Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mustafa Şekip Tunç (d. 1886 İstanbul - ö. 17 Ocak 1958 İstanbul), psikoloji ve felsefe alanında önemli faaliyetlerde bulunmuş bir Türk akademisyendir.
Mustafa Şekip Tunç | |
|---|---|
| Doğum | 1886 İstanbul, Türkiye |
| Ölüm | 17 Ocak 1958 İstanbul, Türkiye |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | Akademisyen |
Hayatı
Eğitim hayatı
Babası Nüfus Nazırı Yusuf Besim Bey Nevşehirlidir. Annesi Bulgaristan göçmenlerindendir. Mustafa Şekip Tunç’un doğumundan bir müddet sonra, babası Nüfus Nazırı olarak Halep'e tayin edildiğinden, Mustafa Şekip, ilk tahsiline burada başlamış, üç sene sonra da, babasının Manastır’a nakli dolayısıyla tahsiline Manastır’da devam etmiştir. Mustafa Şekip, Manastır’da tahsiline devam ederken bir müddet askeri rüştiyede de okumuştur.
Yusuf Besim Bey, yedi sene Manastır Nüfus Nazırlığında bulunduktan sonra, Vali Abdülkerim Paşa ile idari bir meseleden araları açılmış ve azledilmiştir. O sırada Manastır Askeri İdadisi’nin birinci sınıfında okuyan Mustafa Şekip, ailesiyle birlikte İstanbul'a gelmiş ve o dönemler adı Vefa İdadisi olan Vefa Lisesi'ne girmiştir. 1321 (1905)'te idadiden mezun olduktan sonra Mülkiye’ye devam etmiş ve Vefa İdadisinde öğrenmeye başlamış olduğu Fransızca eğitimini bu süre zarfında tamamlamıştır.
İdari görevleri
Mustafa Sekip Tunç, mülkiyeden İkinci Meşrutiyet’in ilanından bir gün önce mezun olmuş ve 28 Ağustos 1324 (1908)'te 500 kuruş maaşla Kosova vilayeti maiyet memurluğuna tayin edilmiştir. Kısa bir müddet sonra, aynı zamanda, Palanga kazası kaymakam vekilliğini de yürütmüştür. Mustafa Sekip, vilayet merkezi Üsküp'te, idarecilikten çok maarif işleriyle uğraşmaya başlamıştır. Üsküp’lü gençlerin kurduğu Sübhan-ı Vatan adlı kulübün açtığı, özel eğitim ve öğretim metotlarının tecrübe edildiği ilkokulun öğretim heyetine katıldı. Fahri olarak ilk sınıftan başlayarak alfabe okutmaya başladı. Böylelikle hocalık mesleğine büyük bir aşk ve şevkle başlamış oldu. Bu ilk öğretmenlik denemesinde, insan ruhuna ilmi surette nüfuz etmek icap ettiğini düşünen Mustafa Şekip, memuriyetini terk ederek Avrupa'ya gitmek istedi. Bu arzusunu gerçekleştirmek için İstanbul’a gelmişse de teşebbüsünde başarılı olamamış ve tekrar Üsküp'e dönmek mecburiyetinde kalmıştır. Buna sebep de, annesinin Avrupa'ya gitmemesini ve evlenmesini istemesidir. Böyle bir teşebbüs olmuşsa da netice alınmamıştır.
