Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hacı İvaz Paşa (ö. 20 Ağustos 1428,Bursa) Osmanlı devlet adamı, asker, mimar.
| Hacı İvaz Paşa | |
|---|---|
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Tokat |
| Ölüm | 20 Ağustos 1428 Bursa |
| Vatandaşlık | Osmanlı İmparatorluğu |
| Çalışma ve başarıları | |
| Çalıştığı şehir | Bursa |
| Mimarlık tarzı | Osmanlı mimarisi |
| Ünlü yapıtları | Yeşil Türbe, Bursa Yeşil Camii |
Çelebi Mehmet döneminde Bursa subaşılığı, Bursa valiliği ve vezirlik görevlerinde bulundu. II. Murad dönemlerinde vezirlik yaptı. Bursa’nın sembollerinden Yeşil Camii’nin planını çizen, yapımını üstlenen kişidir.
Tokat’ta doğmuş olmasına rağmen Bursa’ya kazandırdığı eserleri nedeniyle "Bursalı" olarak tanınmıştır. Diğer ülkelerden sanat ehlini Osmanlı ülkesine getirerek özellikle çiniciliği gelişmesinde önemli rol oynamıştır.
Yaşamı
Tokat'ın Kazâbâd nahiyesinde (bugünkü Pazar nahiyesi) dünyaya geldi. Babası, Tokat âhileri’nden Âhi Bayezid b. İvaz Hüseyin’dir.
Çelebi Sultan Mehmed’in Amasya sancakbeyliği sırasında, tımarlı sipahi olarak onun askerleri arasına katıldı. 1402 yılında Ankara Savaşı'na katıldı. Timur tarafından esir alınan Yıldırım Bayezid'in ölümünden sonra şehzadeler arasında başlayan taht mücadelelerinde Çelebi Mehmet’i destekledi.
1414 yılında Bursa subaşısı iken Timur ve Karamanoğulları istilaları sırasında Bursa’yı bir ay boyunca savundu, kapıları açtırmadı. Bu sırada Çelebi Mehmet Rumeli'de kardeşi Musa Çelebi ile son mücadelesini veriyordu. Bursa'yı savunmadaki başarısı ile göze giren Hacı İvaz Paşa, Çelebi Mehmet tarafından vezirliğe getirildi. Bursa’nın imar çalışmalarında büyük katkısı oldu.
Bursa’nın sembollerinden Yeşil Türbe ile Yeşil Camii başta olmak üzere birçok eserin planını çizdi. Bursa'daki Yeşil Külliye dışında Dimetoka'daki camisi ve Edirne'deki Acemi Oğlanları Kışlası olarak kullanılan saray onun eseridir.
1421'de Edirne'de av sırasında at üstünde felç geçirerek attan düşüp yaralanan Çelebi Mehmed'in ölümünü Amasya'daki Şehzade Muras'ın Bursa'ya gelip tahta çıkışına kadar 42 gün gizledi.
II. Murad zamanında ikinci vezir oldu. Şehzade Mustafa Çelebi isyanının bastırılmasında önemli rol oynadı. Veziriazam Çandarlı İbrahim Paşa’yla anlaşmazlığa düştü. Emir Sultan gibi muhalifleri tarafından hakkında ordu ile gizi ilişkiler içinde bulunduğu, padişaha suikast yapacağı ve tahtı gasp edeceği şeklinde dedikodular üretildi. Divan toplantılarına gelirken kaftanının altına zırh giyinmeyi adet edinmiş olan Hacı İvaz PaşaBunun üzerine II. Murad, İvaz Paşayı önce vezirlikten azletti, daha sonra gözlerine mil çekerek Edirne'ye gitmesini emretti (1424).
Bursa’da mecburi ikamete tabi tutulan İvaz Paşa, bir veba salgını sırasında 20 Ağustos 1428'de hayatını kaybetti. Pınarbaşı’nda Kuzgunluk mevkisine defnedildi. Türbesinde oğlu Ahi Çelebi ile birlikte yatmaktadır.
Bursa-İnegöl arasında hanı ve çeşmesi, İnegöl'de mektebi, Derekızık köyünde camisi, Tokat'ta camisi ve medresesi, Kazova'da mescidi, medresesi, zaviyesi ve hamamı bulunmaktadır.
