ Barker, John (1969). Manuel II Paleologus (1391–1425): A Study in Late Byzantine Statesmanship. Rutgers University Press. ss. 340-344. ISBN .
- ^ Prof. Yaşar Yüce-Prof. Ali Sevim: Türkiye Tarihi Cilt II, AKDTYKTTK Yayınları, İstanbul, 1991 p 92-96
- ^ Joseph von Hammer: Osmanlı Tarihi Vol I (condensation: Abdülkadir Karahan), Milliyet yayınları, İstanbul. p 74-78
- ^ Halil İbrahim İnal: Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, İstanbul, 2008,, s. 125
Konuyla ilgili yayınlar
- Sakaoglu, Necdet, "Mustafa Çelebi (Düzmece)", (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.293
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Duzmece Mustafa veya Mustafa Celebi d Edirne o 1422 Yildirim Bayezid ile Devlet Sah Hatun un ogludur II Murat in amcasi olan Duzmece Mustafa daha sonra bir baska krize sebebiyet veren II Murat in kucuk kardesi Sehzade Kucuk Mustafa Celebi ile karistirilmamalidir Duzmece Mustafa Celebi II Murat doneminin baslangicinda en buyuk siyasi krizlerinden birine sebebiyet vermistir LakabiDuzmece lakabi sahte sehzade oldugunu ileri suren donemin Osmanli tarihcilerince verilmis ve kalmistir Bizans a serbest birakilmamasi icin fidye verilmesi kendisine inananlarin sayisina ve toplum icindeki yerlerine bakildiginda en sonunda yakalandiginda Edirne de asilarak idam edilmesi de bir belirtidir Saltanat soyundan gelenlerin kani akitilmazdi HayatiMustafa Celebi 1402 deki Ankara Savasi nda Hamidogullari ve Tekeogullari askeri ile birlikte cephenin ortasinda yer almistir Bazi kaynaklar savasta oldugunu bazi kaynaklar ise babasi Yildirim Bayezit ile birlikte esir duserek babasinin olumunun ardindan Timur tarafindan Semerkant a goturuldugunu yazarlar Timur un olumunden sonra 1405 te Anadolu ya dondu once Nigde ye daha sonra da Isfendiyarogullari beyinin yanina Kastamonu ya gitti Ardindan 1416 da Venediklilerin yardimi ile Rumeli ye ve Eflak a gecip duzenleyecegi ayaklanma icin bazi vali ve sancak beylerinden Eflak voyvodasindan Bizans Imparatoru II Manuil den ve bu arada bazi Avrupa devletlerinden yardim istedi Topladigi kuvvetler Selanik ten Teselya uzerine giderken I Mehmet in ordusuna yenildi Bu yenilgiden sonra Selanik e sigindi Selanik te Despot olan Andronikos onu bir multeci olarak kabul etti I Mehmed bu durumu Bizanslilarla yapilan baris anlasmasi sartlarinin cok siddetli ihlali oldugunu onererek olayi Konstantinopolis te Imparator olan II Manuil i protesto etti II Manuil bir multeci kabulunun hicbir baris sartini ihlal etmedigini ileri surdu ama eger bu multecinin yasama ve korunma masraflari karsilanirsa onu hayati sonuna kadar gozaltinda tutmayi kabul edebilecegini bildirdi Bunu kabul eden I Mehmed Bizans Imparatoru II Manuil ile anlasarak Mustafa Celebi nin hayati boyunca saliverilmemesi karsiliginda yilda 900 bin akca odemeyi onerdi ve Mustafa Celebi gozaltinda korunmak uzere Limni adasina gonderildi Konstantinopolis te I Mehmet ile II Manuil arasindaki bariscil iliskiler aleyhinde olan bir saray burokrasisi kligi gittikce guc kazanmaktaydi ve bunlar arasinda veliaht ve ortak imparator olan Ioannis bile bulunmaktaydi Bu klik 1420 de I Mehmed in Bursa dan Edirne ye giderken Bogazi gecerken oldurulmesi icin bir plan hazirlamis ama imparator bunun uygulanmasini onlemeyi basarmisti Fakat 1421 de I Mehmed in olumu ve yerine daha 17 yasinda tecrubesiz bir genc olan II Murat in gecmesi bu kligi cok daha kuvvetlendirip Bizans siyasetinin basina gecirmeye neden oldu II Manuil yasli ve yorgundu