Çalışma Hayatı
Öğretmenliği ve Üniversite Hocalığı
Balkan Savaşları sonuna kadar Üsküp Öğretmen Okulunda (o zamanki adıyla Muallim Mektebinde) çalışan Mustafa Şekip, 19 Ağustos 1328 (1912)'de, Harput Sultanisi Edebiyat Hocalığına tayin edilmişse de sonradan 22 Eylül 1328 (1912)'de görevi Yanya Sultanisi olarak değiştirilmiştir. Fakat, harp dolayısıyla Yanya'ya gidemediğinden bu defa 19.11.1329 (1913)'da Balıkesir Sultanisine (lisesine) Edebiyat Hocası olarak tayin olmuştur. 3 Mart 1329 (1913)'da yeni görevine başlayabilen Mustafa Şekip, burada birkaç ay çalıştıktan sonra Maarif Nezaretinin (Milli Eğitim Bakanlığı) Avrupa'ya göndermek gayesiyle yetişmiş 15 öğretmen arasından Avrupa'ya gitmiştir. Bakanlık, Mustafa Şekip Tunç'u Lozan'da Fransız Edebiyatı Tarihini tahsil için göndermişse de o, o zaman yeni açılmış bulunan Jean-Jacques Rousseau Pedagoji Enstitüsünü görmek, bilhassa arzu ettiği terbiye ilimlerini ve ruhiyatı öğrenmek için Cenevre'ye gitmeyi düşünmüş ve bunun için o zamanın bakanlığına (Maarif Nezaretine) müracaatla müsaade istemiştir. Bu müracaatı kabul edilmiş ve Mustafa Şekip Tunç bu enstitüyü bitirerek diploma almıştır. Aynı zamanda, Cenevre Üniversitesi'nden de Psikoloji Sertifikası alarak yurda dönmüştür. Bakanlık onu, o zamanki adıyla Darülmuallimatı Aliyyeye (Yüksek Kız Öğretmen Okulu) terbiye ve ruhiyat muallimi (öğretmeni) olarak tayin etmiştir [1 Eylül1332 (1916)]. 1.3.1333 (1917)'te askere alınmış 18.4.1334 (1918)'te terhis olunca, aynı göreve geri dönmüştür. Bu öğretmenliği sırasında, görevine ilaveten 16.9.1334 (1918)'ten 23.1.1335 (1919)'e kadar Maarif Nezareti Orta Tedrisat 1. Şube Müdürlüğü yapmıştır. Bu sıralarda Nafi Atuf Kansu’nun idaresinde çıkan Terbiye Mecmuasında, terbiye ve ruhiyata ait yayınladığı yazılar Darülfünun hocalarının ve bilhassa Ziya Gökalp'in dikkatini çekmiş, Mustafa Şekip Tunç'tan terbiye müderris muavinliğini kabul edip etmeyeceğini sordurmuştur. Bütün arzusu bir eğitim müessesesinde çalışmak olmakla birlikte, o zamanki Umum Müdür İsmail Hakkı Baltacıoğlu ve Maarif Nazırının ısrarları sonucu kabul ettiği Orta Tedrisat 1. Şube Müdürlüğünü ve diğer bütün işlerini terk ederek Edebiyat Fakültesi Müderris Muavinliğine (Doçentliğe) gitmiştir. Esasen, Edebiyat Fakültesi Meclisi, Baltacıoğlu ve Mehmet Emin Bey'lerin, Mustafa Şekip'in kabulü için yaptıkları teklifi kabul etmişti. [24.1.1335 (1919)]. Bu tarihten itibaren, yani 1919'dan 1933'e kadar, Müderris Muavinliğinden muallimliğe [5.10.1335 (1919)] ve muallimlikten müderrisliğe [8.10.1340 (1924)] usulü dairesinde terfi etmiştir. 1933'te yeni üniversitenin kuruluşunda müderrislik unvanı, ordinaryüs profesör unvanıyla değiştirilmiş, Mustafa Şekip Tunç da bu tarihte (1 Ağustos 1933) bu kadroya (psikoloji ve terbiye) girmiştir. Nihayet, uzun seneler hizmette bulunduktan sonra, 3 Mayıs 1953'te 5434 sayılı kanun gereğince 70 yaşını doldurduğu için emekliye sevk edilmiştir.
Yazdığı ve çevirdiği kitaplar ve yüzlerce makalesi ile Türk felsefesinin genişletilmesi ve yaygınlaştırılması imkânlarını aramıştır.
Görüşleri
Kısırlaştırma
HABER gazetesinde kendisi ile yapılan röportajda Alman bilim insanlarının sunduğu genetik hastalık taşıyan insanların kısırlaştırılmasını desteklediğini ancak kısırlaştırma kararının sadece doktorlar tarafından verilmesi gerektiğini söylemiştir. Profesör, neslin korunması adına yapılacak kısırlaştırmaların topluma faydalı olduğunu ve kısırlaştırılan kişilerin enerjilerini kaybedip daha sakin yaşayacaklarını düşünmüştür.
Eserleri
Yazdığı Eserler
- Bir Din Felsefesine Doğru, İstanbul 1959.
- Çin Felsefesinin Kaynakları, Ankara (Tarihsiz.)
- Felsefe Dersleri, İstanbul 1924, 2. baskı İstanbul 1926.
- Felsefe-i Din, İstanbul 1927.
- Fikir Sohbetleri, İstanbul 1948.
- Gülmek Nedir, Kime Gülüyoruz? İstanbul 1921.
- İnsan Ruhu Üzerinde Gezintiler, İstanbul 1943.
- Psikoloji Dersleri (Terbiye Bakımından), İstanbul 1950.
- Psikolojiye Giriş, İstanbul 1949.
- Ruh Aleminde, İstanbul 1945.