Kaynaklarda, oğullarından Ahi Çelebi'nin (ö. 1437) "Atai" mahlasıyla şiirler yazdığı, Anadolu'da Türkçe gazellerle atasözü söyleme adedini başlattığı bilgisi yer alır.
Hacı İvaz Paşa’nın gölge oyunu Karagöz ve Hacivat’taki Hacivat karakteri ile aynı kişi olduğu iddia edilmiştir
Bursa'da inşa ettirdiği yapılar
Hacı İvaz Paşa, mimar olarak imza attığı eserler dışında 15. yüzyıla girerken Bursa'da artan üretim ve ticaret alt yapı ihtiyacını karşılamak üzere şehre çeşitli eserler inşa ettirmiştir.
- Hacı İvaz Paşa Cami- Pirinç Han'ın karşısındadır. Kazazhane, İmadiye, Tavukpazarı şeklinde de anılır.
- Hacı İvaz Paşa Çarşısı- İvaz Paşa Cami'nin doğusundadır
- Hacı İvaz Paşa Hanı - Hacı İvaz Paşa Camisi'nin arkasında olduğu belirtilir. Ütücüler Hanı, Sandıkçılar, Payigah gibi isimlerle de anılır.
- Hacı İvaz Paşa Medresesi- Hacı İvaz Paşa Camisi ile Ulu Cami arasında yer alır. 1958 yangınında yok olan yapı, günümüze ulaşamamıştır.
- Geyve Hanı- Bursa Çarşısı'nda bulunur, Hacı İvaz Paşa tarafından yaptırılıp Sultan Çelebi'ye hediye etmiştir.
- Tavuk Pazarı Hanı- Medresenin yakınlarında yer aldığı belirtilir.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g Oğuzoğlu, Yusuf (2019). Yeşil Cami'nin İki Yaratıcısı Sultan Çelebi Mehmet ve Hacı İvaz Paşa (Y. Oğuzoğlu editörlüğündeki Bursa Yeşil Cami adlı kitapta). İstanbul: İrfan Demirdüzen. ss. 24-45. ISBN .
- ^ a b . 12 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2011.
- ^ Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. "Hacı İvaz Paşa'ya Dair". İstanbul. Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, 1959. 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.
- ^ "Seda Çakır, Hacivat Öldürülmedi, Sabah Gazetesi, 15.11.2005". 30 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Aralık 2011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Haci Ivaz Pasa o 20 Agustos 1428 Bursa Osmanli devlet adami asker mimar Haci Ivaz PasaKisisel bilgilerDogumTokatOlum20 Agustos 1428 BursaVatandaslikOsmanli ImparatorluguCalisma ve basarilariCalistigi sehirBursaMimarlik tarziOsmanli mimarisiUnlu yapitlariYesil Turbe Bursa Yesil Camii Celebi Mehmet doneminde Bursa subasiligi Bursa valiligi ve vezirlik gorevlerinde bulundu II Murad donemlerinde vezirlik yapti Bursa nin sembollerinden Yesil Camii nin planini cizen yapimini ustlenen kisidir Tokat ta dogmus olmasina ragmen Bursa ya kazandirdigi eserleri nedeniyle Bursali olarak taninmistir Diger ulkelerden sanat ehlini Osmanli ulkesine getirerek ozellikle ciniciligi gelismesinde onemli rol oynamistir YasamiHaci Ivaz Pasa ve oglunun Bursa Pinarbasi ndaki turbesi Tokat in Kazabad nahiyesinde bugunku Pazar nahiyesi dunyaya geldi Babasi Tokat ahileri nden Ahi Bayezid b Ivaz Huseyin dir Celebi Sultan Mehmed in Amasya sancakbeyligi sirasinda timarli sipahi olarak onun askerleri arasina katildi 1402 yilinda Ankara Savasi na katildi Timur tarafindan esir alinan Yildirim Bayezid in olumunden sonra sehzadeler arasinda baslayan taht mucadelelerinde Celebi Mehmet i destekledi 1414 yilinda Bursa subasisi iken Timur ve Karamanogullari istilalari sirasinda Bursa yi bir ay boyunca savundu kapilari actirmadi Bu sirada Celebi Mehmet Rumeli de kardesi Musa