ve imparatorlugun siyaseti bu klik icinde olan oglu Ioannis e birakmisti Bundan dolayi Bizans imparatorlugu Celebi Mustafa yi mesru Osmanli padisahi olarak kabul etti ve ona destek saglamaya basladi Bir Bizans filosu ile Limni den yandasi Izmiroglu Cuneyd Bey ile birlikte Rumeli ye ayak basti ve Gelibolu ya gecerek kendine yandas toplamaya basladi Rumeli beyleri ve akincilar arasinda taraftar toplamayi basardi Sultan II Murat 1421 de Veziriazam ve Rumeli beylerbeyi Amasyali Beyazit Pasa komutasindaki bir orduyu uzerine gonderdi Iki taraf Saros Korfezi kiyisinda bugun Kesan in bir koyu olan Sazlidere mevkiinde karsilastiginda muharebe esnasinda elindeki kuvvetler komuta kademesi dahil Mustafa Celebi tarafina gecti Veziriazam Beyazit Pasa Mustafa Celebi ye teslim olmak zorunda kaldi Fakat Beyazit Pasa ya itimat etmeyen Izmiroglu Cuneyd Bey in israrlari uzerine Mustafa Celebi onu idam ettirdi Duzmece Mustafa sehir halkinin tezahurati altinda Edirne ye girerek hukumdarligini ilan etti Adina hutbe okutup sikke bastirdi Rumeli bolgesi onun egemenligi altina gecti Celebi Mustafa iktidarda iken bir seri hata yapmaya basladi Gozaltinda iken Bizans destegini saglamak icin Gelibolu yu Bizans a vermeyi kabul etmisti Ama Rumeli de idareyi eline gecirince fetihle ele gecirilen arazinin inanmayanlara geri verilemeyecegine dair Islam dini kaidesi oldugunu ileri surerek Gelibolu yu Bizanslilara vermedi ve kendini destekleyen saray kliginin gucunu kirdi Ayrica Rumeli ile yetinmeyip Ocak 1422de 12 bin sipahi ve 5 bin yaya askerlik bir orduyu ile Gelibolu dan Anadolu ya Galata Cenevizlileri gemileri ile gecirip Bursa yi kusatmaya basladi II Murat Mustafa nin bir duzmece yalanci oldugunu cevresindekilere inandirmayi basardi Kendisine Aydin ve Izmir Beyligi vadedilmis olan Izmiroglu Cuneyd Bey yandas askerleri ile Mustafa Celebi yanindan ayrildi Boylece ordusu bolunen Mustafa Celebi elinde kalanlarla Rumeli ye dogru geri cekilmek zorunda kaldi Fakat kacarken bir kopru basini tutan Haci Ivaz Pasa bu kalan yaya ordusunun cogunu da kilictan gecirdi Mustafa Celebi Gelibolu da tutunup Bogaz trafigini kontrole calisti Fakat II Murat Foca Podestasi Adorno dan kiraladigi gemilerle ordusunu Gelibolu ya gecirmeyi basardi Mustafa Celebi Gelibolu da da tutunamayarak ve Edirne ye kacti Yakalanan yandaslari idam edildi II Murat Foca Podestasi na ait olan 2 bin zirhli asker ile takviyeli ordusuyla Edirne ye yurudu Edirneliler II Murat i sehir disinda karsilayarak ona sadakatlerini bildirdiler Mustafa Celebi bu sefer de Edirne den hazinesi ile birlikte Eflak a gitmek uzere kacabildi Fakat Tunca Vadisi nde Kizilagac Yenicesi nde yakalandi Edirne ye getirilip kale burcundan asilarak idam edildi Ayrica bakinizDuzmece Mustafa IsyaniKaynakca 1 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mayis 2020 Prof Yasar Yuce Prof Ali Sevim Turkiye Tarihi Cilt II AKDTYKTTK Yayinlari Istanbul 1991 p 86 88 Barker John 1969 Manuel II Paleologus 1391 1425 A Study in Late Byzantine Statesmanship Rutgers University Press ss 340 344 ISBN 0 8135 0582 8 Prof Yasar Yuce Prof Ali Sevim Turkiye Tarihi Cilt II AKDTYKTTK Yayinlari Istanbul 1991 p 92 96 Joseph von Hammer Osmanli Tarihi Vol I condensation Abdulkadir Karahan Milliyet yayinlari Istanbul p 74 78 Halil Ibrahim Inal Osmanli Imparatorlugu Tarihi Istanbul 2008 9789944174374 s 125 Konuyla ilgili yayinlar Sakaoglu Necdet Mustafa Celebi Duzmece 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 2 s 293 ISBN 975 08 0072 9