- Ruhiyat, İstanbul 1924.
- Ruhiyat Dersleri, İstanbul 1919.
- Ruhiyat Derslerine Lahika, İstanbul 1920.
- Ruh Yapımız ve Onun Tipleri Bakımından Ahlak, 1942-43 Üniversite Konferanslarından ayrı basım, İstanbul 1944.
- Terakki Fikrinin Menşe ve Tekamülü, İstanbul 1928.
- Üç Zihniyet, 1940.
- Yeni Türk Kadını ve Ruhi Münasebetleri, Ankara 1939.
Çevirileri
- Psikanalize Dair Beş Konferans (Sigmund Freud), İstanbul 1926, 2. baskı 1929, 3. baskı 1931, 4. baskı 1948.
- Geçici (), Üsküp 1910.
- Gülme (Henri Bergson), İstanbul 1945.
- Manevi Kudrete Dair Birkaç Konferans (Henri Bergson), İstanbul 1923.
- Şuurun Doğrudan Doğruya Verileri (Henri Bergson), istanbul 1950.
- Yaratıcı Tekamül (Hayatın Tekamülü) (Henri Bergson), İstanbul 1934.
- Yaratıcı Tekamül (Henri Bergson), İstanbul 1947, 2. baskı 1986.
- Hissiyat Ruhiyatı (), İstanbul 1919.
- İhtiraslar Üzerine Bir Tecrübe-i Kalemiyye (Théodule Ribot), İstanbul 1920.
- Yaratıcı Muhayyile Hakkında Bir Kalem Tecrübesi (Théodule Ribot), İstanbul 1932.
- İtiyat Kanunları (William James), İstanbul 1934.
- Ruhiyat Müsahebeleri (William James), İstanbul 1937.
- Terbiye Müsahabeleri (William James), İstanbul 1923.
- Muasır Fransız Psikolojisi (), İstanbul 1940.
- Psikoloji (Georges Dwelshauvers), İstanbul 1928.
- Mülahhas Ruhiyat (Hermann Ebbinghaus), İstanbul 1919.
- Ruhiyat (Hermann Ebbinghaus), İstanbul 1914.
Kaynakça
- ^ Sertoğlu, Murad (6 Ocak 1936). "Ruhiyat profesörü Mustafa Şekip Tunç kısırlaştırmaya taraftar" (PDF). HABER - Akşam postası. 11 Şubat 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Şubat 2022.
- S.Türkmen, Mustafa Şekip Hayatını Anlatıyor, Prof. Mustafa Şekip Tunç Jübilesi, İstanbul 1944.
- Derin (Fahri C.), Mustafa Şekip Tunç, Bilgi, Mart 1958, C.XI.
- Batir, Betül (Ocak 2009). "CUMHURİYETİN İLK YILLARINDA MUSTAFA ŞEKİP TUNÇ'UN BİLİM VE AYDIN TANIMI". (11). ss. 63-79. 4 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mustafa Sekip Tunc d 1886 Istanbul o 17 Ocak 1958 Istanbul psikoloji ve felsefe alaninda onemli faaliyetlerde bulunmus bir Turk akademisyendir Mustafa Sekip TuncDogum1886 Istanbul TurkiyeOlum17 Ocak 1958 Istanbul TurkiyeMilliyetTurkMeslekAkademisyenHayatiEgitim hayati Babasi Nufus Naziri Yusuf Besim Bey Nevsehirlidir Annesi Bulgaristan gocmenlerindendir Mustafa Sekip Tunc un dogumundan bir muddet sonra babasi Nufus Naziri olarak Halep e tayin edildiginden Mustafa Sekip ilk tahsiline burada baslamis uc sene sonra da babasinin Manastir a nakli dolayisiyla tahsiline Manastir da devam etmistir Mustafa Sekip Manastir da tahsiline devam ederken bir muddet askeri rustiyede de okumustur Yusuf Besim Bey yedi sene Manastir Nufus Nazirliginda bulunduktan sonra Vali Abdulkerim Pasa ile idari bir meseleden aralari acilmis ve azledilmistir O sirada Manastir Askeri Idadisi nin birinci sinifinda okuyan Mustafa Sekip ailesiyle birlikte Istanbul a gelmis ve o donemler adi Vefa Idadisi olan Vefa Lisesi ne girmistir 1321 1905 te idadiden mezun olduktan sonra Mulkiye ye devam etmis ve Vefa Idadisinde ogrenmeye baslamis oldugu Fransizca egitimini bu sure zarfinda tamamlamistir Idari gorevleri Mustafa Sekip Tunc mulkiyeden Ikinci Mesrutiyet in ilanindan bir gun once mezun olmus ve 28 Agustos 1324 1908 te 500 kurus maasla