Celebi ile son mucadelesini veriyordu Bursa yi savunmadaki basarisi ile goze giren Haci Ivaz Pasa Celebi Mehmet tarafindan vezirlige getirildi Bursa nin imar calismalarinda buyuk katkisi oldu Bursa nin sembollerinden Yesil Turbe ile Yesil Camii basta olmak uzere bircok eserin planini cizdi Bursa daki Yesil Kulliye disinda Dimetoka daki camisi ve Edirne deki Acemi Oglanlari Kislasi olarak kullanilan saray onun eseridir 1421 de Edirne de av sirasinda at ustunde felc gecirerek attan dusup yaralanan Celebi Mehmed in olumunu Amasya daki Sehzade Muras in Bursa ya gelip tahta cikisina kadar 42 gun gizledi II Murad zamaninda ikinci vezir oldu Sehzade Mustafa Celebi isyaninin bastirilmasinda onemli rol oynadi Veziriazam Candarli Ibrahim Pasa yla anlasmazliga dustu Emir Sultan gibi muhalifleri tarafindan hakkinda ordu ile gizi iliskiler icinde bulundugu padisaha suikast yapacagi ve tahti gasp edecegi seklinde dedikodular uretildi Divan toplantilarina gelirken kaftaninin altina zirh giyinmeyi adet edinmis olan Haci Ivaz PasaBunun uzerine II Murad Ivaz Pasayi once vezirlikten azletti daha sonra gozlerine mil cekerek Edirne ye gitmesini emretti 1424 Bursa da mecburi ikamete tabi tutulan Ivaz Pasa bir veba salgini sirasinda 20 Agustos 1428 de hayatini kaybetti Pinarbasi nda Kuzgunluk mevkisine defnedildi Turbesinde oglu Ahi Celebi ile birlikte yatmaktadir Bursa Inegol arasinda hani ve cesmesi Inegol de mektebi Derekizik koyunde camisi Tokat ta camisi ve medresesi Kazova da mescidi medresesi zaviyesi ve hamami bulunmaktadir Kaynaklarda ogullarindan Ahi Celebi nin o 1437 Atai mahlasiyla siirler yazdigi Anadolu da Turkce gazellerle atasozu soyleme adedini baslattigi bilgisi yer alir Haci Ivaz Pasa nin golge oyunu Karagoz ve Hacivat taki Hacivat karakteri ile ayni kisi oldugu iddia edilmistirBursa da insa ettirdigi yapilarHaci Ivaz Pasa mimar olarak imza attigi eserler disinda 15 yuzyila girerken Bursa da artan uretim ve ticaret alt yapi ihtiyacini karsilamak uzere sehre cesitli eserler insa ettirmistir Haci Ivaz Pasa Cami Pirinc Han in karsisindadir Kazazhane Imadiye Tavukpazari seklinde de anilir Haci Ivaz Pasa Carsisi Ivaz Pasa Cami nin dogusundadir Haci Ivaz Pasa Hani Haci Ivaz Pasa Camisi nin arkasinda oldugu belirtilir Utuculer Hani Sandikcilar Payigah gibi isimlerle de anilir Haci Ivaz Pasa Medresesi Haci Ivaz Pasa Camisi ile Ulu Cami arasinda yer alir 1958 yangininda yok olan yapi gunumuze ulasamamistir Geyve Hani Bursa Carsisi nda bulunur Haci Ivaz Pasa tarafindan yaptirilip Sultan Celebi ye hediye etmistir Tavuk Pazari Hani Medresenin yakinlarinda yer aldigi belirtilir Kaynakca a b c d e f g Oguzoglu Yusuf 2019 Yesil Cami nin Iki Yaraticisi Sultan Celebi Mehmet ve Haci Ivaz Pasa Y Oguzoglu editorlugundeki Bursa Yesil Cami adli kitapta Istanbul Irfan Demirduzen ss 24 45 ISBN 978 605 69719 0 7 a b 12 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Aralik 2011 Uzuncarsili Ismail Hakki Haci Ivaz Pasa ya Dair Istanbul Universitesi Edebiyat Fakultesi Tarih Dergisi 1959 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2020 Seda Cakir Hacivat Oldurulmedi Sabah Gazetesi 15 11 2005 30 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Aralik 2011