Kosova vilayeti maiyet memurluguna tayin edilmistir Kisa bir muddet sonra ayni zamanda Palanga kazasi kaymakam vekilligini de yurutmustur Mustafa Sekip vilayet merkezi Uskup te idarecilikten cok maarif isleriyle ugrasmaya baslamistir Uskup lu genclerin kurdugu Subhan i Vatan adli kulubun actigi ozel egitim ve ogretim metotlarinin tecrube edildigi ilkokulun ogretim heyetine katildi Fahri olarak ilk siniftan baslayarak alfabe okutmaya basladi Boylelikle hocalik meslegine buyuk bir ask ve sevkle baslamis oldu Bu ilk ogretmenlik denemesinde insan ruhuna ilmi surette nufuz etmek icap ettigini dusunen Mustafa Sekip memuriyetini terk ederek Avrupa ya gitmek istedi Bu arzusunu gerceklestirmek icin Istanbul a gelmisse de tesebbusunde basarili olamamis ve tekrar Uskup e donmek mecburiyetinde kalmistir Buna sebep de annesinin Avrupa ya gitmemesini ve evlenmesini istemesidir Boyle bir tesebbus olmussa da netice alinmamistir Calisma Hayati Ogretmenligi ve Universite Hocaligi Balkan Savaslari sonuna kadar Uskup Ogretmen Okulunda o zamanki adiyla Muallim Mektebinde calisan Mustafa Sekip 19 Agustos 1328 1912 de Harput Sultanisi Edebiyat Hocaligina tayin edilmisse de sonradan 22 Eylul 1328 1912 de gorevi Yanya Sultanisi olarak degistirilmistir Fakat harp dolayisiyla Yanya ya gidemediginden bu defa 19 11 1329 1913 da Balikesir Sultanisine lisesine Edebiyat Hocasi olarak tayin olmustur 3 Mart 1329 1913 da yeni gorevine baslayabilen Mustafa Sekip burada birkac ay calistiktan sonra Maarif Nezaretinin Milli Egitim Bakanligi Avrupa ya gondermek gayesiyle yetismis 15 ogretmen arasindan Avrupa ya gitmistir Bakanlik Mustafa Sekip Tunc u Lozan da Fransiz Edebiyati Tarihini tahsil icin gondermisse de o o zaman yeni acilmis bulunan Jean Jacques Rousseau Pedagoji Enstitusunu gormek bilhassa arzu ettigi terbiye ilimlerini ve ruhiyati ogrenmek icin Cenevre ye gitmeyi dusunmus ve bunun icin o zamanin bakanligina Maarif Nezaretine muracaatla musaade istemistir Bu muracaati kabul edilmis ve Mustafa Sekip Tunc bu enstituyu bitirerek diploma almistir Ayni zamanda Cenevre Universitesi nden de Psikoloji Sertifikasi alarak yurda donmustur Bakanlik onu o zamanki adiyla Darulmuallimati Aliyyeye Yuksek Kiz Ogretmen Okulu terbiye ve ruhiyat muallimi ogretmeni olarak tayin etmistir 1 Eylul1332 1916 1 3 1333 1917 te askere alinmis 18 4 1334 1918 te terhis olunca ayni goreve geri donmustur Bu ogretmenligi sirasinda gorevine ilaveten 16 9 1334 1918 ten 23 1 1335 1919 e kadar Maarif Nezareti Orta Tedrisat 1 Sube Mudurlugu yapmistir Bu siralarda Nafi Atuf Kansu nun idaresinde cikan Terbiye Mecmuasinda terbiye ve ruhiyata ait yayinladigi yazilar Darulfunun hocalarinin ve bilhassa Ziya Gokalp in dikkatini cekmis Mustafa Sekip Tunc tan terbiye muderris muavinligini kabul edip etmeyecegini sordurmustur Butun arzusu bir egitim muessesesinde calismak olmakla birlikte o zamanki Umum Mudur Ismail Hakki Baltacioglu ve Maarif Nazirinin israrlari sonucu kabul ettigi Orta Tedrisat 1 Sube Mudurlugunu ve diger butun islerini terk ederek Edebiyat Fakultesi Muderris Muavinligine Docentlige gitmistir Esasen Edebiyat Fakultesi Meclisi Baltacioglu ve Mehmet Emin Bey lerin Mustafa Sekip in kabulu icin yaptiklari teklifi kabul etmisti 24 1 1335 1919 Bu tarihten itibaren yani 1919 dan 1933 e kadar Muderris Muavinliginden muallimlige 5 10 1335 1919 ve muallimlikten muderrislige 8 10 1340 1924 usulu dairesinde terfi etmistir 1933 te yeni universitenin kurulusunda muderrislik unvani ordinaryus profesor unvaniyla degistirilmis Mustafa Sekip Tunc da bu tarihte 1 Agustos 1933 bu kadroya psikoloji ve terbiye girmistir Nihayet uzun seneler hizmette bulunduktan sonra 3 Mayis 1953 te 5434 sayili kanun geregince 70 yasini doldurdugu icin emekliye sevk edilmistir Yazdigi ve cevirdigi kitaplar ve yuzlerce makalesi ile Turk felsefesinin genisletilmesi ve yayginlastirilmasi imkanlarini aramistir GorusleriKisirlastirma HABER gazetesinde kendisi ile yapilan roportajda Alman bilim insanlarinin sundugu genetik hastalik tasiyan insanlarin kisirlastirilmasini destekledigini ancak kisirlastirma kararinin sadece doktorlar tarafindan verilmesi gerektigini soylemistir Profesor neslin korunmasi adina yapilacak kisirlastirmalarin topluma faydali oldugunu ve kisirlastirilan kisilerin enerjilerini kaybedip daha sakin yasayacaklarini dusunmustur EserleriYazdigi Eserler Bir Din Felsefesine Dogru Istanbul 1959 Cin Felsefesinin Kaynaklari Ankara Tarihsiz Felsefe Dersleri Istanbul 1924 2 baski Istanbul 1926 Felsefe i Din Istanbul 1927 Fikir Sohbetleri Istanbul 1948 Gulmek Nedir Kime Guluyoruz Istanbul 1921 Insan Ruhu Uzerinde Gezintiler Istanbul 1943 Psikoloji Dersleri Terbiye Bakimindan Istanbul 1950 Psikolojiye Giris Istanbul 1949 Ruh Aleminde Istanbul 1945 Ruhiyat Istanbul 1924 Ruhiyat Dersleri Istanbul 1919 Ruhiyat Derslerine Lahika Istanbul 1920 Ruh Yapimiz ve Onun Tipleri Bakimindan Ahlak 1942 43 Universite Konferanslarindan ayri basim Istanbul 1944 Terakki Fikrinin Mense ve Tekamulu Istanbul 1928 Uc Zihniyet 1940 Yeni Turk Kadini ve Ruhi Munasebetleri Ankara 1939 Cevirileri Psikanalize Dair Bes Konferans Sigmund Freud Istanbul 1926 2 baski 1929 3 baski 1931 4 baski 1948 Gecici Uskup 1910 Gulme Henri Bergson Istanbul 1945 Manevi Kudrete Dair Birkac Konferans Henri Bergson Istanbul 1923 Suurun Dogrudan Dogruya Verileri Henri Bergson istanbul 1950 Yaratici Tekamul Hayatin Tekamulu Henri Bergson Istanbul 1934 Yaratici Tekamul Henri Bergson Istanbul 1947 2 baski 1986 Hissiyat Ruhiyati Istanbul 1919 Ihtiraslar Uzerine Bir Tecrube i Kalemiyye Theodule Ribot Istanbul 1920 Yaratici Muhayyile Hakkinda Bir Kalem Tecrubesi Theodule Ribot Istanbul 1932 Itiyat Kanunlari William James Istanbul 1934 Ruhiyat Musahebeleri William James Istanbul 1937 Terbiye Musahabeleri William James Istanbul 1923 Muasir Fransiz Psikolojisi Istanbul 1940 Psikoloji Georges Dwelshauvers Istanbul 1928 Mulahhas Ruhiyat Hermann Ebbinghaus Istanbul 1919 Ruhiyat Hermann Ebbinghaus Istanbul 1914 Kaynakca Sertoglu Murad 6 Ocak 1936 Ruhiyat profesoru Mustafa Sekip Tunc kisirlastirmaya taraftar PDF HABER Aksam postasi 11 Subat 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Subat 2022 S Turkmen Mustafa Sekip Hayatini Anlatiyor Prof Mustafa Sekip Tunc Jubilesi Istanbul 1944 Derin Fahri C Mustafa Sekip Tunc Bilgi Mart 1958 C XI Batir Betul Ocak 2009 CUMHURIYETIN ILK YILLARINDA MUSTAFA SEKIP TUNC UN BILIM VE AYDIN TANIMI 11 ss 63 79 4 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2020